Pasidunggi ang Anak, ang Pangulong Tinugyanan ni Jehova
“Siya nga wala magpasidungog sa Anak wala magpasidungog sa Amahan nga nagpadala kaniya.”—JUAN 5:23.
1. Sa unsang paagi ang pagtuo sa Kakristiyanohan sa Trinidad usa ka pasipala kang Jesus?
KARONG adlawa daghan diha sa Kakristiyanohan nagaangkon nga nagapasidungog kang Jesu-Kristo, apan nagabuhat sila sa kaatbang. Sa unsang paagi? Aw, daghan nag-angkon nga si Jesus mao ang Diyos nga Labing Gamhanan, ug ang Diyos, ang Maglalalang sa tanang butang, mianhi sa yuta ug nagkinabuhi ug namatay ingong usa ka tawo. Kining pangangkona nahasulod sa doktrinang Trinidad, nga maoy paninugdang pagtulon-an sa Kakristiyanohan. Apan kon ang Trinidad bakak, kon si Jesus, sa pagkamatuod, maoy ubos ug nailalom sa Diyos, dili ba ang maong pagdaot sa iyang relasyon uban sa Diyos makapasubo kang Jesus? Sa pagkamatuod, pagaisipon niya ang maong pagdaot nga usa ka pasipala kaniya ug sa tanang gitudlo niya.
2. Sa unsang paagi tin-awng gipakita sa Kasulatan nga si Jesus mas ubos sa Diyos ug nailalom kaniya?
2 Ang kamatuoran mao, si Jesus bisan kanus-a wala mangangkon nga mao ang Diyos, apan balikbalik niyang gipahayag nga siya “Anak sa Diyos.” Giila kini bisan sa iyang mga kaaway. (Juan 10:36; 19:7) Si Jesus kanunayng mahunahunaon sa pagbayaw sa Amahan ug pagpasakop sa iyang kaugalingon Kaniya, sumala sa iyang gisugid: “Walay bisan usa ka butang nga arang mabuhat sa Anak sa iyang kaugalingong kabubut-on, gawas sa iyang makita lamang nga ginabuhat sa Amahan. Kay bisan unsay ginabuhat Niya, kining mga butanga ginabuhat usab sa Anak sa samang paagi. Ako walay arang mabuhat sa akong kaugalingong kabubut-on . . . tungod kay ako nagatinguha, dili sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa nagpadala kanako.” Sa makausa pa, siya miingon: “Ako mao ang hawas gikan kaniya, ug Siya nagpadala kanako.” Siya miingon usab: “Ako gikan sa Diyos ug ako ania dinhi.” (Juan 5:19, 30; 7:28, 29; 8:42) Si Jesus wala gani magpasabot nga siya maoy Diyos o sama kaniya. Busa ang pagtudlo sa maong butang magpasipala kang Jesus.
Ubang Paagi nga ang Pipila Nagapasipala Kang Jesus
3. (a) Pinaagi sa paglimod sa unsa bahin kang Jesus nga ang pipila diha sa Kakristiyanohan nagapasipala kaniya? (b) Unsang pamatuod ang gihatag ni Jesus bahin sa iyang una-tawhanong paglungtad?
3 Katingad-anan, may pipila usab diha sa Kakristiyanohan karong adlawa nga nagapasipala kang Jesus pinaagi sa paglimod nga siya may una-tawhanong paglungtad. Hinunoa, diha lamang nga ilhon nato nga si Jesus literal nga nanaog sa yuta gikan sa langit nga kita tukmang makasugod sa pagpasidungog kaniya. Si Jesus mismo balikbalik nag-ingon nga siya may una-tawhanong paglungtad. “Walay tawo ang nakasaka sa langit,” siya miingon, “apan siya nga nanaog gikan sa langit, ang Anak sa tawo.” Sa ulahi siya miingon: “Ako mao ang buhing tinapay nga nanaog gikan sa langit . . . Busa, unsa man kon inyong makita ang Anak sa tawo nga mosaka ngadto sa dapit diin siya kaniadto?” Ug makausa pa: “Kamo mga taga-ubos; ako taga-itaas. . . . Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo, sa wala pa si Abraham, ako mao na.” (Juan 3:13; 6:51, 62; 8:23, 58) Gihisgotan usab ni Jesus ang iyang una-tawhanong paglungtad diha sa iyang pag-ampo ngadto sa iyang langitnong Amahan sa gabii sa pagbudhi kaniya.—Juan 17:5.
