Ifa Ewe Apilukuluk ren Atongach kewe mi Malo?
Lom lom, ewe mwan itan Job a eis: “Ika emon mwan a malo, epwe tongeni manausefal?” (Job 14:14, King James Version) Eni en mi fen pwal ekieki usun ena mettoch. Epwe ifa usun meefiom ika en mi fen silei pwe epwe tufich ngonuk om kopwe chuurisefalli atongom kewe mi fen malo won chok ei fonufan fan ekkewe napanap mi fokkun murinno?
Iwe, ewe Paipel a pwonei: “Ir kewe mi malo senikemi repwe manau. . . . Repwe manausefallita.” Ewe Paipel a pwal apasa: “Ir kewe mi pung repwe fonueni ewe fonufan, o repwe nonnom won, feilfeilo chok.”—Aisea 26:19; Kol Fel 37:29.
Ren ach sipwe eani lukuluk won ekkena sokkun pwon, epwe akkom lamot ach sipwe polueni ekkoch kapas eis: Pwata aramas ra malo? Ia ekkewe mi malo ra nonnom ia? Pwata sia tongeni luku pwe repwe tongeni manausefal?
Malo, me Met A Fis Lupwen Sia Malo
Ewe Paipel a affata pwe esap an Kot kokkot seni le popun pwe aramas repwe malo. A forata ewe akkaeuin pean aramas Atam me If, a anomur lon eu paratisin fonufan itan Ichen, me a alluku ngenir ar repwe nounou me achoufetalei ewe paratis won unusen fonufan. Repwe chok malo ika pwe repwe alleasolapa an kewe alluk.—Kenesis 1:28; 2:15-17.
Pokiten Atam me If rese aucheani an Kot kirokiroch ngenir, ra alleasolap ngeni me kuna liwinin tipisir. Kot a ereni Atam: “En [kopwe] liwiniti ewe pwul, pun en ka for seni. Pun en susuun pwul, iwe, kopwe liwiniti susuun pwul.” (Kenesis 3:19) Mwen forutan Atam esor Atam; i susuun chok pwul. Iwe, pokiten an alleasolap, are tipis, Atam a chok liwiniti susuun pwul, weween ese chuen wor Atam.
Weween, malo a wewe ngeni ese chuen wor manau. Ewe Paipel a alollofesenir, a era: “Liwinin tipis malo, nge liffangen ewe chenin Kot manau esemuch.” (Rom 6:23) Fan iten an epwe pwarata pwe ese chuen wor ekiek mwirin malo, ewe Paipel a apasa: “Pun ekkewe mi manau ra silei pwe repwe malo; nge ekkewe mi malo, rese silei och mettoch.” (Ecclesiastes 9:5) Lupwen emon a malo, ewe Paipel a awewei: “An ngasangas a feil seni, a liwiniti an pwul; lon ewe chok ran ekiekin letipan kewe repwe poutmwalilo.”—Kol Fel 146:3, 4.
Iwe nge, pwata oukich meinisin sipwe malo ika Atam me If chok ra alleasolapa an Kot we alluk lon Ichen? Iwe, pokiten oukich meinisin sia uputiu mwirin an Atam we alleasolap, sia alemwiri tipis me malo seni. A usun chok ewe Paipel a awewei: “Pokiten emon aramas [Atam], tipis a tolong lon fonufan, o pwal malo ren tipis; a iei usun malo a tori aramas meinisin.”—Rom 5:12; Job 14:4.
Nge ekkoch repwe eis: ‘Ese wor an aramas soul mi chok manau mwirin malo?’ A ina usun lukuen chommong aramas, iwe, ra pwal mwo nge apasa pwe malo a wewe ngeni eu asam ngeni pwal eu sokkun manau. Nge, ena sokkun ekiek ese popu seni ewe Paipel. Nge, ewe Paipel a pwarata pwe en emon soul, om we soul a wewe ngeni pwisin en fiti fengen meinisin napanapen inisum me ekiekum kewe. (Kenesis 2:7; Jeremaia 2:34; Proverbs 2:10) Iwe, ewe Paipel a pwal apasa: “Ewe soul mi tipis—pwisin i epwe malo.” (Ezekiel 18:4) Ese fokkun mak lon ewe Paipel pwe mei wor an aramas soul mi tongeni manau mwirin maloon ewe inis.
Epwe Ifa Usun Aramas Repwe Tongeni Manausefal
Mwirin tipis me malo ra tolong lon fonufan, Kot a pwarata pwe mei wor an we kokkot pwe ekkewe mi malo repwe manausefal. Ina minne ewe Paipel a awewei: “Eperiam . . . a fen ekieki pwe Kot a tongeni amanauata [noun we Aisek] seni malo.” (Ipru 11:17-19) Ese fokkun mwaalilo lukuen Eperiam, pun ewe Paipel a apasa usun ewe mi Unusen Tekia: “Pun Kot esap i Koten ekkewe mi malo, pwe Koten ekkewe mi manau, pun aramas meinisin ra chok manau ren i.”—Luk 20:37, 38.
