Katolisismo sa Ikatulong Kalibotan—Unsa ka Lig-on?
Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Mexico
“ANG tanang Kristohanon maoy mga disipulo sa usa ka politikanhong binilanggo nga gipatay sa krus.” ‘Si Papa Juan Paulo II mao ang labing politikanhong papa nga sukad atong nakita!’ “Imposible ang pagtuman sa atong pagtuo nga bulag sa politika.” Kini sila pila ra sa daghang kontrobersiyal nga mga gipamulong sa Katolikong mga teologo sa usa ka panagkatigom nga gihimo sa Mexico City sa Disyembre 1986.
Sa samang tigom, may mamiminaw nga wala mouyon sa mga mamumulong. Ang pipila misugod sa pagsinggit sa pagdepensa sa Iglesya Katolika, samtang ang uban mipaluyo sa miduawng mga teologo. Ang uban pa wala makatingog—nalibog sa kakulang sa panaghiusa. Sa pagbalda sa maong kasamok, ang pari sa South Africa si Bonganjalo Goba mipatugbaw: “Mga igsoon, mopatim-aw nga kita may pakigbisog sa mga Katoliko kontra sa mga Katoliko!”
Nganong kadtong esenaha nahitabo? Unsa bay giawayan?
Ang Isyu
Ang ulohang gihisgotan mao ang praktis sa teolohiya bahin sa kagawasan—usa ka pakigbisog, nga gipaluyohan sa mga pari ug mga teologo sa tibuok kalibotan, aron ipahigawas ang kabos ug dinaugdaog nga katawhan sa kanasoran sa Ikatulong Kalibotan gikan sa “sosyo-ekonomikanhong mga paagi nga nagapatunghag bahandi sa kapildihan sa mga kabos.”
Bisan tuod kini gitawag sa pipila nga radikal o rebolusyonaryo, kini gitawag sa uban nga ‘bag-ong pagpahayag sa Iglesya Romana Katolika.’ Sa ikaduhang Komperensiya sa mga Obispo sa Latin Amerika, sa Medellín, Colombia (1968), gipahayag nga ang pag-antos sa katawhan sa kanasoran sa Ikatulong Kalibotan gipahinabo sa “estruktural nga sala” ug nga, aron masunod si Kristo, ang iglesya kinahanglang magpakitag “pagpalabi sa mga kabos.” Apan unsay nalangkit niini?
Ang Brazilianong Katolikong pari si Leonardo Boff nagpasidaan, sumala sa gitaho sa usa ka mantalaan sa Mexico City, nga “kon dili makab-ot ang katilingbang wala mabahin, ang kapaingnan mao ang kapintasan” ug kini “makataronganon kon lapason ang pundamental nga mga katungod.” Oo, si Boff, uban sa ubang tigpasiugda sa teolohiya bahin sa kagawasan sa kanasoran sa Ikatulong Kalibotan, nagtuo nga ang terorismo, mga rebolusyon, ug gubat tingali kinahanglanon sa paghupay sa mga kabos sa ilang “kasakitan.”
Bisan pa niana, sumala sa gitaho sa magasing Newsweek, “ang teolohiya bahin sa kagawasan dunay gamhanang katakos sa pagpaaway sa mga Romano Katoliko sa usag usa.” Kini dayag panahon sa tigom nga gihimo sa Mexico City. Apan unsay imong gituohan? Ang teolohiya bahin sa kagawasan mao ba ang tubag? Ug kon kaha ikaw sinserong Katoliko o lain ug relihiyon, sa unsang paagi ang pagkahibalo sa mga hilig sa Ikatulong Kalibotan sa Iglesya Katolika makaayo kanimo?