Ang Bag-ong Pagkabahin-bahin

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Pransiya

ANG Hunyo 30, 1988, mao unya ang tiniman-ang petsa sa kasaysayan sa Iglesya Romana Katolika. Nianang adlawa, gisuklan sa Pranses nga arsobispong si Marcel Lefebvre ang Batikano. Iyang gikonsagrar ang upat ka obispo diha sa iyang tradisyonalista nga seminaryong Katoliko sa Switzerland. Kining buhata maoy nagpahinabo sa pag-ekskomunikar kang Lefebvre ug sa upat ka bag-ong obispo. Kini nagmugna ug unang pagkabahinbahin sa Iglesya Katolika sukad niadtong 1870. Niadtong tuiga ang gitawag Karaang mga Katoliko mibulag gikan sa inahang simbahan tungod sa isyu sa pagkadili-masayop sa papa.

Ang mga Hinungdan sa Pagkabulag

Ang kabangian tali sa Batikano ug sa makituo (right-wing) konserbatibong kalihokang Katoliko ni Arsobispong Lefebvre misamot sulod sa pipila ka panahon. Ang mga hinungdan sa pagkabahinbahin maoy balik pa sa Ikaduhang Konsilyo sa Batikano, nga gihimo gikan sa 1962 ngadto sa 1965. Si Papa Juan XXIII, nga maoy nagtigom sa konsilyo, naghatag ug duha ka tumong sa panagkatigom. Ang una gitawag aggiornamento (pagbag-o), ug ang usa pa mao ang pag-usa-pag-usab sa tanang gitawag nga Kristohanong mga iglesya.

Bisan pag si Arsobispo Lefebvre, ingong usa ka Katolikong pari, nakigbahin sa Batikano II, siya wala mouyon sa bisan hain niining duha ka katuyoan. Ingong bug-os nga tradisyonalista, maoy iyang pagtuo nga ang Iglesya Katolika dili na kinahanglang isunod sa panahon. Bug-os nga mituo sa panglantaw sa tradisyonal nga Katoliko nga “walay kaluwasan sa gawas sa Simbahan,” kombensido si Lefebvre nga ang bugtong paagi aron ang “mga Kristohanon” magkahiusa pag-usab mao nga ang tanang dili-Katoliko moanib sa Romano Katolikong pagtuo.

Batok sa Relihiyosong Kagawasan

Usa ka tuig human sa iyang ekskomunikasyon, si Arsobispo Lefebvre, nga nagpakigpulong sa konserbatibong mga Katoliko nga misuportar sa iyang kalihokan, miingon: “Kami sa pagkatinuod nagabatok sa ideya sa relihiyosong kagawasan ug sa mga resulta niini, ilabina ang ekumenismo, nga ako mismo dili makadawat.”

Siya wala maghimog kausaban. Matinumanong gisunod niya ang tradisyong Katoliko. Niadtong Agosto 15, 1832, si Papa Gregorio XVI nagpatik ug ensiklikong Mirari vos, diin iyang gihukman ang kagawasan sa konsensiya ingong usa ka “sayop nga panglantaw, o kaha binuang.” Sa milabay ang katloan ug duha ka tuig, gipatik ni Papa Pio IX ang iyang Syllabus of Errors, nga niini iyang gihukman ang ideya nga ang “matag tawo may kagawasang modawat ug ipahayag ang relihiyon nga, sa kahayag sa katarongan, gituohan niyang matuod.”

Pinaagi sa pagsalikway sa ekumenismo, gipakita ni Arsobispo Lefebvre ang pagmahal niya nianang gitawag sa doktrinang Katoliko nga “pagkausa sa Simbahan,” nga mao, nga adunay “Usa, Balaan, Katoliko ug Apostolikanhon” nga iglesya.

