Ěprěl

Ngatī kanihngen yik misī tarik ngam Tēv Yāvē tö sā Yāköp. Kò-òren öi fēkö inlahen Yāköp töölöṙô anga-aṅ tök yöngre nö chuh patī ök mak alahare ang Lēpān ök tarik alaha ngam Tēv Yāvē ngaich hapīhö nö in ök kūön ò kikānö kētö ṙinātö-ellōn ò anga-aṅ tö Yāvē min nö öthō nö öt kētö inkòlô ò. (Ran. 28:1-4) Hang ṙô ök yöng re ngaich ang Yāköp ngaich kiröönngöre nö ṙā-ang Kanā-an nö chuh patī Lēpān. Nët tak nak kūön Lēpān Leah ngaich Rēchöl hangenlōn ang Yāköp tö Rēchöl nö hòṅ pīhövö tö ò, lökten ngaich anga-aṅ nöng hō nö sat samyeūheu nö la-evṙen nö in Lēpān. (Ran. 29:18) Öt teung pöri ngaich ngam kūilōn Yāköp nö sā lōn ò, pön unôichrit ngam tö sat samyeūheu ang Lēpān nö hapīöhten ò nö in öp lanòh kūönre nöng hachīlngen ò. Ngö ṙô ang Lēpān nö in ò unôichrit tö hěng afta chin min öich hapīöhten Rēchöl nö in meh hēk pöri më-eṅ öm hòṅ sat töre samyeūheu öm halinṙen chu. (Ran. 29:26, 27) Pòrô ang Yāköp nöng la-evṙen nö in Lēpān, höng örheūheu pöri Lēpān nö hachīlngen ò. Nët anāi samyeūheu rò-òten ang Lēpān nöng hakihten Yāköp!—Ran. 31:41, 42. w23.04 pěch 15 përa 5

Chuh in chīö öi mihôiṅ yěi hòṅ teūngen tö inreuskö alahare hēk yěi öt akahakūö inrē tö inlahenre öi la-al nup kanihngenre? Ṙòkhöre in akahakūö tö sanapṙô ngih intöönö. Mihôiṅ öi chuh in Yāvē öi vë-ekūötēv öi havëkö inyöökenre. Pön hōten hī anga-aṅ öi ngatī inlahen. Ngö ṙô an ngam Paipöl “Un ṙākôre vë-ekūötēv.” (1 Tös. 5:17) In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö lōnu tö hī öi örheūheu ṙô öi vë-ekūötēv. Mihôiṅ öi öt piyū-uṙô öi vë-ekūö ò hēk havëkö inchō-okūöre in nup töng sitih la-enre. (Inch. 3:5, 6) Öt ma-iöṅhtīre Yāvē nö kē-ěkūö hī, mihôiṅ öp töng yòh ṙētak hī öi vë-ekūö ò. Akahakūö ang Yēsū tö inlahen Yāvē nö chumkūöṙen nö hangihtöṙô hī yěi vë-ekūötēv. Urēhěkūö yanīhi ò nö ing panam meuk inlahen ngam Yöngre anga-aṅ nö sapṙô yip tö chiplö tarikre nö vë-ekūötēv. Tö sā ò nö meuk inlahen Hëna, Tāvit, Ĕlaicha inrē nö holtö ellōnre nö vë-ekūötēv ngaich hang ṙô cha ngam Tēv Yāvē. (1 Sa. 1:10, 11, 20; 1 Rā. 19:4-6; Sal. 32:5) Angū-ö chö-öny Yēsū nö tölṙô yik haköptöre nö örheūheu ṙô nö vë-ekūötēv, ṙatö-ellōnre inrē tö Yāvē min nö öthō nö öt hang ṙô cha.—Mët. 7:7-11. w23.05 pěch 2 përa 1, 3

Tö pa-ekūö ök Mākūö Kūönṙô Yēhōyata tö ngam Tēv Yāvē. Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô? Yěi ngëichkö ök ṙētak ök kūön Yēsipel ang Atāliya ngaich hòṅ kēngen ngam inyööngö anga-aṅ nö i Yūta ngaich vīlöre nö ranī. Pōyen yik tarik tö vöö tö Atalia kūö ò nö öt lēken cha. Uroh anga-aṅ nö keūheutngöre vah tī nö fëlngö yik kūön rācha aṅ patī Yūta kūö kumlēḵ lōnre nö hòṅ ranī. Öt rēhěn anga-aṅ nö ṙāḵlen yik yōm re. (2 Kin. 22:10, 11) Hěngtak pöri ök yōm ò töt kò-òngvah ang Yôas, kūö ò nö hayūni tö Yēhōyata tö ök pīhö ò Yēhōsapēat ngaich haruklen ò cha-a. Ngatī inlahen cha-a nö laklö ngam rācha lamöknyö in ngam inyööngö tö Tāvit. Pōyen tö tö 100 samyeūheu ṙēḵti hē e ang Yēhōyata. Öt pinhë-eṅkūö pöri anga-aṅ tö Atāliya, pön höng chiplö nö i linökö lōn Yāvē. Hěng van hēk ang Yēhōyata nö hameuktöre nö chiplö nö im Tēv Yāvē ik sā Yôas nö sat höiny samyeūheu. Halēn ök töhěng anga-aṅ inlahenre ngaich yěn teungta anga-aṅ nö in e ngaich mihôiṅ ang Yôas nö vīlöng nö rācha ngam tumkölchap Tāvit. Ngaich yěn öt teung pöri anga-aṅ nö im inlahenre ngaich mihôiṅ nö kapah. Kūö ngam inkòlò re tö Yāvē anga-aṅ nö teungten nö im inlahenre. w23.06 pěch 17 përa 12-13

