Pagtanyag ug Dalawatong mga Halad Ngadto Kang Jehova

SA USA ka higayon sa kasaysayan, usa ka talagsaong panghitabo ang makita diha sa sidlakang ganghaan sa tanaman sa Eden.a Didto, nagbantay ang gamhanang mga kerubin, ang ilang makuyawng panagway nagpadayag nga walay usa ang makapangahas sa pag-agi. Makahadlok usab ang nagsigang sulab sa nagtuyok nga espada, nga lagmit nagpalamdag ug makapanglimbawot nga siga diha sa naglibot nga mga kahoy sa kagabhion. (Genesis 3:24) Bisag makapaikag kining tan-awon, ang tanang tumatan-aw nagpabilin sa layolayong distansiya.

Si Cain ug Abel lagmit nakaadto na sa lugar sa daghang higayon. Natawo gikan kang Adan ug Eva gawas sa tanaman, pamanabana na lamang ang ila kon sama sa unsa ang pagkinabuhi diha sa Paraiso, ingon sa naagian sa ilang mga ginikanan kaniadto, uban sa dagayang tubig, labong nga katanoman ug abundang mga prutas ug utanon niini. Karon ang gamayng makita sa Eden klarong dili-kultibado ug bagnotong tan-awon.

Tinong gisaysay ni Adan ug Eva ngadto sa ilang mga anak kon nganong ang tanaman wala na maatiman ug kon nganong sila gipalayas gikan niana. (Genesis 2:17; 3:6, 23) Pagkadako gayod tingali ang gibating kahigawad ni Cain ug Abel! Ilang makita ang tanaman, apan sila dili makasulod niana. Sila duol kaayo sa Paraiso apan halayo kaayo gikan niana. Ang pagkadili-hingpit nagdaot kanila, ug wala kaayoy mahimo si Cain o Abel labot niana.

Ang relasyon sa ilang mga ginikanan dayag nga dili makapaarang-arang sa mga kahimtang. Sa dihang naghukom kang Eva, ang Diyos nag-ingon: “Ang imong tinguha mao ang pagpangandoy sa imong bana, ug siya magabuot kanimo.” (Genesis 3:16) Sa katumanan nianang tagnaa, tingali gibut-an ni Adan karon ang iyang asawa, lagmit wala na siya tratara ingong kauban ug katabang. Ug si Eva morag nagpakitag sobrang pagdepende niining tawhana. Gibatbat pa gani sa usa ka komentaryo ang iyang “pagpangandoy” ingong “usa ka tinguha nga morag sakit.”

Kon unsang sukora nga kining kahimtanga sa kaminyoon nakaapekto sa pagtahod sa mga anak nga lalaki sa ilang mga ginikanan, ang Bibliya walay giingon. Apan, dayag nga si Adan ug Eva naghatag ug dili-maayong panig-ingnan sa ilang mga anak.

Nagpilig Lahing mga Dalan

Sa ulahi, si Abel nahimong magbalantay sa mga hayop ug si Cain nanguma. (Genesis 4:2) Samtang nagbantay siya sa iyang mga hayop, si Abel sa walay duhaduha daghan kaayog panahon sa pagpamalandong sa talagsaong tagna nga gibungat una pa gipalayas ang iyang mga ginikanan gikan sa Eden: “Ibutang ko ang panagkaaway sa taliwala mo ug sa babaye ug sa taliwala sa imong binhi ug sa iyang binhi. Siya magasamad sa imong ulo ug ikaw magasamad sa iyang tikod.” (Genesis 3:15) Seguro si Abel nahibulong, ‘Sa unsang paagi ang saad sa Diyos labot sa usa ka binhi nga mosamad sa bitin matuman, ug sa unsang paagi kini nga binhi pagasamaran sa tikod?’

Sa midagan ang panahon, lagmit sa dihang nangahingkod na sila, si Cain ug Abel matag usa kanila naghalad kang Jehova. Sanglit magbalantay sa mga karnero si Abel, dili ikahibulong nga siya naghalad ug “pipila sa mga panganay sa iyang mga karnero, bisan ang mga tambok nga bahin niini.” Sa kasukwahi, si Cain nagtanyag ug “pipila ka prutas sa yuta.” Gidawat ni Jehova ang halad ni Abel, apan “siya wala-mahimuot kang Cain ug sa iyang halad.” (Genesis 4:3-5) Nganong wala?