Nasuko sa Misa nga “Protestante”

Ang mga reporma sa tradisyonal nga liturhiyang Katoliko nga gipatungha sa Batikano II maoy makapasukong ulohan ni Arsobispo Lefebvre ug sa iyang mga sumusunod. Gilantaw sa rebeldeng prelado nga “gihimong Protestante” nianang mga repormaha ang Misa. Dili lamang isyu kini bahin sa paggamit sa modernong mga pinulongan imbes kay Latin; nagtuo si Lefebvre nga daghan na kaayo ang gibag-o aron madani ang mga Protestante ug nga bisan sa Latin ang liturhiya nga giaprobahan ni Papa Paulo VI maoy “supak sa tinuohan.”

Aron maseguro nga mapadayon ang tradisyonal nga Misa nga Latin, nagtukod si Arsobispo Lefebvre ug usa ka seminaryo sa Ecône, Switzerland, sa 1970. Kadto gidumala sa Priestly Fraternity of Saint Pius X, nga gitukod ni Lefebvre sa samang tuig. Samtang ang iyang kalihokan nagakalig-on, siya nagtukod ug laing konserbatibong mga seminaryong Katoliko sa Uropa ug sa mga nasod sa Amerika. Didto ang ginatos ka batan-ong mga lalaki nakadawat ug konserbatibo-kaayong pagbansay alang sa pagkapari.

Ang rebeldeng prelado nakaordina ug kapin sa 200 ka tradisyonalistang mga pari, bisag gidid-an sa pagbuhat niana ni Papa Paulo VI sa 1976. Nagahimo sila ug Latin nga Misa sa mga priyora ug ilegal nga giokupar ang Katolikong mga simbahan.a Gidawat sa Batikano nga si Lefebvre adunay duolan sa usa ka gatos ka libong militanteng tradisyonal nga mga sumusunod sa tibuok kalibotan, apan ang ubang mga opisyal sa simbahan midawat nga ang gidaghanon maoy duolan sa tunga sa milyon. Si Lefebvre mismo miangkon nga minilyong mga Katoliko sama kaniya ug hunahuna.

Ang Panginahanglan Alang sa Usa ka Sumusunod

Diha sa Katolikong Iglesya, ang obispo makaordinar ug mga pari. Ugaling, ang papa lamang ang makaaprobar sa ordinasyon sa usa ka obispo. Tungod sa panginahanglag usa ka obispo aron makaordinar ug bag-ong mga pari, ang tigulang nga Lefebvre nakaamgo nga ang iyang Priestly Fraternity mamatay inigkamatay niya. Tingali naglaom nga kini mahitabo, ang Batikano misulod ug dugay nga pag-areglo uban kaniya, nga sa kataposan naghatag ug ultimatum. Dawaton ba niya ang ordinasyon sa usa ka aprobado-sa-Batikano nga obispo o kon siya nay moordinar ug usa ka obispo mismo, siya unya mahimong ekskomunikado.

Sa Hunyo 30, 1988, diha sa usa ka seremonya nga gitambongan sa libolibo sa iyang mga sumusunod, gikonsagrar sa rebeldeng prelado ang upat ka tradisyonalistang mga obispo. Ang peryodikong International Herald Tribune sa Paris mitaho: “Ang pagkonsagrar ni Arsobispo Lefebvre sa upat ka obispo naghatag ug anino ibabaw sa konselyo sa Batikano nga diin gituboy sa papa ang 24 ka obispo ngadto sa College of Cardinals. Gikanselar sa Batikano ang espesyal nga konsiyerto aron ipakita ang ‘halalom nga kasakit’ niini sa gibuhat ni Arsobispo Lefebvre. ‘Kini maoy adlaw sa pagbalata,’ miingon ang [Pranses] nga Kardinal Decourtray.”

Dili lamang kining pagbahinbahin sulod sa Iglesya Katolika ang nakahatag kasakit sa Batikano kondili kini mihatag ug kabalaka ug kalibog sa minilyon sinserong mga Katoliko sa tibuok nga yuta.

[Footnote]