¿Ataman rït achkë nbʼanö chawä chë kiʼ akʼuʼx naʼän?

1. ¿Achkë ntel chë tzij kiʼ qakʼuʼx nqaʼän rkʼë ri kʼo qkʼë?

¿KIʼ AKʼUʼX rït pan akʼaslemal? Si ke riʼ, reʼ ntel chë tzij chë rït kiʼ akʼuʼx rma ayaʼon awan chrij ri ütz awlon, pa rkʼexel yabʼison rma majun ta awkʼë ri nawajoʼ rït. Ye kʼa, si röj kiʼ qakʼuʼx qabʼanon rkʼë ri kʼo qkʼë, reʼ ma ntel ta chë tzij chë chöj nqaqʼetej qa qaqʼaʼ y majun ta chik achkë nqaʼän. Jun ejemplo. Röj ütz nqakanuj nkʼaj chik rbʼanik rchë nqayaʼ más rqʼij Jehová (Rom. 12:1; 1 Tim. 3:1). Tapeʼ ke riʼ, röj kiʼ qakʼuʼx qanaʼon tapeʼ komä majun ta na jun qasamaj yaʼon chpan rtinamit Jehová, jun samaj ri nqajoʼ röj.

2. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xtbʼanatäj qkʼë si röj ma kiʼ ta qakʼuʼx rkʼë ri kʼo qkʼë?

² Si röj ma kiʼ ta qakʼuʼx rkʼë ri kʼo qkʼë, rkʼë jbʼaʼ kʼo jun ma ütz ta xtqaʼän. Ye kʼo jojun rkʼë jbʼaʼ xkesamäj más horas xa xuʼ rchë nkilöqʼ ri nkajoʼ ryeʼ tapeʼ ma nkʼatzin ta chkë. Kan rkʼë bʼis nqaʼij wä chë ye kʼo jojun qachʼalal kileqʼan päq o kileqʼan xa bʼa achkë chik jun ri nkajoʼ ryeʼ. Rkʼë jbʼaʼ xkiquʼ ya reʼ: «Ya reʼ ya nchʼakon chik», «Ya xikʼo nkʼuʼx nyoʼej» o «Nchäp re päq reʼ y jun chik qʼij xtintzolij». Ye kʼa Jehová kan itzel nutzʼët xa bʼa achkë eläqʼ nbʼan, rma ya riʼ xa nutzʼilbʼisaj rbʼiʼ (Prov. 30:9). Ye kʼo chik jojun kiyaʼon qa Jehová rma ma xyaʼöx ta jun samaj pa kiqʼaʼ chpan rtinamit ryä (Gál. 6:9). ¿Achkë rma jun qachʼalal ri rjachon riʼ pa rqʼaʼ Jehová nuʼän riʼ? Rkʼë jbʼaʼ rma eqal eqal ma kiʼ ta chik rkʼuʼx xuʼän rkʼë ri ütz rlon pa rkʼaslemal.

3. ¿Achkë rma ri nuʼij Filipenses 4:11, 12 kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx?

³ Rkʼë jbʼaʼ kwest nuʼän chqawäch kiʼ qakʼuʼx nqaʼän rkʼë ri kʼo qkʼë, ye kʼa nkʼatzin nqatamaj nqaʼän riʼ. Ri apóstol Pablo xuʼij ya reʼ: «Rïn ntaman kiʼ nkʼuʼx nbʼän rkʼë xa bʼa achkë nqʼaxaj pa nkʼaslemal» (taskʼij Filipenses 4:11, 12). Taq Pablo xtzʼibʼaj re tzij reʼ, ryä kʼo wä pacheʼ, ye kʼa kiʼ wä rkʼuʼx. Si röj kwest nuʼän chqawäch kiʼ qakʼuʼx nqaʼän rkʼë ri qlon pa qakʼaslemal, ri xuʼij Pablo chqä ri xqʼaxaj ryä nukʼüt chqawäch chë nqkowin kiʼ qakʼuʼx nqaʼän rkʼë ri kʼo qkʼë. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë kiʼ qakʼuʼx nqaʼän tapeʼ xa bʼa achkë na nqaqʼaxaj? Chpan re tjonïk reʼ xtqatamaj oxiʼ naʼoj ri kowan xkojkitoʼ.