4. (a) Sa unsang dugang paagi nga daghan nagapasipala kang Jesus? (b) Unsang ebidensiya ang igo na sa pag-establisar nga si Jesus tinuod nagkinabuhi, ug ngano?
4 Ang pipila diha sa Kakristiyanohan magpasobra pa nga ilang ilimod nga si Jesus usa ka tawo sa kasaysayan, nga siya nagkinabuhi gayod ingon nga tawo. Kon siya wala pa maglungtad, walay hinungdan ang paghisgot kon ngano ug kon unsaon nato sa pagpasidungog kaniya. Apan ang dakong pamatuod sa nakasaksi nga gitipigan diha sa Kasulatan angay nga igo nang ebidensiya sa pag-establisar sa walay pagduhaduha nga si Jesus tinuod nga nagkinabuhi sa yuta. (Juan 21:25) Kini matuod ilabina sanglit ang unang mga Kristohanon kasagarang nagtudlo mahitungod kang Jesus nga gipameligro pa ang ilang kinabuhi ug kagawasan mismo. (Buhat 12:1-4; Pinadayag 1:9) Bisan pa niana, gawas sa gisulat sa iyang mga sumusunod mahitungod kaniya, ikapasundayag ba ang paglungtad ni Jesus?
5, 6. Unsay gipakita sa ebidensiya sa kasaysayan, gawas sa Kasulatan, kon bahin sa aktuwal nga paglungtad ni Jesu-Kristo?
5 Ang The New Encyclopædia Britannica (1987) nagaingon: “Ang independenteng mga asoy nagpamatuod nga sa karaang panahon bisan ang mga kaaway sa Kristiyanidad wala gayod magduhaduha sa pagkamakasaysayanhon ni Jesus.” Unsa ang pipila niining independenteng mga asoy? Sumala sa Hudiyong eskolar si Joseph Klausner, anaa ang pamatuod sa sayong mga sinulat sa Talmud. (Jesus of Nazareth, panid 20) Anaa usab ang pamatuod sa unang-siglong Hudiyong historyano si Josephus. Pananglitan, gibatbat niya ang pagbato kang Santiago, nga nagpaila kaniya nga “ang igsoon ni Jesus nga gitawag ang Kristo.”—Jewish Antiquities, XX, [ix, 1].
6 Dugang pa, anaa ang pamatuod sa unang Romanong mga historyano, ilabina ang tinahod kaayong si Tacitus. Misulat siya sa sinugdan sa ikaduhang siglo mahitungod sa “usa ka matang nga gidumtan tungod sa ilang mga buhat nga dulumtanan, nga gitawag sa katawhan nga mga Kristohanon. Si Christus [Kristo], nga gigikanan sa ngalang [Kristohanon], nakaagom sa hinobrang silot sa paghari ni Tiberio diha sa mga kamot sa usa sa atong mga prokurador.” (The Annals, XV, XLIV) Sa pag-isip sa ebidensiya nga si Jesus usa ka tawo sa kasaysayan ingong daghan kaayo, ang Pranses nga pilosopong mahunahunaon sa moralidad sa ika-18ng siglo, si Jean-Jacques Rousseau, mipamatuod: “Ang kasaysayan ni Socrates, nga walay usang nagduhaduha, dili kaayo gipanghimatud-an kay sa iya ni Jesu-Kristo.”
Mga Katarongan sa Pagpasidungog sa Anak
7. (a) Unsang Kasulatanhong pamatuod ang nagaobligar kanato sa pagpasidungog kang Jesu-Kristo? (b) Sa unsang paagi dugang gipasidunggan ni Jehova ang iyang Anak?
7 Karon atong hisgotan ang bahin sa pagpasidungog kang Jesu-Kristo. Nga ang iyang mga sumusunod obligadong magpasidungog kaniya makita gikan sa iyang mga pulong sa Juan 5:22, 23: “Kay ang Amahan dili magahukom, apan iyang gitugyan ang tanang paghukom ngadto sa Anak, aron ang tanan makapasidungog sa Anak sama nga sila nagapasidungog sa Amahan. Siya nga wala magpasidungog sa Anak wala magpasidungog sa Amahan nga nagpadala kaniya.” Sukad sa pagkabanhaw ni Kristo, gipasidunggan ni Jehova ang iyang Anak nga labaw pa, nga ‘gipurongpurongan siya sa himaya ug kadungganan tungod sa pagkaagom sa kamatayon.’ (Hebreohanon 2:9; 1 Pedro 3:22) Sa panguna, kita may mga katarongan sa pagpasidungog kang Jesus tungod sa kon kinsa siya ug tungod sa iyang nahimo.
