Majovhem—Sawulani ku va ni wutomi wo tsakisa

1. Ngu txihi txiemo txo karata atxi Jowasi, Uziya, ni Josiya va nga manana natxo?

TIALAKANYE u di sawutwe ku va mkoma wa vathu va Txizimu u di nga di mwanana mwendo jovhem! U di na fuma ngu nzila muni? Bhiblia yi wombawomba ngu majovhem o kari aya ma nga va vakoma khe Judha. Ngu txikombiso, Jowasi a ti ni 7 wa malembe, Uziya a ti ni 16 wa malembe, ni ku Josiya a ti ni 8 wa malembe mbimo yi va nga khata kufuma. Ti nga maha ti di va karatete ngutu! Kambe hambi ku ti nga si hehuki, Jehovha ni vathu vamwani va va vhuni ku ve maha ti i ku tatinene.

2. Ngu kutxani i di ta lisima kugonda ngu txikombiso txa Jowasi, Uziya, ni Josiya?

² Athu kha hi nga vakoma kambe hi nga thavisa tigondo ta lisima ka sikombiso sa vafana vava va vararu. Va mahile sisungo sasinene ni so biha. Sikombiso sawe, si na hi vhuna kuwona to ngu kutxani i di ta lisima kusawula vangana vavanene, ku tiveka hahatshi, ni kusimama hi lavetela Jehovha.

SAWULA VANGANA VAVANENE

3. A angute ngu nzila muni Jowasi mbimo yi a nga gondiswa ngu mphaxeli Joyadha?

³ Etetela Jowasi ngu kumaha sisungo ngu wutxhari. Mbimo yi i nga ti nga di jovhem, tate wakwe a di fite, Jowasi a londetete mkongomiso wa mphaxeli wa hombe wo thembeka Joyadha. Mphaxeli wa hombe a gondisile Jowasi nga i ti ko va mwanana wakwe. Jowasi a angute ngu nzila ya yinene, a sawula kukhozela Jehovha ni kuvhuna vamwani kasi ku ve thangetisa wukhozeli wo sawuleka wa Jehovha. Ni ku a mahile malulamiselo yo dithepele da Jehovha di wusetwa.—2 Mak. 24:1, 2, 4, 13, 14.

4. Ngu yihi wuyelo hi no yi mana ngako hi txi ninga lisima milayo ya Jehovha? (Mavingu 2:1, 10-12)

⁴ Ngako u txo gondiswa kuranda Jehovha ni kuhanya ngu milayo yakwe, eyo i ningo ya lisima. (Lera Mavingu 2:1, 10-12.) Vaveleki va nga gondisa vanana vawe ngu tinzila to tala. Wona nzila yi tate wa mwanathu wa txisikati a dhanwako ku i Katya a nga m’vhuna ngu yona kumaha sisungo sasinene. Mbimo yi tate wakwe a nga txi m’heleketa txikolwani, va txi gonda m’bhalo wa ditshiku ngu nzila. Katya a womba tiya: “Mabhulo oneyo ma txi ni vhuna kuwonisana ni sikarato sa ditshiku donedo.” Vaveleki vako va nga veka milayo ayi yi seketelwako mu ka Bhiblia, kambe u ti pfa nga milayo yoneyo yo kutsivela kumaha ti u ti dhundako. Nji txani txi nga kuvhunako kuengisa mkongomiso wawe? Mwanathu wa txisikati a dhanwako ku i Anastasia a khumbula ti to, vaveleki vakwe va txi veka mbimo yo ve m’txhamusela to ngu kutxani va di m’vekete milayo yo kari. Ene a womba tiya: “Eto ti ni vhuni kuwona to vaveleki vangu kha va ngo ni tsivela kumaha ti ni ti randako, kambe eto txivhikelo nguko va ni randa.”

