Pagpaniid sa Kalibotan

Pag-abuso sa Bata Diha sa Gresya

Ang mga espesyalista nagbanabana nga sa Gresya 7,000 ka bata ang giabusohan sa mga membro sa pamilya matag tuig, sumala sa mantalaang Kathimerini. Diha sa maong numero, hapit 4,000 ang giabusohan sa sekso. Diyutay lamang sa maong mga kaso ang gisumbong, hinunoa. Ang Kathimerini nagtaho: “Gibanabana nga gikan sa 40 ngadto sa 60 porsiento sa giabusohang mga bata mag-antos pag-usab kon walay mangilabot, samtang 20 ngadto sa 70 posiento sa mga kaso, bisan sa mga igsoong lalaki o babaye sa maong mga bata nameligrong abusohan.” Ang mantalaan mikutlo ug usa ka pagbanabana nga gihimo sa usa ka abogado nga 58.8 porsiento sa mga pagsulay sa paghikog sa mga bata maoy sa hinungdan nga sila giabusohan.

Mga Koral sa Greenhouse

Usa ka pundok sa mga siyentipiko dili pa dugay nagpasidaan nga usa ka misteryosong pagkuspaw sa mga koral, unang namatikdan sa miaging dekada sa Great Barrier Reef sa Australia, nagdaot karon sa mga koral sa tibuok kalibotan. Ang mga koral mokuspaw kon sila mawad-an ug usa ka matang sa algae nga maoy ilang ginakuhaan sa pagkaon, oksiheno, panalipod gikan sa kahayag sa adlaw, ug pagwala sa mga hugaw. Sanglit daghang siyentipiko nagtuo nga bisan ang gamay nga pagsaka sa temperatura motukbil sa pagkakuspaw sa mga koral, ilang gipasangil kini sa pag-init sa yuta nga gipasangil sa uban sa greenhouse effect. Ang siyentipikong si Thomas Goreau sa University of West Indies nagtawag sa mga koral nga mao “ang tropikal nga mga lasang sa kadagatan.” Siya nagpasidaan nga kining hinungdanong sistema sa ekolohiya sa dagat dugang nga nagakadaot sa kataposang 4 ka tuig tungod sa pagkakuspaw kay sa miaging 40 ka tuig gikan sa uban pang mga hinungdan.

Ostrich nga “mga Tigbantay”

Ang mag-uuma sa ostrich si Johann Stegmann sa Cradock, South Africa, adunay bag-ong trabaho alang sa iyang mga langgam​—“mga tigbantay”! Sumala sa basahong Farmer’s Weekly sa South Africa, si Gg. Stegmann miingon: “Sila makasanta gayod sa mga kawatan, tungod kay kon sila makakita ug estranghero . . . , kusog sila nga manggukod, ikapakapa nila ang ilang mga pako ug maglutok ang mga mata.” Ang kuryoso nga 2.5 sentimetros nga mga langgam kasagaran dili moatake ug tawo apan daw gustong makigdula nga kahadlokan usab sa mga tawong mosugok. “Kon . . . modagan ka gukdon ka nila,” miingon si Gg. Stegmann, “ug kon ikaw mohunong sila magbarog nga maghulat nga binuka ang mga pako, nga daw naghagit kanimo sa pagdagan pag-usab.” Apan, sa panahon sa pagsanay, sila agresibo kaayo ug “moatake bisag unsa nga mangahas sa pagsulod” sa ilang kampo. Ang librong Birds of the World nagpasidaan nga ang mga ostrich “makig-away pinaagi sa ilang mga tiil, mamatid . . . uban sa ilang mga dagkong mga kuyamoy nga makasisig leyon o tawo.”

Pagpausbaw ba sa Buddhismong Edukasyon?

Ang kalidad sa Buddhismong edukasyon diha sa mga eskuylahan sa Thailand karong bag-o mao ang ulohan sa mainit nga debate, mitaho ang Bangkok Post. Ang Education Ministry sa nasod naglaraw ug usa ka bag-ong karikulum sa eskuylahan, nga sugdan sa sunod tuig. Ang karikulum mopakunhod sa oras sa klase nga igugol sa pagtuon sa Buddhismo. Mibatok sa maong kausaban, gisugdan sa usa ka linain nga grupong Buddhista ang kampaniya sa nasod sa pagpadako ug pagpauswag sa edukasyong Buddhismo diha sa mga eskuylahan. Ang grupo, nga nagtuo nga gamay ra kaayong Buddhismo ang gitudlo diha sa eskuylahan, nag-ingon mahitungod sa bag-ong karikulum: “Nagduda kami nga kini maoy usa ka bahin sa anam-anam nga pagsulay sa pagpapha sa Buddhismo sa Thailand.”

