Sa Dihang ang Tanan Morag Nagtan-aw Kanimo

Ang “pagsakit” maoy pulong nga gigamit ni Jerry sa paghubit niana. “Matag panahon nga ako mosulod sa usa ka lawak-klasehanan,” siya miingon, “panington ko ug bugbog, ang akong baba morag puno sa gapas, ug wala ako maghunahuna nga ako makasulti​—bisan pag ang akong kinabuhi nagdepende niana. Unya bation nako kining hilabihang kainit nga mosaka subay sa akong mga bukton ug mga bitiis ug nawong ug mamula ko pag-ayo​—daw ang akong tibuok lawas nanlipaghong.”

SI Jerry nag-antos sa social phobia, usa ka kahimtang diin bation ang hilabihang kahadlok nga usisaon sa uban ug maulawan sa publiko. “Ang tawo nga dunay social phobia nagtuo nga ang tanan nagtan-aw kaniya,” matod sa pulyetong gipatik sa Anxiety Disorders Association of America. “Ang kabalaka mahimong mosangko sa samag-kalisang nga mga atake lakip sa mga simtomas sama sa pagkuba sa dughan, pagkalipong, kalisod sa pagginhawa, ug panington ug bugbog.”

Ang uban mokiling tingali sa dili-pagpanumbaling sa mga kahadlok sa mga dunay social phobia, nga nag-ingon nga angay lamang nilang pugson ang ilang kaugalingon nga dili-tagdon ang ilang kamaulawon ug “mogula ug makighimamat sa mga tawo.” Ibutang ta, bahin sa pagpakigbugno sa social phobia naglangkit sa pag-atubang sa imong mga kahadlok. Bisan pa niana, dunay dakong kalainan tali sa kamaulawon ug social phobia. “Dili sama sa ordinaryong kamaulawon,” matod ni Jerilyn Ross, “ang social phobia grabe kaayo nga kini mobalda sa adlaw-adlawng kalihokan, sa trabahoan, sa eskuylahan, ug sa halos tanang relasyon uban sa mga tawo.”

Ang mga pagtuon nagsugyot nga ang mga kinabuhi sa minilyong tawo nadaot sa social phobia.a Tagda ang pipila ka kahadlok nga nalangkit niining makapaluyang kahimtang.

Ang mga Kahadlok sa Social Phobia

Pakigpulong publiko. Nahinumdom si Doug nga giabot ug kalisang samtang nagpahayag ug mubo nga pakigpulong ngadto sa usa ka lokal nga grupo sa mga molupyo. “Sa kalit lang gipaningot ko ug bugnaw,” siya miingon. “Nagkubakuba ang akong dughan. Nangurog ako. Morag mitak-op ang akong tutonlan, nga nalisdan ako sa pagsulti.” Ibutang ta, halos tanan nerbiyoson sa dihang moatubang sa mamiminaw. Apan ang dunay social phobia makasinati ug kalisang nga hilabihan ug walay-hunong, ug dili kini makunhoran bisag nag-ensayo pa. Sa pagkatinuod, giisip ni Doug bisan ang labing gagmayng kahigayonan sa pagpakigpulong nga daw usa ka hulga sa iyang kinabuhi.

Pagkaon atubangan sa uban. Sanglit ang dunay social phobia nagtuo nga sila ginausisa, bisan ang usa ka yanong pagpangaon mahimong makalilisang nga kalisdanan. Sila mahingawa nga mokurog ang ilang mga kamot, nga ilang mausik ang ilang pagkaon o dili-matumong sa ilang baba, o lain ang ilang bation. Kining maong mga kahadlok mahimong matinuod nga mga panagna. Ang librong Dying of Embarrassment nag-ingon: “Kon magsige kag kabalaka bahin sa posibilidad nga makahimog usa ka butang nga makauulaw, mosamot ang imong kabalaka. Kon mosamot ang imong kabalaka, mas lagmit nga magsugod ka gayod sa pagkurog o paghimog hinanali, bakikaw nga mga lihok. Kining sulirana mograbe hangtod sa punto nga malisod na ang paghungit o pag-inom nga dili maghulog o mag-usik niana.”

Pagsulat atubangan sa uban. Kay nahadlok nga ang ilang kamot mangurog o nga sila makit-ang nagsulat nga dili-mabasa, daghang dunay social phobia ang malisang sa dihang kinahanglan silang mopirma ug tseke o mohimog bisan unsang tahas sa pagsulat samtang ginatan-aw. Pananglitan, si Sam naulaw sa dihang giingnan siya sa iyang amo nga mopirma sa log book atubangan sa guwardiya sa pagsugod sa matag adlaw nga pagtrabaho. “Dili nako mahimo kana,” matod ni Sam. “Ang akong kamot mangurog pag-ayo nga kinahanglang pugngan ko kini sa laing kamot aron makasulat subay sa linya ug unya dili nimo mabasa ang akong gisulat.”