8. Tungod sa unsang linaing mga kamatuoran bahin kang Jesu-Kristo nga siya takos sa pasidungog?
8 Si Jesu-Kristo angay sa pasidungog tungod kay siya, ingong Logos, o Pulong, mao ang labing maayong tigpamaba ni Jehova. Gikan sa Kasulatan dayag nga ang ngalang “ang Pulong” mapadapat kang Jesus una siya moanhi sa yuta ingon man tapos siya mokayab sa langit. (Juan 1:1; Pinadayag 19:13) Sa Pinadayag 3:14 gihisgotan niya ang iyang kaugalingon ingong “ang sinugdanan sa kalalangan sa Diyos.” Dili lang siya “ang panganay sa tanang linalang” kondili ingong “ang bugtong Anak” siya mao ang bugtong usa nga laktud gilalang ni Jehova nga Diyos. (Colosas 1:15; Juan 3:16) Dugang pa, “ang tanang butang milungtad pinaagi niya, ug kon wala siya walay bisan usa ka butang ang milungtad.” (Juan 1:3) Busa, sa dihang atong mabasa sa Genesis 1:26 nga ang Diyos miingon, “Buhaton nato ang tawo sa atong dagway, sumala sa atong kasamahan,” ang maong “nato” nagaapil sa Logos, o Pulong. Sa pagkamatuod, ang kamatuoran nga si Jesus diha sa iyang una-tawhanong paglungtad nagbaton sa kahibulongang pribilehiyo sa pagpakig-ambit uban kang Jehova nga Diyos sa paglalang nagahimo kaniya nga takos sa dakong pasidungog.
9. Nganong kita mohinapos nga si Jesus mao ang arkanghel nga si Miguel, ug giunsa ni Miguel pagpasidungog kang Jehova maylabot sa lawas ni Moises?
9 Si Jesu-Kristo dugang takos sa pasidungog kay siya mao ang pangulong anghel ni Jehova, o arkanghel. Sa unsang pasikaranan atong nakab-ot ang maong konklusyon? Aw, ang prefix nga “arch,” nga nagkahulogang “pangulo” o “panguna,” nagpasabot nga adunay usa lang ka arkanghel. Ang Pulong sa Diyos nagahisgot kaniya maylabot sa binanhaw nga Ginoong Jesu-Kristo. Atong mabasa: “Ang Ginoo mismo manaog gikan sa langit uban sa mamandoong panawag, uban sa tingog sa usa ka arkanghel ug sa trompeta sa Diyos, ug kadtong nangamatay nga nahiusa kang Kristo ang mobangon pag-una.” (1 Tesalonica 4:16) Ang maong arkanghel dunay ngalan, sumala sa atong mabasa sa Judas 9: “Sa dihang si Miguel ang arkanghel may pakigbingkil batok sa Yawa ug naglantugi mahitungod sa lawas ni Moises, siya wala mangahas sa pagpahayag sa hukom batok kaniya sa mapasipalahong mga pulong, apan miingon: ‘Hinaot si Jehova magbadlong kanimo.’” Sa dili pag-unauna kang Jehova pinaagi sa pagpangahas sa pagpahayag sa hukom batok sa Yawa, si Jesus sa maong paagi nagpasidungog sa iyang langitnong Amahan.
10. (a) Giunsa ni Miguel pagpanguna sa pagpakig-away dapig sa Gingharian sa Diyos? (b) Unsang papel ang gituman ni Miguel maylabot sa nasod sa Israel?
