Ang Rebeldeng Arsobispo
ANG Pranses nga magsusulat misakay sa taksi sa Roma ug mihangyo nga ihatod siya sa Palasyo sa Rospigliosi-Pallavicini. Gitan-aw siya sa drayber sa taksi sa panan-aw nga daw may nahibaloan ug mitubag “Si,” iyang ihatod siya ngadto sa “il vescovo ribelle!” (ang rebeldeng obispo).
Sa daghang adlaw ang tanan sa Roma naukay. Sa dakong kasuko sa mga awtoridad sa Batikano, si Prinsesa Elvina Pallavicini, membro sa iladong mga tawo hamili sa Roma, misugot sa pagtabang sa rebeldeng Pranses nga Katolikong arsobispo si Marcel Lefebvre sa pagbandilyo sa iyang mga hunahuna sa Roma, nga nagpadala pa ganig gatosgatos ka mga imbitasyon ngadto sa semi-pribadong komperensiya sa prensa. Iyang gipagamit kang Lefebvre ang palasyo sa pamilya nga napuy-an niadto usa ka ug papa ug pila ka kardinal nga membro sa iyang pamilya. Nakapasamot sa situwasyon, iyang gitugotan siya sa paghimo sa iyang komperensiya diha sa lawak sa trono ilalom sa dakong atop-atop ni Papa Clemente IX.
Bisan pa sa dakong pagpiit nga gihatag kaniya sa mga kadagkoan sa Batikano, gibarogan sa prinsesa ang iyang desisyon. Bug-os nga gitaho sa prensa sa Roma kining tigoma, giisip kini nga “paghagit” diha mismo “sa ganghaan sa Batikano.” Ang drayber sa taksi dayag nga nagsubay sa lokal nga balita!
Ang Iglesya “Dili na Katoliko”
Nangatarongan si Prinsesa Pallavicini sa iyang desisyon, nga miingon nga nabahin ang Katolikong Iglesya ug nga “dili masulbad ang seryosong mga problema pinaagi sa kaduhaduhaang pagpakahilom kondili pinaagi lamang sa maisogong pagpatin-aw.” Pinaagi sa paghatag kang Arsobispo Lefebvre ug higayon sa pagpahayag sa iyang mga hunahuna, nagalaom siya nga molambo ang “kalinaw ug kahusay sulod sa Katolikong kalibotan.” Gipasalamatan sa obispo ang iyang tig-abiabi ug gipanalanginan siya ug ang iyang banay, gipahalipayan sila tungod sa “paghupot sa tradisyonal nga pagtuo.”
Duolan sa usa ka libong mga tawo ang mitambong sa tigom, ang kadaghanan tradisyonalistang mga Katoliko nga naghawas sa daghang mga nasod, apil ang mga hawas sa prensa ug mga magsusulat sa TV. Gipahayag sa arsobispo ang iyang dakong pagbatok sa opisyal nga polisa sa iglesya sukad sa Ikaduhang Konsilyo sa Batikano (1962-65). Ang mantalaang Pranses nga Le Monde mikomento: “Halos duha ka oras [si Arsobispo Lefebvre] mipahayag sa mga reklamo batok sa bag-ong Iglesya ‘nga dili na Katoliko.’ Wala siyay gisipyatan: ang katekismo, mga seminaryo, Misa, ekumenismo, bisan dili na hisgotan pa ang ‘pag-usa sa mga sakramento’ ug ‘ang mga kardinal nga kiling sa komunista.’”
Si Arsobispo Lefebvre mitapos: “Delikado ang situwasyon. Ang Iglesya nagpaingon sa usa ka direksiyon nga dili iya sa Katoliko ug sa direksiyon nga nagalaglag sa atong relihiyon. Mosunod ba ako o magpabiling Katoliko, Romano Katoliko, tibuok-kinabuhing Katoliko? Nakapili na ako atubangan sa Diyos. Dili ako gustong mamatay nga usa ka Protestante.”
Si Kardinal Poletti, bikaryo ni Paulo VI sa diyosise sa Roma, miingon nga pinaagi sa pag-organisar niining komperensiyaha sa Roma, “Gipasipalahan ni Monsenyor Lefebvre ang pagtuo, ang Katolikong Iglesya, ug ang iyang balaang Ginoong Jesus [ug] personal nga gipasipalahan ang papa, giabusohan ang iyang pailob ug naningkamot sa paggubot sa iyang apostolikong sede.”