5. Simaho sako si nga gwesa ngu nzila muni Jehovha ni vaveleki vako? (Mavingu 22:6; 23:15, 24, 25)

⁵ Vaveleki vako va nga tsaka ngako u txi thumisa sileletelo si va ku ningako sa mu ka Bhiblia. Txa lisima ngutu ngu ti to Tate wako wa nzumani a na tsaka ni ku u na va ni wuxaka wo mbi guma nayo. (Lera Mavingu 22:6; 23:15, 24, 25.) Ina eto kha ti ku ningi txivangelo txa txinene txo etetela Jowasi mbimo yi i nga ti nga di jovhem?

6. Ngu va hi va Jowasi a nga khata ku va engisa mbimo yi Joyadha a nga fa, ni ku yi ve yihi wuyelo? (2 Makronika 24:17, 18)

⁶ Gonda ka sisungo so biha sa Jowasi. Msana ko Joyadha a di fite, Jowasi a sawute kuengisa vangana vakwe vo biha. (Lera 2 Makronika 24:17, 18.) Ene a sawute kuengisa vathangeli va Judha ava va nga si randi Jehovha. Ti nga maha u tumelelana ni ti to Jowasi a ti fanete kuvayilela kumaha wungana ni vathu vonevo. (Mav. 1:10) Hahanze keto, ene a sawute kuengisa avale va nga txi ti komba nga vangana vavanene. Primu wakwe Zakariya a zamile ku m’vhuna, kambe Jowasi a rumete ku ve m’daya. (2 Mak. 24:20, 21; Mat. 23:35) Hi nga wona kuthisa ni wuphukuphuku wuwa! Jowasi a khatile kwati wutomi wakwe, kambe txo mbi tsakisa a gwitisile ku va mkaneti ni m’dayi. Se ngu magwito malanda akwe ma m’date. (2 Mak. 24:22-25) Wutomi wakwe wu di vite wo tsakisa ngako a ti ko engisa Jehovha ni va va m’randako! Ngu tihi ti hi fanelako ku ti vayilela hi nga ti gonda ka txikombiso txiya?

7. Ngu va hi va u fanelako ku va sawula kota vangana vako? (Wona mfota.)

⁷ Gondo yi hi nga yi thavisako ka txisungo txo biha txa Jowasi ngu yi yo hi fanete kusawula vangana va va ku ni m’kuzeto wa wunene i ku vangana va va lavako kutsakisa Jehovha. Kha hi lavi kusawula vangana va i ku va tanga yimweyo ni nathu dwe. Khumbula to, Jowasi i ti m’dotho ngutu ka mngana wakwe Joyadha. Mbimo yi u lavako kusawula vangana, ti wotise tiya: ‘Ina va ni vhuna kutsanisa likholo langu ka Jehovha? Ina va ni kuzeta kuhanya ngu milayo ya Txizimu? Ina va bhula ngu Jehovha ni ditshuri di hi di gondako mu ka Dipswi dakwe? Va yi xonipha milayo ya Jehovha? Ina va ni txibindi txo ni kawuka, mwendo vo ni gela dwe ti ni nga tsakelako ku ti pfa?’ (Mav. 27:5, 6, 17) Ngu ditshuri, ngako vangana vako va si m’randi Jehovha, huma kwawe. Kambe ngako vangana vako va txi m’randa Jehovha, va namarele va na va vavanene kwako!—Mav. 13:20.

8. Ngu tihi ti hi fanelako ku ti khumbula mbimo yi hi thumisako internet?

⁸ Internet i nga va i di wa wunene ko bhula ni maxaka athu ni vangana. Hambiketo, vathu vo tala va thumisa internet kasi kukomba vamwani mifota, mwendo mavhidhiyo ya si va nga si xava mwendo ya ti va ti mahako. Ngako u txi thumisa internet, ti wotise tiya: ‘Ina txikongomelo txangu njo gwirela vamwani? Txikongomelo txangu njo aka vamwani mwendo njo ni ti guleta? Ina na tumelela ku vathu va va thumisako internet va ni kuzeta ku va ni ma womba wombelo, mapimiselo ni mamahelo o biha?’ Mwanathu Nathan Knorr, awu a nga thuma kota txiro txa Mmidi wu wu Fumako, a ningete txialakanyiso txiya: “U nga zame kutsakisa vathu. Nguko u na gwitela kwambi tsakisa nem ni wammweyo. Tsakisa Jehovha, u na tsakisa votshe va va m’randako.”

