Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Akong Mapauswag ang Akong mga Grado?

“USA ka buotang dalaga, utokan ug kugihan usab. Unsa pay imong pangitaon!!!” Kana ang mabasa sa kard sa grado sa usa ka dalaga ilalom sa seksiyon alang sa “Komento sa Magtutudlo.” Ug ang paglantaw nga kalit sa iyang tag-as nga mga grado nagsaysay sa kamasiboton sa iyang magtutudlo. Anaa ang usa ka tin-edyer nga dili mahadlok modala sa balay sa iyang kard sa grado!

Apan bisan tuod ang mga grado dili mao ang labing bililhon kana sila maoy mapuslanon nga mga timaan sa imong pag-uswag sa tunghaan.a Ug pihong ikaw mobati sama kang Ivan, usa ka tin-edyer, kinsa miingon: “Buot kong may makat-onan. Dili ko buot nga moadto sa tunghaan nga molingkod sa klase nga magpalabay sa panahon.” (Italiko amoa.) Nan, sa unsang paagi makakuha kag maayong mga grado samtang nag-eskuyla?

“Dili Ko Buot Mahimong Utokan Kaayo”

Unsa ang imong tinamdan bahin sa kahimoan sa tunghaan? Ang pipila aktuwal mahadlok nga makakuhag maayong mga grado. Si Roslyn (13 anyos) miingon: “Ako mitubag sa mga pangutana nga igoigo ra aron makapasar ako sa akong mga grado—dili ko buot mahimong utokan kaayo.” Ngano man? “Ako nabalaka gayod kon unsay hunahunaon sa mga lalaki. Kon akong tubagon ang daghan kaayong pangutana, sila makaingon ‘ . . . Siya nahibalo sa tanang butang!’” Ang laing batan-on susamang nahinumdom: “Dili ko buot nga may si bisan kinsa kanila ang maghunahuna nga ako nanlimbasog nga mahimong mas maayo kay kanila.”

Ang dungog sa pagkautokan tinuod dili makapapopular kanimo. Ngani, gipadayag sa mga surbi nga taliwala sa mga estudyante sa hayskul, ang atleta labi pang gitahod kay sa estudyanteng utokan. Ang utokan tingali mailalom pa sa pag-atake sa uban. Si Mike, kinsa nagatungha sa usa ka tunghaan diin ang mga estudyante gipundok sumala sa abilidad, nag-ingon: “Ang mga batan-on sa ‘ubos’ nga mga hut-ong dili hatagag homwork—nahibalo ang mga magtutudlo nga dili gihapon nila kana buhaton. Busa kaming anaa sa ‘taas’ nga mga hut-ong ilang kataw-an tungod kay kami ang makabaton sa tanang homwork!”

Busa angay ba magpakaaron-ingnon ka nga bugo? Kana tingali makapauswag sa imong popularidad diha sa pila ka dapit apan komosta ang sa kadugayan? Unsay bation sa imong mga ginikanan kon ang imong asaynment sa tunghaan dili mobanaag sa imong mga abilidad? Ug dili ba kaha ang mga gradong igo rang iinom ug tubig magatakop sa ganghaan alang sa umaabot nga kahigayonan, sama sa trabaho? Ang mga batan-on nga nagapaluya kanimo—o nagabiaybiay kanimo—sa pagbuhat sa imong maarangan nagapadayag nga sila masinahon ug wala mobatig kasegurohan. Ang maong kasina maoy ‘mananapon’ ug “daotan” sumala sa Bibliya. (Santiago 3:14-16) Nganong motidlom nianang kahimtanga pinaagi sa pagpahiuyon ngadto sa ilang pagkamasinahon? Takos ba gani ang pagpakig-uban sa mga batan-on nga nagadasig kanimo sa pagbuhat sa menos nga trabaho? Ang Bibliya nagatambag: “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong maalamon mahimong maalamon, apan siyang nagapakiglabot sa mga buangbuang mosangpot sa kadaotan.” (Proverbio 13:20) Busa likayi kadtong nagatinguha sa pagpugong kanimo sa pagtuon. Ang pagkakat-on labi pang hinungdanon kay sa pagpahimuot sa “mga buangbuang.”