Kon sa Unsang Paagi Nagsugod ang Rebelyon
Kadtong komperensiyaha gihimo sa Hunyo 6, 1977. Apan bisan sa sayo pa sa 1965, sa wala pa matapos ang Ikaduhang Konsilyo sa Batikano, diha nay hungihong bahin sa “pamulag sa simbahan” sulod sa Katolikong Iglesya. Naghunahuna ang kadaghanang konserbatibong mga Katoliko nga nagpasulod ang Batikano II ug mga kausaban nga nagabudhi sa tradisyonal nga Katolisismo.
Si Arsobispong Lefebvre, nga arsobispo niadto sa Dakar, Senegal, ug obispo sa Tulle, sa habatang sentral sa Pransiya, nakaapil sa Ikaduhang Konsilyo sa Batikano. Sa 1962 napili siya nga superyor heneral sa “Holy Ghost Fathers” sa Pransiya. Apan ang nag-uswag nga pagtutol batok sa mga polisa sa Batikano II nga gipadapat sulod sa Katolikong Iglesya mibunga sa iyang pagluwat gikan niadtong posisyona sa 1968.
Sa 1969 gitugotan sa usa ka Swisong obispong Katoliko ang rebeldeng arsobispo sa pagbukas ug tradisyonalistang seminaryo sulod sa diyosise sa Fribourg, Switzerland. Sa pagkasunod tuig, gitukod ni Arsobispo Lefebvre kanang iyang gitawag nga “Saint Pius X Sacerdotal Fraternity” ug nagbukas ug seminaryo sa Ecône sa estado sa Valais sa Switzerland. Iyang gihimo kini sa pagtugot sa Katolikong obispo sa Sion.
Sa pagsugod, kining seminaryoha dili kaayo rebelde. Hinoon, ang mga seminarista, nagasul-ob ug itom nga mga sotana ug nakadawat ug bug-os tradisyonalistang edukasyon. Gihimo ang Misa sa Latin, samtang mimando si Papa Paulo VI nga ang rebisadong Misa kinahanglang ipahayag sa lumad nga pinulongan. Apan gitugotan lang sa mga awtoridad sa opisyal nga iglesya ang seminaryo tungod, kay si Arsobispo Lefebvre niadtong panahona wala man maglaraw sa pagbansay sa umaabot nga mga pari hangtod sa ilang ordinasyon. Siya nagalaom nga matapos nila ang ilang bug-os nga edukasyon nga iyang giisip nga ang kataposan sa duha ka nabilin nga mga kuta sa tradisyonal nga Katolisismo, ang Latran Pontifical University sa Roma, ug Fribourg University sa Switzerland.
Ang kasamok nagsugod dihang miingon si Arsobispo Lefebvre nga kining duha ka Katolikong mga unibersidad dili kasaligan sa pagbansay sa umaabot nga mga pari nianang iyang giisip nga mao ang tinuod nga tradisyong Katoliko. Siya mihukom nga siya mismo ang moordenar sa umaabot nga mga pari nga gibansay sa seminaryo sa Ecône. Sa pagpasamot sa situwasyon, sa 1974 mipatik siya ug manipesto nga nagpahayag ug grabeng pagtutol sa kadaghanan sa mga kausaban sa Ikaduhang Konsilyo sa Batikano. Niadtong panahona ang Ecône adunay kapin sa usa ka gatos ka seminarista nga gibansay sa usa ka grupo sa tradisyonalistang mga propesor.
Sa 1975, milihok pinaagi sa lokal nga Swisong obispo, gisibog sa Batikano ang panugot niini gikan sa seminaryo sa Ecône. Wala magtagad niini, nagpadayon si Lefebre sa pag-ordenar ug bag-ong mga pari dihang matapos sila sa ilang mga pagtuon. Tungod niini, sa 1976 gisuspende siya ni Papa Paulo VI gikan sa tanang mga obra sa pagkapari, lakip sa pag-Misa, sa paghimo sa unang mga pangalawat, pagtugyan sa mga sakramento, ug, ingong obispo, sa pag-ordenar sa mga pari. Sanglit nagpadayon man gihapon ang Ecône bisan pa niini, kini mipahinabog nagkasumpaking situwasyon sa usa ka hinagapin ka Katolikong seminaryo nga nakapatunghag daghang hingapin ka tradisyonalistang mga paring Katoliko nga giordenar sa gipalagpot nga obispo nga nangangkong mas Katoliko pa kay sa papa!