TI LAVA HI SIMAMA HI VA VO TIVEKA HAHATSHI

9. Ngu tihi ti Jehovha a nga vhuna Uziya ku e maha? (2 Makronika 26:1-5)

⁹ Etetela Uziya ngu kumaha sisungo ngu wutxhari. Mbimo yi Uziya a nga khata kufuma i di nga di jovhem, a txi tiveka hahatshi. A gondete “kuthava Txizimu txa ditshuri.” Uziya a hanyile 68 wa malembe, kutala ka malembe oneyo Jehovha a txi m’katekisa. (Lera 2 Makronika 26:1-5.) Uziya a xute valala va ditiko dakwe ni kutshumela e vhikela Jerusalema. (2 Mak. 26:6-15) Uziya a di tsakile ngu totshe ti Jehovha a nga txi m’vhuna kumaha.—Ekl. 3:12, 13.

10. Nji txani txi nga mahekela Uziya?

¹⁰ Gonda ka sisungo so biha sa Uziya. Mkoma Uziya a ti tolovete kuwona vamwani ve londisa mkongomiso wakwe. Ina eto ku ti lava ti m’mahile e pimisa ti to kha fanela kuengisa yotshe milayo ya Jehovha? Uziya a sungile kubela nyumbani ka Mkoma e zama kuhisa digandelo txiluveloni, i ku ti vakoma va nga si tumelelwi ku ti maha. (2 Mak. 26:16-18) Mphaxeli wa hombe Azariya a zamile ku m’kawuka, kambe Uziya a henyile ngutu. Uziya kha nga simama a di thembekile, se Jehovha a m’tsayisile ngu wulwati wa xokonho. (2 Mak. 26:19-21) Wutomi wakwe wu di vile wo tsakisa ngako a ti ko simama e tiveka hahatshi!

11. Nji txani txi nga kombisako to hi vo tiveka hahatshi? (Wona mfota.)

¹¹ Mbimo yi Uziya a nga va ni wusikoti, a divate ti to Jehovha i ti ene Txisima txa mtamo wu a nga ti nawo. Hi gonda txani? Ndinene kukhumbula ti to otshe makatekwa ni malungelo ya hi ku nawo ma ta ngu ka Jehovha. Hahanze ko ti guleta ngu totshe ti hi kotako ku ti hetisisa, hi fanete kuninga wudhumo Jehovha ngu wotshe wusikoti wathu.b (1 Vak. 4:7) Ngu ku tiveka hahatshi hi fanela hi pfisisa to kha ha hetiseka ni ku ha lava mkongomiso. Mwanathu wu a ku ni kona mu ka 60 wa malembe a bhate tiya: “Ni gondile kwa mbi henya mwendo kugodhola ngako vamwani va txi wona tiphazamo ta mina. Ngako ni txi ndindwa nzeve ngu mhaka ya tiphazamo ta mina, ni zama kusimama ni lulamisa txiemo ni si tshumeleli msana.” Ditshuri ngu di do ngako hi txi thava Jehovha ni kusimama hi tiveka hahatshi, hi na va ni wutomi wo tsakisa ngutu.—Mav. 22:4.

