May si Bisan Kinsa Bang Nagtagad?
“Ang mga luha niadtong gidaogdaog” nahimong baha. Kini gipaagas sa mga biktima sa daghan kaayong “mga buhat sa pagdaogdaog” sa tibuok kalibotan. Kadtong nabiktima kasagarang mibati nga sila “walay tighupay”—nga wala gayoy nagtagad kanila.—Ecclesiastes 4:1.
BISAN pa niining pagbaha sa mga luha, ang uban wala matandog sa pag-antos sa ilang mga isigkatawo. Nagpakabuta sila sa kasakit sa ubang katawhan, sama sa saserdote ug Levihanon sa ilustrasyon ni Jesu-Kristo bahin sa usa ka tawo nga gidagmalan, gitulis, ug gibiyaan nga halos patay na diha sa daplin sa dalan. (Lucas 10:30-32) Basta ang mga butang medyo maayo ra alang kanila ug sa ilang mga pamilya, sila dili mabalaka sa uban. Sa tinuod, sila nag-ingon, “Bahala na mo diha!”
Dili kita angayng matingala niini. Si apostol Pablo nagtagna nga sa “kataposang mga adlaw” daghang tawo ang makulangan sa “kinaiyanhong pagbati.” (2 Timoteo 3:1, 3) Usa ka tigpaniid naguol sa walay-pagtagad nga mga tinamdan nga naugmad. “Ang karaang pilosopiya ug tradisyon sa Irlandia bahin sa pagtagad ug pag-ambitay,” matod niya, “gipulihan sa usa ka bag-ong kodigo sa paghimo ug pagkuha alang sa atong kaugalingon.” Sa tibuok kalibotan, ang mga tawo naghimo ug nagkuha alang sa ilang kaugalingon, nga halos wala gayoy pagpanumbaling sa kahimtang sa uban.
Panginahanglan sa Usa nga Magtagad
Duna gayoy panginahanglan sa usa nga magtagad. Pananglitan, hunahunaa ang nag-inusarang tawo sa Alemanya nga “nakaplagang naglingkod atubangan sa iyang telebisyon—lima ka tuig human sa iyang pagkamatay panahon sa Pasko.” Kining “diborsiyado, baldadong tig-inusara,” nga nayugot sa iyang masulub-ong mga kasinatian sa kinabuhi, wala mahibaloing nawala hangtod nga ang kuwenta sa bangko nga nagbayad sa iyang abangan nahurot na. Wala gayoy nagtagad kaniya.
Hunahunaa, usab, ang walay-mahimo nga mga biktima sa gamhanan, hakog nga mga agalon. Sa usa ka dapit, mga 200,000 ka tawo (un-kuwarto sa populasyon) ang “namatay gumikan sa pagpig-ot ug kagutom” human ang ilang yuta puwersadong giilog gikan kanila. O hunahunaa ang mga bata nga naladlad sa halos dili-katuohang kabangisan. Matod sa usa ka taho: Ang porsiyento sa kabataan sa [usa ka nasod] nga nakasaksi sa daghang mapintas nga mga buhat—pagpamatay, pagbunal, pagpanglugos, nga usahay gihimo sa ubang mga batan-on, hilabihan ka dako.” Masabtan nimo kon nganong ang usa ka biktima sa maong mga inhustisya maghilak tingaling mangutana, “May si bisan kinsa ba nga nagtagad kanako?”
Sumala sa usa ka taho sa Hiniusang Kanasoran, 1.3 ka bilyong tawo sa nagaugmad nga kalibotan ang kinahanglang magkinabuhi sa katumbas sa menos sa usa ka dolyar sa T.B. kada adlaw. Sila tingali maghunahuna kon may si bisan kinsa ba nga nagtagad. Mao man usab ang linibong kagiw kinsa, matod sa usa ka taho sa The Irish Times, “nag-atubang sa malisod ug dili-maayong kapilian sa pagpuyo diha sa alaot nga kampo o sa dili-maabiabihong nasod o sa pagsulay sa pagbalik sa kaugalingong yuta nga nabahin [o, nagusbat] sa gubat o sa etnikong pagkabahinbahin.” Ang susamang taho naglakip niining makapaguol nga palakat: “Piyonga ang imong mga mata, pag-ihap hangtod sa tres, usa ka bata ang bag-o lang namatay. Usa sa 35,000 ka bata nga mamatay karong adlawa gumikan sa malnutrisyon o masanta-unta nga sakit.” Dili ikahibulong nga daghan ang nagtuaw tungod sa kaguol ug kayugot!—Itandi ang Job 7:11.
Gituyo ba gayod kining tanang pag-antos? Sa pagkatinuod, may si bisan kinsa ba nga dili lang kay nagtagad kondili usab adunay gahom sa paghunong sa pag-antos ug pag-ayo sa tanang kasakit nga nasinati sa mga tawo?
[Picture Credit Line sa panid 2]
Cover and page 32: Reuters/Nikola Solic/Archive Photos
[Picture Credit Line sa panid 3]
A. Boulat/Sipa Press