Ipunting sa uban ang tinuod nga ang halad ni Abel maoy gikan sa “mga panganay sa iyang mga karnero,” samtang ang kang Cain maoy “pipila ka prutas sa yuta” lamang. Apan ang problema dili maoy sa kalidad sa abot nga gitanyag ni Cain, kay ang asoy nag-ingon nga si Jehova nahimuot “kang Abel ug sa iyang halad,” ug wala-mahimuot “kang Cain ug sa iyang halad.” Busa gitan-awg una ni Jehova ang kahimtang sa kasingkasing sa magsisimba. Tungod niini, unsay iyang nakita? Ang Hebreohanon 11:4 nag-ingon nga “pinaagi sa pagtuo” si Abel nagtanyag sa iyang halad. Busa dayag nga si Cain kulang sa pagtuo nga naghimo sa halad ni Abel nga dalawaton.

Niining bahina, maayong timan-an nga ang halad ni Abel nalangkit sa pag-ulag dugo. Siya tingali tukmang nakahinapos nga ang saad sa Diyos labot sa usa ka binhi nga pagasamaran sa tikod nagkinahanglag paghalad sa usa ka kinabuhi. Ang halad ni Abel sa ingon maoy usa ka pangaliyupo alang sa pagtabon-sa-sala, ug nagpadayag kinig pagtuo nga magtagana ang Diyos ug usa ka halad pasig-uli alang sa mga sala sa angayng panahon.

Sa kasukwahi, lagmit wala kaayo palandongag maayo ni Cain ang halad nga iyang gitanyag. “Ang iyang halad maoy pag-ila lamang sa Diyos ingong usa ka maghahatag,” matod pa sa ika-19ng-​siglong komentarista sa Bibliya. “Kini yanong nagbutyag nga siya walay nakitang aktuwal nga kalapasang nahimo tali kaniya ug sa iyang Maglalalang, ni panginahanglan ug bisan unsang pagsugid sa sala o panginahanglan ug pagtabon sa sala.”

Dugang pa, ingong panganay, si Cain lagmit mapahitas-ong nagtuo pa nga siya mao ang gisaad nga binhi nga molaglag sa Bitin, si Satanas. Si Eva usab tingali naghunahuna ug sama niining ambisyosong mga tingusbawan alang sa iyang panganayng anak. (Genesis 4:1) Sa pagkatinuod, kon mao kini ang gidahom ni Cain ug Eva, sayop kaayo sila.

Walay giingon ang Bibliya kon giunsa pagpaila ni Jehova ang iyang pag-uyon sa halad ni Abel. Ang pipila nagsugyot nga gilamoy kini sa kalayo gikan sa langit. Kon unsa may nahitabo, sa nakaamgo nga gisalikway ang iyang halad, “si Cain nasuko pag-ayo, ug nangil-ad ang iyang panagway.” (Genesis 4:5) Si Cain nagpaingon sa kadaot.

Ang Tambag ni Jehova ug ang Pagsanong ni Cain

Si Jehova nangatarongan kang Cain. “Nganong nasuko man ikaw pag-ayo ug nganong nangil-ad ang imong panagway?” siya nangutana. Kini naghatag kang Cain ug igong higayon sa pagsusi sa iyang pagbati ug motibo. “Kon magbuhat ka ug maayo,” si Jehova nagpadayon, “kini dili ba pagadayegon? Apan kon dili ka magbuhat ug maayo, ang sala naghupo sa pultahan, ug ikaw ang tinguhaon niini; ug ikaw ba, sa imong bahin, makabuot niini?”​—Genesis 4:6, 7. (Tan-awa ang kahon sa panid 23.)

Si Cain wala mamati. Hinunoa, iyang gidala si Abel sa gawas sa kapatagan ug gipatay siya. Sa ulahi, sa dihang nangutana si Jehova kon hain si Abel, gipadakog samot ni Cain ang iyang sala pinaagi sa pagpamakak. “Ambot,” siya mitubag. “Magbalantay ba ako sa akong igsoon?”​—Genesis 4:8, 9.