Mihôiṅ öre ang Tanīěl nö fëli töm rācha Nepukëtnēsör kūö inlahen ṙô re. Sön pöri anga-aṅ nö holtö öt pinhë-eṅkūöre nö vë-eny nang ò. Īnu ang Tanīěl tö ngam töt pinhë-eṅkūöre asā rò-òtö nômö re. Kūö yòh ök nö öt pa-ekūö? Pön löktökūö nyinī-ö ò nap yöng ò nö tövai nö inchōḵ-okūö ò. (Chöö. 6:6-9) Lökten ang Tanīěl nö akahakūö tö minë tökiröng chööngö, tö sā minë tö Söm Chööngö. Akahakūö inrē anga-aṅ tö minë tö kun chööngö, tö sā ò nö akahakūö tö minë tö hòṅ nya-aṅkūö më aṅ Israel. (Lēv. 11:4-8; Tan. 1:8, 11-13) Akahakūö inrē ang Tanīěl tö inlahen yik mu-urěh tarik ngam Tēv yik töt hamang chööngö ò ngaich asuh nuk kanihngen cha. (Tan. 9:10, 11) Ngamuh inrē ṙinātö-ellōn Tanīěl tö Yāvē hēk tö më tökalēḵ ma-ahānga ò nö öthō nö ṙāngen ò yē ò min nö köp nö i linöklōn ngam Tēv pòrô nup tö sitih kanihngen ò.—Tan. 2:19-24; 10:12, 18, 19. w23.08 pěch 3 përa 5-6

Tö akaha ök Repëka nö kikānö. Akahakūö anga-aṅ tö nuk la-enre, ngaich öt pa-ekūö nö kēken u. (Ran. 24:58; 27:5-17) Tö milēḵṙen inrē anga-aṅ tö yip tahëng, tumṙeutöre inrē nö elkatòh yip tö kētu chööngö. (Ran. 24:17, 18, 65) Söö man yěm asīnkö inlahen Repëka öm aṅhavin tö ngam inyāchngö ngaich holṙen më tö kētu chööngö tö Yāvē. Yēḵ meh min ngatī inlahen ngaich tövai min më-eṅ öm inchōkūö ngam mikūönöre hēk tö më prötör sistör inrē aṅ el ngam māṅ. Akahakūö an tö tölngöre ngòh tö sööḵngö Kristīön. Ngatī inlahen ök Estör. Akahakūö anga-aṅ tö nup tölngöre. Lökten ik sā ò nö vīlöng nö rānī ngaich öt tāilölōn anga-aṅ. Nuk ṙô ök kanônyö ò Môrtikai nö halēnö ò, hāngö u anga-aṅ. (Est. 2:10, 20, 22) Yī-ö ṙālö sistör, yēḵ yīö min öi kēḵ inlēnöre in yip tö sööḵngö ṙēḵti Kristīön el ngam māṅ, ngaich hameuktöre min yī-ö öi ma-asīnken Estör öi akahakūö tö nup tölngöre. (Tai. 2:3-5) Hěng ök inrē inlahen Estör nö hameuktöre nö akahakūö tö tölngöre. Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö inlahen Estör ‘nö tövai nö kikānö hēk tölöök inrē,’ Öt hěngheuh pöri anga-aṅ nö lōnu tö yip tarik nöng ngëichken ò.—Est. 2:7, 15. w23.12 pěch 19-20 përa 6-8

Yē hī min öi höng yahlö miṙivlōn öi fēkö nup vanaichöre ngaich sā ṙēngen kameun öp tö langan min ayī-ö, öp tötkô nö keūnö tö hī. Yē hī hō-en nup vanāichöre, halöktitre hēk pītnyöre inrē öi ui hēk kēken nup vanāichöre, ngaich mihôiṅ ayī-ö ṙātö-ellōnre tö Yāvē ngaich nö aṙēlen hī. (Inl. 3:19) Yěi kētöre min in në la-en, ngaich ṙātö-ellōnre ayī-ö tö Yāvē nö öt lōnu tö hī öi höng haṙivlōn öi fēken minë vanāichöre. Pön akahakūö anga-aṅ tö hī min öi höng kihngen tö tīre yěi ngatī inlahen. (Sal. 31:10) Yē hī min öi yahlö miṙivlōn, ngaich mihôiṅ min öi kūönngöre ellōn öi öt kū-ö urěh im finālö im insōlö nômö. (2 Kòr. 2:7) Yěm haṙivlōn öm fēkö nup vanāichö re, köpölōn më-eṅ tö Yāvē nö holtö “ellōnre re nö aṙēlen” meh. (Sal. 130:4) Yip tarik hamòltö ellōnre nö halööktitre ngaich aṙēlen cha ang Yāvē hēk kilēngôḵre inrē anga-aṅ, ‘tö ò nö öt köpölōn tö nup tökööl hī.’ (Yar. 31:34) Tö ngö manah angū-ö, tö Yāvē yěn ngaich nö aṙēlen hī, ngaich öt köplōn anga-aṅ tö nup tökööl kahëken hī, ötrēhěn inrē anga-aṅ nö fēken u. Hö-ö ang Yāvē nö fēken minë vanāichö meh lökten më-eṅ inrē ötkô ngatī inlahen. w23.08 pěch 30-31 përa 14-15

Hē ṙētak ngam tö lëlngökūö invah COVID-19, yik tö chumkūöṙen tö minë ṙô inlō-ongkūö, höng pōyen minë pirutkö cha. Öt ngatī inlahen pöri më Vamënyen Yāvē, pò cha nö chumkūöṙen nö hang minë inlēnö lamöktö in ngam söngkötön. (Mët. 24:45) Hòṅ chumkūöṙen in tö ‘nup ṙô tötṙanāngen.’ (Filip. 1:9, 10) Yěi chumkūöṙen min tö nup tötlöök ṙô ngaich öt ṙētakvö min hang nup tölöök ṙô. Hēḵ yěi yahlö mufē min im nyinā-avkūö, inôkö, inṙamlōn hēk töm la-enre inrē ngaich mihôiṅ min öi lōmngö tö kūö u. (Lūk. 21:34, 35) Kaheuk sakāmö in ṙung öi hang inlahen minë niūs yip mā mahayöng, inlahen yip tumṙōl hēk mi-istraëk inrē. Hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö u hôiṅ öt lōmngö, pön mihôiṅ min ngam ellōn hī nö kē lā-a öp tahëng mahayöng. Köplōn tö minë kahakkö hī taheui nö tinngöp tī ngam Sī-ö anū-ö, pön hòṅ hakūönngö ngam ellōn hī anga-aṅ öi lööngö la-en. w23.07 pěch 16-17 përa 12-13

