“Jiowa, Emon Kot Mi Umoumoch Me Kitokiroch”
“Ngang ewe Samol mi Lapalap, ngang ewe Samol mi Lapalap, ngang eman Kot mi eani umoumoch me kirokiroch, ua songomang, ua pwal woun tong me allukuluk.”—EKISTOS 34:6.
1. (a) Menni auruur ewe Paipel a awora fan iten aramas mi fen kuna attonger mi rikilo seni fel mi limelimoch? (b) Ifa ekiekin Jiowa ussun ekkewe mi fori tipis?
“NEI WE NENGNGIN a ereniei pwe ese chuen mochen fiti ewe mwichefelin Chon Kraist,” alon emon sam Chon Kraist. “Fite ran, wiik, pwal mwo nge maram mwirin, ua meefi weires lon inisi. A weires lap seni maalo.” A mmen aloliilen ika emon attongach a rikilo seni ewe alen fel mi limoch. A fen fis ngonuk ei mettoch? Ika pwe wuu, om silei pwe Jiowa mi silei om weires epwe auruuru letipom. (Ekistos 3:7; Aisea 63:9) Nge met meefian ussun ekkeei chon tipis? Ewe Paipel a pwaraata pwe Jiowa a umoumochun etiwer ar repwe uochsefal mwen mesan. A tingormau ngeni ekkewe Chon Jus mi lukumach lon ranin Malakai: “Oupwe liwinto rei, pwe ngang upwe liwin ngenikemi.”—Malakai 3:7.
2. Ifa ussun ewe Paipel a pwaraalo pwe umoumoch eu leiin lapalapen Jiowa mi lap?
2 An Kot umoumoch a pwar ngeni Moses won ewe Chuuk Sainai. Me ikena ie, Jiowa a pwaraalo pwisin i ussun “eman Kot mi umoumoch me kirokiroch, songomang, pwal woun tong me allukuluk.” (Ekistos 34:6) Ei pwaraata a itelapei pwe umoumoch eu kinikinin lapalapen Jiowa. A “mochen pwe aramas meinisin repwe tori aier,” alon ewe Chon Kraist aposel Piter. (2 Piter 3:9) Pwungun pwe, an Kot umoumoch mi kauk. “Nge usap amusafatei chon tipis,” a ereni Moses. (Ekistos 34:7; 2 Piter 2:9) Nge, “Kot mi tong,” me umoumoch eu kinikinin tong mi lap. (1 Jon 4:8; Jemes 3:17) Jiowa esap “amwochu an song tori feilfeilachok,” me a “pwapwa le pwarata an tong ellet.”—Mika 7:18, 19.
3. Ifa sokkofesenin ekiekin Jises me ekkewe soumak me Farisi ussun umoumoch?
3 Jises a unusen appiru Seman we lon lang. (Jon 5:19) Sap minne a tipeeu ngeni fofforingauen ekkewe chon tipis lupwen a pwaraata umoumoch ngeniir, nge an memmeef mi ussun chok ewe tong a meefi ngeni ekkewe mi samau. (Alollo ngeni Mark 1:40, 41.) Ewer, me ren Jises, umoumoch “mettoch mi lamot” leiin Allukun Kot. (Mattu 23:23) Nge, ekieki ussun ekkewe soumak me Farisi, mi kon aucheaani alon pwungun alluk ina popun rese chuen tongeni pwaraata umoumoch. Lupwen ra kuna an Jises chiechi ngeni ekkewe chon tipis, ra ngunungunungau: “Atei a chok etiwa aramas mi tipis, o a etir le mongo.” (Luk 15:1, 2) Jises a polueni ekkewe mi tipi ngeni i ren ulungat kapas awewe, eu me eu leiir mi pwaraata an Kot umoumoch.