SIMAMA U TSHUKETA HAFUHI NI JEHOVHA

12. Josiya a tshuketile ka Jehovha ngu nzila muni? (2 Makronika 34:1-3)

¹² Etetela Josiya ko maha sisungo sasinene. Josiya i ti ngadi txifanyana mbimo yi a nga khata kutshuketa hafuhi ka Jehovha. Ene a txi lava kugonda ngu Jehovha ni kumaha kuranda kwakwe. Hambiketo, wutomi wu si m’hehukeli mkoma wuwa i nga ti ngadi txifanyana. Ka timbimo toneto vathu va txi khozela sizimu sa walo, se ti lavile e va ni txibindi kasi kuwuseta wukhozeli wa ditshuri. Ene a ti koti kumaha toneto! A si se tshanganisa 20 wa malembe, ene a khatile kufuvisa wukhozeli wa makuhu khe Jerusalema.—Lera 2 Makronika 34:1-3.

13. Ku tiningetela ka Jehovha nda lisima ngu nzila muni kwako?

¹³ Hambi u di ngadi jovhem, u nga etetela Josiya ngu kutshuketa ka Jehovha ni kugonda ngu tifanelo takwe. Eto ti nga kususumetela ku tiningetela ka Jehovha. Toneto ti nga gwesa ngu nzila muni wutomi wako? Luka, awu a nga bhabhatiswa a di ni 14 wa malembe a womba tiya: “Kukhukhela konku ku ya masoni na thangetisa mthumo wa Jehovha ka wutomi wangu, ni ku na zama ku m’tsakisa.” (Marku 12:30) Nawe u nga va ni makatekwa yo tala ngako u txi maha ati ti fanako!

14. Ningela txikombiso txa nzila yi majovhem ma nga etetela ngu yona Josiya.

¹⁴ Ngu sihi siduko asi majovhem aya ma thumelako Jehovha ma nga mananako naso? Johani, wu a nga bhabhatiswa a di ni 12 wa malembe a womba to vakolega vakwe va txi m’kuzetela kudhaha masigari. Kasi kumana mtamo wo lamba txiduko txile, Johani a tumbute ti to kudhaha masigari ti ndina daya dihanyo dakwe ni wuxaka wakwe ni Jehovha. Rakeli, wu a nga bhabhatiswa a di ni 14 wa malembe, a txhamusela nzila yi yi m’vhunako kuwonisana ni siduko si a mananako naso txikolwani. Ene a womba tiya: “Ati ni ti wonako ni zama ku ti fananisa ni didungula do kari da mu ka Bhiblia. Ngu txikombiso, disciplina ya história yi nga va ni ma aula o kari aya ma ni khumbutisako wuprofeti wa mu ka Bhiblia. Mwendo ka mabhulo o kari ni nga khumbula m’bhalo wa lisima awu ni nga bhulelako mmwani.” Sikarato si u mananako naso ti nga maha si hambana ni si Josiya a nga manana naso, kambe u nga va wo thembeka ni ku va ni wutxhari kufana ni nene. Kuwonisana ni sikarato u di ngadi jovhem ti na kululamisela ku u wonisana ni sikarato si si londiselako.

15. Nji txani txi nga vhuna Josiya kuthumela Jehovha ngu kuthembeka? (2 Makronika 34:14, 18-21)

¹⁵ Mbimo yi Josiya a nga ti ni 26 wa malembe a khatile kuwuseta nyumba ya Txizimu. Se ka mbimo yoneyo ku to manwa, “dibhuku da mlayo wa MKOMA awu wu nga ningwa ngu Mosi.” Mbimo yi a nga pfa mlayo wu txi gondwa, mkoma Josiya a to teka dizambo do hetisisa ati wu nga txi womba. (Lera 2 Makronika 34:14, 18-21.) Ina u nga ti tsakela kugonda Bhiblia ditshiku ni ditshiku? I di ku wa zama, ti tsimbitisa kutxani? Ina wa veketa tindimana ti ti nga kuvhunako? Luka, awu hi nga bhula ngu ngene msana, a bhala tiponto ta lisima amu ka mkadherno ati a ti manako. Kumaha ti ti fanako ti nga kuvhuna kukhumbula mavhersikulo mwendo tiponto ti u ti dhundako? Mbimo yi u yako u txi ziva Bhiblia ni ku yi randa u na simama u txi lava kuthumela Jehovha. Nga ha Dipswi da Txizimu di nga vhuna ngu kona Josiya kumaha tatinene, se nawe di nga kuvhuna.