Paggamit sa telepono. Si Dr. John R. Marshall nag-ingon nga daghan sa iyang mga pasyente misugid nga sila naglikay sa paggamit sa telepono kon mahimo. “Sila nahingawa nga masayop sila pagtubag,” siya miingon. “Ang uban nahadlok nga, tungod kay wala sila mahibalo kon unsay isulti, ang makauulawng mga kahilom mobanos ug sa punto nga mag-ukon-ukon sa pagsulti, ang kabalaka magpahinabo nga mausab, mokurog, o moagaak ang ilang mga tingog. Sila nahadlok nga sila magkabungabunga, monganga, o sa ubang makauulawng mga paagi mohatag ug ebidensiya sa ilang kabalisa.”

Pagpakiglabot sa mga tawo. Ang ubang dunay social phobia nahadlok sa halos bisan unsang kahimtang nga naglangkit sa pagpakighugoyhugoy sa uban. Kasagaran, sa linain malisang sila nga makigtinutokay. “Ang mga tawo nga dunay grabeng mga social phobia kasagarang mobatig mabalak-ong pagduhaduha kon asa motan-aw ug unsaon pagsanong sa dihang ang uban motan-aw kanila,” matod sa The Harvard Mental Health Letter. “Ilang likayan nga magkatinutokay tungod kay ilang gibati nga morag dili sila kahibalo kon kanus-a motan-aw ug kon kanus-a molingiw. Ilang gihunahuna nga saypon pagsabot sa uban ang ilang pagtutok.”

Dunay ubang mga kahadlok nga nalangkit sa social phobia. Pananglitan, daghan ang malisang mogamit ug publikong mga kasilyas. Ang uban mahadlok nga mamalit nga gisud-ong sa tindera. “Maulawon kaayo ko nga kasagarang dili gani nako makita ang akong ginatan-aw,” matod sa usa ka babaye. “Kanunay akong nagdahom o naghanduraw nga ang tawo nga nagbantay mosulti nga modesisyon na ako kon unsay akong gusto ug dili mag-usik-usik sa ilang panahon.”

Sa Unsang Paagi Gisulayan Nilang Makasagubang?

Kadtong wala nianang sulirana nalisdan sa pagsabot sa kasakit sa social phobia. Ang usa nga nag-antos naghubit sa iyang kasinatian ingong “labing ngil-ad nga matang sa kaulaw nga mahanduraw sa usa!” Ang lain miadmitir: “Pirme kong maghunahunang maghikog.”

Ikasubo, daghang dunay social phobia ang midangop sa alkoholikong ilimnon sa paningkamot nga mahupayan ang ilang kabalaka.b Bisan tuod magpahinabo kini ug temporaryong kahupayan, ngadtongadto, ang pag-abuso sa alkoholikong ilimnon makadugang lamang sa mga suliran sa nag-antos. Si Dr. John R. Marshall nag-ingon: “Ubay-ubay sa akong mga pasyente nga diyutay rag kasinatian sa pag-inom ug alkoholikong ilimnon panahon sa mga salosalo ang nangahubog​—sa paningkamot nga mapakalma ang ilang kaugalingon una pa o panahon sa usa ka kahimtang nga moatubang sa publiko, nga makadugang lamang sa kaulawan atubangan sa uban nga maoy gikahadlokan nila pag-ayo.”

Lagmit ang labing kasagarang estratehiya sa pagsagubang taliwala sa mga dunay social phobia mao ang paglikay. Oo, daghan ang yanong maglikay sa mga kahimtang nga ilang gikahadlokan. “Akong gilikayan ang daghang kahimtang kutob sa maarangan, bisan pagpakigsulti diha sa telepono,” matod sa usa nga dunay social phobia nga ginganlag Lorraine. Apan, ngadtongadto daghang nag-antos ang nakakaplag nga ang paglikay magbilanggo kanila inay manalipod kanila. “Pagkataudtaod,” matod ni Lorraine, “ang kamingaw ug kalaay modaog kanako.”

Ang paglikay mahimong “usa ka gipalig-on-sa-kaugalingon nga laang,” nagpasidaan si Jerilyn Ross. “Ug ang matag lihok sa paglikay,” siya midugang, “magpahinabong sayon nga mahulog sa maong laang sa sunod higayon​—hangtod nga ang paglikay mahimong halos maoy awtomatikong pagsanong.” Ang ubang nag-antos kasagarang modumili sa mga imbitasyon sa pagpangaon o magsalikway sa mga kahigayonan sa pagtrabaho nga maglangkit sa pagpakiglabot sa mga tawo. Ingong resulta, wala gayod sila makakat-on sa pag-atubang sa ilang mga kahadlok ug pagbuntog niana. Sumala sa pagpahayag niana ni Dr. Richard Heimberg, “ang ilang mga kinabuhi natugob sa hinandurawng mga pagsalikway nga wala gayod mahitabo ug hinandurawng mga kapakyasan diha sa mga trabaho nga wala gayod nila sulayi tungod kay sila naglikay niana.”

Apan, dunay maayong balita bahin sa social phobia: Kini matambalan. Siyempre, imposible​—dili pa gani tilinguhaon​—nga wagtangon sa bug-os ang tanang matang sa kabalaka. Apan, kadtong nag-antos sa social phobia makakat-on sa pagkontrolar sa ilang mga kahadlok, ug ang Bibliya dunay praktikal nga tambag nga makatabang.

[Mga footnote]

[Mga hulagway sa panid 5]

Alang sa dunay social phobia, ang normal nga mga pakiglabot mahimong makalilisang nga kalisdanan