4. Ikkefa ekkewe ruu kapas awewe Jises a aporausa, me ifa weween ir me ruu?
4 Aewin, Jises a poraus ussun emon mwan mi likitaalo 99 siip pwe epwe kukkutta emon mi mwalechelo. Met weween alon? “Epwe pwal wor pwapwa won lang pokiten an emon chon tipis aier, lap seni ekkewe tiue-me-tiuemon chon pung rese aier.” Mwirin, Jises a poraus ussun emon fefin mi kuttafichi efou moni silfer mi mwalechelo me pwapwa lupwen a kuna. Ifa ussun a apwonueta? “Pwapwa epwe fis fan mesen ekkewe chonlangin Kot ren emon chon tipis mi aier.” Jises a aporausa ewe aulungatin kapas awewe ren an nounou eu kapas monomon.a Chommong ra fen ekieki pwe iei ewe kapas monomon mi murinno seni meinisin. Ach kaeo ussun ei kapas monomon epwe alisaata ach miritiiti me appiru an Kot umoumoch.—Luk 15:3-10.
Emon Aluwon Mi Lukumach a Su Seni Imwan
5, 6. Ifa ussun ewe aluwon mi mwalechelo lon an Jises aulungatin kapas awewe a pwaraata nafangauen kilisou?
5 “A wor emon mwan mi nouni ruemon at. Iwe, ewe mi kis leir a ereni semer, ‘Semei, kopwele ngeniei alemwiriei.’ Iwe, atewe a ineti lefiler an kewe pisek. Iwe mwirin ekkoch ran, ewe mi kis a ionfengenni an kewe pisek meinisin, o a sailo won fonu touau. O lon ewe fonu, a fangeseroulo an pisek ren fofor ingau.”—Luk 15:11-13.b
6 Ewe aluwon mi mwalechelo a pwaraata nafangauen kilisou. Aewin, a ereni seman we pwe epwe angei an alemwir, nge mwirin a fangeseroulo “ren an fofor ingau.” Ewe kapas “ren an fofor ingau” a affou seni ewe kapasen Kriik mi wewe ngeni “maanangau.” Emon sou kaeo a apasa pwe ena kapas “a pwaraata an unusen tunaalo lapalap mi murinno.” Ina popun, a pwungu ngeni ewe aluwon lon an Jises kapas monomon epwe iteni prodigal, lon fosun Merika, eu kapas a wewe ngeni emon mi aeamwalli me asolapa pisek me moni.
7. Io ikenai mi ussun chok ewe aluwon mi mwalechelo, me met popun chommong ena esin aramas ra kutta ngaselo lon “eu fonu mi towau”?
7 Mei wor aramas ikenai mi ussun chok ei aluwon? Ewer. A minen aloliilen pwe mei wor ekkoch ra fen su seni ewe “imw” mi lukulukoch imwen Semach mi nonnom lang, Jiowa. (1 Timoti 3:15) Ekkoch leiir ra meefi pwe lapalapen imwen Kot a kon eipo, pwe mesen Jiowa mi mammaseer eu minen eppet lap seni minen tumun. (Alollo ngeni Kol Fel 32:8.) Ekieki ussun emon fefin Chon Kraist mi maarita fan emmwenien allukun ewe Paipel nge mwirin a wiliiti chon sakau me a aea safeien opuchopuch. Ren an nennesokuriiti ena fansoun mi rochopwak lon manauan, a apasa: “Ua mochen anneta pwe upwe tongeni pwisin nemeniochu manauei. Ua mochen chok fori minne ua mochen, me use mochen pwe emon epwe ereniei met upwe fori.” Ussun ewe aluwon mi mwalechelo, ei sarafo a kutta ngaselo. A mmen solap, pokiten an foffor mi u ngeni ewe Paipel, a katowu seni ewe mwichefelin Chon Kraist.—1 Korint 5:11-13.
8. (a) Met sokkun alillis mi suuk ngeni ekkewe ra mochen manaueni ewe manau mi u ngeni letipen Kot? (b) Met popun emon epwe ita ekiekifichi ussun menni lamalam a fiti?
8 A mmen aloliilen lupwen chienach chon luku a manaueni ewe sokkun manau mi u ngeni met Kot a mochen. (Filipai 3:18) Lupwen ei mettoch a fisita, ekkewe elter pwal ekkewe mi fich ngeniir ei wiis lon pekin ngun ra achocho le alisi ewe chon tipis. (Kalesia 6:1) Iwe nge, sanne emon epwe wiiseni wiisen noun Jises chon kaeo ika ese mochen. (Mattu 11:28-30; 16:24) Lupwen emon a watteeta, pwal mwo ekkewe sarafo repwe ita pwisin filaata menni lamalam repwe fiti. Iwe, mi nom ren emon me emon leiich ewe pwungun filaata me sipwe pwaraata en me manauan ngeni Kot. (Rom 14:12) Pwungun pwe, sipwe pwal ‘kini minne sia fotukatiu’—eu lesen ewe aluwon mi mwalechelo lon an Jises kapas monomon a muttir kaeo.—Kalesia 6:7, 8.