QTYOXIN

4. ¿Achkë rma taq nqtyoxin nuʼän chqë chë kiʼ qakʼuʼx nqaʼän? (1 Tesalonicenses 5:18).

⁴ Taq más nqtyoxin, más kiʼ qakʼuʼx nqaʼän (taskʼij 1 Tesalonicenses 5:18). Si kantzij nqatyoxij jontir ri kʼo qkʼë, ma xa xuʼ ta xtqaquʼ ri majun ta kʼo qkʼë. Si röj nqaloqʼoqʼej jontir ri nqkowin nqaʼän komä rchë nqayaʼ rqʼij Jehová, xtqakanuj rbʼanik rchë xtqayaʼ ri más ütz kʼo qkʼë che rä ryä, y ma xa xuʼ ta xtqaquʼ rij ri samaj ri nqajoʼ nyaʼöx chqë chpan rtinamit Dios. Nqʼax kʼa chqawäch achkë rma le Biblia nuʼij chqë chë nkʼatzin nqtyoxin che rä Jehová taq nqchʼö rkʼë. Taq nqtyoxin, Dios nuʼän chë nbʼanatäj qkʼë ri majun ta jun winäq nqʼax chwäch achkë rbʼanik nbʼanatäj, rma ryä nuʼän chqë chë ma nchʼpü ta chik qakʼuʼx (Filip. 4:6, 7).

5. ¿Achkë rma ri israelitas kʼo ta chë xetyoxin? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

⁵ Qchʼobʼon chkij ri israelitas. Ryeʼ kan kïy mul xechʼojin che rä Jehová rma xkajoʼ xkitäj ri xkitäj taq xejeʼ Egipto (Núm. 11:4-6). Kantzij na wä chë kan kwest ri xkiqʼaxaj chwäch ri tzʼiran ilew, ye kʼa kan más na chik kiʼ ta kikʼuʼx xkiʼän xa ta xkiloqʼoqʼej jontir ri rbʼanon pä Jehová kimä ryeʼ. Ryeʼ kʼo ta chë xnatäj chkë chë Jehová xyaʼ 10 plagas pa kiwiʼ ri egipcios rchë xerköl, rma ri egipcios kiyaʼon wä kuw taq samaj chkij chqä kowan wä yekichʼäy. Taq ri israelitas xeʼel pä Egipto, ri egipcios kan kʼïy plata, oro chqä tzyäq xkiyaʼ äl chkë (Éx. 12:35, 36). Chqä, Jehová xksaj rchqʼaʼ rchë xjäq ri mar Rojo, rchë ke riʼ ri israelitas xekowin xeʼanmäj äl chkiwäch rsoldados faraón. Y, ma tqamestaj ta chë Jehová xyaʼ maná chkë rchë xertzüq chwäch ri tzʼiran ilew. Rma riʼ, ¿achkë rma ri israelitas ma kiʼ ta wä kikʼuʼx? Ma rma ta chë majun ta wä kiway, xa rma ma nkityoxij ta wä jontir ri kʼo kikʼë.

6. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqtyoxin?

⁶ ¿Achkë xtqtoʼö rchë nqtyoxin? Naʼäy, ronojel qʼij tqajamaʼ qawäch rchë nqaquʼ achkë ütz qlon pa qakʼaslemal. Rkʼë jbʼaʼ ütz nqatzʼibʼaj kaʼiʼ u oxiʼ rma ri ütz nqtyoxin (Lam. 3:22, 23). Rkaʼn, ronojel qʼij qtyoxin chkë nkʼaj chik, y más che rä Jehová, rma ri nkiʼän qmä röj (Sal. 75:1). Rox, keqakanuj qamigos ri nqä chkiwäch yetyoxin. Si ri qamigos yetyoxin, röj chqä xtqaʼän riʼ, ye kʼa si xa xuʼ yechʼojin, kan ke riʼ chqä xtqaʼän röj (Deut. 1:26-28; 2 Tim. 3:1, 2, 5). Si nqakanuj rbʼanik rchë nqtyoxin chkë nkʼaj chik, ya riʼ xtqtoʼö rchë ma xtpë ta qayowal o ma xtqbʼison ta rma majun ta qkʼë ri nqajoʼ röj.

