Nónnóm Lón Án Jiowa Lemoolun Chuukun Túmún
“Ewe Samol mi Lapalap epwe . . . maun ngeni chon ekewe mwü, usun a fen föri lon fansoun maun.”—SEK. 14:3.
1, 2. Ekiseló chék, menni ewe maun epwe wesewesen fis? Met sisap wisen féri atun ena maun?
LÓN October 30, 1938, fite million chón Merika ra akkaúseling ngeni eú prokram lón reitio. Atun ena prokram, ekkewe chón pwoomw lón ra pwomweni pwe iir chón apioni pwóróusen fénúfan, me ra apioni pwe chón pwal eú planet ra maunei fénúfan me atai. Tittipen chómmóng aramas pwe a wesewesen wor eú maun, nge rese silei pwe och chék sipai mi ettik wóón reitio, iwe, ra rúké. Ekkóch ra mwo nge achocho le ammólneeretá ren ar repwe pwisin túmúnúúr seni ekkena chón kata.
2 Ekiseló chék epwe wesewesen fis eú maun. Nge lap ngeni aramas rese mwo nge ammólneeretá ngeni. Ina ewe maunen Armaketon, án Kot we maun ngeni ei fénúfan mi ngaw. Esap tutulap chék ei. Sia silei pwe epwe wesewesen fis ei maun pokiten Kot a fen oesini lón an we Kapas, ewe Paipel. (Pwär. 16:14-16) Esap kich sipwe wisen fiu lón ei maun, nge sipwe fókkun mwaar ren án Jiowa áeá an manaman le amanawakich.
3. Menni ewe oesini sipwe káé usun, me pwata a lamot ngenikich ikenái?
3 Lón eú oesini lón puken Sekaraia sópwun 14 a tichik ewe pwóróus usun ewe maunen Armaketon. Inaamwo ika a mak órun 2,500 ier lóóm, nge a fókkun lamot ngenikich lón ach ei fansoun. (Rom 15:4) Ena oesini a fós usun ekkewe mettóch a fen fis ngeni néún Kot kewe aramas seni ewe atun Kraist a poputá le nemenem lón láng lón 1914. A pwal fós usun ekkewe mettóch mi ámmeseik epwe fis ekiseló. Ena oesini a kapas usun “eu lemol mi fokun chölap” me ewe “kolukun manau.” (Sek. 14:4, 8) Lón ei lesen, sipwe káé met ewe lemool a liosuetá, me ifa usun chón fel ngeni Jiowa repwe kúna túmún me ie. Sipwe pwal káé weween ewe konikin manaw me ifa usun sipwe kúna feiéch seni. Iwe, sisap chék mirititi lamoten ach sipwe ún seni ena konik, nge sipwe pwal mochen únúmi. Ina minne, sipwe etittinaéchú ei oesini.—2 Pet. 1:19, 20.
A POPUTÁ EWE ‘RÄN ÄN EWE SAMOL MI LAPALAP’
4. (a) Ineet a poputá ewe ‘rän än ewe Samol mi Lapalap’? (b) Ren fite fite ier mwen ewe 1914, met ekkewe Chón Kraist mi kepit ra afalafalafeili? Met ekkewe néúwisin mwú me lamalam ra féri?
4 Ewe oesini lón Sekaraia sópwun 14 a poputá ren an kapas usun eú ‘rän än ewe Samol mi Lapalap.’ (Álleani Sekaraia 14:1, 2.) Menni ena rán? Ena rán a léllé ngeni “ewe Ränin ach Samol,” ewe a poputá lón ewe ier 1914 lupwen Jesus a wiliti Kingen án Kot we Mwú lón láng. (Pwär. 1:10; 11:15) Ren fite fite ier, ekkewe Chón Kraist mi kepit ra fen afalafalafeili pwe ewe “fansoun än chon lükün Israel nemenem,” are fansoun Jentail, epwe muchúló lón 1914. Ra pwal afalafala pwe seni ena atun, osukosuk wóón fénúfan epwe lapóló lap seni me lóóm. (Luk. 21:24) “Ekewe mwü” ra álleasochisi ei kapasen éúréúr? Aapw. Nge ekkewe néúwisin mwú me lamalam ra fen eáni atakirikir me eriáfféwú ekkena Chón Kraist. Ren ar féri ena, ra wesewesen esiita Kot, ewe mi Manaman seni meinisin, pún ekkewe Chón Kraist mi kepit ra tupuni án Kot we Mwú.—Ipru 12:22, 28.