Abughoang Diyosa?

Bisag gidapit ang mga magsusulat, usa ka babayeng reporter wala pasudla sa bag-o pang seremoniya sa pagtimaan sa pagkatapos sa usa ka tunel sa amihanang Japan. Ang luyoluyong superbisor sa proyekto miingon: “Adunay makadimalas. Sanglit ang diyosa sa bukid maoy usa man ka babaye, masuko siya ug mopahinabog mga aksidente kon adunay laing babaye nga mosulod sa maong lugar. Ang mga lalaki miingon nga dili nila tiwason ang pagpangalot kon may babaye nga mosulod.” Ang sugilambong gipasukad sa pagtuo maylabot sa sekso nga ang mga babaye mahugaw, miingon ang usa ka nasukong lalaki nga propesor sa sikolohiya. Bisag ang maong praktis maoy “pagpihig,” miadmiter ang usa ka opisyal sa Construction Ministry, “ang mga pagbati sa mga trabahante kinahanglang hatagag pagtagad.”

Torre Alang sa Pagpahulog

Kinahanglang himoon sa mga siyentipiko kasagaran ang ilang panukiduki diha sa usa ka walay-grabidad nga palibot apan dili gayod makasarang sa pag-adto sa kawanangan sa paghimo niini; busa, gitukod sa Bremen sa Alemanya ang usa ka talagsaong torre nga nagtugot sa mga siyentipiko sa pagpaniid sa mga butang nga nagakahulog. Ang torre nagbarog nga 146 ka metros ang gihabugon ug adunay usa ka tubo nga 110 ka metros ang gitas-on ug 3.5 ka metros ang gisangkaron. Ang mga butang gibutang diha sa usa ka 2 ka metros nga kapsula sa sulod sa tubo nakagugol ug 4.74 ka segundong patihulog sa gikusgong 167 ka kilometros por ora. Ang usa ka kamera nga nagakuhag 6,000 ka letrato matag segundo mao ang usa sa mga instrumento nga gigamit sa pagtigom ug impormasyon sa panahon sa pagkahulog.

Obligado sa Pagbotar

Ang mga taga Brazil obligado sa balaod sa pagbotar, apan sa bag-o pa nga piliay, daghan ang nakakita ug paagi sa pagpakita sa ilang kawalay-interes o kalagot. Ang magasing Veja mikomento: “Adunay mga tawo nga gustong mobotar ug mopilig mga kandidato ug may mga tawo usab nga walay gana, ug napugngan sa balaod sa pagpuyo sa balay, sila mipili sa paghulog ug blangko nga balota o nulo nga mga butos.” Ang Veja nagpatin-aw kon nganong ang uban walay interes sa pagbotar: “Sa tinuyo nga paghulog ug usa ka blangko nga balota, ang elektor gusto lang magpakita sa iyang kasuko sa bug-os nga sistema sa pagpilig mga kandidato.”

Diborsiyo Tungod sa Sakit nga Alzheimer

Ang Hapones nga korte mihatag ug diborsiyo sa usa ka lalaki kansang 59-anyos nga asawa nag-antos sa sakit nga Alzheimer. Ang mga hinungdan, sumala pa sa Asahi Evening News, mao nga “ang kaminyoon nadaot ug ang magtiayon dili makabaton ug normal nga kinabuhing minyo.” Ang abogado sa bana gikutlo nga nag-ingon nga ang desisyon “maoy usa ka linain nga kaso kay 42 anyos pa lamang ang bana ug anaa pa sa kinatayoktokan sa kinabuhi.” Apan, ang sosyologong si Chizuko Ueno misulat diha sa Yomiuri Shimbun nga kining kasoha nagasuportar sa konklusyon nga ang pamilya karong adlawa nahiusa lamang tungod sa makuha sa matag membro niana. Siya nahadlok nga ang desisyon sa korte mobukas sa dalan aron maila sa legal nga paagi nga “mahiusa lamang ang mga pamilya kon walay makadaot sa kaminyoon,” busa nagtugot ug mga kaminyoon nga madaot tungod sa mga hinungdan sama sa panglawas, trabaho, o gani kaharuhay.