Kaheuk samyeūheu yin më Tarik Yāvē, nö afēkö kinpaha Yēsū. Tötṙanāngen angū-ö nö sakāmö nö in cha. Angū-ö ön ngih chööngö kahëtö Yēsū nö in yik haköptö re. (Lūk 22:19, 20) Lökten in ngam Mëmorīöl in öi teūngen tö yanöölenre hēk akahakūö inrē tö ngam ṙāi ṙinānyi hī nö tö pōiṙāi. Lökten in e inrē ayī-ö öi akahakūö töm inlahenre öi hòṅ hameuktö minlēḵṙenre öi im tökitaknyu mahām Yēsū. (2 Kòr. 5:14, 15) Teūngen inrē ayī-ö tö ṙētak re öi hareuskö alaha höö. (Rōm. 1:12) Ōt yip in cha tö ngaich nö havan nö i linöökö lōn Yāvē, kuö më prötör sistör nö holtö hanangenlōnre nö ha-öinytö yanīhi cha yěn yihtökūö nö el ngam Mëmorīöl. Yěn yihtökūö yip tö ööire tarik nö im Mëmorīöl, ngaich lökten inup ahangre cha-a hēk maheukre nö hòṅ rultenre nö istötī ngam Paipöl. Sā lamök im talöökö nômö ngaich cha-a. Lökten ayī-ö öi meūka tö yanīhi ngam Mëmorīöl, pön lökten in e nö ngön ngam hinëngö nö ihôi hī. Angū-ö lainyngen ngam Mëmorīöl nö tökiröng nö sakāmö nö in hī! w24.01 pěch 8 përa 1-3

Yē hī öi fēkö ṙôken tī na Yāvē na Yēsū nö in hī, ngaich löktö in e hēk nö ṙūöhlöre ngam mikahkūö hī tö ṙôken ngam hanangenlōn cha tö hī. (Kal. 2:20) Rö-ö nö kūö Yāvē nö hateungngö ngam töhěng chööngö nö halēnlö ngam ṙāi ṙinānyi, pön kūö ò nö hangenlōn tö hī. Löktö in Yēsū tī anga-aṅ nö hameuktö ngam hanangenlōnre nö hökngen ò nö kapah nö chö-öinyten hī. Hameuktö ngam hanangenlōnre ang Yāvē tö hī. (Yar. 31:3) Hangenlōn anga-aṅ tö hī lökten anga-aṅ nö tūökten hī nö in re. (Asātô e im Chööngö 7:7, 8.) Ötrēhěn nö kô nup chehen hēk tö ngam kumlēḵ nö asökngö ngam hanangenlōn hī tö ò. (Rōm. 8:38, 39) Sitih mufē öm më-eṅ yěm fēkö inlahen ngam hanangenlōn Yāvē? w24.01 pěch 28 përa 10-11

Milēḵṙen yin më töhachāmö elkui Kristīön tö ngam maheuṅkkö re. Töi ngëichken ngih ṙô Prötör Frëtrik Frans ngòh töhachāmö elkui, nö vë-eny inlahen ngam maheuṅkkö re ik 1991 nö ngö ṙô: “Tökô-en ön ngam maheuṅkkö hī nö tö teung min nö in hī öi tö 144,000, minë töt mufē hī inlahen e.” Ngö ṙô inrē anga-aṅ : “Söl ing töngamuh ön ngam maheuṅkkö hī nö töpōiṙai . . . Sā rò-òten hī öi hökken e ngatī sanīöpö ngam minlēḵṙen hī tö e. Pön töt insā-avö ngam maheuṅkkö hī, lökten öp töng yòh rò-òten hī öi hökken e, höng ṙamlōn ayī-ö. Lökten hēk nö sīöplöre ngam minlēḵṙen chu öich in ngih maheuṅkkö re.” Töt insā-avö ön ngam maheuṅkkö hī yěi pòrô chuh el halīöngö hēk ing panam inrē, ṙamlōn ayī-ö kūö ngam maheuṅkköre. Mihôiṅ pöri hēk nö ngönlöre ngam maheuṅkkö hī. w23.12 pěch 9-10 përa 6-8

Ōt misī ök tahāklö mās nö la uk ngam töhet inrūkui, chūök cha nö kētö nup tö kētu alaha töṙeūla nö in Yāvē. (Man. 27:1, 2; 40:29) Öt keuheūtngöre tī pöri anū-ö nö kēḵngö nup tökööl yik tarik. (Hep. 10:1-4) Minë tö örheūheu kinëtu alaha töṙeūla el ngam tahaklö, inmeutö ngam ṙāi ṙinānyi angū-ö nö tö mihôiṅ min nö keuheūtngöre tī nö kēḵngen nup tökööl yip taṙòkhöre tarik. Akahakūö ang Yēsū tö öp chö-öny Yāvē nö tīnten ò nö chuh ing panam nö kēngö nômöre nö chö-öinyten hī taṙòkhöre tarik. (Mët. 20:28) Hameuktöre anga-aṅ nö löktö im vinôkö nö hòṅ hateungngö ngam kuilōn Yāvē. (Yôh. 6:38; Kal. 1:4) “Höng hĕng heuh” ang Yēsū nö kēngö ngam nômöre, hòṅ yip ṙamatö ellōnre min nö örheūheu nö teūngen tö nup inṙē-el nup tökööl re.—Hep. 10:5-7, 10. w23.10 pěch 26-27 përa 10-11

