Ang Pagmata! Nangutanag Patologo sa Pagsulti

Giinterbiyo sa Pagmata! si Dr. Oliver Bloodstein, usa ka iladong awtoridad mahitungod sa suliran sa pagkanganga. Gipadayag sa ubos mao ang pipila sa mga pangutana nga gihisgotan sa interbiyo.

Unsa ka na kadugaya niining natara, Dr. Bloodstein?

Katloan ug pito na ka tuig.

Ang tawo ba mahimong nganga kon kauban siya kanunay sa tawong nganga?

Hinungdanon kana nga pangutana tungod kay daghang mga tawo nagtuo nga tinuod kana. Sumala sa among nahibaloan, dili kini kapeligrohan. Ang pagkanganga dili makat-onan pinaagi sa pagsundog.

Ang mga nganga ba wala mapahiangay sa emosyonal nga paagi?

Adunay usa ka matang nga naandan sa publiko mahitungod sa mga nganga—daw magpalain sila, tig-inusara, hilomon, nerbiyoson, mahigwaoson—diin wala gayod mapamatud-i diha sa mga pagdukiduki sa mga personalidad sa mga nganga.

Kaylap nga gituohan niadto nga kulangkulang ang mga nganga, apan nagpalayo nianang teoriyaha ang mga patologo sa pagsulti. Ang rason mao nga sa katuigang 1930, 40, ug 50, dihay dakong pagbubo sa mga pagdukiduki maylabot sa mga personalidad sa mga nganga. Sa dakong bahin, daw gipakita niini nga ang kadaghanang mga nganga anaa sa normal nga sukod sumala sa mga pagsusi sa emosyonal nga pagpaangay; ni may nakitang usa ka partikular nga matang sa personalidad nga nalangkit sa pagkanganga.

Ang mga nganga sama ba ka intelihente sa mga dili nganga?

Ow, oo! Sa tinuod, nakita diha sa daghang mga pagtuon nga ang mga nganga sa kolehiyo mas taas ug IQ kay sa dili mga nganga.

May naulian ba sa pagkanganga?

Adunay tino nga tendensiya nga mawala ang pagkanganga sa sayong katuigan sa pagkabata ug pagkahamtong. Ang labing maayong ebidensiya nga atong nabatonan mao nga sama ka daghana tingali sa 80 porsiento sa mga bata nga nganga mihunong sa wala pa mahimong hamtong.

Nagkahulogan ba kini nga kon may suliran ang bata sa pagkanganga, dili na angay magtagad pa mga ginikanan mahitungod niini?

Kami moingon nga sa sayo nga pagkabata ang tsansa nga maulian ang bata tapos sa mubong higayon dako kaayo. Apan dili kami makatag-an sa pagkakaron kon kinsang bataa ang maulian ug haing bataa ang dili. Busa ang among lagda mao: Kon nabalaka ang ginikanan, dalha ang bata sa usa ka mananambal; ipasusi ang bata ug tan-awa kon matabangan pa ba siya. Sumala sa among nasayran, kon mas bata pa ang batang nagkanga, mas dako ang tsansa nga maulian. Kon magpadayon ang pagkanganga, mas gamay ang tsansa nga maulian ang bata nga walay tabang.

Unsang mga terapiya ang gigamit karon?

Adunay duha ka bahin sa terapiya. Ang usa mao ang pagtudlo sa mga nganga nga dili maghinobra sa pagkahadlokan, mas matumongon sa ilang suliran, ug ang usa mao ang direktang pagtul-id sa batasan sa pagkanga.

Karon adunay duha ka lahi kaayong mga paagi sa direktang pagtul-id sa batasan sa pagkanga. Ang usa ka paagi, ang mas komung paagi balik pa sa ika-19ng siglo, mao ang pagtudlo sa nganga sa pagsulti sa lahi nga paagi. Nahibalo kami nga dihang mosagop ang nganga ug bisan unsang paagi sa pagsulti nga wala-maandi—kon mosulti ba sila pinaagi sa usa ka tuno, o walay pagbalhinbalhin sa tingog, sa mahinay, o ilang bag-ohon ang paagi sa ilang pagginhawa—kini kasagaran moresulta ug dihadihang pagkalarinong mosulti. Busa madanihon kaayong gamiton kana diha sa mga terapiya, ug kini, sa pagkatinuod, ang labing komung gigamit nga paagi karon. Apan adunay kakulian niini. Ang labing seryoso mao nga adunay dakong posibilidad nga mobalik kini tapos sa pipila ka bulan. Ang ubang mga nganga natabangan sa dumalayon, apan sa dakong bahin, kini mobalik. Dugang pa, mapugos niini ang mga nganga sa pagbantay sa iyang pagsulti sa tanang panahon ug kasagarang moresulta sa dili-normal nga matang sa pagsulti.

Miingon ka nga adunay duha ka paagi sa pagtul-id sa batasan sa pagkanganga. Unsa man ang usa?