7. ¿Achkë xtoʼö ya Aci rchë más kiʼ rkʼuʼx xuʼän?

⁷ Tqatzʼetaʼ ri xbʼanatäj rkʼë ya Aci, jun qachʼalal ri kʼo Indonesia. Ryä nuʼij: «Taq najin ri COVID-19, xinjnamaj ri kʼo wkʼë rïn rkʼë ri kʼo kikʼë nkʼaj chik qachʼalal. Rma xinbʼän riʼ, ma kan ta kiʼ chik nkʼuʼx xinbʼän» (Gál. 6:4). ¿Achkë xtoʼö rchë ri qachʼalal riʼ? Ya Aci nuʼij: «Xinchäp rquʼik achkë utzil nwïl ronojel qʼij chqä achkë ütz wlon rma yïn kʼo chpan rtinamit Dios. Rma riʼ xityoxin che rä Jehová, y ya riʼ xbʼanö chë más kiʼ nkʼuʼx xinbʼän». Ri nqakʼän qanaʼoj chrij ri qachʼalal riʼ, kan kowan xtqrtoʼ si ma kiʼ ta qakʼuʼx qabʼanon rma ri qaqʼaxan pä pa qakʼaslemal.

MA TQANAʼ TA QIʼ

8. ¿Achkë xbʼanatäj rkʼë Baruc?

⁸ Kʼo jun tiempo, Baruc, ri rsecretario ri profeta Jeremías, ma kiʼ ta chik rkʼuʼx xuʼän. Ryä kʼo wä jun kwest samaj pa rqʼaʼ, rma nkʼatzin wä nutoʼ Jeremías rchë nkiʼij chkë ri israelitas achkë xtbʼanatäj kikʼë rma ma xkinmaj ta rtzij Jehová. Ye kʼa kʼo jun qʼij, ryä ma xyaʼ ta chik ran chrij ri nrajoʼ wä Jehová rchë nuʼän. Rma riʼ xa xuʼ chik ryä xquʼ qa riʼ chqä xa xuʼ chik xquʼ ri nrajoʼ wä nuʼän. Jehová xksaj ri profeta Jeremías rchë xuʼij ya reʼ che rä: «Rït xa chrij ri kan kʼo kiqʼij chkiwäch ri winäq bʼenäq wä awan. Ma tbʼä ta chik awan chrij riʼ» (Jer. 45:3-5). Nqkowin nqaʼij chë Jehová achiʼel ta xuʼij ya reʼ che rä Baruc: «Kiʼ akʼuʼx tabʼanaʼ rkʼë ri kʼo awkʼë». Baruc xnmaj tzij y Jehová kiʼ rkʼuʼx xuʼän rkʼë.

9. ¿Achkë nqatamaj qa chpan 1 Corintios 4:6, 7? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

⁹ Kʼo mul, rkʼë jbʼaʼ jun qachʼalal nuquʼ chë taqäl chrij nyaʼöx jun samaj pa rqʼaʼ chpan rtinamit Jehová. Rkʼë jbʼaʼ nuquʼ ya riʼ rma kan kʼïy nkowin nuʼän, kʼïy rbʼanon pä pa congregación, kan kʼïy chik jnaʼ ryaʼon pä rqʼij Jehová o rbʼanon pä jontir riʼ. Tapeʼ ke riʼ, rkʼë jbʼaʼ xa chkë nkʼaj chik qachʼalal nyaʼöx wä ri samaj ri nrajoʼ ryä. ¿Achkë xttoʼö ri qachʼalal riʼ rchë ma xtbʼison ta? Ütz nuquʼ rij ri xtzʼibʼaj qa Pablo chpan 1 Corintios 4:6, 7 (taskʼij). Majun ta jun chqë röj taqäl chrij nyaʼöx jun samaj che rä chpan rtinamit Dios, o chë kan kʼo rqʼij rma kan kʼïy nkowin nuʼän. Ya riʼ jun spanïk nuyaʼ Jehová chqë tapeʼ ma taqäl ta chqij nqakʼül (Rom. 12:3, 6; Efes. 2:8, 9).

10. ¿Achkë xtqtoʼö rchë ma xtqanaʼ ta qiʼ?