Töt ṙanāngen ngam inlahen hī hòṅ fēkö ngam ṙāi ṙinānyi nö tö pōiṙāi hēk iṙôken ngaich nup tö teungten tö kūö e. Tö sā hī ötkô kahngenre ṙa-ainyre ṙa-ang im tökööl hēk kinpaha inrē. (Sal. 49:7, 8) Lökten ang Yāvē nö kēten Yēsū ngam töng hěngmaneuk kūön ò nö ṙāi ṙinānyö hī. Yěi fēkö inlahen na Yāvē na Yēsū nö hayëḵngenre tö pòkūö hī, ngaich sīöplöre ngam minlēḵṙen hī töm tökētu ṙāi ṙinānyi. Köölö fālen pöri ang Atöm, lökten nö löhlö tī tö ngam nômö tö örheuheu aṅ. Ngaich sölhu inrē më kūön ò. Ngam tö löhlö tö tī Atöm, havānö e ang Yēsū nö kēḵngö ngam nômö re. Ik sā Yēsū misī nö in panam “ngam tötköölö fālen: öt rēhĕn nö löknyuvö elvāng tö minyôinyaṅ.” (1 Pīt. 2:22) Töhet ök sön pöri anga-aṅ nö kapah, sā Atöm nö töhet urěhkūö re nö köölö fālen. Lökten ang Yēsū nö kēngö ngam töhet nômö re nö ṙāi ṙinānyö hī.—1 Kòr. 15:45; 1 Tim. 2:6. w24.01 pěch 10 përa 5-6

Unôichrit Yēsū nö hachohlöng chuh el ngam Töhet kūö nup Töhet chūök ngaich anga-aṅ nö el ngam ispirichūöl tempöl.Ngam halēnlö Yāvē ṙāi ṙinānyi nö chö-öinyten tö ngam töhet nööinyö, ngaich Yēsū mākūö kūönṙô e nö töt insā-av. Kūö yòh nö ngatī? Yik mākūö kūönṙô i Israel kumtö nup mahām nup töṙeūla cha-a nö el ngam vahī tarik töhet kūö nup Töhet Chūök. Chuh el halīöngö pöri ang Yēsū im chūök tö mötlö hanëtö, hòṅ ò nö chuh kūö Yāvē. Kēten ngam töhet alahare anga-aṅ nö ikūö Yāvē, hòṅ hī öi teūngen tö inṙē-ěl nup tökööl re löktö im ṙāi ṙinānyi. (Hep. 9:24-26) Ngaich in töngamuh el ngam isprichūöl tempöl öi ha-önyö Yāvē, pòrô öi maheukkūö el halīöngö hēk ing panam inrē. w23.10 pěch 28 përa 13-14

Ngëichkö inlahen Yēsū ngam tökiröng mākūö kūönṙô nö akahakūö tö kanihngen hī hēk hayöng an inrē nö el halīöngö. Lökngörit i minë-eny Yēsū ṙô öi vë-ekūötēv öi “holtö öt pinhë-eṅkūö im kantēra inkôlò” öi havëkö kūö Yāvē nö aheūkölōn tö hī hēk ‘lööngö ṙētak’ inrē nö hayööken hī. (Hep. 4:14, 15) Um ṙāngö sakāmö fēkö inlahen tī Yāvē hēk Yēsū nö in meh. Öt lökngö re ellōn öi rih meuk ngam tö ngatī hanangenlōn cha tö hī? Öt lōnu hòng ayī-ö tö inlahen re hēk ṙūöhöl alahare i linökö lōn cha. (2 Kòr. 5:14, 15) Asuh öp inlahen hī hòṅ hameuktö minlēṙen re tö Yāvē hēk Yēsū inrē? Hayööken yip tahëng nö haköp nö in Yāvē hēk Yēsū inrē. (Mët. 28:19, 20) Ngatī inlahen ök Pôl inrē. Akahakūö anga-aṅ tö e nö kuilōn Yāvē tö yip “taṙòkhöre nö hayöökaṙen, yih inrē nö im inkaha kanô-en.” —1 Tim. 2:3, 4. w23.10 pěch 22-23 përa 13-14

Kô-en in öi lökngöre elkuilōn tö ngih kinlēḵngô. Pōyen yip in hī inrē mahaköp ngam kinlēḵngô nö vë-eny nang yip tarik tö ngam inlahen hī min ikūö öp Peretāis. Sitih inlahen öi mihôiṅ öi ṙūöhlö ngam ṙinatö-ellōnre hēk ṙinatö-ellōn yip tahëng inrē tö ngam kinlēḵngô ò im Inmeukhömat 21:3, 4 nö öthō min nö öt teungtökūö? Rö-ö ang Yāvē nöng kinlēḵngôre, pön ketö nup lāinyngen hī mihôiṅ ṙatö-ellōnre öi in u. Innë yamih miröökö in min öi teūngen töp lāinyngen re öi kūö yòh ṙatö-ellōnre tö inlahen ngam Peretāis ngam kinlēḵngô Yāvē. Ngö kinūichngö an nö in e: “Ngaich ngö ṙô Anga-aṅ ök amūichhak nö el kantēra, ‘Yĕh meuk, vī taṙòkhöre Chin nö tufömngöre.’ Ngaich ngö ṙô inrē Anga-aṅ: ‘Kūich, tön tökô-en nun në ṙô, kanô-en inrē.’ Ngaich ngö ṙô Anga-aṅ tö chu: ‘Ngaich nun nö yih! Chū-ö chin Alfa, Omeka inrē, ranehlö, manā-aṅ inrē.’”—Inm. 21:5, 6a. w23.11 pěch 3 përa 3-5

Sitih inlahen öich kô-òren më ṙālö prötör nö hameuktöre nö aṅhavin tö ngam mikah hēk mikah elmat hēk sā mufē ngam Tēv inrē? Mihòiṅ cha a nö hameukten u nö i inlahen minë chinhenö re hēk vinī-i keūyö re inrē. Chöngṙen yip ṙung tarik nö ṙūöhöl alaha hī öi inyutten nup tö tufömngöre istael (style) hēk tisain (design) chëhen, öt hamang chööngö ngam Tēv cha a hēk tötlöngö tinriken inrē. Lökten cha a nö vī istael nup chëhen tö taīt fīting (tight-fitting) hēk chōk nup chëhen yip kikōinyö cha a nö sā mineūkö kikānö. Lökten yēḵ ngòh ṙālö prötör nö hòṅ sööḵngö nö Kristīön, asuh min tö hòṅ chumkūöṙen ò yēḵ ò nö kēḵ fëslare nö i alaha minë chinhenö? Ngamuh min tö hòṅ afēkö ò, ṙamölōn ang vöh min Yāvē yēḵ chu öich ngatī inlahen chinhenen. Mihôiṅ inrē anga-aṅ nö ngëichkö nup chinhenen yip tö sööngö prötör el ngam māṅ. Mihôiṅ anga-aṅ nö hatöönöre nö ngö ṙô: ‘Sitih inlahen ön minë chinhenen chu nö hameūkten chu öich holtö mikah elmatre öich kē fësla re hēk milēḵṙen inrē tö yip tahëng? Akahka hòng chū-ö öich lökten in minë chinhenen re öich lamök lōn ngam Tēv? (1 Kòr. 10:31-33) Më ṙāltarik ma asīöp ngam mikah hēk mikah elmat re, milēḵṙen më prötör sistör tö cha, ṙamölōn inrē ang Yāvē nö in cha. w23.12 pěch 26 përa 7

