Mahimo ba Natong Mahibaloan nga Adunay Diyos?

ADUNAY usa ka tagsaong timailhan nga naglungtad ang Maglalalang nga kanunay natong ginadaladala. Gamiton nato kini sa adlaw-adlaw sa gamay kun sa dakong sukod ug gani ginabale-wala nato kini. May gibug-aton kining tulo ka libra (1.4 kg), ug sama ka dakoa kini sa grapefruit, ang hitsura samag kinabhangang walnut, ug giprotektahan sa bagolbagol. Oo, kini mao ang utok sa tawo.

Apan kanang yanong kabatbatan kulang pa alang niining katingalahan sa desinyo. Ang Pranses nga neurobiyologo nga si Dr. Jean-Pierre Changeux mibatbat sa ingon niini: “Ang utok sa tawo makapahunahuna sa usa sa hilabihan ka dakong tigom sa tinagpulo ka bilyong nueronal nga maorag nagkasalapid nga balay sa lawalawa, nga niini tulin nga moagi ang nagapangidlap nga elektrikal nga mga impulso, nga ginapasa matag karon ug unya sa nagkalainlaing kemikal nga mga signal. Ang kinaiyahan ug kemikal nga organisasyon niining makinaha hilabihan ka komplikado.”—Neuronal Man.

Sumala sa neurologo nga si Dr. Richard Restak, ang matag usa sa 100 ka bilyong neurona, o selula sa nerbiyos sa utok, “hayan adunay kapin sa usa ka libong synapses—mga luna sa kontak tali sa mga selula sa nerbiyos. Ang ubang selula anaa sulod sa cerebral cortex, ang gidaghanon hayan mokabat ug duha ka gatos ka libong mga koneksiyon.”

Si Dr. Changeux mibanabana nga adunay “mga 600 milyones ka [synapses] matag kubiko milimetro.” Ang usa ka kubikong milimetro samag gidak-on sa gamitoyng ulo sa dagom! Busa pila ka synapses, o sinumpayng mga kalang, ang makita sa usa ka utok? Si Dr. Restak mitubag: “Tingali adunay mga napulo ka trilyon ngadto sa usa ka gatos ka trilyong synapses ang utok, ug ang matag usa nagaobra sama sa gamayng kalkiyolitor nga nagatala sa mga signal nga moabot ingong elektrikal nga mga impulso.” Unsay buot ipasabot niana? Si Restak miingon: “Ang bug-os nga gidaghanon sa mga koneksiyon sulod sa dakong network sa nueronal nga sistema sa utok hilabihan kaayo ka daghan.”

Sa Unsang Paagi Ginapasa ang Impormasyon

Apan wala dinhi matapos ang sugilanon. Ang mga nuerona sa utok maghimog mga koneksiyon pinaagi sa nagsangang mga lanot nga gitawag dendrites. Si Dr. Restak miingon: “Ang gibanabanang bug-os nga gitas-on sa dendrites sa utok sa tawo sobrag gatosgatos ka libong milya.” Ug kanang tanan anaa sa dasok nga masa sa utok sulod sa imong bagolbagol!

Apan sa unsang paagi ginapasa ang impormasyon sulod sa katingalahang uniberso sa utok? Sa unsang paagi ang synaptic cleft, nga usa ka milyong bahin sa usa ka pulgada (0.000025 mm) nga kalaparon, nagkasumpay gikan sa usa ka selula ngadto sa laing selula? Pinaagi sa “yano” nga paghimo sa elektrikal nga impulso nga kemikal nga signal nga nagsumpay sa kal-ang ingong neurotransmiter. Adunay daghang nagkalainlaing mga kemikal nga nagaobra ingong mga neurotransmitters, diin ang kadaghanan niini adunay “bug-os lahi nga mga obra sa ubang bahin sa organismo.”—Neuronal Man.

Hunong ug palandonga ang bag-o mo pang nabasa. Ang ingon ba ka komplikado nga nadasok diha sa usa ka gamay kaayong luna sa ilalom sa bagolbagol tinuod nga bunga sa buta nga kinaiyahan o walay pagtultol nga paagi sa pagtuki? O dili ba hinoon maalamong desinyo kini sa usa ka Maglalalang?

