Kinsay Nagsulat sa Bibliya?

“ANG Bibliya napunog mga panagsumpaki,” mao ang pangangkon sa mga maduhaduhaon. “Gawas pa, kini dunay tawhanong pilosopiya. Busa, unsaon ni bisan kinsa pagdawat sa Bibliya ingong kasaligang giya sa kinabuhi?”

Nagtuo ka ba sa opinyon sa mga maduhaduhaon nga ang Bibliya maoy usa lang ka basahong nagapahayag sa depektosong panghunahuna sa tawo? Ang pila ka klerigo nagtuo niana. Ang anhing Swisong Protestanteng teologo si Karl Barth misulat diha sa iyang Kirchliche Dogmatik (Church Dogmatics): “Ang mga propeta ug mga apostol makahimog mga sayop sa pagpamulong ug sa pagsulat.” Matuod, ang mga kalainan sa paghan-ay sa mga pulong hikaplagan diha sa mga asoy sa usa ka hitabong gihisgotan sa kapin sa usa ka magsusulat sa Bibliya. Ug hikaplagan ang mga pahayag nga, sa pangibabaw, daw bug-os lahi gikan sa mga pahayag nga hikaplagan sa laing bahin sa Bibliya. Apan kini ba sila tinuod nga mga panagsumpaki? Ang Bibliya ba yanong produkto sa mga tawo? Sa tinuoray, kinsay nagsulat sa Bibliya?

Ang tubag maoy yano: “Ang mga tawo nagsulti gikan sa Diyos.” Apan giunsa nila pagkasayod kon unsay isulti ug kon unsay isulat? Ang tawong bag-o pang gikutlo, ang apostol nga si Simon Pedro, nagpadayon sa pagsaysay nga sila namulong “samtang sila gidala sa balaang espiritu.”—2 Pedro 1:21.

Sa pagkamatuod, matag karon ug unya ang Bibliya nagapasiugda nga kini mao “ang pulong sa Diyos.” Sa 176 ka bersikulo sa Salmo 119 lamang kining puntoha gipasabot sa 176 ka beses! Ang nakapatalagsaon niini mao nga sa kasagaran ang mga magsusulat interesado sa pagpahibalo nga sila nagsulat sa usa ka partikular nga basahon. Apan ang mga tawong nagsulat sa Bibliya dili. Ang tanang pasidungog gihatag sa Diyos. Kadto iyang basahon, dili ilaha.—1 Tesalonica 2:13; 2 Samuel 23:2.

“Gidala sa Balaang Espiritu”—Sa Unsang Paagi?

Sa unsang paagi kining mga tawhana “gidala sa balaang espiritu”? Ang usa ka sulat ngadto sa unang-siglong Kristohanon si Timoteo nagahatag ug tubag: “Ang tibuok nga Kasulatan gidasig sa Diyos.” “Gidasig sa Diyos” mao ang hubad sa pulong the·oʹpneu·stos, nga nagkahulogan, sa literal, “gihuypan sa Diyos.” Gigamit sa Diyos ang iyang dili-makita aktibong gahom—ang iyang balaang espiritu—aron “ihuyop” ang iyang mga ideya ngadto sa mga kaisipan sa mga magsusulat. Sa ingon, si Jehova nga Diyos mao ang Tinubdan ug Tagbuhat sa Bibliya. Ang iyang mga hunahuna nagtultol sa pagsulat sama gayod sa paggamit sa usa ka negosyante sa usa ka sekretarya sa pagsulat ug mga sulat puli niya.—2 Timoteo 3:16.