¹⁰ Ri nqaquʼ rij ri xuʼän Jesús nqrtoʼ rchë ma nqanaʼ ta qiʼ. Tapeʼ kan Rkʼajol wä Dios chqä kʼo wä uchqʼaʼ pa rqʼaʼ, ryä xchʼäj kaqän rapóstoles. Ri apóstol Juan xtzʼibʼaj qa ya reʼ: «Jesús, rma rtaman wä chik chë Rtataʼ xyaʼ jontir pa rqʼaʼ y chë kan rkʼë Dios petenäq wä chqä chë kan rkʼë Dios xtzolin wä äl, [...] xchʼäj kaqän ri rtzeqelbʼëy» (Juan 13:3-5). Jesús rkʼë jbʼaʼ xquʼ ta chë yë ryeʼ ri nkʼatzin yechʼajö raqän ryä, ye kʼa ryä majun bʼëy xquʼ ta chë taqäl chrij njeʼ kʼïy achkë jun rkʼë chpan rkʼaslemal (Luc. 9:58). Jesús ma xnaʼ ta riʼ, ryä kan kiʼ rkʼuʼx xuʼän rkʼë ri xjeʼ rkʼë, y röj ütz nqakʼän qanaʼoj chrij ryä (Juan 13:15).

11. ¿Achkë toʼoyon rchë Dennis rchë más kiʼ rkʼuʼx rbʼanon?

¹¹ Dennis, jun qachʼalal aj Países Bajos, nuʼij chë nutäj rqʼij rchë nukʼän rnaʼoj chrij Jesús rchë ma nunaʼ ta riʼ. Tapeʼ ke riʼ, kʼo mul kan kwest nuʼän chwäch. Ryä nuʼij: «Taq ntzʼët chë jun chik qachʼalal nyaʼöx jun samaj pa rqʼaʼ ri nwajoʼ nyaʼöx chwä rïn, kʼo mul npë jbʼaʼ nyowal rma nquʼ chë rïn taqäl chwij nyaʼöx ri samaj riʼ chwä. Taq rïn ke riʼ nnaʼ, nkanuj más naʼoj chrij ri nkʼatzin nbʼän rchë ma nnaʼ ta wiʼ. Chpan ri aplicación JW Library^® nyaʼon qa etiquetas chkij jojun textos ri yetzjon chrij re naʼoj reʼ, rchë ke riʼ chaq bʼaʼ yenwïl chqä yenskʼij. Chqä, chaq taqïl yenkʼoxaj tzijonem ri nqasan pa nteléfono chqä yetzjon chrij ri naʼoj riʼ.a Rïn xintamaj chë yë Jehová nqajoʼ nqayaʼ rqʼij rkʼë jontir ri nqaʼän y ma röj ta nqajoʼ nyaʼöx qaqʼij. Rchë ryä ri samaj nuʼän rtinamit, y ryä nuyaʼ qʼij chqë rchë nqtoʼon chubʼanik ri samaj riʼ». Si kʼo jmul nqanaʼ achiʼel xnaʼ ri qachʼalal riʼ, tqatjaʼ qaqʼij rchë ma nqanaʼ ta qiʼ. We xtqaʼän riʼ, más jnan xtuʼän qawäch rkʼë Jehová y más kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän (Sant. 4:6, 8).

TQAQUʼ RIJ RI QAYOʼEN APÜ

12. ¿Achkë xtqtoʼö rchë kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän rkʼë ri kʼo qkʼë komä? (Isaías 65:21-25).

¹² Ri nqaquʼ rij ri jaʼäl kʼaslemal rtzjun Jehová chqë, nqrtoʼ rchë kiʼ qakʼuʼx nqaʼän komä rkʼë ri kʼo qkʼë. Achiʼel nqatzʼët chpan ri wuj Isaías, Jehová nqʼax chwäch chë kan kwest rbʼanon qakʼaslemal komä, ye kʼa nuʼij chqë chë xtresaj jontir ri kʼayewal qlon (taskʼij Isaías 65:21-25). Chwäch ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew, jontir xtjeʼ jun jaʼäl qachoch, xtjeʼ jun qasamaj ri xtqä chqawäch chqä kan pa rkʼiyal achkë jun xtjeʼ rchë xtqatäj. Majun bʼëy chik xtqaxiʼij ta qiʼ chë kʼo jun ma ütz ta xtbʼanatäj qkʼë röj o kikʼë qalkʼwal (Is. 32:17, 18; Ezeq. 34:25). Kan jun jaʼäl kʼaslemal xtqïl chqawäch apü, y ya riʼ kantzij xtbʼanatäj.