Riaffou lon eu Fonu Mi Towau
9, 10. (a) Met sokkun siwil a fis lon nonnomun manauen ewe aluwon mi mwalechelo, me met meefian ngeni? (b) Awewei ifa ussun ekkoch mi rikilo seni fel mi enlet ra pwal kuna ekkewe osukosuk ussun ewe aluwon mi mwalechelo a kuna.
9 “Iwe lupwen a fangeseroulo an pisek meinisin, lengita chapur a fis won ewe fonu, o atewe a popueta an osupwang. Iwe, a feilo o angang ren emon chon ewe fonu, o atewe a tinalo i lon malan, pwe epwe amongou ekkewe pik. Iwe, a fen mochen ani ekkewe uwan ira mi ekkewe pik ra ani; nge esor emon mi ngeni i och.”—Luk 15:14-16.
10 Ikaamwo a kon osupwangolo, ewe aluwon ese ekiekin liwiniiti imwan we. Nge, a chuuri emon a ngeni i och angang ewe angangen tumunu pik. Popun pun ewe Allukun Moses a apasa pwe ekkewe pik ir maan mi limengau, uruurun pwe ena sokkun angang mi anioput ngeni Chon Jus. (Lifitikos 11:7, 8) Nge inaamwo ika mwelien letipen ewe aluwon a osukosuk, a nemeni an memmeef. Pun, ewe mwan a angang ngeni, emon re wiliposun ena fonu, esap osukosuk ren meefien emon chon ekis mi mwelele. Manauen ewe aluwon mi weires a ussun chok met a fis ngeni chommong ikenai mi rikilo seni ewe alen fel mi limelimoch. Fan chommong, ekkeei sokkun aramas ra angolong lon och sokkun foffor mi anioput ngeniir me mwan. Awewe chok, lupwen a tori 17 ierin, emon aluwon a rikilo seni ewe alen Chon Kraist. “Lisowu mwaal me aeaan safeien opuchopuch a toluelo ekkewe mettoch ua kaeo seni Paipel ren fitu ier,” a apasa. Ekiselo chok, ei aluwon a kalapus pokiten an tipisin sola me nni manau. Inaamwo a pochokkulsefal lon pekin ngun nge, a ifa me watteen ewe liwinin a moni fan iten “pwapwaesini pwapwan tipis mi epwe nonnom chok fansoun mochomoch”!—Alollo ngeni Ipru 11:24-26.
11. Ifa ussun a lapelo osukosuken ewe aluwon mi mwalechelo, me ifa ussun ekkoch ikenai ra kuna pwe etipetipaen fonufan mi chok “otupotup mwal”?
11 An ewe aluwon osukosuk a lapelo pokiten “esor emon epwe ngeni i och.” Ikkefa ir chienan kewe minefo? Pokiten a itelo noun moni, a ussun ita pwe a wiliiti emon “a koput me ren aramas”. (An Salomon Fos 14:20) Ussun we chok, chommong ikenai ra rikilo seni ewe luku ra kuna pwe ekkewe mettoch me ekiek ra tupulo ren seni ei fonufan mi chok “otupotup-mwal.” (Kolose 2:8) “Ua riaffou ren watteen ai metek me letipengau pokiten esor an Jiowa emmwen,” alon emon sarafo nengngin mi su seni an Kot we mwicheich ren och fansoun. “Ua sotun lapalapeni manauen chon fonufan, nge pokiten use tongeni unusen appiruur, rese saaniei. Ussun ita ngang emon semirit mi osupwangen alillisin emon sam. Ina ewe atun ua miritiiti pwe a lamot ngeniei Jiowa. Use mochen manauei epwe towau seni i sefal.” Ewe aluwon lon an Jises kapas monomon a pwal miritiiti ena mettoch.