Ngatī inuk ṙētak nö hakihtuṙen më tarik ngam Tēv tö tī ngam rācha lā lòhngö. (Tan. 11:40) Tö sā cha ik raneh hēk innëtö völt vôr nö hachělhötvö më Kristīön kūö cha nö öt hòṅ kētöre nö kiyung, angū-ö lāinyngen më kūön më Vamënyen Yāvē inrē nö ṙānyu nö el nuk iskul. In nuk tö fömngöreṙen pöri samyeūheu nö harīkngöre tī ngam rācha aṅ lā lòhngö nö kalah më tarik ngam Tēv. Tö sā minë pòlitiköl parti yěn ahāngkö minë pārti (party) re cha-a. Ngaich mihôiṅ min öp töhěng tak Kristīön nö mööḵlö mat tö öp töhěng parti tö ngam tahëng. Lohten anga-aṅ nö öt kētö vōt sön pöri nöng ellōn hanga tö ngam töhěng parti nö mihôiṅ. Lökten öi ötkô öi hěngö kahë tö lā-a re pòrô öi höng ellōnre öi fē-a!—Yôh. 15:18, 19. w23.08 pěch 12 përa 17

Hòṅ ngatī röön in öi fal im insōlö nômö yěi ‘hòṅ teūngen tö ngam raneushöre.’ (1 Kòr. 9:24) Sā ṙô Yēsū nö ngöṙô, “Haṙēmngenre pöri yī-ö, hòṅ nup ellōn yīö nö öt lumngantu tö sinṙākngen hinyōyö, ane inrē finëken ngih nômö.” (Lūk. 21:34) Yěi chumkūöṙen tö minë tö ngatī miröökö ngaich akahakūö min ayī-ö töp chūök re halööktitre hòṅ hī keuheūtngö ngam finālö im insōlö nômö. Mihôiṅ in ayī-ö im insōlö nômö öi fal, pöi yē hī ötkalēḵ-en ngaich mihôiṅ ang Yāvē nö kētö kumlēḵ hī. (Isa. 40:29-31) Lökten um ha-aṅkenre. Asīnken Pôl pöri öm ma-anyre öm kē ngam raneushöre. (Filip. 3:13, 14) Pöm höng më-eṅ tö hòṅ fal im insōlö, öt tahëngu min famal nö i chūök meh. Mihôiṅ pöri ang Yāvē nö hayööken meh öm teung öm im finālö. Löktö i inyöökenre min më-eṅ tö ò öm mihôiṅ keun ngam kaheunre hēk ṙāngö nup tö langan kaheunre inrē. Yěn in meh ang Yāvē ngaich ṙātö-ellōnre më-eṅ töre öm mihôiṅ öm fal im insōlö nômö öm holtö manööyöre ngaich teūngen tö ngam raneushöre! w23.08 pěch 31 përa 16-17

Hē Yēsū nö ṙömöng 12 höiny samyeūheu, havan ngam mikūönö ò nö ṙā-ang Yarusālem nö kēken ngam tökiröng sakāmö. Höngngöh ngöre pöri ang Yēsū nö ih Yarusālem. La-en nā Yôsěf nā Mariā öre angū-ö nö chumkūöṙen nö ngëichkö më nyīö yěn ṙòkhöre nö in cha. Ik sā cha pöri nö kòtökūö tö Yēsū ngaich höng kētö fālen ò ang Mariā, nö kūö tī ò cha-a nö kihngen nö chöhö ò. Mihôiṅ öre ang Yēsū nö ngö ṙô, hö-ö chin chū-ö vaich pöm më-eṅ. Öt ngatī ṙô pöri anga-aṅ pön holtö minlēḵṙenre nö vë-ekūö cha. Öt akaha elnang pöri ang Yôsěf hēk Mariā tö minë ṙô ò. Sön pöri ang Yēsū nö iṙūöhen nö elkatòh chööngö cha. Yī-ö ṙālö, kihngen öi hang ṙô minā yöngre yēḵ cha nö vaichköröṙen hēk vaichö mufē inrē nö in meh? Yěn ngatī, asuh öp min mahayööken meh? Fēkö ngam mufē Yāvē man yēḵ meh min hang chööngö minā yöngre. Vë-eny nang hī an ngam Paipöl tö e nö ‘ṙanamlōn nö im Mā’ yēḵ më nyīö nö hang chööngö më yöngre. (Kòl. 3:20) Akahakūö ang Yāvē tö inlahen më yöng hī nö öt keuheūtlöre mikahkūö tö inlahen hī hēk lohten inrē cha-a nö hēṙu nö vī nup chööngö töt lööṙen hināngö tö hī. Yēḵ meh pöri öm hang chööngö cha, ngaich haṙamlōn Yāvē min më-eṅ. w23.10 pěch 7 përa 5-6