10 Ang arkanghel nga si Miguel nakig-away dapig sa Gingharian sa Diyos, nga nanguna sa paghinlo sa mga langit gikan kang Satanas ug sa iyang mga demonyo. (Pinadayag 12:7-10) Ug ang propetang si Daniel nag-ingon nga ‘siya nagatindog alang sa katawhan sa Diyos.’ (Daniel 12:1) Busa, mopatim-aw nga si Miguel mao “ang anghel sa matuod nga Diyos nga nag-una sa kampo sa Israel” ug nga siya mao ang gigamit sa Diyos sa pagdala sa iyang katawhan ngadto sa Yutang Saad. “Bantayi ang imong kaugalingon tungod kaniya ug sugta ang iyang tingog,” misugo ang Diyos. “Ayaw pagsukol kaniya, . . . tungod kay ang akong ngalan anaa kaniya.” (Exodo 14:19; 23:20, 21) Sa walay pagduhaduha ang arkanghel ni Jehova naikag pag-ayo sa mahulagwayong katawhan sa Diyos nga nagdala sa iyang ngalan. Haom kaayo nga siya mitabang sa laing anghel nga gipadala sa paglipay sa propeta nga si Daniel, ug si kinsa gibanhigan sa usa ka gamhanang demonyo. (Daniel 10:13) Busa makataronganon ang paghinapos nga ang anghel nga naglaglag sa 185,000 ka manggugubat ni Senakerib walay lain kondili mao si Miguel ang arkanghel.—Isaias 37:36.
11. Tungod sa pagsubay sa unsang dalan sa kinabuhi sa yuta nga si Jesus takos sa atong pasidungog?
11 Dili lamang nga si Jesu-Kristo takos nga pasidunggan tungod sa kon kinsa siya apan siya takos usab sa atong pasidungog tungod sa iyang nahimo. Pananglitan, siya mao lamang ang tawo nga nagkinabuhi sa hingpit nga kinabuhi. Si Adan ug Eva gilalang nga hingpit, apan ang ilang pagkahingpit wala magdugay. Hinunoa, si Jesu-Kristo nagpabiling ‘maunongon, walay sala, bulag sa mga makasasala’ bisan pa sa tanang gipahamtang sa Yawa nga mga tentasyon o paglutos diha kaniya. Latas nianang tanan “siya wala makasala, ni may limbong nga nakaplagan sa iyang baba.” Tukma nga siya nakahagit sa iyang relihiyosong mga magsusupak: “Kinsa kaninyo ang makapamatuod nga ako nakasala?” Walay mausa kanila! (Hebreohanon 7:26; 1 Pedro 2:22; Juan 8:46) Ug tungod sa paghupot niyag walay-sala nga integridad, gibayaw niya ang iyang langitnong Amahan ingong ang may-katungod unibersohanong Soberano ug gipamatud-an ang Yawa nga usa ka daotan ug labihan ka bakakon.—Proverbio 27:11.
12. (a) Unsang matang sa tawo si Jesus, ug unsay iyang gibuhat ug giantos alang sa uban? (b) Nganong moingon ka nga si Jesus takos sa atong pasidungog tungod sa iyang gibuhat ug tungod sa iyang giantos?
12 Si Jesu-Kristo takos sa atong pasidungog, dili lang tungod kay siya nagkinabuhi sa hingpit, walay-sala nga kinabuhi kondili tungod usab kay siya usa ka tawo nga maayo, usa ka tawo nga dili-hakog, masakripisyohon-sa-kaugalingon. (Itandi ang Roma 5:7.) Siya walay-pagkakapoy nga nag-alagad sa espirituwal ug sa pisikal nga mga panginahanglan sa mga tawo. Pagkadako sa kadasig ang iyang gipadayag alang sa balay sa iyang Amahan, ug pagkadako sa pailob ang iyang gipadayag sa pagpakiglabot sa iyang mga tinun-an! Pagkadako sa pag-antos ang kinabubut-on niyang giagian sa pagtuman sa kabubut-on sa iyang Amahan! Mahitungod sa iyang mapait nga kasinatian sa tanaman sa Getsemane, ang Bibliya nagaingon: “Sa pagkaagom sa kasakitan siya mipadayon sa pag-ampo nga labi pang mainiton; ug ang iyang singot nahisama sa mga tinulo sa dugo nga nangatagak sa yuta.” Oo, siya “mitanyag sa mga pangaliyupo ug mga hangyo usab . . . uban ang kusog nga mga paghilak ug mga luha.” (Lucas 22:44; Hebreohanon 5:7) Pagkatukma nga gitagna ni propetang si Isaias ang iyang mapait nga kasinatian sa Isaias 53:3-7!