Ewe Aluwon a Tipatchemelo
12, 13. Met sokkun mettoch a alisi ekkoch ikenai ar repwe tipatchemelo? (Nengeni ewe pwor.)
12 “Nge lupwen a tipatchemelo, a apasa, ‘Ifa iteiten chon angangen semei, o aner mi chommong, nge ngang upwele ma ren ai echik ikei! Upwe chok uta o liwinlo ren semei, o upwe apasa ngeni, “Semei, ua fen fori tipis ngeni lang, o pwal mwen mesom. Use chuen fich ngeni ai upwe iteni noum at. Iwe, kopwe fori ngeniei usun emon chok noum kewe chon angang.”’ Iwe, a uta, o a liwinlo ren seman.”—Luk 15:17-20.
13 Ewe aluwon “a tipatchemelo.” Ren och fansoun, a manaueni ewe sokkun manau mi chok akkomwa pwapwaan inisin, ussun ita a nonnom lon nonnomun anean. Nge iei a miritiiti enletin lapalapan lon pekin ngun. Ewer, inaamwo ika a tipis, mei chuen wor apilukuluk fan iten ei aluwon. Mei chuen wor ren ekkoch lapalap mi murinno. (An Salomon Fos 24:16; alollo ngeni 2 Kronika 19:2, 3.) Nge epwe ifa ussun ekkewe ra su seni noun Kot kewe aramas ikenai? Epwe pwung ach sipwe ekieki pwe ese chuen wor ar apilukulukun liwinsefal, me pokiten ar foffor mi lukumach a anneta pwe ra fen tipis ngeni an Kot ngun mi fel? (Mattu 12:31, 32) Sap weween pwe a ina ussun. Fitemon leiir ra loliileniesini met ra foffori, me lo, lo, lo, chommong leiir ra tipatchemsefallilo. “Use fan eu, monukaalo ussun Jiowa,” alon emon sister, lupwen a ekieki ussun ewe fansoun ese nom lon an Kot mwicheich. “Ua iotek iteitan pwe, eu ran, epwe etiwasefalliei lon ewe enlet.”—Kol Fel 119:176.
14. Ewe aluwon mi mwalechelo a appossa letipan le fori met, me ifa ussun a apwonueta ren tipetekison?
14 Nge met ekkewe ra fen rikilo repwe tongeni fori ussun nonnomun manauer? Lon an Jises we kapas monomon ewe aluwon a filaata an epwe liwiniiti imwan me tingor omusomus seni seman we. “Kopwe fori ngeniei usun emon chok noum kewe chon angang,” ewe aluwon a uppos le apasa. Emon chon angang epwe angang fan iten chok eu me eu ran me epwe tongeni pout seni an angang lon chok pwal ena ran. Ei angang a kisikis seni emon kichiniwel, popun i mi ussun chok kinikinin ewe famili. Ina popun ewe aluwon ese ekiekin tingor pwe epwe wiliisefaliiti wiisen nau lon an we famili ussun chok loom. Epwe tipemecheres le angei ewe wiis mi kisikis seni meinisin pwe epwe anneta an tuppwol ngeni seman we ran me ran. Iwe nge, ewe aluwon epwe ruko ren met epwe fis.
Pwapwaan An Etiwa
15-17. (a) Ewe sam a fori met lupwen a kuna noun we? (b) Met weween ewe uf, ring, me sus ewe sam a awora ngeni noun we? (c) An ewe sam ammonlaata eu kametip a pwaraata met?
15 “Nge lupwen a chuen nom touau, seman we a nengeni i, o a tongei i. Iwe, a chelo o forapachei o mitiri i. Nge noun we a apasa ngeni seman, ‘Semei, ua fen fori tipis ngeni lang, o pwal mwen mesom.’ Nge seman a ereni noun kewe chon angang, ‘Oupwele muttir wato eu mangaku mi fakkun och seni meinisin, o foutei ngeni atei. O oupwe pwal alele ngeni ring won poun, o pwal pwilitalong sus won pechen. Oupwe wato ewe appanen kou mi aumanau o nielo, pwe sipwele mongo o pwapwa. Pun nei ei aluwol a fen malo, nge a manaueta; a pwal mwalechelo, nge ua fen kuna.’ Iwe ra popueta ar pwapwafengen.”—Luk 15:20-24.