5, 6. (a) Met chón koputen néún Kot kewe aramas ra féri? (b) Ié ekkewe “lusun aramas”?
5 Sekaraia a oesini met chón koputen néún Kot kewe aramas repwe féri ren an erá pwe “ewe telinimw epwe oola.” “Ewe telinimw,” Jerusalem, ina án Kot we Mwú. Ekkewe Chón Kraist mi kepit mi chúen nóm wóón fénúfan, iir kinikinin ena Mwú. (Fil. 3:20) Ewe telinimw a “oola” atun ewe Áeúin Maunen Fénúfan, lupwen pwiich kewe mi wisen emmweni án Jiowa we mwicheich ra ares me kalapus lón Atlanta, Georgia lón Merika. Chón koputer kewe, ra kirikiringaw me lifilifil ngeni ekkewe Chón Kraist mi kepit, ra pinei chéúfetálin néúr kewe puk me ra sótun aúkaló ar angangen afalafal. Usun itá lón kapas áwewe, chón koputer kana ra fen “soläni” fán ar akkachofesá ekkewe imw lón ewe telinimw.
6 Inaamwo ika néún Kot kewe aramas ra chókúkkún seni chón koputer kewe mi ú ngeniir, pweniir me eriáfféúr, nge ewe fel mi enlet esap tongeni móló. A wor ekkewe Chón Kraist mi kepit ra amwéchú ar tuppwél. Usun met Sekaraia a oesini, iir ekkewe “lusun aramas,” mi úppos pwe resap “kärila seni lon ewe telinimw.”
7. Ifa ewe leenien áppirú ekkewe Chón Kraist mi kepit ra isetiw fán itach ikenái?
7 Chón koputen néún Kot kewe aramas ra úkútiw le eriáfféúr lupwen ewe Áeúin Maunen Fénúfan a wesiló? Aapw. Ewe riáfféú mwáál Sekaraia a oesini usun a chék sópwósópwóló. (Pwär. 12:17) Áwewe chék, pwiich kewe ra kúna watteen riáfféú mwáál atun ewe Oruuen Maunen Fénúfan. Nge ekkewe Chón Kraist mi kepit, iir leenien áppirú pún ra amwéchú ar tuppwél, iwe, a apéchékkúlakich ikenái pwe sipwe pwal likiitú fán sókkópaten riáfféú. Sia tongeni kúna koput seni chón leimwach me chienach chón angang are sukul, chókkewe ra esiitakich pokiten ach lúkú. (1 Pet. 1:6, 7) Ese lifilifil ia sia nóm ie, nge sipwe tipeppós le amwéchú ach tuppwél me ‘sisap niuokusiti ekewe aramas mi ü ngenikich.’ (Fil. 1:27, 28) Iwe nge ifa usun sipwe kúna túmún lón ei fénúfan mi oputakich?—Joh. 15:17-19.
JIOWA A EFISI “EU LEMOL MI FOKUN CHÖLAP”
8. (a) Lón ewe Paipel met ekkewe chuuk ra tongeni liosuetá? (b) Met “ewe Chukun Olif” a liosuetá?
8 Sia fen káé lón ei oesini pwe “ewe telinimw,” are Jerusalem, a liosuetá Mwúún Kot. Iwe, met “ewe Chukun Olif mi nom mwen Jerusalem” a liosuetá? Ifa usun ewe chuuk epwe “mökfesen lon ruu kinikin” me wiliti ruu chuuk? Pwal eú, lón ewe popun fósun Ipru, Jiowa a erá pwe ekkena ruu chuuk “chuukui.” Pwata? (Álleani Sekaraia 14:3-5.) Lón ewe Paipel, fán ekkóch ekkewe chuuk ra liosuetá ekkewe nemenem are mwú. Pwal och, fán chómmóng ewe Paipel a erá pwe ekkewe feiéch me túmún ra feito seni chuukun Kot. (Kölf. 72:3, TF; Ais. 25:6, 7) Ina minne, ewe Chuukun Olif a wewe ngeni án Jiowa nemenem wóón férian kewe meinisin.
9. Met weween án ewe Chuukun Olif mékkúfesen lón “ruu kinikin”?
9 Ewe oesini a erá pwe ewe Chuukun Olif epwe mékkúfesen lón “ruu kinikin.” Met weween ena? A wewe ngeni pwe Jiowa a fératá ewe oruuen mwú fán iten eú popun mi kkóló aúchean. Ei mwú pwal án Kot, nge Jesus i ewe King. Pokiten iir me ruu ekkeei mwú án Jiowa, iwe, a erá ekkewe ruu chuuk “chuukui.”—Sek. 14:4, 5; NW.