Gawas pa, kining ideya nga “gihuypan sa Diyos” may katumbas diha sa pamahayag sa Bibliya nga “gidala sa balaang espiritu.” Sa unsang paagi naingon? Ang “gidala” gigamit sa Grego sa pagtumong sa mga sakayan nga ipadpad sa hangin ubay sa usa ka tinong dalan. (Itandi ang Buhat 27:15, 17.) Busa, maingon nga mohuros ang hangin ug ipadpad ang nagalayag nga sakayan, mao usab nga ang mga tagsulat sa Bibliya naghunahuna, namulong, ug nagsulat ubos sa impluwensiya sa Diyos, nga gidala sa iyang balaang espiritu samtang “gihuypan” niya sila.

Ang mga Tawong Gigamit sa Diyos sa Pagsulat

Kita may pila lang ka detalye sa kasaysayan sa kinabuhi sa mga tagsulat sa Bibliya. Halayo sa pag-isip nga sila importante kaayo, sila kanunayng naningkamot sa pagpasidungog sa Diyos pinaagi sa pagbutang sa ilang kaugalingon sa luyo. Hinuon, kita nasayod nga sila nag-apil sa opisyales sa estado, mga maghuhukom, mga propeta, mga hari, mga magbalantay sa hayop, mga mag-uuma, ug mga mangingisda—mga 40 ka lalaki tanan. Sa ingon ang Bibliya, bisan ug mensahe gikan sa Diyos, nakabaton sa kainit, kadaiya, ug kamadanihon sa tawhanong kinaiya.

Daghan sa mga tagsulat sa Bibliya wala magkailhanay sa usag usa. Sila gani nagkinabuhing mga siglo ang kal-ang ug lahi kaayo sa kinaiya ug kasinatian, ingon man sa sosyal ug edukasyonal nga mga kagikan. Bisan pa niana, kon kaha sila bata o tigulang, ang ilang sinulat nagpakitag bug-os nga panaghiusa. Latas sa yugtong mga 1,600 ka tuig, sila nagsulat hangtod sa kataposan natapos ang basahon. Tapos sa mainampingong pagsusi, imong hikaplagan nga ang mga pahayag sa Bibliya nagabanaag sa talagsaong panagkauyon. Sa ingon ang Bibliya nagapalanog sa kaisipan sa usa ka Awtor, bisan pag gigamit ang daghang tagsulat.

Dili ba angay nga kini magtukmod kanato nga “mohatag ug labaw nga pagtagad” niining talagsaong basahon, ang Bibliya? Dili ba angay nga kita mahidangat sa paghinapos nga sama sa gihinapos ni Pedro, kinsa nagsulat: “Kining tanan nagapamatuod lamang alang kanato sa mensahe sa mga propeta, nga maayong inyong tagdon, tungod kay kini nahisama sa usa ka lamparahan nga nagaiwag sa mangitngit nga dapit”?—Hebreohanon 2:1; 2 Pedro 1:19, The New English Bible.

Ug karon, komosta ang pangangkong ang Bibliya nagasumpaki sa kaugalingon? Tinuod ba? Unsay imong tubag?

[Kahon sa panid 4]

“Talagsaon gayong basahon! Katingad-anan alang kanako kay sa mga unod niini mao ang iyang paagi sa pagpahayag, diin ang pulong mahimong kinaiyanhon gayong produkto sama sa usa ka kahoy, sama sa usa ka bulak, sama sa dagat, sama sa mga bituon, sama sa tawo mismo. Kini moturok, kini moagos, kini modan-ag, kini mokatawa, nga ang usa wala masayod kon sa unsang paagi, nga ang usa wala masayod kon ngano, nga ang usa makakaplag nga ang tanan bug-os kinaiyanhon. Kini gayod Pulong sa Diyos, nga lahi sa ubang mga basahon nga nagapamatuod sa tawhanon lamang nga kaalam.”—Ang mga komento sa ika-19ng-siglong Alemang magbabalak ug magsusulat si Heinrich Heine bahin sa Bibliya.

[Hulagway sa panid 4]

Maingong ipadpad sa hangin ang nagalayag nga mga sakayan, ang mga tagsulat sa Bibliya ‘gidala sa balaang espiritu sa Diyos’