“Napuo” nga Langgam Napalgan Pag-usab

UNSANG hayopa nga ang gidak-on susama sa usa ka himungaan, dunay pula samag-perikong sungo ug ubehon-asulon nga balhibo, dili makalupad, ug giisip nga napuo sukad sa mga tuig 1900 ngadto sa 1948? Laing ilhanan: Makit-an lamang kini sa New Zealand ug dunay Maori nga ngalan. Kini mao ang takahe, o Notornis mantelli hochstetteri.

Kining idlas nga mga langgam mogugol sa dakong bahin sa tuig sa habog nga dapit sa mga kutay sa kabukiran sa Murchison ug sa Kepler sa Fiordland sa habagatan-kasadpan sa South Island sa New Zealand. Hinuon, dunay pipila nga gitangkal, sama niining usa nga gikuhaan ug letrato sa gamayng publikong parke sa Te Anau. Ang The Illustrated Encyclopedia of Birds nagpahayag nga kining dakong langgam (hapit 63 sentimetros ang gitas-on) “nakaagom ug dakong pagkunhod sa gidaghanon tungod sa kompetisyon ug pagpanukob sa gibuhian nga mga hayop gikan sa laing dapit.” Bisan pa sa pagpasanay samtang gitangkal ug pagkontrolar sa manunukob, nameligro gihapon kini nga mga espesye.

Ang samang tinubdan nag-ingon nga “maningaon kini sa mga sungo sa liso ug humok nga mga punoan sa mga sagbot.” Apan kinahanglan kining makig-ilog sa pagkaon niini “batok sa gibuhiang binaw ug kasagaran pildi kini sa ilogay.” Manghinaot kita nga kining talagsaong langgam dili mawala gikan sa listahan sa talagsaong mga linalang sa New Zealand.