Lisima lo va m’thu wo thutha

1. Ngu tihi ti hi nga wonisanako nato txikolwani mwendo mthumoni?

U TI PFISA kutxani ngako kolega wako wa mthumoni mwendo wa txikolwani a txi kuwotisa ngu ti u ti kholwako? Ina wa karateka? Kutala kwathu ha karateka. Kambe siwotiso soneso si nga hi vhuna kupfisisa ti m’thu a ti kholwako ni ti ati pimisako, ti tshumela ti hi ninga mkhanjo wo txhumayela. Mbimo yimwani m’thu a nga maha txiwotiso kasi ku hi vhuka. Se toneto kha ti hi xamatisi. Nguko vathu vamwani va gelwa makuho mayelano ni wukhozeli wathu. (Mith. 28:22) I si nga eto dwe, hi hanya “ka masiku a kugwitisa” i ku timbimo ti vathu va kona ni vona i ku “vo mbina kutsetselela” ni ku va ni “tshofu.”—2 Tim. 3:1, 3.

2. Ngu kutxani hi di fanete ku va vo thutha?

² Awe u nga ti wotisa tiya: ‘Ni nga ti kotisa kutxani kuva wo thutha ngako m’thu a txi ni wotisela ngu ti ni ti kholwako mayelano ni Bhiblia?’ Nji txani txi nga kuvhunako? Kuthutha ku nga kuvhuna. M’thu wo thutha wa simama e va wo rula ngako a txi vhukwa mwendo a si ti zivi to a na xamulisa kutxani. (Mav. 16:32) Ditshuri ti to hi nga mbimo yotshe ti hehukako kuva wo thutha. U nga sakulelisa kutxani ku va wo thutha? U nga angulisa kutxani ngu nzila yo thutha ngako m’thu a txi ku wotisela ngu ti u ti kholwako? Ngako u di mveleki, u nga vhunisa kutxani vanana vako ku ve ziva ku emela likholo lawe ngu nzila yo thutha? A hi ti woni.

U NGA SAKULELISA KUTXANI KU VA WO THUTHA?

3. Ngu kutxani ku txi wombwa to kuthutha mtamo i si nga kutandeka? (2 Timoti 2:24, 25)

³ Vathu vo thutha ngu va va ku ni mtamo, hi nga va va tandekako. Ti lava mtamo kasi ku m’thu a simama i di wo thutha mbimo si a wonisanako ni txiemo txo karata. Kuthutha yimweyo ya “mihando ya moya.” (Vag. 5:22, 23) Dipswi da txigriki di di ku “kuthutha” di txi thumiswa kasi ku txhamusela nzila yi dihanxi da txitinga di nga txi txitxwa ngu yona di va txifuyo ha mtini se di va do thutha. Alakanya dihanxi da txitinga da txizwalume di ta gondiswa ku va do thutha. Ti wombako ti to ndo thutha, kambe da simama di va ni mtamo. Kota vathu, hi nga sakulelisa kutxani ku va vo thutha ni ku va ni mtamo ngu mbimo ya yimweyo? Hi nge tikoti ngu mtamo wathu. Hi nga tikota toneto ngu kukombela moya wo sawuleka, hi kombela Jehovha ku e hi vhuna kusakulela fanelo yiya yo sawuleka. Ku ni vathu vo tala va nga gonda ku va vo thutha. Wungi va vanathu va xamute ngu nzila yo thutha mbimo si va nga txi wonisana ni vakaneti, eto ti mahile ti to vathu va va ni mawonelo a manana ngu tifakazi. (Lera 2 Timoti 2:24, 25.) Kuthutha ku nga va mtamo wu u wu lavako ngu nzila muni?

4. Hi nga gonda txani ka txikombiso txo thutha txa Isaake?

⁴ Bhiblia yi ni matimu o tala ma kombisako lisima la ku va wo thutha. A hi woneni txikombiso txa Isaake. Mbimo yi Isaake a nga aka khe Gerara ditiko da Vafilista, vaakelani wakwe va to m’bavela, ve kuletela sisima si si nga ti ketwe ngu malanda a tate wakwe. Hahanze ko txiwusa, ene a to rurisa mwaya wakwe va txiya ka ditiko dimwani va txi ya kela sisima simwani. (Gen. 26:12-18) Kambe Vafilista va to mlondisa va txi ya khona ni ona ya i mati athu. Hambi ni mazunga yawa, Isaake a simamile i di wo thutha. (Gen. 26:19-25) Nji txani txi nga m’vhuna ku simama a va wo thutha hambi ku va nga di tiemisete ku mu vhuka? Ha tsaniseka ti to ene a gondile ngu txikombiso txa vaveleki vakwe, e gonda ngu nzila yo rula ya Abrahamu, ni “moya wo thutha ni wa kudikha” wa Sara.—1 Pedro 3:4-6; Gen. 21:22-34.