13. ¿Ajän riʼ taq nkʼatzin nqaquʼ rij ri qayoʼen apü?

¹³ ¿Achkë rma kan kowan nkʼatzin chë chaq taqïl nqaquʼ rij ri qayoʼen apü? Rma yoj kʼo chik chpan «rkʼisbʼäl taq qʼij» y jontir röj yeqaqʼaxaj nmaʼq taq kʼayewal (2 Tim. 3:1). Jehová ronojel qʼij nqrtoʼ pä rchë yeqaköchʼ ri kʼayewal riʼ, y nuʼän riʼ taq nuʼij chqë achkë nkʼatzin nqaʼän, taq nuyaʼ qachqʼaʼ chqä taq nuyaʼ ri toʼïk ri nkʼatzin chqë (Sal. 145:14). Ye kʼa Jehová chqä nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx rkʼë ri jaʼäl kʼaslemal rtzjun chqë, y ya riʼ kowan nqrtoʼ taq kʼo kʼayewal yeqaqʼaxaj. Rkʼë jbʼaʼ nkʼatzin nqsamäj kowan rchë yeqatzüq qafamilia o rchë nuqʼiʼ qarajil rchë jun ikʼ. Ye kʼa qataman chë ma ronojel ta mul ke riʼ xtuʼän qakʼaslemal, rma Jehová rbʼin chqë chë chwäch ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew, ma xa xuʼ ta xtyaʼ jontir ri nkʼatzin chqë, xa kan xtyaʼ chik más chqë chwäch ya riʼ (Sal. 9:18; 72:12-14). O rkʼë jbʼaʼ qlon jun itzel yabʼil, kan chaq kʼo yetiʼon chqë o kʼo jun nüm bʼis chqë, ye kʼa reʼ ma ntel ta chë tzij chë ronojel mul ke riʼ xtqaqʼaxaj, rma Dios rtzjun chqë chë chwäch ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew ma xtjeʼ ta chik yabʼil ni kamïk (Apoc. 21:3, 4). Jontir ri rtzjun Jehová chqë nqrtoʼ rchë ma nqbʼison ta kimä ri kʼayewal qlon. Tapeʼ kʼo jun ma pa rbʼeyal ta xbʼan qkʼë, kʼo jun itzel yabʼil qlon, xkäm jun qachʼalal o najin nqaqʼaxaj xa bʼa achkë chik jun kʼayewal, nqkowin kiʼ qakʼuʼx nqaʼän. ¿Achkë rma? Rma, tapeʼ xa bʼa achkë na najin nqaqʼaxaj, qataman chë ri kʼayewal xa xkekʼis chqä chë chwäch ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew majun bʼëy chik xtqatäj ta poqän (2 Cor. 4:17, 18).

14. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë nqakʼuqbʼaʼ más qakʼuʼx chrij ri qayoʼen apü?

¹⁴ ¿Achkë rbʼanik nqakʼuqbʼaʼ más qakʼuʼx chrij ri qayoʼen apü rchë ke riʼ kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän rkʼë ri kʼo qkʼë komä? Nqkowin nqaʼij chë taq nqaquʼ rij ri qayoʼen apü, xa achiʼel taq nqaksaj lentes, rma nqrtoʼ rchë nqatzʼët chë ri kʼaslemal xtqïl chqawäch apü kantzij xtbʼanatäj. Tqaquʼ rij ya reʼ. Si röj qlon kʼayewal rma päq, ütz nqaquʼ achkë rbʼanik xtuʼän qakʼaslemal taq ma xtkʼatzin ta chik ri päq, taq ma xtjeʼ ta chik qakʼas chqä taq xtjeʼ jontir ri nkʼatzin chqë. Si najin nqbʼison rma ma yaʼon ta jun samaj chqë chpan rtinamit Jehová, ütz nqaquʼ chë taq xttel qa ri mak chqij, ma ya riʼ ta chik xtjeʼ rqʼij chqawäch röj rma kan pa mil jnaʼ qayaʼon pä chik rqʼij Jehová (1 Tim. 6:19). Rma komä kʼo kʼïy kʼayewal najin nqaqʼaxaj, rkʼë jbʼaʼ kwest nuʼän chqawäch nqaquʼ rij jontir ri xtqïl chqawäch apü, ye kʼa we nqatäj qaqʼij rchë nqaʼän riʼ, taq xtqʼax ri tiempo, ma kwest ta chik xtuʼän chqawäch nqaquʼ rij ri jaʼäl kʼaslemal qayoʼen.