16 Emon sam me in mi tong repwe kukkutta ewe fansoun lupwen nour epwe pochokkulelo lon pekin ngun. Iwe, sipwe tongeni anchangei semen ewe aluwon, mi akkatola ewe aal ngeni imwan we iteiten ran, me apilukuluku liwintoon noun we. Iei a kuna noun we mi feffeito won ewe aal! Ese mwaal a fen siwil lapalapan we. Nge, ewe sam a esinna i lupwen “a chuen touau.” Ese atola ufan kewe mi mes me lapalapan mi letipechou; a kuna noun, me a ssa pwe epwe chuuri i!
17 Lupwen ewe sam a tori noun we, a foropachei o mitiri i. Mwirin a alluku ngeni noun kewe chon angang pwe repwe waato eu uf, efoch ring, me sus fan iten noun we. Ei uf esap chok och sokkun mangaku aramas ra ufouf iteiten ran, nge “ewe mi och seni meinisin”—eli eu sokkun uf mi chchu ren terech mi ling ra aea fan iten emon wasola mi itefoulo. Pokiten fan chommong ekkewe kichiniwel rese nounou ring me sus, ewe sam a pwaraata pwe a etiwasefalli ewe aluwon ussun noun. Nge ewe sam a fori lap seni ena. A ammonlaata eu kametip pwe repwe pwapwaesini liwintoon noun. A ffatoch pwe ei mwan ese mangaueiti an omusaalo noun we are a chok omusaalo pokiten an liwinsefal; a mochen omusaalo tipisin. A apwapwai i.
18, 19. (a) Ifa ewe lesen kopwe kaeo ussun Jiowa seni ewe kapas monomon ussun ewe aluwon mi mwalechelo? (b) Ussun fofforun Jiowa ngeni Juta me Jerusalem, ifa ussun Jiowa a “witiwiti” an chon tipis liwin?
18 Iwe, ifa ewe lesen seni ewe kapas monomon ussun ewe aluwon mi mwalechelo sipwe tongeni kaeo ussun ewe Kot sia fel ngeni? Aewin, pwe Jiowa mi “umoumoch me kirikiroch, songomang me pwal woun tong me allukuluk.” (Ekistos 34:6) Pwungun pwe, umoumoch eu me leiin lapalapen Kot mi lap. A ina ussun an foffor ngeni aramas mi osupwang. Mwirin, an Jises kapas monomon a pwal aiti ngenikich pwe Jiowa a “amusala tipis.” (Kol Fel 86:5) A kukkutta, lon kapas awewe, siwilin lapalapen ekkewe aramas mi tipis pwe epwe wor an tufichin pwaraata umoumoch ngeniir.—2 Kronika 12:12; 16:9.
19 Awewe chok, ekieki ifa ussun fofforun Jiowa ngeni Israel. Jiowa a afosa ewe soufos Aisea le awewei pwe Juta me Jerusalem ‘mi semmwen seni mokuran tori pechen.’ Nge, a pwal apasa: “Jiowa epwe chok witiwiti an epwe kirikiroch ngenikemi, a pwal monleta pwe epwe umoumoch ngenikemi.” (Aisea 1:5, 6; 30:18; 55:7; Isikiel 33:11) Ussun chok ewe sam lon an Jises we kapas monomon, Jiowa a ‘akkatola ewe aal,’ lon kapas awewe. A mwotores le witiwiti liwintoon ekkewe ra fen su seni imwan. Esap iei met sia kutta seni emon sam mi tong?—Kol Fel 103:13.
20, 21. (a) Ifa ussun an Jiowa umoumoch a lukeato chommong ikenai? (b) Met sipwe kaeo lon ekkewe poraus mwirin?
20 Iteiten ier, an Jiowa umoumoch a lukeato chommong ar repwe miritilo me liwinsefal ngeni fel mi enlet. A ifa me watteen ewe pwapwa ei mettoch a waato ngeni attonger kewe! Awewe chok, ekiekisefalli ussun ewe sam Chon Kraist sia poraus ussun le poputaan. A mmen apwapwa pwe noun we nengngin a pochokkulsefal lon pekin ngun me iei a fiti ewe angangen pioneer full-time. “Ai pwapwa mi unus me ren ukuukun ewe pwapwa sia tufich ngeni lon ei otot,” a apasa. “Chonun mesei mi letipeta a fen wiliiti chonun mesei mi pwapwa.” Enlet, pwal mwo nge Jiowa a meefi chengel!—An Salomon Fos 27:11.