Tö sā yip hol hī mihôiṅ el iskul nö ngöṙô tö më Vamënyen Yāvē nö hòṅ halööktö ngam mufē re cha-a nö in më kikōnyö nöng i kikōnyö hēk kikānö nöng i kikānö. Ngaich mihôiṅ ayī-ö öi kētö ṙinatö-ellōn cha tö re öi hangenlōn tö më tarik hēk kanahöng lōn ngòh tarik inrē angū-ö nö in ngam tinrīken re. (1 Pīt. 2:17) Ngaich lohten min ayī-ö öi teungten öi vë-eny nang ò tö hī öi yöölen yěi asīnkö minë inchöngten re aṅ mat ngam Paipöl. Yěn ōt yip tarik töt hō-en ṙô ngam Paipöl, ngaich ötkô ayī-ö öi ngö mufē, ‘heūṅ akahakūö chin töp chūök ṙinatö-ellōn ò. Tö sā ngam inchōḵ elmat, nö mihôiṅ nö ngöṙô yip hol chūök meh iskul, achīö töngamuh ṙamatö-ellōnre tö në taṙòkhöre nö vahī ngam Tēv? Ngöṙô lōn hòng më-eṅ tö ò nö ṙamatö-ellōnre nö in minë kamnahngen re nö vī-ilre (evolution) hēk keuheūtlöre mikahkūö hòng inrē anga-aṅ tö u? Lohten pöri anga-aṅ nö öt yaha mufē nö fēkö inlahen u. Mihôiṅ pöri ayī-ö hatön nup intöönö, tö fēka min tö ò nö unôich, tö hī öi höng ui la-al kūö ò, tö inlahen minë kamnahngen re nö vī-ilre yěn tölöng hēk yěn hö-ö? Tö sā meh mihôiṅ öm hameukhömat ò tö minë vitiō hēk tö minë ātiköl inlahen në tö vīlöng el ngam jw.org. Lohten min anga-aṅ nö unôich nö hō nö vë-ekūö nö ṙô tö inlahen u. Yěi ngatī inlahen min öi hameuktö minlēḵṙen öi in yip tahëng, ngaich mihôiṅ min anga-aṅ nö hòṅ lōnu töre nö mikahtökūö re tö ṙô ngam Paipöl. w23.09 pěch 17 përa 12-13

Mihôiṅ öi ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö öt löktu nö öt kētö ṙētak hī öi hateungngö kuilōn ò hēk kētö minë inkòlô hī inrē. (Inch. 28:13) Töthet ök Sëmsön, lökten ök nö vaichköreṙen nö in ngam inlahen re nö in Tīlaila. Hö-ö pöri anga-aṅ nö ṙāngen re nö hateungngö ngam kuilōn Yāvē. Öt ṙāngen ò inrē ang Yāvē. Lökten ang Yāvē nö löktö in Sëmsön tī nö hateungngö ngam kuilōn re. Pò-ò nö tö chiplö nö imat Yāvē. Lökten ik sā ò nö kūichhöt minë-eny yip tarik ṙamatö-ellōnre nö in ò, ngaich ōt ngam minë-eny Sëmsön nö in e. (Hep. 11) Reushlöre alaha in öi hang inlahen ngam Tēv nö sā inlahen öp inyöngö nö hangenlōn tö hī hēk kētö kumlēḵ hī möthë yěi öt kalēḵ-en. Ta-a chěi töi asīnkö inlahen Sëmsön öi havëkö kūö Yāvē nö ‘chumkūöṙen nö ngëichken hī hēk kētö kumlēḵ hī inrē.’—Kam. 16:28. w23.09 pěch 7 përa 18-19

Akahalōn in tö ngam sakāmö ngam Tēv ngaich nö röhta yanīhi. Asā tölngö kanò-òṅ hī pöri hòṅ ngatī inlahen ayī-ö vë-eny nang yip tahëng tö ngam tölöök inhānga. Lohten ayī-ö öi piyū-uṙô vë-eny nang yip tahëng, kūö hī öi vöö tö inlahen nup mufē cha nö in hī. Sitih inlahenken inrē min ayī-ö tö tī cha. Ngatī inlahen ök inrē Pītör ik sā Yēsū nö kahòkkaren ik hatööm ngaich vöö ang Pītör nö vë-enyre nö mahaköp nö in Yēsū, ṙōlheuh inrē anga-aṅ nö mahngenre nö öt akahakūö tö Yēsū! (Mët. 26:69-75) Unôichngöre pöri ngaich anga-aṅ nö ṙap ngam vanööröre, holtö ṙinatö-ellōnre ngaich anga-aṅ nö ngö ṙô: “Ui pa-ekūö tö cha; ui röingölōn rēhĕn.” (1 Pīt. 3:14) Reuslöre alaha in öi löktö in minë ṙô Pītör, tö hī inrē ayī-ö mihôiṅ ṙap ngam pinhë-ekūöre. Asūp mahayööken hī mihôiṅ ṙap ngam pinhë-ekūöre tö tarik? Ngö ṙô ang Pītör: “Miyich tö Kristū nö ellōn yīö.” (1 Pīt. 3:15.) Yěi hòṅ ngatī inlahen ngaich hòṅ fēkö ngam minā-aṅ hēk kumlēḵ ngam Mā hī ayī-ö ang Yēsū Kristū. w23.09 pěch 27-28 përa 6-8

Hòṅ örheūheu ayī-ö öi chumkūöṙen töre “ui hēk öi hanôltöre i nup töt ṙôngu la-en ngam sinngūlö.” (Efi. 5:11) Ngòh tarik, mameuk minë tötlöng nyat hēk ṙòtö minë tötlöngö ṙô hēk hang u inrē, mihôiṅ min anga-aṅ nöng ilööṙen nö kētöre nö in minë tötlöök la-en. Kô-en nö pōyen yik tö ngatī inlahen. (Ran. 3:6; Yāk. 1:14, 15) Hòṅ halō-ongkūö hī ön ngih panam ngam Satān. Hòṅ kētö ṙinātö-ellōn hī anga-aṅ tö minë tö kaheukö tö Yāvē nö tötlöng la-en hēk töt löng ṙinò-ò nö töt vaich anū-ö. (2 Pīt. 2:19) Öt pingangkūö pöri ayī-ö pön töng ha-eh anū-ö nö inlahen ngam Satān nö halō-ongkūö më tarik. Pön sōten cha nö akahakūö tö ngam tö vaich hēk tölöng. (Isa. 5:20; 2 Kòr. 4:4) Angū-ö lāinyngen në töngamuh tö hameuknyu nö el minë filim, T.V prōkram hēk minë vepsāit inrē nö ṙūöhlö alaha minë tötlöng la-en nö mahalôngen minë chööngö Yāvē. Ma-ainyre ngam Satān nö kētö ṙinātö-ellōn hī öi öt hēngö kanihngen yěi kēken minë tötlöng la-en hēk minë tötlöng ṙinò-òṅ.—Efi. 5:6. w24.03 pěch 22 përa 8-10