10. Met ewe “lemol mi fokun chölap” lefilen ekkewe ruu chuuk a liosuetá?
10 Me ren ewe oesini, lupwen ewe Chuukun Olif a mékkúfesen, epek a mmár ngeni efeng me epek ngeni éér, Jiowa a chúen útá wóón ekkena ruu chuuk. Lupwen a mékkúfesen a fisitá “eu lemol mi fokun chölap” fán pechen Jiowa. Menni ei lemool? A liosuetá án Kot túmún. Usun chék án aramas kúna túmún me lemoolun lefilen ruu chuuk, iwe, néún Jiowa kewe aramas ra pwal kúna túmún fán an we nemenem me án Néún we nemenem. Jiowa esap fókkun mut ngeni ewe fel mi enlet an epwe móló. Ineet ewe Chuukun Olif a mékkúfesen? A fis ena lón ewe 1914, lupwen a poputá án Jesus nemenem lón láng. Ewe oesini a pwal erá pwe néún Jiowa aramas repwe sú ngeni ewe “lemol mi fokun chölap.” Ineet a poputá ena?
NÉÚN KOT ARAMAS RA POPUTÁ LE SÚ NGENI EWE LEMOOL!
11, 12. (a) Ineet néún Kot kewe aramas ra poputá le sú ngeni ewe lemool lón kapas áwewe? (b) Met a pwáraatá pwe Jiowa a túmúnú néún kewe aramas?
11 Jesus a éúréúra néún kewe chón káé: “Aramas meinisin repwe oputakemi pokiten itei.” (Mat. 24:9) Ena koput a péchékkúleló seni 1914 lupwen a poputá ekkewe ránin le sópwólóón. Atun ewe Áeúin Maunen Fénúfan, ekkewe chón koput ra kirikiringaw me eriáfféwú ekkewe Chón Kraist mi kepit mi tuppwél, nge rese tongeni amóeló ewe fel mi enlet. Lón 1919, néún Kot kewe aramas ra ngase seni lamalam chofona, weween ewe Papilon mi Lapalap. (Pwär. 11:11, 12)a Lón ena ier néún Kot kewe aramas ra poputá le sú ngeni lemoolun chuukun Jiowa we.
12 Seni 1919, Jiowa a sópweló le túmúnú ekkewe chón fel mi enlet wóón unusen fénúfan. Lón ekkewe ier, chómmóng mwú ra sótuni le eppeti án Chón Pwáraatá Jiowa angangen afalafal are pinei chéúfetálin néúr kewe puk. A chúen fiffis ei mettóch lón ekkóch fénú. Iwe nge Jiowa esap mut ngeni ekkewe mwú ar repwe amóeló fel mi enlet. Ese lifilifil met ekkewe mwúún aramas repwe féri, nge péún Jiowa mi manaman epwe túttúmúnú néún kewe aramas.—Tut. 11:2.
13. Ifa usun sipwe nónnóm lón án Jiowa lemoolun chuukun túmún? Met popun a kon lamot iei lap seni lóóm ach sipwe nónnóm lón ewe lemool?
13 Ika sia akkamwéchú ach tuppwél ngeni Jiowa, sipwe nóm lón án Jiowa lemoolun chuukun túmún. Jiowa me Néún we resap mut ngeni emén are och mettóch an epwe weitikichewu seni ar túmún. (Joh. 10:28, 29) Jiowa a ákkálisikich pwe sipwe tuppwél ngeni an we mwú me mwúún Néún we. Epwe ákkáeúin lamot ngenikich an álillis atun ewe riáfféú mi lapalap epwele fis ekiseló chék. Ina minne, iei ewe fansoun a lamot ach sipwe nónnóm lón an lemoolun chuukun túmún.
RÁNIN ÁN JIOWA MAUN A WAR
14, 15. Lón ewe rán Jiowa epwe fiu ngeni chón koputan kewe, met epwe fis ngeni chókkewe rese nóm fán an túmún?
14 Seni iei tori sópwólóón ei ótót mi ngaw, epwe lapóló án Satan maunei néún Kot kewe aramas. Nge ekiseló chék epwele fis án Satan sáingoon mauner. Lón ena rán, Jiowa epwe fiu me nieló meinisin chón koputen néún kewe aramas. Ina ránin án Jiowa we “maun,” ewe Sekaraia a fen oesini usun. Ei maun epwe fókkun pwáraatá amwararen manamanen Jiowa usun emén Soufiu.—Sek. 14:3.