Sa una pa ug human gipatay si Abel, si Cain nagdumili sa ‘pagbuhat ug maayo.’ Iyang gipili ang sala nga maoy magbuot kaniya, ug tungod niini, giabog si Cain sa dapit nga gipuy-an sa tawhanong pamilya. Usa ka “timaan,” tingali usa ka yanong solemneng balaod, gihimo aron walay makapanimalos sa kamatayon ni Abel pinaagi sa pagpatay kang Cain.​—Genesis 4:15.

Si Cain sa ulahi nagtukod ug usa ka siyudad, ginganlan kini alang sa iyang anak nga lalaki. Dili ikahibulong, ang iyang mga kaanakan nabantog sa ilang kapintasan. Sa ngadtongadto, ang kaliwat ni Cain nangawagtang sa dihang gibanlas sa Lunop sa panahon ni Noe ang tanang tawong dili-matarong.​—Genesis 4:17-24; 7:21-24.

Ang asoy sa Bibliya bahin kang Cain ug Abel wala preserbaha alang sa lingawlingaw nga pagbasa lamang. Hinunoa, kini “gisulat alang sa atong instruksiyon” ug “mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong.” (Roma 15:4; 2 Timoteo 3:16) Unsay atong makat-onan gikan niining asoya?

Usa ka Pagtulon-an Alang Kanato

Sama kang Cain ug Abel, ang mga Kristohanon karong adlawa gidapit sa pagtanyag sa Diyos ug usa ka halad—dili literal nga halad sinunog, kondili “halad sa pagdayeg, nga mao, ang bunga sa mga ngabil nga nagahimo ug pagpahayag diha sa dayag sa iyang ngalan.” (Hebreohanon 13:15) Kini karong adlawa ginahimo sa tibuok-kalibotang sukod, samtang ginasangyaw sa mga Saksi ni Jehova ang maayong balita sa Gingharian sa Diyos sa kapin sa 230 ka kayutaan. (Mateo 24:14) Ikaw ba nagapakigbahin nianang buluhatona? Nan ikaw makatino nga “ang Diyos dili usang dili-matarong nga kalimtan ang inyong buhat ug ang gugma nga inyong gipakita alang sa iyang ngalan.”​—Hebreohanon 6:10.

Kon bahin sa mga halad ni Cain ug Abel, ang imong halad dili pagahukman pinaagi sa panggawas nga panagway niini​—pananglitan, sa yanong gidaghanon sa oras nga imong magugol sa pag-alagad. Si Jehova nagatan-aw sa mas ilalom pa. Ang Jeremias 17:10 nag-ingon nga siya “nagasusi sa kasingkasing” ug bisan “nagasusi sa mga rinyon”​—ang kinailadmang hunahuna, pagbati, ug motibo sa personalidad sa usa. Busa ang tinuod nga isyu mao ang motibo, dili ang gidaghanon. Sa pagkatinuod, dako o gamay, ang halad bililhon sa Diyos kon kini ihalad gikan sa kasingkasing nga gipalihok sa gugma.​—Itandi ang Marcos 12:41-44 sa Mar 14:3-9.

Sa samang higayon, angayng mahibalo kita nga si Jehova dili modawat ug piangong mga halad, sama nga siya wala modawat sa dili-kinasingkasing nga halad ni Cain. (Malaquias 1:8, 13) Si Jehova nangayo nga imong hatagan siya sa imong kinamaayohan, nga imong alagaran siya uban sa imong bug-os kasingkasing, kalag, hunahuna, ug kusog. (Marcos 12:30) Ginahimo mo ba kana? Nan ikaw adunay maayong katarongan sa paglantaw sa imong halad nga may katagbawan. Si Pablo nagsulat: “Ipapamatuod sa matag usa kon unsa ang iyang kaugalingong buhat, ug niana siya may hinungdan sa pagsadya labot sa iyang kaugalingon lamang, ug dili sa pagtandi sa laing tawo.”​—Galacia 6:4.

Si Cain ug Abel sama ug pagkamatuto. Apan ang panahon ug mga sirkumstansiya naghatag sa matag usa ug higayon sa pag-ugmad ug iyaiyang mga kinaiya. Ang tinamdan ni Cain anam-anam nga gisakit sa kasina, panagbingkil, ug pagsilaob sa kasuko.