“Ang Labing Tagsaong Katingad-anan”

Ang utok sa tawo mao ang hinungdan sa dakong kal-ang nga naglungtad tali sa labing makinaadmanong hayop ug sa usa ka kasarangang tawo. Sumala sa gisulat sa mga propesor sa biologo sa tawo nga sila si Dr. Ornstein ug Thompson misulat diha sa The Amazing Brain: “Ang abilidad sa utok sa tawo sa pagkakat-on—sa pagpundo ug sa paghinumdom ug impormasyon—mao ang labing tagsaong katingad-anan sa biolohikal nga uniberso. Ang tanang butang nga nakapahimo kanatong tawo—ang pinulongan, hunahuna, kahibalo, kultura—maoy bunga niining tagsaong katakos.”

Karon, kon nakadayeg ka sa pagpatin-aw nga gihatag bahin sa utok, dili ka ba labing menos makapalandong sa posibilidad nga adunay makinaadmanong Tigdesinyo ug Maglalalang nga maoy may kaakohan niining komplikadong organo? Ang magsusulat sa Bibliya ug abogadong si Pablo nangatarongan niining paagiha: “Kay ang arang nga mahibaloan mahitungod sa Diyos tataw sa atubangan sa ilang mga mata. . . . Ang iyang dili makitang kinaiya, nga mao ang iyang walay kataposang gahom ug pagkadiyos, nakita, sukad pa sa pagkatukod sa kalibotan, sa mata sa pangatarongan, sa mga butang nga iyang nabuhat.”—Roma 1:19, 20, The New English Bible.

Ang Milagro sa Tagoangkan

Atong tagdon karon ang mas labi pang makalibog nga pangutana: Sa unsang paagi ang komplikado kaayong utok mougmad gikan sa usa ka hinog nga binhi sa tagoangkan sa inahan? Ang ebolusyonistang si Dr. Restak miingon: “Ang uban prangkang moingon nga kining tanan giprograma sa genes, nga nakalimot nga walay kahulogan ang terminong programa kon walay tigprograma.” Apan, kay ang mga ebolusyonista sa kinatibuk-an wala man magtuo nga naglungtad ang usa ka superyor nga “tig-programa,” mangita sila ug laing kapiliang katin-awan. Buweno, unsay atong makita kon atong tun-an ang pagtubo sa utok gikan nianang gamitoy kaayong hinog nga binhi nga anaa sa tagoangkan sa inahan?

Si Dr. Restak miingon: “Walay makitang samag utok diha sa nagatubong binhi hangtod nga moabot kinig tulo ka semana ang edad. [Niining yugtoa ang sukod sa nagatubong binhi wala pay un-kuwarto sa usa ka pulgada (6 mm).] Tapos niana, ang utok, lakip na sa tanang sentrong sistema nerbiyos, mosugod sa pagdako gikan sa piraso sa mga selula nga nagalibot sa nagatubong binhi.” Sayon kanang isulti, apan hinumdomi, nagsugod kita sa usa lamang ka hinog nga binhi. Pagkatapos kanang binhia mosugod sa kusog nga pagdaghan sulod sa siyam ka bulan sa gikusgong 250,000 ka bag-ong mga neurona kada minuto hangtod nga ang bug-os napormang utok sa tawo malangkoban ug kutob sa 100 ka bilyong mga selula!

Dili ikatingala nga ang ubang mga siyentista makabaton ug mapaubsanong baroganan sa matun-an nila ang utok! Si Dr. Miles Herkenham, usa ka siyentista sa sistema nerbiyos, miingon: “Aduna gayoy butang nga makatingala kanamo, nga makapahibulong kanamo, nga makahimo kanamong mapaubsanon . . . Ang utok sa tawo mao ang labing katingalahang organo sa nahibaloang uniberso.”

Kining pagpaubos angay nga moagak kanato sa pag-ila sa labaw tawhanong kinaadman likod sa utok sa tawo, ang dili hitupngang hunahuna sa likod sa tawhanong hunahuna. Sumala sa gipamulong mismo sa Maglalalang: “Kay ang akong mga hunahuna dili mao ang inyong mga hunahuna, ni ang inyong mga dalan akong mga dalan . . . Kay maingon nga ang langit mas hataas kay sa yuta, sa ingon ang akong mga dalan mas hataas kay sa inyong mga dalan, ug ang akong mga hunahuna kay sa inyong mga hunahuna.”—Isaias 55:8, 9.

Libolibong mga Timailhan

Adunay dili maisip pang mga timailhan nga nagpakita nga adunay usa ka butang nga mas dako kay sa buta nga panulagma ang may kaakohan sa pagkadaiya ug sa pagkakomplikado sa kinabuhi sa yuta. Pananglitan, ang kinaiyahan nga paglalin sa mga langgam ug sa mga isda nakapalibog sa mga siyentista. Sa unsang paagi nagsugod kanang kinaiyanhong katakos?