15 Lón ránin án Jiowa epwe fiu ngeni chón koputan kewe, met epwe fis ngeni chókkewe rese nóm fán an túmún? Sekaraia a apasa: “Lón ena rán esap fókkun wor saram, ekkewe mettóch meinisin repwe féúló.” (Sek. 14:6, NW) Weween pwe chókkana resap nóm fán án Kot chen. Ewe oesini a pwal erá “ekewe oris, ekewe sokopaten aas, ekewe kamel, ekewe aas me sokopaten man” repwe “féúló.” Weween pwe ekkewe pisekin me mwesinen maun repwe féúló are lamotongaweló. Sekaraia a erá pwe Jiowa epwe apwúngú chón koputan kewe ren eú “mäfeiengau” are semmwen. Féún meser kewe me chéénawer repwe “machela.” Sise silei ika ei mettóch wesewesen semmwen, nge sia silei pwe chón koputach kewe resap tongeni efeiengawakich are turunufaseei Kot. (Sek. 14:7, 12, 15) Meinisin “kingen fanüfan pwal nöür kewe mwichen sounfiu” repwe peni Satan. Nge repwe ninniiló, ese lifilifil ia ra nónnóm ie wóón fénúfan. (Pwär. 19:19-21) “Chokewe mi ninnila me ren ewe Samol mi Lapalap lon ewe ränin repwe toropasfeil seni epek fanüfan tori epek.”—Jer. 25:32, 33.
16. Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot sipwe pwisin eisinikich? Met a lamot sipwe féri atun ewe riáfféú mi lapalap?
16 Meinisin aramas ra riáfféú atun a fis maun pwal mwo nge ekkewe chón win. Pwal ina chék usun atun ewe riáfféú mi lapalap, eli sipwe pwal tongeni kúna riáfféú. Eli sipwe osupwangen anach mwéngé are epwe péút senikich lap ngeni pisekich kewe. Eli esap chúen wor ach pwúúng le féri ekkóch mettóch. Epwe met meefiach ika sia kúna ekkena sókkun weires? Sipwe niwokkus? Sipwe letipechou me ápilúkúlúkúngaw? Sipwe úkútiw lón ach angang ngeni Jiowa? Atun ewe riáfféú mi lapalap, mi lamot sipwe nónnóm lón ewe lemoolun túmún ren ach akkamwéchú ach tuppwél ngeni Jiowa me lúkúlúk pwe epwe túmúnúkich.—Álleani Apakuk 3:17, 18.
“KOLUKUN MANAU EPWE PUWU”
17, 18. (a) Met weween ewe “kolukun manau”? (b) Met ewe “Setin Mäla mi nom ötiu” me ewe “mataulap mi nom lotou” ra liosuetá? (c) Met ka apposa letipom le féri lón óm nennelói mwachkkan?
17 Mwirin Armaketon, ewe “kolukun manau epwe puwu” seni Mwúún Kraist we. Ei “kolukun manau” a liosuetá mettóch meinisin Kot a awora ngeni aramas pwe repwe tongeni kúna manaw esemuch. Lón án Sekaraia we oesini, ewe “Setin Mäla mi nom ötiu” a liosuetá chókkewe mi nónnóm lón peias. Ewe “mataulap mi nom lotou,” ina ewe Setin Mediterranean, mi ur ren ménúmanaw, me a liosuetá ewe “mwich mi fokun chocho,” ekkewe repwe manawewu seni lón Armaketon. (Álleani Sekaraia 14:8, 9; Pwär. 7:9-15) Ekkena ruu mwichen aramas repwe ún seni ewe “kolukun manau” mi pupuwu seni “ewe chanpupun kolukun manau.” Iwe, meinisin iir repwe unuséchúló me kúna manaw tori feilfeiló chék.—Pwär. 22:1, 2.
18 Lupwen Jiowa a ataieló ei ótót mi ngaw, epwe túmúnúkich me uweikichelong lón ewe fénúfan sefé mi pwúng. Inaamwo ika mwúún fénúfan meinisin ra oputakich, nge sia fen apposa letipach pwe sipwe tuppwél ngeni ewe Mwúún Kot me nónnóm lón án Jiowa lemoolun chuukun túmún.