Pagbutang ug mga Tumong Alang sa Imong Kaugalingon

Bisan ang mga batan-on nga buot mohimog maayo, hinunoa, kadaghanan may negatibong mga pagbati bahin sa ilang kaugalingon. Ilang gihanduraw nga sila walay mahimo sama sa “balod sa dagat nga gikusokuso sa hangin ug gipadpad” kon bahin sa paghimog maayo diha sa tunghaan. (Santiago 1:6) Sumala sa magtutudlong si Linda Nielsen, kana sila lagmit “magpasangil sa ilang dili-maayong mga kahimoan [diha sa tunghaan] sa mga tinubdang nahigawas sa ilang gahom: dili-makataronganong mga pangutana sa pasulit, magtutudlo nga mapihigon, dili-maayong suwerte, kapalaran, panahon.” Sa pag-isa sa ilang mga kamot sa pagkanawad-ag-kasibot sila nagaingon, ‘Unsay kapuslanan? Ako dili henyo. Mahulog ra bitaw ko.’

Apan, ang “pagkahenyo” o “suwerte” dili mao ang mga sekreto sa maayong mga grado. Ang magasing Teen karong bag-o nagsurbi sa tag-as-gradong mga estudyante sa hayskul. Ang ilang sekreto? “Ang personal nga motibasyon mao ang nagatabang kanimo sa paglahutay,” matud sa usa. “Ang pagbutang ug eskedyul sa imong kaugalingon ug pag-organisar sa imong panahon,” matud sa lain. “Kinahanglang magbutang kag mga tumong sa imong kaugalingon,” matud sa lain pa. Oo, kon unsa ka maayo ang imong mga grado nagadepende sa kinadak-ang bahin, dili sa mga butang nahigawas sa imong gahom, kondili KANIMO—kon unsa ka makugihon buot nimong motrabaho.

Busa, nganong dili magbutang alang sa imong kaugalingon sa mga tumong sa grado nga sumala sa imong abilidad? (Pihong ang imong mga ginikanan daghag ikasulti mahitungod sa mga grado nga sa ilang hunahuna takos nimong makab-ot.) Sumala sa gisulat sa magtutudlo sa hayskul ug magsusulat si Barbara Mayer diha sa The High School Survival Guide: “Ang mga estudyante nga nagabutang ug realistikong mga tumong akademiko ug unya magtuo nga ilang makab-ot kana sila, lagmit matingala sa ilang kaugalingon sa ilang kalamposan.”

Busa kon ang imong mga grado wala makaabot sa sukdanan, ayaw pasanginli ang imong mga magtutudlo o tunghaan. Sumala sa pagpahayag niana sa usa ka magsusulat, ang mga estudyante “kadaghanan dili makapasar tungod kay naningkamot sila nga may mabatonan ilis sa wala.” O sumala sa pagpahayag niana sa Bibliya: “Ang tapolan nagatinguha, apan ang iyang kalag walay nabatonan.” (Proverbio 13:4) Oo, usahay ang tinuod nga mapasanginlan sa ubos nga mga grado mao ang pagkatapolan. Ang kasulbaran? Ang kinaraan nga pagtuon ug pagkugi!

‘Apan Nagatuon Baya Ako’

Kana ang pagtutol tingali sa pila ka batan-on. Tim-os nilang gibati nga sila nagatrabaho na nga todotodo apan walay nabatonang sangpotanan. Apan, pila ka tuig nga miagi namatikdan sa mga tigdukiduki nga ang mga anak sa pila ka etnikong mga pundok kanunay dili maayog kahimoan sa tunghaan. Wala ra pakabanaa sa daghan ang mga suliran nga naghunahuna, ‘Kining mga bataa wala gayoy pagtagad sa tunghaan.’ Apan kana dili diay matuod. Busa nganong sila wala man makapasar? Si Celestino Fernandez ug ang ubang tigdukiduki sa Stanford University sa California (U.S.A.) mihukom sa pagsusi.