Töhěng ön nö töhet inrūkui, chūök yik aṅ Israel nö kētö tökētu hēk ha-öiny ngam Tēv Yāvē. (Man. 29:43-46) Yěn chuh in nup tahëng chūökö yik aṅ Israel, ngaich kumten u inrē cha-a. El u cha-a ngaich nö 500 samyeūheu rô-òten nö ha-öiny ngam Tēv, hē ngam töhet chūök nö öl nö vī-i nö i Yarusalem. (Man. 25:8, 9; Kin. 9:22) Inmeuktö öp tövai min angū-ö yamih. Nyat nup el halīöngö’’ ön ngam Ispirichūöl Tempöl Yāvē. Ngö ṙô ang Pôl, ‘Ngam inrūkui [hēk, töhet inrūkui] töng inchōḵoṙô ön töngamuh nö i në ṙētak.’ (Hep. 9:9) Tö ngö manah angū-ö, hē Pôl nö kūich chitri yik aṅ Heprāi ngaich ngam ispirichūöl tempöl hē e nö tökô-en nöng ōt nö in cha. Ik sā Yēsū nö vōkö ik samyeūheu 29 C.E. ngaich hēten tö e ngam töhet chūök nö ōt. Hēten e inrē ang Yēsū nö la-evṙen nö im chūök tökiröng mākūö kūönṙô nö el ngam ispirichūöl tempöl Yāvē.—Hep. 4:14; Inl. 10:37, 38. w23.10 pěch 25-26 përa 6-7

Ngòh töhěng tak Kristīön yěn hòṅ holtö ṙanamlōnre nö löklōn Yāvē, ngaich hòṅ hīnöre anga-aṅ nö hakūönngöre hēk hòṅ hameuktö minlēḵṙen re inrē tö holre. Tö sitih manah angū-ö? Ngam manah e, yěn ōtre nup tö harīktöre la-en ngaich hō-en u ayī-ö hěnghöre fēkö mufē yip holre inrē ngaich hòṅ milēḵṙen inrē tö fësla yip tahëng. Tarik Yāvē in ayī-ö lökten öi hòṅ īnu tö ngam minlēḵṙen. Hòṅ īnu inrē ayī-ö tö ngam inyāichngö hēk hòṅ hameuktö miṙēḵṙen re tö yip tahëng. Vënyu nang in tö inlahen Yāvē nö tö ngön nö ‘ihong,’ pò ò nö tö köp. (Chöö. 32:4) Töhangenlōn inrē anga-aṅ nö Tēv, tö ngö manah tö ò nö mihôiṅ nö hō-en minë tö harīkiyö. Asā inlahen ngih panam nö harīkngöre, ngaich ngatī inlahen anga-aṅ nö harīkngö ngam kuilōn re. Vī tarik ang Yāvē nö sā re tī. Lökten öi īnu tö heuneū-enre öi asīnkö minë tö hòṅ harīktöre. Ōt inrē minë chööngö tö kētu nö imat ngam Paipöl, tö hī mihôiṅ öi chumkūöṙen kē nup tölöng fësla re, pòrô nup tö sitih kanihngen hī. Minë inlahen inchōḵ-okūö hī tö Yāvē hēk minë lökngörit chööngö inrē, in e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö tö köp nö sā ‘ihong,’ hīnöre inrē anga-aṅ nö in minë tö hòṅ harīktöre la-en. w23.07 pěch 20 përa 1-3

Vënyu ang Yāvē nö imat ngam Paipöl, tö inlahen ò nö sā inlahen öp inyööngö kikānö tö hangenlōn tö öp kūönre. (Isa. 66:12, 13) Yěi fēkö inlahen ngam inyööngö kikānö nö holtö hanāngenlōnre anga-aṅ nö chumkūöken ngam kūönre akahakūö anga-aṅ tö öp lōn ngam kūönre ngaich ngatī inlahen. Ngatī ṙēngen ayī-ö yěi haṙīvlōn, ngaich ṙinātu-ellōn ayī-ö tö Yāvē nö sā inlahen ngam inyööngö kikānö nö hangenlōn tö hī. Yē hī ṙung öi vaichköreṙen, sön anga-aṅ nöng öt ṙakenre nö hangenlōn tö hī. (Sal. 103:8) Ngëichkö inlahen më aṅ Israel nö ṙōlheuh nö miṙivngölōn Yāvē. Yip mahalööktitre pöri in cha, öt ṙāngenre Yāvē nö hangenlōn tö cha. Ngö ṙô anga-aṅ: “Pò meh töpōiṙāi i kūö chu, tö-eū-eu inrē, hāngenlōn chū-ö inrē tö meh.” (Isa. 43:4, 5) Öt haṙīngöre an ngam hanāngenlōn Yāvē. Söl ing töngamuh ön inrē nö hangenlōn tö hī, pòrô nup tö pōyen vanaichköreṙen hī, sön anga-aṅ nö öt ṙāngen hī. Yē hī pöri öi halööktitre ngaich havan öi in ò, ngaich meuk ṙôken ngam hanāngenlōn Yāvē min ayī-ö tö hī nö öt kūönngöre. kilēngôre anga-aṅ nö in hī “tö ò nö luvënyökūö ellōnre nö aṙēlen hī.” (Isa. 55:7) Yē hī öi aṙēlöng, ngaich ‘teūngen ayī-ö tö hanöhlöre lamöktö in Yāvē.’—Inl. 3:19. w24.01 pěch 27 përa 4-5