Ang laing pilosopiya dili mao ang pagtudlo sa mga nganga sa pagsulti sa lahi nga paagi kondili sa pagtudlo kanila sa lahi nga paagi sa pagkanga. Daw katingalahan kining pamation, apan dihay kalihokan nga nagsugod sa katuigang 1930 ug epektibo gihapon. Kini nag-ingon sa nganga: Ayaw pasumangil aron malikayan ang pagkanga pinaagi sa pagsulti sa katingalahang mga paagi, sama sa usa lamang ka tuno sa tingog o pagyagongyong. Hinunoa, usba ang mga reaksiyon sa pagkanga pinaagi sa paghimo kanila sa normal nga paagi, sa mas relaks nga paagi, sa paagi nga kaamgid sa normal nga pagkayongit. Abi gud nimo, kitang tanan magkayongit usab usahay sa atong pagsulti.

Kini maoy mas anam-anam nga paagi. Apan kini, usab, may mga disbentaha. Ang labing dako mao nga ang nganga talagsa rang makakab-ot sa bug-os nga pagkalarinong mosulti. Gamiton kining paagiha, hayan makatabang kita sa nganga sa pagkunhod sa pagkagrabe sa pagkanga kay sa pagwala niana.

Ang buot kong ipasabot kanimo mao nga walay paagi sa pagtambal sa pagkanga karon nga maayong epekto. Apan daghang mga nganga matabangan ug dako.

Makatabang ba ang pagsulti sa nganga sa paghinay o pagginhawag lalom?

Malisod nga tubagong direkta ang pangutanang sama niini tungod kay dako kaayog kalainan ang mga tawo. Gitudloan ako sa pagtuo nga dili maayong tambagan ang mga ginikanan sa pagsulti niining mga butanga ngadto sa mga bata. Ug sumala sa akong kaugalingong eksperyensiya nagtuo ako nga ang mga ginikanan makapasamot lang hinoon sa problema sa pagsulti sama niining mga butanga. Nakakita kamig kaso diin ang bata gitambagan sa pagginhawag lalom, ug sa pagkasunod adlaw ang bata nahimo dili lamang nganga kondili naglisod sa pagginhawa. Bisan pa, dili ingon niana kana ka sayon, tungod kay segurado ako nga adunay mga bata nga natabangan sa pagbuntog sa ilang pagkanganga tungod sa mga butang nga gisulti sa ilang mga ginikanan sa paningkamot sa pagtabang kanila. Busa indibiduwal nga butang kini. Apan ingong ginikanan, mag-amping gayod ako sa dili pagsigingsiging sa bata sa pagsulti sa mahinay, sa pagginhawag lalom, sa paghunahuna sa dili pa siya mosulti, o ang susama niini.

Aduna bay mahimo sa nganga aron matabangan ang iyang kaugalingon?

Nagtuo ako nga ang usa sa labing importanteng butang alang sa nganga mao ang pagtuon kon unsaon sa pag-atiman sa mga situwasyon sa pagsulti, kon maarangan, ingong nganga. Ug ang gipasabot ko niana nga ang nganga kinahanglang mohunong na sa pagtago sa iyang pagkanganga, magtuon sa pagsultig kasuwal nga mga komento ngadto sa ubang mga tawo mahitungod sa iyang pagkanganga, ug kinahanglang dili niya angay isipon ang iyang kaugalingon nga usa ka normal nga mamumulong, uban sa mga kapit-osan nga sagad nagauban niini. Kinahanglang tinoon niya nga ang tanan nga nakaila kaniya mahibalo nga nganga siya, nga mahimong ulohan sa pagsultihay, ug nga dili angay maulaw sila kon motungha kini.

Siya makahimo sa pagtuon, kon posible, sa pagtiaw bahin sa pagkanganga. Malisod kaayo alang sa mga nganga sa pagtan-aw niini nga kataw-anan, apan may nailhan akong nganga kinsa, kon siya magkanga, moingon: “Dunay mubong intermisyon taliwala sa mga pulong,” ug nakahupay kini sa tensiyon. O sa laing okasyon siya moingon: “Dunay mubong paglangan sa transmisyon tungod sa teknikal nga mga problema sa pagpaandar.”

Unsay mahimo sa tigpaminaw sa pagtabang sa usa nga nganga?

Ang kadaghanang mga nganga masuko kon ang mamiminaw motan-aw sa layo gikan kanila dihang mosugod na sila sa pagkanga. Lain pa, ang mga mamiminaw makatabang ug maayo sa mga nganga kon sila motubag kon unsay gipamulong sa nganga inay kon unsaon sa pagsulti sa mga tawo niini. Ug kana nagkahulogan nga maayo alang sa mga mamiminaw sa dili pagtabang sa mga nganga sa paglitok sa mga pulong o sa pagsulti ngadto sa nganga, “Relaks lang.”