13. Unsang maayong panig-ingnan ang gihatag ni Jesus alang kanato sa pagpasidungog sa iyang langitnong Amahan?
13 Si Jesus takos usab sa atong pasidungog tungod sa maayong panig-ingnan nga iyang gihatag alang kanato sa pagpasidungog sa iyang langitnong Amahan. Siya tukmang nakasulti: “Ako nagapasidungog sa akong Amahan.” (Juan 8:49) Sa tanang panahon siya nagpasidungog kang Jehova nga Diyos pinaagi sa iyang mga pulong ug mga buhat. Busa, sa giayo niya ang usa ka tawo, ang asoy sa Bibliya nag-ingon, dili nga gihimaya sa katawhan si Jesus, kondili nga “ilang gihimaya ang Diyos.” (Marcos 2:12) Busa, sa kataposan sa iyang yutan-ong ministeryo, si Jesus tukmang nakasulti diha sa pag-ampo ngadto sa iyang langitnong Amahan: “Gihimaya ko ikaw sa yuta, kay natapos ko na ang buluhaton nga imong gihatag kanako nga buhaton.”—Juan 17:4.
Kon Unsay Iyang Nahimo Alang Kanato
14. Unsay nalampos sa kamatayon ni Jesus alang kanato nga nagahimo kaniya nga takos sa pasidungog?
14 Ug pagkadako nga si Jesu-Kristo takos sa atong pasidungog tungod sa tanan nga iyang nalampos alang kanato! Siya namatay tungod sa atong mga sala aron kita mapasig-uli ngadto kang Jehova nga Diyos. Si Jesus miingon mahitungod sa iyang kaugalingon: “Ang Anak sa tawo mianhi, dili aron pagaalagaron, kondili aron sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kalag nga usa ka lukat ilis sa daghan.” (Mateo 20:28) Busa, ang iyang kamatayon nagpaposible sa tanan nga pagabuhaton sa Gingharian alang kanatong mga tawo: imortal nga kinabuhi sa mga langit alang sa 144,000 nga mao ang iyang pangasaw-onon ug kinabuhing walay kataposan sa usa ka paraisong yuta alang sa minilyon nga uban nga magapamatuod sa ilang pagtuo ug pagsugot ilalom sa pagsulay.—Salmo 37:29; Pinadayag 14:1-3; 21:3, 4.
15. Unsa ang usa ka pananglitan sa pagpadayag ni Jesus sa personalidad sa iyang Amahan nganhi kanato?
15 Si Jesu-Kristo takos usab sa pasidungog tungod kay, ingon nga Dakong Magtutudlo, hingpit niyang gipadayag ang kabubut-on ug personalidad sa iyang Amahan nganhi kanato. Pananglitan, sa iyang Wali sa Bukid, gipunting niya ang pagkamanggihatagon sa iyang Amahan sa paghatag sa kainit sa adlaw ug sa ulan diha sa maayo ug daotan nga managsama ug dayon miingon: “Magmahingpit kamo, maingon nga hingpit ang inyong langitnong Amahan.”—Mateo 5:44-48.
16. Giunsa pagsuma ni apostol Pablo ang takos-sa-pasidungog nga dalan ni Jesus?
16 Gisuma ni apostol Pablo ang takos-pasidungog nga dalan ni Jesus sa misulat siya: “Bisan pag siya naglungtad sa dagway sa Diyos, [siya] wala maghunahuna sa pag-ilog, nga mao, nga siya mahisama sa Diyos. Wala, apan gihukasan niya ang iyang kaugalingon ug nagbaton sa dagway sa usa ka ulipon ug nahisama sa dagway sa mga tawo. Labaw pa niana, sa dihang siya nahisama sa usa ka tawo, siya nagpaubos sa iyang kaugalingon ug nagmasinugtanon hangtod sa kamatayon, oo, kamatayon sa usa ka kahoy sa pagsakit.”—Filipos 2:5-8.
Kon sa Unsang Paagi Kita Makapasidungog sa Anak
17, 18. Sa unsang lainlaing paagi kita makapasidungog kang Jesu-Kristo?