5. Txikombiso txa Maxence txi nga va vhunisa kutxani vaveleki kugondisa vanana vawe lisima lo ti veka hahatshi?

⁵ Vaveleki mi ku Makristu, tsanisekani ti to mi nga tikota ngu gondisa vanana vanu lisima lo va vo thutha. Wona txikombiso txa Maxence wa 17 wa malembe. Ene a wonisanile ni vathu vo henya ngutu txikolwani ni ka mthumo wo txhumayela. Vaveleki vakwe ngu kutimisela va thumile kasi ku m’vhuna kusakulela ku va wo thutha. Vona wa womba tiya: “Maxence a pfisisile ti to ngaku a txi vhukwa ti lava mtamo kasi ku ti ñola, hahanze ko xamula ngu ku henya mwendo ngu mazunga.” Maxence a gondile ku va m’thu wo thutha.

6. Mkombelo wu nga hi vhunisa kutxani kutshukwatisa fanelo yiya yo va vo thutha?

⁶ Hi nga maha txani ngaku vathu va txi hi vhuka, to fana ni kuwomba-womba kubiha ngu ditina da Txizimu mwendo kupoyilela Bhiblia? Hi nga kombela moya wo sawuleka ka Jehovha ni wuzivi kasi ku hi xamula ngu nzila yo thutha. Hi nga maha txani ngako hi txi tumbula to kha ha xamula ngu nzila yi hi nga txi fanela kuxamula ngu yona? Hi nga maha mkombelo kambe, mayelano ni mhaka yoneyo ni ku alakanya tinzila to tshukwatisa ka mbimo yi yi tako. Se Jehovha a na hi ninga moya wakwe wo sawuleka kasi ku hi kota ku ti ñola ni kuva vo thutha.

7. Kukhumbula mavhersikulo yo kari ti nga hi vhunisa kutxani ka siemo so karata? (Mavingu 15:1, 18)

⁷ Tindimana timwani ta Bhiblia ti nga hi vhuna ngako ti txi karata kuwomba womba ngu nzila yo thutha. Moya wo sawuleka wa Txizimu wu nga hi vhuna kukhumbula tindimana toneto. (Joh. 14:26) Ngu txikombiso, matshina a milayo hi manako ka dibhuku da Mavingu ma nga hi vhuna ku va vo thutha. (Lera Mavingu 15:1, 18.) Dibhuku donedo da hi vhuna kuwona lisima lo simama hi va vo thutha hi di ka siemo so karata.—Mav. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

KUPFISISA KU NGA HI VHUNISA KUTXANI KUVA VO THUTHA?

8. Kupfisisa ku nga hi vhuna ngu nzila muni?

⁸ Kupfisisa ni kona ku nga hi vhuna. (Mav. 19:11) M’thu wo pfisisa wa kombisa ku ti ñola mbimo yi a wonisanako ni sikarato sa ti a ti kholwako. Mbimo yimwani vathu va txi maha txiwotiso, vona kha va hi geli to ngu kutxani va txi maha txiwotiso txonetxo. Ngu toneto, hi si se kuxamula hi nga maha kwati kupfisisa ti to ti nga maha hi si ti zivi a ti ti nga susumetela m’thu eneyo kumaha txiwotiso txonetxo.—Mav. 16:23.

9. Gidhiyoni a kombisisile kutxani kupfisisa ni kuthutha mbimo si a nga wonisana ni vavamna va Efrayime?

⁹ Wona nzila yi Gidhiyoni a nga xamula ngu yona vavamna va Efrayime. Vona va mu wotisile ngu ku henya ti to ngu kutxani a nga mbi va ramba kasi ku yalwa ni valala va Israyeli. Ina txi diho txivangelo txo ve mu wotisa ngu nzila yoneyo? Kutilava va txo ti guleta. Hambi keto Gidhiyoni ngu wuzivi a xoniphile matipfelo yawe ni ku angula ngu nzila yo thutha. I ve yihi wuyelo? Mbimo yi a nga xamula ngu kuthutha “txiviti txawe txi to relela.”—Val. 8:1-3.

10. Nji txani hi nga txi mahako ngaku vakolega vathu va txi hi wotisa ngu ti hi ti kholwako? (1 Pedro 3:15)

¹⁰ Vakolega txikolwani mwendo mthumoni va nga hi wotisa ti to ngu kutxani hi txi hanya ngu kuya ngu matshina a milayo ya Bhiblia. I nga va ta tinene ku hi maha totshe ti hi nga tikotako kasi ku emela totshe ti hi ti kholwako ni kuxonipha mawonelo a vamwani. (Lera 1 Pedro 3:15.) Hahanze ko pimisa to txiwotiso txo kari njo hi moxa, hi fanete kuteka txiwotiso txonetxo kota nzila yo pfisisa ti to ngu tihi i ku ta lisima kwawe. Ti si khataliseki ti to ngu tihi ti mahako m’thu e maha txiwotiso, hi maha kwati hi txi xamula ngu nzila yo thutha. Xamulo yathu yi nga mu maha e alakanyisisa ngu mawonelo yakwe. Hambi nzila yi a wotisako ngu yona i si nga ya yinene, txikongomelo txathu ngu xamula ngu nzila yo thutha.—Var. 12:17.