Sa kasukwahi, si Abel nahinumdoman sa Diyos ingong usa ka tawong matarong. (Mateo 23:35) Ang iyang determinasyon nga pahimut-an ang Diyos bisag unsa pay mahitabo naghimo kang Abel nga lahi kaayo gikan sa mga ingrato sa iyang pamilya​—si Adan, Eva, ug Cain. Ang Bibliya nagsugid kanato nga bisan pag namatay si Abel, siya “nagapamulong pa gihapon.” Ang iyang matinumanong pag-alagad sa Diyos maoy bahin sa permanenteng rekord sa kasaysayan nga nasulod diha sa Bibliya. Hinaot nga atong sundogon ang panig-ingnan ni Abel pinaagi sa mapinadayonong pagtanyag ug dalawatong mga halad ngadto sa Diyos.​—Hebreohanon 11:4.

[Footnote]

[Kahon/​Hulagway sa panid 23]

Usa ka Sulondan Alang sa Kristohanong mga Magtatambag

“NGANONG nasuko man ikaw pag-ayo ug nganong nangil-ad ang imong panagway?” Pinaagi niini nga pangutana, si Jehova malulotong nangatarongan kang Cain. Wala niya pugsa si Cain sa pagbag-o, kay si Cain may kagawasan sa pagpili. (Itandi ang Deuteronomio 30:19.) Bisan pa niana, si Jehova wala magpanuko sa pagpadayag sa mga sangpotanan sa daotang dalan ni Cain. Iyang gipasidan-an si Cain: “Kon dili ka magbuhat ug maayo, ang sala naghupo sa pultahan, ug ikaw ang tinguhaon niini.”​—Genesis 4:6, 7.

Maayong timan-an nga bisan pa niining kusganong pagbadlong, wala tagda ni Jehova si Cain nga samag ‘wala nay paglaom.’ Hinunoa, iyang gisultihan si Cain sa mga panalangin nga nagpaabot kaniya kon siya magbag-o sa iyang mga dalan, ug siya nagpahayag ug pagsalig nga mahimong mabuntog ni Cain kining problemaha kon gusto niya. “Kon magbuhat ka ug maayo,” si Jehova miingon, “kini dili ba pagadayegon?” Iyang gipangutana usab si Cain bahin sa iyang grabeng kasuko: “Ikaw ba, sa imong bahin, makabuot niini?”

Karong adlawa, ang mga ansiyano sa Kristohanong kongregasyon angayng mosundog sa panig-ingnan ni Jehova. Ingon sa gipadayag sa 2 Timoteo 4:2, may mga panahon nga sila kinahanglang ‘mamadlong’ ug ‘magsaway,’ nga prangkang ipadayag ang mga sangpotanan sa daotang dalan sa usa nga nakasala. Sa samang higayon, ang mga ansiyano kinahanglang ‘magpanambag.’ Ang Gregong pulong pa·ra·ka·leʹo nagkahulogag “pagdasig.” “Ang tambag dili mahait, mahagiton, o masawayon,” nag-ingon ang Theological Dictionary of the New Testament. “Ang kamatuoran nga ang paglipay mahimong maoy laing kahulogan nagpaila ug samang hunahuna.”

Labawng hinungdanon, ang nalangkit nga Gregong pulong, pa·raʹkle·tos, mahimong nagkahulogang usa ka magtatabang o manlalaban sa usa ka legal nga butang. Busa, bisan sa panahon nga mohatag ang mga ansiyano ug hinungdanong pagbadlong, ilang angayng hinumdoman nga sila maoy mga magtatabang​—dili mga kaaway—​sa mga indibiduwal nga nagkinahanglan ug tambag. Sama kang Jehova, ang mga ansiyano angayng magmapositibo, magpakitag pagsalig nga ang usa nga gitambagan makabuntog sa problema.​—Itandi ang Galacia 6:1.

Siyempre, sa kaulahian, iya na sa indibiduwal ang pagpadapat sa tambag. (Galacia 6:5; Filipos 2:12) Makita sa mga magtatambag nga ang pipila dili mamati sa ilang mga pasidaan, sama kang Cain nga mipili sa pagsalikway sa pagbadlong gikan sa Maglalalang mismo. Bisan pa niana, kon sundogon sa mga ansiyano si Jehova, ang hingpit nga Sulondan alang sa Kristohanong mga magtatambag, sila makatino nga nahimo na nila ang ilang angayng himoon.