‘Kinsay Mobantay sa Among mga Anak?’
ANG mga sentrong day care sa tibuok kalibotan mao ang produkto sa walay-ingong paghugop sa kababayen-an sa trabahoan. “Ang labing kusog ug uswag nga pundok sa mga obrero,” matud sa eksperto sa day care si Alison Clarke-Stewart, “mao ang mga inahan sa wala-pa-motunghang kabataan, ilabina ang kabataang ubos sa tres anyos. Kining hiliga ilado ug tibuok kalibotan.”
Ugaling lamang, ang pagkaplag ug tawong kasaligan sa pag-atiman sa mga bata samtang nagatrabaho ang inahan mas daling sultihon kay sa buhaton. Talagsa rang moboluntaryo ang mga paryente. Ang komplikadong mga gambalay sa mga tigbantayg bata—nga giporma sa nangitang mga higala ug mga silingan—kadaghanan sa labing maayo dili kasaligan ug makapalibog sa kabataan. Ang kasaligang sinuholang mga tigbantayg bata ug mga yaya lisod mabatonan—ug mahal kaayo alang sa kadaghanang magtiayon.
Ang kahimtang dili kaayo makapahiubos diha sa nagkaugmad nga kayutaan. Ang mga babaye sa Nigeria sa nangagi tigsanglay sa ilang mga bata samtang sila nagtrabaho. Apan nagkadaghang Aprikanang kababayen-an nagbiya sa trabaho sa panimalay o sa uma aron manarbaho sa mga opisina, mga tindahan, ug mga pabrika diin ang metodong batang-sinanglay dili na angay. Sa nangaging panahon, ang kababayen-an dali rang makatawag sa ilang mga paryente alang sa andam nga tigbantayg bata. Apan, misaysay ang Sunday Times sa Lagos, Nigeria, “tungod sa libreng primaryang edukasyon ug pagkaanaay daghang pakamot, dili-kinahanglag-kahanas nga mga trabaho, ang kataposang salin sa [mga paryenteng makuha] sa pagbantayg mga bata sa balay nahanaw usab.” Misugyot kining mantalaana: “Ang organisado kaayong mga sentrong day care basin mao ang sulbad.”
Oo, ang mga balay ug sentrong day care tuling nagakahimong pinalabing kapaingnan sa paggalam sa bata. Kon buot sabton, sila sa katibuk-an kasaligan, kombenyente, ug mas barato kay sa sinuholang tigbantay. Kana motugot sa kabataan sa pagpakig-uban sa usa ka grupo sa mga isigkabata. Kana motaganag masustansiyang mga pagkaon, uban sa mga programa sa kalingawan ug edukasyon. Sumala sa gisulti sa konsultant sa day care si Delores Alexander ngadto sa Pagmata!: “Ang day care usa ka suportar sa tibuok pamilya.”
Bisan pa niana, nahadlok ang pipila nga ang kalihokan karon padulong sa day care basin may makahahadlok nga mga kahulogan alang sa kabataan. Maayo bag mga hinungdan ang maong mga kabalaka? Ang mga ginikanan kinahanglang masayod aron makahimo silag maalamong desisyon kon bahin sa ilang kaugalingong mga anak.