11-12. a) Ngu tihi ti hi fanelako ku ti pfisisa hi si se xamula txiwotiso txo karata? (Wona mfota.) b) Ningela txikombiso a txi txi kombisako to txiwotiso i nga va mkhanjo wo va ni dibhulo da dinene.

¹¹ Ngu txikombiso, ngako kolega a txi hi wotisa ti to ngu kutxani hi si mahi fexta yo tshanganisa malembe. Alakanyisa ngu tiya: ina ti nga maha a ti wotisa ti to ina tifakazi ta Jehovha ta sakana? Mwendo a nga pimisa ti to wukhozeli wathu wu nga gohetela nzila yi hi pfanako ngu yona mthumoni? Hi nga tikota kuboxisa nzila yi kolega wathu a karatekako ngu yona, hi m’gela ti to ha xonipha nzila yi a khatalako ngu yona ngu vakolega vamwani. Ni ku ha tsaka aku ku ku ni kupfana ka hombe mthumoni. Eto ti nga tula mkhanjo wo va ni dibhulo do tsakisa mayelano ni ti Bhiblia yi ti wombako ngu mafesta yo tshanganisa malembe.

¹² Hi nga maha ti ti fanako ngako m’thu a txi hi maha siwotiso so karata. Kolega wa txikolwani a nga womba ti to tifakazi ta Jehovha ti di fanete kutxitxa mawonelo ya tona mayelano ni vathu va va mahako ta mataho ni va limbewu limwelo. Ina a womba toneto ngu ku a si tipfisisi a ti Tifakazi ta Jehovha ti ti kholwako mayelano ni mhaka yoneyo? Mwendo o va ni mngana mwendo dixaka di ku ka txiemo txonetxo? Mwendo a pimisa ti to ho va nyenya a va va mahako ta mataho ni wa limbewu limwelo? Ti nga lava hi mu tsanisekisa ti to ha khatala ngu votshe vathu ni ku ha pfisisa ti to m’thu ni m’thu a ni fanelo yo ti mahela sisungo.b (1 Pedro 2:17) Hi nga mkomba ti Bhiblia yi ti wombako, ni ku mu maha e pfisisa ti to a nga va ni wutomi wo tsakisa ngako a txi ti londisa.

13. Hi nga mu vhunisa kutxani a wu a poyilelako a ti hi ti kholwako ngu Txizimu?

¹³ Ngako m’thu a txi hi kaneta kha ha fanela kukuluveta hi pimisa ti to ha ti ziva ti a ti kholwako. (Tit. 3:2) Ngu txikombiso, se ngako kolega wako wa txikolwani a txi kugela to kha ti vhuni txilo kukholwa ka Txizimu? Ina u fanete kupimisa ti to a kholwa ka ku ti mahekela ka silo? Ti nga maha a txo womba ti a nga tipfa ni vathu. Hahanze ko khata dibhulo ngu ta siyensia awe u nga mana nzila yo m’gela to kari kolega wako a ti a nga alakanyisisako ngu tona ka mbimo yimwani. Mwendo ku mu rumela link ya jw.org a yi yi womba-wombako ngu wuvangi. Ti nga maha ngu msana keto e tsakela kubhula ngu gondo mwendo vhidhiyo a nga yi mana ka jw.org. Hi txi mxamula ngu txixonipho eto ti nga mu maha e tsakela kugonda ngu ti Bhiblia yi ti wombako.

14. Niall a yi thumisisile kutxani jw.org kasi kuvhuna kolega kuxula makuho mayelano ni Tifakazi ta Jehovha?

¹⁴ Dijovhem dimwani di dhanwako ku i Niall di thumisile jw.org kasi kukombisa ti to a ti vathu va ti wombako ngu tifakazi ta Jehovha hi nga ditshuri. Ene a womba tiya: “Kolega wangu wa txiwamna a ni gete ti to ani kha ni kholwi ka siyensia nguko ni kholwa ka Bhiblia i ku dibhuku di di nga tala ngu sitoriya.” Aku kolega wakwe a nga lamba ku Niall a mu txhamusela ti a ti kholwako, a to mkomba link ya jw ka txienge txi txi ku “Siyensiya Ni Bibele.” Msana keto Niall a tumbute ti to kolega wakwe a ti gondile ngu mhaka yile, ni ku a di ti emisete kubhula nayo ngu mhaka ya wuvangi. U nga va ni wuyelo yi yi fanako.