16. Ngu kutxani Josiya a di mahile phazamo ya hombe, ni ku hi gonda txani?

¹⁶ Gonda ka txisungo txo biha txa Josiya. Mbimo yi Josiya a nga ti ni 39 wa malembe, a mahile phazamo ayi yi nga gumisa wutomi wakwe. Ene a txi themba wusikoti wakwe hahanze ko kombela mkongomiso wa Jehovha. (2 Mak. 35:20-25) Ku ni gondo ya lisima hawa. Ti si nga ni mhaka ni tanga yathu mwendo malembe ya hi ku nawo hi txi gonda Bhiblia, ti lava hi simama hi tshuketa ka Jehovha. Eto ti pata kumaha mkombelo yotshe mbimo hi lava mkongomiso wakwe, kugonda Bhiblia, ni kugonda ka Makristu ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya. Hi na vayilela kumaha tiphazamo ta hombe ni ku hi na va ni litsako.—Jak. 1:25.

MAJOVHEM, MI NGA VA NI WUTOMI WO TSAKISA

17. Ngu tihi tigondo ta lisima hi nga ti thavisa ka vakoma vararu va Judha?

¹⁷ Tingi ngutu ati u nga ti mahako u di ngadi jovhem. Matimu a Jowasi, Uziya, ni Josiya ma kombisa ti to majovhem ma nga maha sisungo sasinene ngu kuhanya ngu nzila yi yi tsakisako Jehovha. Ngu hawa hi nga ti wona ngu kona, wuyelo ya yinene kha yi ngava ya mbimo yotshe, ka majovhem yawa ya vakoma. Kambe, hi nga etetela tatinene ati va vakoma vava va nga ti maha ni kuvayilela kumaha to biha. Ngu toneto athu hi nga emela wuyelo ya yinene.

18. Ngu sihi sikombiso sa majovhem si nga kuvhunako ku va ni wutomi wo tsakisa? (Wona mfota.)

¹⁸ Bhiblia yi ni matimu ya majovhem mamwani ma nga tshuketa ka Jehovha, va amukela txivhuno txakwe, ni kuva ni wutomi wo tsakisa. Dhavhidha i ve mmweyo wa kona. Mbimo yi i nga ti m’dotho ene a sawute kuthumela Jehovha ni ku ngu kutsimbila ka mbimo i ve mkoma wo thembeka. Ngu makhambi mamwani a mahile tiphazamo, kambe Jehovha a m’woni i di wo thembeka. (1 Vafu. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Ngako u txi gonda ngu Dhavhidha, txikombiso txakwe txi nga kukuzeta ku u simama u thumela Jehovha ngu kuthembeka. U nga tshumela u gonda to tala ka txikombiso txa Marku mwendo Timoti. Vona va khatile kuthumela Jehovha i di ngadi vadotho ni ku va simamile ve mthumela ngu kuthembeka. Txisungo txawe txi tsakisile Jehovha ni ku ni vona va ve ni litsako.

19. Ngu yihi nzila yi u nga hanyako ngu yona wutomi wako?

¹⁹ Nzila yi u hanyako ngu yona wutomi wako konku, ngu yona yi no kombisa ti to u na va ni wutomi wo zumbisa kutxani ka mbimo yi yi tako. U txi themba Jehovha konku i singa kuthemba tinzila tako a na kuvhuna kumaha sisungo sasinene. (Mav. 20:24) U na va ni wutomi wo tsakisa ni wuyelo ya yinene. Khumbula ti to, Jehovha wa ninga lisima ati u mahako kasi ku mtsakisa. Ina yiho nzila ya yinene u nga hanyako ngu yona ka wutomi wako i singa kuthumela Jehovha Tate wako wa nzumani?