Ewer, ese chok wor an ewe Kot mi Unusen Tekia manaman, nge a pwal wor an mochen amanauasefallieta ir kewe a filata. Jises Kraist a pwisin apasa: “Iwe, ousap weitifengen ren ei sokkun, pun epwe feito ewe fansoun pwe chon peias meinisin repwe rong leuwan, o repwe tou.”—Jon 5:28, 29; Foffor 24:15.
Ekis chok fansoun mwirin an a apasa ena, Jises a kuna an ekkoch aramas pwisauu emon mi malo seni eu telinimwen Israel itan Nein. Emonewe mi malo, i chok noun inan we aluwol, nge inan we a fen pwal ma seni puluan. Iwe, lupwen a kuna neminewe pwe a fokkun letipechou, a wesewesen tongei. Iwe, a fos ngeni ewe soma me apasa: “Aten, upwe eronuk, pwe kopwele pwata.” Iwe, atewe mi malo a motteta, iwe, Jises a ngeni inan we.—Luk 7:11-17.
Usun chok an a fis ngeni ewe fefin mi malo seni puluwan we, chon le imwen Jairus kewe ra pwal meseikkapo atun Jises a chuurir, nge Jairus i emon samolun ewe sinakok (imwen fel) an ekkewe chon Jus. Noun we nengngin 12 ierin, a malo. Nge, lupwen Jises a wareiti imwen Jairus we, a tolong lon leenien ewe nengngin mi malo me apasa: “Neminnen, kopwe pwata.” Iwe, a pwata!—Luk 8:40-56.
Mwirin, chienen Jises we Lasarus a malo. Iwe, Lasarus a fen malo ruanu ran lupwen Jises a wareiti imwan we. Inaamwo ika fefinan we Marta a fokkun letipechou, nge a pwarata an apilukuluk ren an apasa: “Ua fen silei pwe epwe manaueta lon ewe manausefal lon ewe sopolon ran.” Nge Jises a feilo ngeni ewe peias, me erenir ar repwe ekielo ewe fau, me kokko: “Lasarus, kopwele tou.” Iwe, a tou!—Jon 11:11-44.
Iwe, ekieki mwo won ei mettoch: Ifa napanapen Lasarus lon ekkewe ruanu ranin an malo? Lasarus ese kapas usun an nonnom lon eu langin pwapwa are lon riaffoun ell, nge epwe fokkun aporausa ika a fen kuna. Aap, Lasarus ese silei och mettoch atun an we a malo, me epwe chok ina usun tori ewe “fansoun manausefal lon ewe sopolon ran” ika pwe Jises ese fen amanauasefallieta i lon na fansoun.
Pungun pwe an Jises kewe manaman lon na fansoun rese efisi feiochfochofoch pun ir kewe a amanauereta ra malosefal. Iwe nge, 1900 ier lom a awora ewe pisekin annet pwe ren ewe manamanen Kot, ir kewe mi malo ra tongeni manausefal! Iwe, ren ekkewe manaman Jises a fori a pwarata met epwe fis won unusen fonufan fan an Kot we Muu.
Lupwen Emon Atongach we A Malo
Inaamwo ika a nom reom ewe apilukulukun manausefal, nge epwe chuen watte om letipechou lupwen ewe chon oput, iei i malo, a angei seni emon manauan. Eperiam a luku pwe puluan we epwe manausefal, nge sia allea pwe “Eperiam a kechueiti Sara o ngungures won.” (Keneses 23:2) Iwe, a fet Jises? Lupwen Lasarus a malo, “ngunun we a fokkun chou,” iwe ekisilo mwirin “a kechiu.” (Jon 11:33, 35) Ina minne, ika emon atongom we a malo, esap eu minen asau om kopwe kechiu.
Lupwen a malo emon nau, a akkaeuin weires ngeni inan we. Ina popun ewe Paipel a kapas usun ukukun ewe riaffou emon inelap a tongeni meefi. (2 Kings 4:27) Pungun pwe a pwal weires ngeni ewe sam. “Amwo upwe siwiluk le malo,” iei alon King Tafit atun noun we Apsalom a malo.—2 Samuel 18:33.
Iwe nge, pokiten en mi eani lukuluk won ewe mettoch manausefal, om we letipechou esap nomofochelo. Usun ewe Paipel a apasa, kosap lolilen usun chok ekkewe ekkoch esor och apilukuluk allim rer.” (1 Tesalonika 4:13) Nge, kopwe arap ngeni Kot lon iotek, me ewe Paipel a pwonei pwe “I pwisin epwe amwochuk.”—Kol Fel 55:22
Ika ese fen pwa, meinisin ekkewe wokisin lon ei taropwe a popu seni ewe New World Translation of the Holy Scriptures.