Gisakit sa mga “Phobia”

“Ang mga phobia kasagaran nga nahimong sentro sa pagbiaybiay. Apan dili gayod kini ‘makapahimuot.’”—Jerilyn Ross, direktor sa usa ka sentro sa pagtambal alang sa mga anxiety disorder

ANG pulong “phobia” nagtumong sa hilabihan, dili-makataronganong kahadlok sa usa ka butang, usa ka hitabo, o sa usa ka pagbati. Apan ang kahubitan lamang dili makapakita sa kalisang ug kamingaw nga nagtimaan niining kahimtanga. Si Raeann Dumont, nga nagtambal sa mga phobia sulod sa kapin sa duha ka dekada, miingon: “Ang mga tawo nga dunay phobia maglikay tingali sa daghang kahimtang nga sila dili mogawas sa balay, o sila tingali magkinabuhi sa kanunay, walay-hunong nga kabalaka, o sila tingali maghupay sa ilang kabalaka pinaagi sa pag-inom ug alkoholikong ilimnon, nga mahimong makapahinabog dugang mga suliran.”

Ang mga phobia giapil pagklasipikar sa usa ka grupo sa mga balatian nga gitawag ug mga anxiety disorder.a Gibanabana nga 12 porsiyento sa hamtong nga populasyon sa Tinipong Bansa makaagom sa usa ka phobia sa usa ka yugto sa ilang kinabuhi. Daghan niini mag-antos sa tago sulod sa katuigan. “Ikasubo,” nagtaho ang Anxiety Disorders Association of America, “mga tres-kuwartos sa mga tawo nga dunay phobia wala gayod mangayog tabang. Daghang tawo nga dunay phobia magpanuko sa pagpangayog tabang tungod sa kaulaw. Ang uban wala makasabot kon unsay ilang gibati o kon asa mangitag tabang, ug ang uban mahadlok sa pagtambal mismo.”

Dunay gatosan nga nahibaloang phobia, apan ang mga eksperto kasagarang naghan-ay niana sa tulo ka kategoriya. Ang mga simple phobia nasentro sa usa ka butang o kahimtang, sama sa mga insekto, kahayopan, pagsakayg ayroplano, ug pagkaanaa sa siradong mga dapit. Ang agoraphobia kasagarang mahitabo duyog sa mga atake sa kalisang. Ang nag-antos mahadlok nga atakehon sa kalisang sa gilapdon nga siya maglikay sa tanang dapit ug mga kahimtang diin nahitabo ang kanhing mga pag-atake. Ang mga social phobia gihubit ingong kahadlok nga maulawan sa publikong mga kahimtang, sama sa pagpakigpulong atubangan sa mamiminaw.

Tagda ang usa lamang niining tulo​—mga social phobia. Ang The Washingtonian nag-ingon: “Bisan pag tingbon nimo ang tanang yanong mga phobia, sama sa kahadlok sa mga bitin o sa pagsakayg ayroplano, ang social phobia mao ang mas kasagarang hinungdan sa kagul-anan.” Tinuod ba gayod kini? Kon mao, ngano? Tan-awon nato.

[Footnote]