Gidakoon sa Rebelyon
Ang pagrebelde niining Pranses nga arsobispo dili unta mabandilyo kon limitado lang kini sa usa ka seminaryo nga nahimutang sa halayong tiilan sa Alps sa Switzerland. Apan nahimong padasig si Lefebvre alang sa usa ka impluwensiyal nga pundok sa Katolisismo sa tibuok kalibotan. Diha sa iyang librong L’Église Catholique 1962-1986—Crise et renouveau (Ang Katolikong Iglesya 1962-1986—Krisis ug Pagbag-o), ang awtor si Gérard Leclerc misulat: “Ang panag-away sa tradisyonalista wala magpabanaag sa tendensiya sa diyutayng minoridad. Gipahayag niini ang mga pagbati sa dakong bahin sa matinumanon.”
Nakadawat ug tabang sa panalapi si Arsobispo Lefebvre sa daghang konserbatibong mga Katoliko sa tibuok kalibotan. Kini ang nakahimo kaniya sa pagpanaw sa daghang dapit, sa kasagaran sa pagdapit sa mga grupo sa tradisyonalistang mga Katoliko. Iyang gisaway ang Batikano II atubangan sa dagkong tumatambong sa daghang mga nasod, nagahimog Misa sumala sa liturhiya sa Latin sa ika-16 nga siglo sa Konsilyo sa Trent, nga gitawag liturhiya ni Tridentine, o Pio V. Kining mga tigom sa tradisyonalista gihimo usahay diha sa labing tagsaong mga dapit, sama sa wala gamitang supermarket sa amihanang London, sa Inglaterra.
Kining kaylap nga pagsuportar sa pinansiyal nakahimo sa rebeldeng arsobispo sa pagbukas ug dugang mga seminaryo sa pagbansay sa tradisyonalistang Katolikong mga pari sa Pransiya, Alemanya, Italya, Argentina, ug Tinipong Bansa. Sa Pebrero 1987, ang mantalaang Pranses nga Le Figaro mitaho nga kining mga institusyona niadto nakabansay ug 260 ka seminarista. Nagaordenar si Arsobispo Lefebvre ug mga 40 ug 50 ka pari sa usa ka tuig gikan sa daghang bahin sa kalibotan, lakip sa Aprika.
Daghan niining tradisyonalistang mga pari nagalihok gikan sa 75 ka “priorato” nga gitukod sa “Praternidad” ni Arsobispo Lefebvre diha sa 18 ka nasod sa Norte ug Sur Amerika, Uropa, ug Aprika. Mag-Misa kining mga paria sa Latin alang sa konserbatibong mga Katoliko niadtong mga nasora.
Kasagarang himoon ang tradisyonalistang mga serbisyo sa gituyo pagtukod nga mga kapilya. Apan dugang ug dugang konserbatibong mga Katoliko nakigtigi sa ortodoksong Katolikong herarkiya aron makuha ang katungod sa paggamit sa naandang mga simbahan sa Katolikong iglesya alang sa ilang mga serbisyo. Kini ang nakapatunghag mga situwasyon nga nakatugaw kaayo sa daghang sinserong mga Katoliko.
Panag-away Batok sa mga Simbahan sa Iglesya
Sukad sa 1969, dihang gipailaila ni Papa Paulo VI ang bag-ong Misa nga nalangkit ang paggamit sa lumad nga sinultihan ug sa ubang mga kausaban, ang tradisyonalistang mga Katoliko miorganisar ug pribadong mga Misa nga migamit ug mas karaang Latin nga liturhiya. Sa Paris, Pransiya, gatosgatos kanila magtigom diha sa Wagram Hall, duol sa Arc de Triomphe. Sanglit pinugos niadtong panahona ang bag-ong liturhiya, ang lokal nga Katolikong arsobispo midumili sa pagpagamit kanila sa simbahan.
Sa kataposan, sa Pebrero 27, 1977, gisulbad sa kaugalingon kining mga butanga sa mga tradisyonalista ug, gipangunahan sa konserbatibong mga pari, giilog ang simbahan sa Saint-Nicolas-du-Chardonnet, sa Latin Quarter. Ang regular nga mga paring Katoliko ug mga sakop sa parokya gipapahawa gikan sa ilang kaugalingong simbahan. Sa pila ka adlaw sa ulahi dihang misulay sila sa pag-Misa sulod sa simbahan, dihay nahitabong lamoklamok. Gidala ang usa ka pari sa ospital, ug ang uban midangop sa presbitaryo sa duol.