Mga Bitik Diha sa mga Sakyanan sa Britanya

Ang mga panukot sa seguro sa Britanya alang sa 378,000 ka sakyanang gikawat sa milabay nga tuig mikabat ug $500 milyones (£280 milyones). Aron madakpan ang mga kawatan, ang kapolisan sa daghang dapit karong adlawa nagagamit ug mga sakyanan nga sa linain giusab, nga komung gitawag nga mga bitik-sa-ilaga. Ang mga behikulo, nga mokantidad ug $1,800 (£1,000) kada usa aron mausob, biyaan nga adunay yawi nga nagbitay diha sa ignisyon aron matintal nga mga kriminal sa pagkawat niini. Apan sa makadagan nag 15 metros o kapin pa kining maong mga sakyanan, moungot ang makina, ang mga pultahan mosira, ug ang mga bentana sa dili-mabuak nga bildo o plastik dili mabuksan. Sa samang panahon, moalarma ang radyo nga makapabantay sa mga polis, nga moabot dihadiha sa esena sa pagdakop sa drayber. Ang National; Council of Civil Liberties nagpatugbaw ug kabalaka sa maong praktis, apan ang direktor sa Home Office National Crime Prevention Center miingon nga kining mga sakyanan nga mosira ra sa iyang kaugalingon maoy “bililhong hinagiban sa pagsumpo sa mga kawatan ug sakyanan,” mitaho ang The Sunday Times sa London.

Hapit Nang Maulian Gikan sa Pagkadaot sa Asidong Ulan

Ang kadaot nga nahatag sa asidong ulan diha sa tab-ang nga mga linaw sa tibuok kalibotan maulian, sumala pa sa duha ka biologo sa Canada. Ilang gisugdan ang ilang napulo-ka-tuig nga pagtuon sa Whitepine Lake sa Ontario, Canada, sa dihang nahugawan sa asidong ulan ang mga tubig sa linaw. Sa motaas ang pagkaasido sa tubig, daghang trout ug ubang klase sa mga isda diha sa linaw nagkadiyutay. Bisan pa, unom ka tuig human nga napahunong ang polusyon ug sa dihang ang pagkaasido sa linaw mibalik duol sa normal, dos tersiya sa nahibiling gidaghanon sa trout mitungha pag-usab, ug maingon man sa ubang mga porma sa mga kinabuhi sa tubig nagpadayon sa pagdaghan. Busa nagpatim-aw nga labing menos ang ubang mga linaw nga nadaot sa asidong ulan sa kinaiyanhong mobalik sa normal nga walay pagpanghilabot sa tawo​—kon ang tuboran sa polusyon hanawon.

Usa ka Naglibodlibod nga Isla

Handurawa ang usa ka isla, nga mga 154 ka kilometrong gitas-on por 35 ka kilometrong gisangkaron por 230 ka metrong gibag-on, nga naglutaw-lutaw diha sa lawod. Mao kana ang bukid nga yelo nga ginganlan sa mga siyentipiko nga B-9. Kini nasiak gikan sa Antarctic Ross Ice Shelf sa 1987. Ang mga satelayt mao ang unang nakakita sa B-9, ug gibantayan sa mga siyentipiko ang iyang lihok pinaagi sa usa ka signal sa radyo nga gihulog sa ibabaw niini. Sukad nga nabulag kini, nga nakapasalipod sa iladong geograpikanhong bahin sa Antarctica, ang Bay of Whales, ang B-9 nakapanaw nag duolan sa 2,000 ka kilometros. Unya, kini nabungkag sa tulo ka dagkong bahin nga nakatudlo sa mga siyentipiko ug daghan kaayong butang bahin sa kakomplikado, lisod masukod nga mga sulog sa dagat palibot sa Antarctica. Kon tibuok, kini adunay 1,196 ka kubikong kilometrong nabagtok nga tab-ang nga tubig​—igo, sumala sa usa ka pagbanabana, sa pagtaganag duha ka basong tubig kada adlaw alang sa tanang tawo sa yuta nga duolan sa duha ka libo ka tuig.