Tudloi ug Pagpugong sa Kaugalingon ang Imong Anak

ANG PROBLEMA

Ang imong sayis anyos nga anak daw walay ideya kon unsay pagpugong sa kaugalingon. Kon siya dunay magustohan, gusto niya nga makabaton niana dihadiha! Kon siya masuko, siya usahay maningka. Tingali makapangutana ka, ‘Normal ba kini sa bata? Mawala kaha kini pagdako niya, o panahon na nga tudloan nako siya ug pagpugong sa kaugalingon?’

ANG ANGAY NIMONG MAHIBALOAN

Ang kultura karon nakadaot sa pagpugong sa kaugalingon. “Sa atong matinugotong kultura karon, ang mga hamtong ug mga bata pirmeng makadungog nga buhaton nato bisag unsay atong gusto,” miingon si Dr. David Walsh. “Gikan sa mga magtatambag nga maayog intensiyon ngadto sa mga magtatambag nga kuwarta ray giapas, pirme kitang makadungog nga kinahanglan natong patumanan ang atong gusto.”a

Importanteng itudlo ang pagpugong sa kaugalingon sa linghod nga edad. Sa usa ka dugayng pagtuon, gihatagan sa mga tigdukiduki ug tagsa ka kendi nga marshmallow ang grupo sa kuwatro anyos nga mga bata ug giingnan nga mahimo nila kining kaonon dayon pero kon maghulat silag kadiyot, hatagan silag usa pa ka marshmallow agig premyo sa ilang paghulat. Paglabay sa panahon, pagkagraduwar sa hayskul, ang mga bata nga nakapugong sa kaugalingon sa nag-edad pa ug kuwatro mas lig-on ug emosyon, maayog relasyon sa uban, ug tag-as ug grado sa eskuylahan kay sa mga bata nga wala makahulat.

Ang dili pagtudlo ug pagpugong sa kaugalingon dili maayog resulta. Ang mga tigpanukiduki nagtuo nga ang pag-ugmad sa utok sa bata mahimong maapektohan tungod sa iyang kasinatian. Si Dr. Dan Kindlon, misaysay kon unsay ipasabot niini: “Kon patuyangan nato ang atong mga anak, kon dili nato sila tudloan sa paghulat, sa pagpaangan-angan sa ilang gusto, ug pagsukol sa tentasyon, ang utok dili makaugmad nianang atong giisip nga maayong kinaiya.”b

ANG IMONG MAHIMO

Pagpakitag maayong sulondan. Sa imong bahin, ikaw ba nagpakitag pagpugong sa kaugalingon? Nakakita ba ang imong anak nga nasuko ka dihang trapik kaayo, misal-ot sa linya diha sa groseri, o misagbat sa panag-estoryahay? “Aron ang atong mga anak makakat-on sa pagpugong sa kaugalingon, kinahanglang magpakita usab kita niana,” miingon si Kindlon.—Prinsipyo sa Bibliya: Roma 12:9.

Tudloi ang imong anak bahin sa dili maayong mga resulta. Depende sa edad sa imong anak, ipakita kaniya nga dunay mga kaayohan kon dili niya panungtan ang iyang gusto ug dunay dili maayong mga resulta kon patumanan niya ang iyang gusto. Pananglitan, kon ang imong anak nasuko kay dunay nanakit niya, tabangi siya sa pagpamalandong niining mga pangutanaha: ‘Ang pagbalos ba makatabang o makadaot? Duna bay maayong paagi sa pagsulbad sa situwasyon—tingali mag-ihap ug napulo hangtod siya mokalma? Mas maayo kaha nga mobiya na lang?’—Prinsipyo sa Bibliya: Galacia 6:7.

Hatagi siyag komendasyon. Dayega ang imong anak kon siya nagpakitag pagpugong sa kaugalingon. Sultihi siya nga dili gayod sayon ang pagpugong sa iyang mga gusto pero kon siya makapugong, kini timaan sa kalig-on! Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tawo nga walay pagpugong . . . maoy ingon sa siyudad nga nalusotan, nga walay paril.” (Proverbio 25:28) Sa baylo, “siya nga mahinay sa kasuko mas maayo pa kay sa tawong gamhanan.”—Proverbio 16:32.

Pagpraktis. Paghimog dula sama sa “Unsay Imong Buhaton?” o “Pagpili: Maayo o Dili Maayo” o susama niini. Hisgoti ang mga situwasyon nga tingali ilang maatubang ug iaksiyon ang posibleng mga reaksiyon, ug isulti kon kana ba “maayo” o “dili maayo.” Lainlaina ang imong paagi: Kon gusto ka, paggamit ug mga puppet o kikokiko, drowing, o laing paagi nga makalingaw ug makahatag ug leksiyon. Ang imong tumong mao ang pagtabang sa imong anak sa pagkasabot nga mas maayo ang pagpugong sa kaugalingon kay sa pagkasuko dayon.—Prinsipyo sa Bibliya: Proverbio 29:11.

Magmapailobon. Ang Bibliya nag-ingon nga “ang mga binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata.” (Proverbio 22:15) Busa ayaw pagdahom nga makakat-on dihadiha ug pagpugong sa kaugalingon ang imong anak. “Ang pagkat-on niini dugay ug inanay, may mga pag-uswag, may kapakyasan, ug dakong pag-uswag,” nag-ingon ang librong Teach Your Children Well. Pero, dili anugon ang mga paningkamot. “Ang bata nga makamaong mobalibad,” nagpadayon ang libro, “dakog purohan nga makabalibad sa droga sa edad dose o sa pagpakigsekso sa edad katorse.”