TILULAMISELENI KOTA MWAYA

15. Vaveleki va nga vhuna vanana vawe ku ve xamula ngu nzila yo thutha ngako va kolega va txi va wotisa ngu ti va ti kholwako. Va nga mahisa kutxani toneto?

¹⁵ Vaveleki va nga gondisa vanana vawe kuxamula ngu nzila yo thutha ngaku va txi wotiswa ngu wukhozeli wawe. (Jak. 3:13) Vamwani vaveleki va bhula ngu toneto ka gondo yawe ya mwaya. Vona va bhula ngu misungo ya timhaka a yi yi nga thukako yi humelela txikolwani, ve kombisa nzila yi va nga xamulako ngu yona, ni ku gondisa vanana vawe kuwomba womba ngu nzila yo thutha. Wona ti ti ku ka dibhokiso di di ku “Mikombiso ka gondo ya mwaya yi nga vhuna mwaya wako.”

16-17. Mikombiso ka gondo ya mwaya yi nga ma vhunisa kutxani majovhem?

¹⁶ Mikombiso ka gondo ya mwaya yi nga vhuna majovhem ti to me tsaniseka ka ti va ti kholwako ngu wukhozeli wawe ni kuvhuna vamwani. Mlongoloko wu wu ku “Vampsha Va Vutisa” wu manekako ka jw.org, wu ni tigondo ati ti nga vhunako majovhem. Mlongoloko wuwa wu lulamisetwe kasi kuvhuna majovhem ti to ve tsaniseka ka ti va ti kholwako ni ku ve lulamisela tixamulo tawe va pune. Hotshethu hi nga vhuneka mbimo yi hi gondako kota mwaya, kasi ku hi ziva ku emela likholo lathu ngu nzila yo thutha.

¹⁷ Dijovhem di di dhanwako ku Matewu di txhamusela nzila yi mikombiso ka gondo ya mwaya yi nga m’vhuna ngu yona. Ka gondo, Matewu ni vaveleki vakwe va maha wuxolisisi wa ti a nga bhulako ngu tona a di txikolwani. Ene a womba tiya: “Ka wuxolisisi wu hi wu mahako, hi alakanyisisa ngu siwotiso si va nga hi mahelako sona ni kuwona nzila yi hi nga si xamulako ngu yona. Mbimo yi ni tsanisekako ngu ti ni ti kholwako ta ni hehukela ku va wo thutha ni txi bhula ni vamwani.”

18. Vakolosa 4:6 yi hi vhuna kumaha txani?

¹⁸ Ditshuri ti to hambi hi txi txhamusela mhaka hi txi tsaniseka ti to ta pfisiseka, hi nga votshe va no kholwa ti hi ti wombako. Kambe kutxhamusela mhaka ngu nzila yo thutha ni ku alakanyela vamwani ti nga vhuna. (Lera Vakolosa 4:6.) Kutxhamusela mwani ngu ti hi ti kholwako, ti nga fana ni ku mu vinzeta bhola. Hi nga mu vinzeta khakwati mwendo hi mu vinzeta ngu mtamo. Ku mu vinzeta khakwati ti nga mu hehukela ku e yi ñola se e simama e joga. Ngu ha kufanako ngaku hi txi txhamusela m’thu ngu ti hi ti kholwako ngu nzila yo thutha ni ku mu alakanyela, ti nga mu maha e tsakela ku hi engisela ni ku simama ni dibhulo. Ngako m’thu a txo mahela ku hi poyilela kha ti sungi ku hi simama ni dibhulo. (Mav. 26:4) Hambiku vamwani va mahako toneto, hi nga votshe va no ti maha.

19. Ngu kutxani i di ta lisima ku hi simama hi va vo thutha mbimo yi hi xamulako ti hi ti kholwako?

¹⁹ Ti ha kubasani ti to ha wuyelwa ngutu ngaku hi txi gonda kuva vo thutha. Maha mkombelo ka Jehovha u kombela mtamo wo u simama u va wo thutha mbimo yi u xamulako siwotiso so hi lumbeta asi si nga dukako likholo lako. Khumbula ti to kuxamula ngu nzila yo thutha ku nga tsivela ti to kuhambana ka mawonelo ku va dizunga. Nzila yo thutha ni ya txixonipho yi u nga xamulako ngu yona, yi nga maha to vamwani ve txitxa mawonelo ya va ku nawo ngu ngathu ni ditshuri da mu ka Bhiblia. ‘Hi zumba kambe hi di longile nzila ya ku ti angulela’ ka ti hi ti kholwako mbimo yotshe “ngu kuthutha ni txithavo.” (1 Pedro 3:15) Ina, kuthutha ku na ve mtamo wako!