15. ¿Achkë natamaj qa rït chrij ya Christa?

¹⁵ Tqatzʼetaʼ achkë nqatamaj qa chrij ya Christa, ri rxjayil Dennis, ri qachʼalal ri xqatzjoj qa chpan ri peraj 11. Ryä nuʼij: «Kʼo jun nyabʼil ri nuʼän chwä chë ma yikowin ta yibʼiyïn chqä nkʼatzin yijeʼ pa silla de ruedas. Ri yabʼil riʼ kan yirqasan pa chʼat, chqä kan chaq kʼo yetiʼon chwä. Majanäj ta qa, ri doctor xuʼij chwä chë rkʼë jbʼaʼ ma xkikʼachöj ta chik, ye kʼa ryä ma rtaman ta ri ntaman rïn chrij ri xtbʼanatäj chqawäch apü. Rïn nquʼ rij ri ütz kʼaslemal nyoʼen apü, y ya riʼ yirtoʼ rchë ma kan ta nchʼpü nkʼuʼx. Chpan re tiempo reʼ ntaman chë xa xuʼ nkʼatzin nköchʼ ri najin nqʼaxaj, ¡ye kʼa chwäch ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew kan kiʼ nkʼuʼx xtinbʼän!».

«RI NKIXIʼIJ KIʼ CHWÄCH RYÄ MAJUN TA JUN RI MA TA KʼO KIKʼË»

16. ¿Achkë rma David xuʼij chë ri nkixiʼij kiʼ chwäch Jehová «majun ta jun ri ma ta kʼo kikʼë»?

¹⁶ Tapeʼ röj kiʼ qakʼuʼx rkʼë ri kʼo qkʼë, kʼo kʼayewal xkeqïl pa qakʼaslemal. Tqaquʼ rij ri qʼatöy tzij David. Ryä xekäm oxiʼ ralkʼwal, xqʼabʼäx tzij chrij, ri ramigos xkiyaʼ qa y kan kʼïy jnaʼ xkʼatzin xanmäj äl rchë ma xkamsäx ta. Tapeʼ ke riʼ, David kan kiʼ wä rkʼuʼx. Kʼo jun qʼij, ryä xuʼij ya reʼ chrij Jehová: «Ri nkixiʼij kiʼ chwäch ryä majun ta jun ri ma ta kʼo kikʼë» (Sal. 34:9, 10). ¿Achkë rma ryä xuʼij ya riʼ? Rma rtaman wä chë, tapeʼ Jehová nuyaʼ qʼij chë nqaqʼaxaj kʼayewal, ryä ronojel mul nuyaʼ ri nkʼatzin chqë (Sal. 145:16). Achiʼel xuʼän David, röj chqä kiʼ qakʼuʼx rma qataman chë Jehová xtjeʼ qkʼë tapeʼ xa bʼa achkë na xtqaqʼaxaj.

17. ¿Achkë rma nawajoʼ rït kiʼ akʼuʼx naʼän tapeʼ xa bʼa achkë na najin naqʼaxaj pan akʼaslemal?

¹⁷ Xa bʼa achkë na qlon pa qakʼaslemal, Jehová nrajoʼ chë kiʼ qakʼuʼx nqaʼän (Sal. 131:1, 2). Rma komä xqatamaj yän achkë nkʼatzin nqaʼän rchë kiʼ qakʼuʼx nqaʼän pa qakʼaslemal, tqatjaʼ qaqʼij rchë nqtyoxin, rchë ma nqanaʼ ta qiʼ y rchë nqaquʼ rij ri qayoʼen apü. We xtqaʼän riʼ, xtqkowin xtqaʼij ya reʼ: «Rïn ntaman kiʼ nkʼuʼx nbʼän» (Filip. 4:11).