17 Sanglit si Jesu-Kristo sa walay duhaduha takos sa atong pasidungog, kita makasukna: Sa unsang paagi makapasidungog kita sa Anak? Atong mahimo kana pinaagi sa pagbutang ug pagtuo sa iyang halad lukat, ug atong mapamatud-an kanang pagtuoha pinaagi sa pagkuha sa gikinahanglang mga lakang sa paghinulsol, pagkakombertir, dedikasyon, ug bawtismo. Pinaagi sa pagduol kang Jehova diha sa pag-ampo sa ngalan ni Jesus, kita nagapasidungog kang Jesus. Kita dugang magapasidungog kaniya kon atong sundon ang iyang mga pulong: “Kon may buot mosunod kanako, ipasalikway niya ang iyang kaugalingon ug ipapas-an ang iyang kahoy sa pagsakit ug magpadayon sa pagsunod kanako.” (Mateo 16:24) Kita nagapasidungog kang Jesu-Kristo sa dihang atong sundon ang iyang mga instruksiyon sa pagpadayon sa pagpangita una sa Gingharian sa Diyos ug sa iyang pagkamatarong, ug kita magapasidungog kaniya sa dihang atong sundon ang iyang sugo nga makig-ambit sa buluhatong paghimog tinun-an. Makausa pa, kita magapasidungog kang Jesus sa dihang atong ipadayag ang inigsoong gugma nga iyang giingon maoy magpaila sa tanan niyang matuod nga mga sumusunod.—Mateo 6:33; 28:19, 20; Juan 13:34, 35.
18 Dugang pa, kita magapasidungog sa Anak pinaagi sa pagdawat sa atong kaugalingon sa iyang ngalan, nga tawgon ang atong kaugalingon nga mga Kristohanon, ug dayon magkinabuhi sa maong ngalan pinaagi sa maayo natong pamatasan. (Buhat 11:26; 1 Pedro 2:11, 12) Si apostol Pedro miingon nga angay natong sundon pag-ayo ang mga lakang ni Jesus. (1 Pedro 2:21) Pinaagi sa maong pagsundog kaniya sa tanan natong kagawian, kita magapasidungog usab kaniya. Ug sa pagkamatuod, sa dihang kita magasaulog nga tinuig sa Memoryal sa kamatayon ni Kristo, ato siyang gihatagag espesyal nga pasidungog.—1 Corinto 11:23-26.
19, 20. (a) Unsang mga ganti ang gitanyag ni Jesus alang sa iyang mga sumusunod tungod sa pagpasidungog kaniya, karon ug sa umaabot? (b) Unsang pagsalig ang atong nabatonan maylabot sa Anak?
19 Unsang mga ganti ang ginatanyag ni Jesus sa iyang mga tinun-an tungod sa pagsubay sa dalan nga magapasidungog kaniya? Siya miingon: “Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo, Walay nagbiya sa balay o mga igsoong lalaki o mga igsoong babaye o inahan o amahan o mga anak o mga uma tungod kanako ug tungod sa maayong balita ang dili makabaton sa usa ka gatos ka pilo karon niining yugtoa sa panahon, mga balay ug mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye ug mga inahan ug mga anak ug mga uma, uban ang mga paglutos, ug sa umaabot nga sistema sa mga butang sa kinabuhing walay kataposan.”—Marcos 10:29, 30.
20 Kini magpasabot nga kon kita mohimog mga sakripisyo tungod kang Jesus, iyang tinoon nga kita magantihan. Si Jesus nagapasalig kanato: “Nan, ang tanan nga magasugid nga nahiusa kanako sa atubangan sa mga tawo, igasugid ko usab nga nahiusa kaniya sa atubangan sa akong Amahan nga anaa sa mga langit.” (Mateo 10:32) Busa maingon nga ang langitnong Amahan nagapasidungog niadtong nagapasidungog kaniya, kita makasalig nga ang bugtong Anak ni Jehova mosundog sa iyang Amahan niining bahina, sama nga ang Anak nagahimo niana sa ubang mga butang.
Unsaon Nimo Pagtubag?
◻ Sa unsang paagi daghan diha sa Kakristiyanohan nagapasipala sa Anak?
◻ Unsang pamatuod ang gihatag ni Jesus bahin sa iyang una-tawhanong paglungtad?
◻ Unsa ang pila ka katarongan nga atong nabatonan sa pagpasidungog kang Jesus?
◻ Unsa ang pila ka paagi nga kita makapasidungog kang Jesus?
◻ Ang pagpasidungog kang Jesu-Kristo mosangpot sa unsang mga kaayohan?