21 Nge mei pwal wor och poraus ussun ewe kapas monomon ussun ewe aluwon mi mwalechelo. Jises a sopweielo ewe poraus pwe epwe tongeni pwaraata sokkofesenin an Jiowa umoumoch ngeni fofforun ekkewe soumak me Farisi mi kon eipo me aweiresi aramas. Ifa ussun a fori ei mettoch—me ifa ussun a weneitikich—epwe pwaalo lon ewe poraus mi tapwoto.
[Footnote]
a Sap minne ekkewe kapas monomon me pwal ekkewe ekkoch kapas awewe mi mak lon ewe Paipel a wesewesen fis. Pwal eu, popun ekkeei poraus ra mak pwe repwe asukula aramas eu lesen ussun minne mi pwung me mwaal, ese lamot ach sipwe kutta titchikin weween eu me eu mettoch lon ewe poraus.
b Weween ei kapas monomon a mak lon ewe Watchtower minen February 15, 1989, pekin taropwe 16, 17.
Sipwe Enniwili
◻ Ifa ussun ekiekin Jises ussun umoumoch a sokko seni ekiekin ekkewe Farisi?
◻ Io ikenai a ussun chok ewe aluwon mi mwalechelo, me ifa ussun?
◻ Met sokkun mettoch a atipatchemaalo ewe aluwon mi mwalechelo?
◻ Ifa ussun ewe sam a pwaraata umoumoch ngeni noun we mi aier?
[Pwóór lón pekin taropwe 21]
RA MIRITILO
Met a alisi ekkoch mi fen katowu seni ewe mwichefelin Chon Kraist ar repwe miritilo? Ekkeei poraus mwirin epwe asaramakich ussun ei mettoch.
“Ua silei lon letipei ia ewe enlet a nonnom ie. Ekkewe ier chommong ua kakkaeo ewe Paipel me fiffiti ekkewe mwich an Chon Kraist a fokkun kkuu manauei. Ifa ussun upwe chuen tongeni sopweilo le tunaalo Jiowa? Ese poutieilo; ua su seni i. Iwe, le sopwoloon, ua miritiiti mwaalin me lukumachen ai foffor me pwungun Kapasen Jiowa fansoun meinisin—‘kopwe kini minne kopwe fotukatiu.’”—C.W.
“Nei we nengngin a poputa le fos, me a kkuu letipei pun ua mochen asukula i och mettoch ussun io na Jiowa me ifa ussun epwe iotek ngeni i. Use tongeni onnut, me eu pwin ua sa won wai ngeni eu park me kechiu. Ua kechiu, me ua keran poputasefal le iotek ngeni Jiowa. Ua chok silei pwe ua mochen pwe Jiowa epwe nonnom sefal lon manauei, me ua apilukuluku pwe epwe tongeni omusaeilo.”—G.H.
“Ika porausen lamalam epwe piita lupwen ua poraus ngeni aramas, upwe apasa pwe ika upwe filaata ewe lamalam mi asukula ewe enlet, upwe wiliiti emon Chon Pwaraata Jiowa. Mwirin upwe awewei pwe me loom ngang emon leiir, nge use tongeni tikeri, ina popun ua towu seni ewe lamalam. Lupwen ua miritiiti ei mettoch, ua meefi tipitipingau me letipechou fan chommong. Mwirin ua pwisin apasa, ‘Use pwapwa. A lamot pwe epwe wor siwil watte lon manauei.’”—C.N.
“Inik-me-limu ier loom ngang me puluwei mi katowu. Mwirin, lon 1991, am aua ruko me pwapwa lupwen ruuemon elter ra chuurikem me erenikem ussun ewe tufichin am aupwe tongeni liwinsefal ngeni Jiowa. Wonu maram mwirin, am aua fokkun pwapwa pwe am aua tosefallilong. Puluwei a 79 ierin me ngang 63 ieri.”—C.A.