Ang New York Times karong bag-o mitaho: “Sa matag tingpamulak ug tinghunlak milyon-milyon sa mga siguwenya, somormuho, kalamon, agila ug ubang dagkong mga langgam manglupad sa Israel samtang molalin sila sa tunga sa Uropa ug sa Kasadpang Asia ug Aprika, nga mangitag laktod nga agianan sa Mediteraneo.” Nganong dili na man lang sila molupad tabok sa dagat? Ang taho nagpadayon: “Dili sama sa gagmayng mga langgam nga makahimo sa paglupad tabok sa dagat sa usa ka adlaw, ang mas dako ug mas bug-at nga mga langgam kinahanglang mopataas sa paglupad ug mopadailos sa han-ay sa mainit nga hangin nga mopaibabaw gikan sa yuta. . . . Ang mga langgam mopaubos gikan sa ibabaw sa mainit nga han-ay sa hangin paingon sa ubos sa sunod nga hangin ug sobli-soblion kining paagiha hangtod sa Aprika ug sa pagbalik.” Ug wala pay mapa kini o kompas ug, sa daghang kahimtang, walay kasinatian sa miagi!

Tagsaon usab ang panempo sa paglalin. Ang mao gihapong tinubdan miingon: “Ang matag espisye moabot halos sa samang panahon ug moagi halos sa samang agianan sa hangin tuig-tuig. Pananglitan, sa Sept. 4, 1984, ug sa Sept. 4, 1985, magsugod ang mga honey buzzard sa ilang parada ibabaw sa Israel, ug gibanabanang adunay 220,000 kanila sa duha ka adlaw.” Kinsay nagprograma niining kinaiyanhong katakos ngadto sa mga genes niining mga langgama? Wala ba? O dili ba gidesinyo kadto sa usa ka intelihenteng Maglalalang?*

Ang Dakong Kababagan sa Pagtuo ug Diyos

Atubangan niining ebidensiya sa sirkumstansiya sa paglungtad sa usa ka makinaadmanong Maglalalang, nganong daghan kaayong matinud-anon ug edukadong tawo dili gihapon motuog Diyos? Daghang butang tingali ang nakaingon sa ilang paghunahuna.

Pananglitan, ang relihiyon sa nangaging katuigan naglarawan sa Diyos ingong misteryoso tulo-sa-usa nga Trinidad nga nagtakda sa mga kalag ngadto sa walay kataposang pagsakit sa impiyerno. Dugang pa, nakahatag ang relihiyon ug sayop nga larawan sa usa ka hakog nga Diyos nga nagtugot sa mga minahal nga mangamatay aron adunay mopuyo sa iyang langit. Ang uban nakamatikod nga kasagarang magwali ang mga relihiyon ug usa ka butang apan lahi ang buhaton. Dili ikatingala nga daghang mga tawo mibulag gikan sa Diyos.

Apan lain pang katarongan kon nganong daghan ang nagduhaduha sa paglungtad sa Diyos mao ang pag-antos sa tawo. Sa unsang paagi gitugotan sa usa ka matarong nga Diyos ang daghang pag-antos sa panahon sa natalang kasaysayan sa tawo? Kon Makagagahom siya, nganong wala man niya taposa ang gubat ug pag-antos?

[Footnote]

Alang sa dugang detalyadong impormasyon bahin sa sinugdanan sa kinabuhi, tan-awa ang Life—How Did It Get Here! By Evolution or by Creation?, usa ka 256-panid, ilustradong libro nga gipatik sa 1985 sa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

[Dayagram/Letrato sa panid 5]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Ang utok adunay kutob sa 100 ka bilyong nuerona sama niini, lakip sa libolibong milya sa mga dendrites ug trilyontrilyong synapses

​—Dendrite

​—Synapse

​—Axon

“Ang abilidad sa utok sa tawo sa pagkakat-on . . . mao ang labing katingad-anan diha sa biolohikal nga uniberso.”—The Amazing Brain

[Letrato sa panid 6]

Sa siyam ka bulan ang usa ka hinog nga binhi mahimong bata nga may utok nga adunay kutob sa 100 ka bilyong mga selula

[Letrato sa panid 7]

Ang kinaiyahan sa paglalin maoy laing ebidensiya sa usa ka mas labawng kinaadman likod sa paglalang

[Credit Line]

European white stork