Ilang gisurbi ang mga 770 ka estudyante ug nangutana kon unsa ka dakong paningkamot ilang gibati ang ilang gihatag sa ilang asaynment sa tunghaan. Sa katingala sa tanan, ang mga estudyante nga may ubos nga mga grado naghunahunang ang ilang pagkugi sama ra sa tanan! Apan sa dihang gisusi ang ilang mga batasan sa pagtuon, nadiskobreng sa aktuwal ilang gihimo ang labi pang menos nga trabaho sa tunghaan kay sa ilang mga kasaring nga tag-as ug mga grado. Mopatim-aw nga labing menos ang ilang mga magtutudlo sa bahin maoy nakaingon sa maong sayop nga hunahuna. Tingali ilang gibati nga ang maong ubos ug grado nga kabataan dili makaarang sa daghan sa sinugdan. O mahimong ilang gibati nga ang pagkamainiton ug pagkamahigalaon ngadto kanila igo na sa pagdasig kanila nga mohawod. Bisan unsa ang kahimtang, mopatim-awng ang mga magtutudlo nagdayeg pagayo sa labing diyutay nga paningkamot sa mga estudyante. Ang pasado nga mga grado sa naandan gihatag tungod lamang sa pag-atender sa klase. Gipabati ang mga bata nga sila nagkugi na sumala sa ilang naarangan. Busa diyutay ra ang ilang gihimo aron mouswag.

Kon ang imong mga grado maoy ubos, mahimo kahang ikaw susamang nagapasobra sa paggrado kon unsa ka dakong pagtuon ang imong aktuwal ginabuhat? Sa daghang dapit ang akademikong mga sukdanan gipaubos—kon wala bug-os papasa. Kay nasayod nga sila daling makapasar, ang mga batan-on mohimog diyutay ug makabaton ug diyutay ingon nga balos gikan sa tunghaan. Apan ayaw pagkahulog ngadto niining lapok sa pagkaigoigo lamang! Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Pila ba gayod ka oras sa usa ka gabii ang akong gigugol sa pagpangandam alang sa klase? Ginaisip ko ba ang pagtuon ingong seryosong trabaho o ang akong paningkamot maoy dili sinsero sa bug-os? Ginauna ko ba ang dili kaayo hinungdanong mga kalihokan, sama sa pagtan-awg TV?’

Ang maong pagsusi-sa-kaugalingon tingali motultol sa pagbag-o sa imong mga batasan sa pagtuon. Aw, ang pag-uswag lamang sa gidak-on sa panahong imong gugolon mahimong dunay dagkong mga epekto diha sa imong mga grado. Palandonga kon unsay giingon sa usa ka pagtuon nga gipatik diha sa Journal of Educational Psychology. Tapos sa pag-analisar sa mga batasan sa pagtuon sa kaliboang batan-on sa panuigong naghayskul, kana mihinapos nga “ang pag-uswag sa panahong gugolon sa homwork dunay positibong epekto diha sa mga grado sa estudyante sa hayskul.“ Ngani, gihunahuna nga “sa 1 ngadto 3 oras nga homwork sa usa ka semana, ang aberids ubos ug abilidad nga estudyante makakab-ot sa mga grado nga sumala sa aberids ug abilidad nga estudyante nga dili mohimog homwork.”

Sa masambingayon si apostol Pablo ‘nagpanton sa iyang lawas’ aron makabot ang iyang mga tumong. (1 Corinto 9:27) Basin kinahanglang imong ipatuman ang polisa nga magbinagis sa imong kaugalingon, ilabina kon ikaw daling mahaylo sa TV nga dili ka na magtuon o sa ubang kabaldahan. Si Dr. Ed Olive misugyot: “Himoa ang kontrata sa imong kaugalingon. Pananglitan, sultihi ang imong kaugalingon, ‘Magtuon gayod ako labing menos usa ka oras kada adlaw.’” Mahimong ibutang sa maong “kontrata” ang mga ganti (‘Magmerienda ako sa pagkahuman ko sa pagtuon’) ug bisan sa mga silot (‘Kon dili ako magtuon, walay TV niining hinapos sa semana!’). Mahimong makabutang ka ug karatula diha sa TV nga magaingon “Walay TV hangtod mahimo ang homwork!” ingong makatabang nga pahinumdom.

Hinumdomi, ang tinamdan, motibasyon ug pagdisiplina-sa-kaugalingon maoy maayong mga sinugdanan aron makuha ang maayong mga grado.

[Footnote]

[Blurb sa panid 26]

Ang mga estudyanteng ubos ug mga grado naghunahuna nga sila nagkugi sama sa tanan! Apan nadiskobrehang sila sa aktuwal nagbuhat sa labi pang diyutay nga homwork kay sa tag-as ug mga grado

[Letrato sa panid 25]

Sultihi ang imong kaugalingon, “Walay TV hangtod matapos ang homwork,” nga magabutang pa sa karatula diha sa imong TV kon gikinahanglan