Sitih inlahen ang Yāvē nö hayööken hī yěi kihngen? Lōnu man lōhten tö chuttī re öm chuh el könvensön Hēk lōnu inrē me-eṅ tö ngam ṙētak meh la-evṙen nö harīki hòṅ meh öm ṙētakvö chuh el minë mīting Yēk meh öt pa-ekuö öm chuh in öp yöngṙenre, ngaich meuk tī Yāvē min me-eṅ nö hayööken meh. Lōhten pöri Yāvē nö möḵlö tī tö nup kūilon meh nö hayööken meh. Ngaich lökten in e hēk nö ṙuöhlöre ngam ṙinatö-ellōn meh in Yāvē. Holtö inyāichngöre ang Esrā nö havëkö inyöökenre nö in Yāvē. Yēk Esrā nö kihngen elmat tö inlahenre nö kēken minë lā-enre, ngaich havëkö inyöökenre anga-aṅ nö in Yāvē. (Esrā 8:21-23; 9:3-5) Ik sā yik yahūti nö meukö Esrā nö hayönglenre nö in Yāvē, ngaich hōlṙen ò cha a hēk sā ò inrē nö ṙatö-ellōnre nö in Yāvē. (Esrā 10:1-4) Asuh öp haköplö hī öi in e? Ngatī mufē in lōhten ayī-ö töngamuh öi sitih inlahen öi meuk ngam mīkuönöre. Hòṅ vë-ekūö Yāvē ayī-ö hēk ṙatö-ellōnre inrē öi in ò. w23.11 pěch 18 përa 15-17

Öt ngö ṙô ang Yāvē nö in hī, yēḵ hī min asīnkö nuk la-en Aprahām ngaich kaheūkö min öi tölöök. Ṙōlkangen nup inlahen hī mihôiṅ hameuktö ngam ṙinātö-ellōnre. Tö sā hī, öi ha-öinytö yanīhi yip tö tufömngöre yamih el ngam māṅ, hayööken yip holre tö kihngen hēk havai ngam inlahenre öi el ngam mikūönöre. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen ngaich ṙamlōn min ang Yāvē nö in hī, kētö inkòlô hī inrē min anga-aṅ. (Rōm. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yôh. 3:18) Ngamuh inrē töt insā-av inlahen hī öi hameuktö ngam ṙinātö-ellōnre, öi holtö nganöötöre öi vënyö ngam tölöök inhānga öi in yip holre. (1 Tim. 4:16) Mihôiṅ in öi ṙòkhöre öi löktö in minë la-enre öi hameuktö ṙinātö-ellōnre, tö Yāvē min nö hateungngö minë kinlēḵngôre hēk yanöölen hī min angū-ö yěi hang ṙô ò. Ngaich möl min öi ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö kaheūkö hī öi hol ò hēk tölöök inrē. w23.12 pěch 2 përa 3; pěch 6 përa 15

Ṙô Pôl ngih nö in yik Kristīön aṅ Efisös. ( Efi. 4:13) Hòṅ hang ngih inlēnö yin më prötör nö hòṅ sölta nö im sanööḵngö Kristīön. Lökten cha a nö hòṅ hang chööngö Yāvē ngaich hòṅ asā nup lökngörit chööngö inrē aṅmat paipöl nup töng katöllö cha, pòrò anū-ö nö töng kūönö hēk tökiröng inrē. (Lūk. 2:52) Kūöyòh pöri më ṙālö prötör nö hòṅ sööḵngö nö Kristīön? Pōyen nun minë tökētu la-en më prötör nö el ngam mikūönö cha hēk el ngam maṅ inrē. Lohten yin yī-ö ṙālö prötör inrē öi fēkö nup la-enre min nup tö hòṅ kēkaṙen tö yiö. Lohten më-eṅ öm fēkö inlahenre öm keūheuttö ṙētak re öm löklōn ngam Tēv, kētöre öm mahayööken töla-evṙen ngaich unôichngöre öm minṙöinylën el ngam maṅ. Lohten inrē öm fēkö inlahenre öm hòṅ pīhövö hēk kūönu inrē. (Efi. 6:4; 1 Tim. 3:1) Hòṅ urěh pöri më-eṅ öm sööḵngö ṙēkti yěm hòṅ kētöre in në la-en, hòṅ aṅhavin inrē tö mikah elmat hēk heuneū-en inrē. w23.12 pěch 24 përa 1-2

Kē-ěkūö më minṙöinylen ang Yāvē nö hakūöken minë sīṅp ò. Kiröngen minlēḵṙen më minṙöinylen tö Yāvē kūö ò nö ṙatö-ellōnre nö in cha. Ma-anyre cha-a nö havaitīre nö kēken minë la-enre. Pītnyöre cha-a nö sā yip ‘yōm sīṅp’ nö ‘chumkūöken’ minë sīṅp ngam Tēv. (Yar. 23:4; 1 Pīt. 5:2.) Kiröngen ṙô in öi ha-öiny tī Yāvē kūö ò nö halēnlö më prötör nö ngamëichken në māṅ! Haköplu yin më minṙöinylen töngamuh nö in Kītīön ngam tö halēnlöng misī tö ngam Tēv nö kamhôka. (Hep. 6:12) Laklö yip tarik ngam Tēv anga-aṅ hē el ṙētak nup kanihngen ngaich chumkūöṙen inrē nö sā inlahen öp yōm sīṅp nö hateungngö ngam la-enre. (Kam. 2:16; 1 Kin. 17:6) Ngatī töngamuh më minṙöinylen nö chumkūöṙen tö ngam kinë-ekūöre la-en ngam inṙūötken më tarik ngam Tēv hē el kanihngen. (Inl. 20:28; 2 Tim. 3:1) Yēḵ hī min chumkūöṙen ngëichkö ngam inchō elmat inlahen Kītīön ngaich haköplu min ayī-ö töre akahakūö töp tölngö kanò-òre, hayāichngöre, örheūheu inrē hang chööngö ngam Tēv, yē hī kihngen elmat tö minë la-en ngaich ui heūlngöre pöi hòṅ īnu tö ngam manööyö. Yēḵ hī öi haköp ngih ātiköl ngaich milēḵṙen hēk min ayī-ö tö më minṙöinylen, pòrô öi minṙöinylen hēk hö-ö. Lōnu min ayī-ö öi holṙen më prötör hamòltö kumlēḵ alaha re nö im la-en.—Hep. 13:17. w23.06 pěch 2 përa 1; pěch 3 përa 3