Sa pagkakaron, napulo ka tuig sa ulahi, ang Saint-Nicolas-du-Chardonnet giokupar gihapon sa tradisyonalistang mga Katoliko, bisan pa sa duha ka sugo sa korte sa pagpapahawa kanila. Duolan sa 5,000 ka tawo ang tigtambongan sa lima ka Misa sa Latin nga ginahimo didto kada Dominggo. Ang mga serbisyo ginahimo sa usa ka pari nga ordinado sa Ecône ni Arsobispo Lefebvre, ug ang “rebeldeng prelado” regular nga moabot niining simbahana alang sa kompirmasyon sa mga anak sa tradisyonalistang Katoliko.
Sa pila ka semana tapos nga giilog sa tradisyonalista ang Saint-Nicolas-du-Chardonnet, gatosgatos sa progresibong mga Katoliko nagtigom sa pagprotesta batok sa pag-ilog niining simbahana. Daghang pari ug Katolikong mga propesor nga gikan sa Sorbonne ug sa Institut Catholique de Paris ang miapil. Sa kalit, usa ka pundok sa tradisyonalistang Katolikong mga batan-on misulod sa simbahan ug gibungkag ang tigom, migamit ug puthawng mga bara ug bombang aso. Daghang tawo ang nasamdan, ug usa ka Katolikong propesor gidala sa ospital.
Ang Katolikong obispo sa Strasbourg sa sidlakang Pransiya gihasi sa tradisyonalistang mga Katoliko dihang misulay siya sa pagsulod sa simbahan nga ilang giokupar aron sa pagsaulog sa Misa sa Latin. Sa Paris ang “mga komando” sa tradisyonalistang mga Katoliko misugok sa mga simbahang Katoliko aron sa pagbungkag sa mga serbisyo. Ilang gihimo kini tungod kay gigamit ang usa ka babaye sa pagbasa sa ebanghelyo sa panahon sa Misa o tungod kay ang Protestante ug Ortodoksong mga ministro presente alang sa ekumenikal nga serbisyo.
Sa Marso 1987 ang tradisyonalista ug ang regular nga mga Katoliko nagsinumbagay sa Port-Marly, sa kasadpan sa Paris, ug giulang sila sa kapolisan. Ang ilang giawayan mao kanang bahin sa kon kinsa ang mookupar sa Katolikong simbahan sa Saint Louis. Sa pagkasunod bulan migamit ug garote ang tradisyonalistang Katoliko sa pagguba sa ganghaan ug misulod sa simbahan aron sa pagsaulog sa Misa sa Dominggo de Ramos sa Latin. Ang The Times sa London, sa Inglaterra, mitaho bahin niini ubos sa ulohang “Gubat sa St. Louis—mibalik ang mga rebeldeng Katolikong Pranses sa giawayang simbahan.” Gihimo ang Latin nga Misa alang kanila sa pari nga giordenahan sa rebeldeng arsobispo.
Usa ka Samad Diha sa Bahin sa Simbahan
Ang Katolikong awtor si Gérard Leclerc misulat: “Kapin sa 20 ka tuig tapos sa Konsilyo sa [Batikano], ang rebeldeng tradisyonalista nagpabiling usa ka samad sa bahin sa Iglesya.” Ug diha sa ilang librong Voyage à l’intérieur de l’Église catholique (Pagtan-aw Sulod sa Katolikong Iglesya) si Jean Puyo ug Patrice Van Eersel miingon: “Kon nahadlok ang Roma sa kalihokan ni Monsenyor Lefebvre, tungod kini kay nagbangon siya ug paninugdang mga pangutana. Si Obispo Mamie sa Fribourg ug sa Geneva, nga napugos sa paghukom sa mga kalihokan sa iyang rebelyosong kauban, prangkang misulti kanamo: ‘Ang kabalaka sa mga matinumanon nga misunod kaniya dili kay walay basehanan. Ang usa ka libo ka tuig nga doktrina sa Iglesya nameligrog dako.’”
Busa, gikan sa maluhong mga palasyo sa mga hamili sa Roma ngadto sa milyonmilyong mga balay sa tibuok kalibotan, daghang sinserong mga Katoliko naglibog. Sila nangutana: “Nganong nabahin ang akong iglesya?” Ang katarongan kon ngano, ug kon unsay gihimo sa pila ka mga Katoliko bahin niana, tagdon sa sunod.
[Letrato sa panid 6]
Arsobispo Marcel Lefebvre
[Tinubdan]
UPI/Bettman Newsphotos
[Letrato sa panid 7]
Ecône, ang rebeldeng seminaryo sa tradisyonalistang arsobispo sa Alps sa Switzerland
[Letrato sa panid 9]
Simbahan sa Saint-Nicolas-du-Chardonnet, sa Paris, nga ilegal nga giokupar sa tradisyonalistang mga Katoliko sulod sa napulo ka tuig