Akkappiru An Jiowa Umoumoch
“Ami oupwe umoumoch, usun Sememi mi umoumoch.”—LUK. 6:36.
1. Ifa ussun ekkewe Farisi ra pwaraata ar nafangauen umoumoch?
INAAMWO ika aramas ra ffor lon lapalapen Kot, fan chommong rese appiru an umoumoch. (Keneses 1:27) Awewe chok, ekieki ussun ekkewe Farisi. Ussun eu mwich, rese tongeni meefi chengel lupwen Jises a umoumochun apochokkulaata emon mwan mi maalo efoch poun lon ewe Sapat. Nge, ra pwungupwungfengen ussun Jises “epwe ifa usun ar repwe nielo i.” (Mattu 12:9-14) Lon pwal eu fansoun, Jises a apochokkulaata emon mwan mi chun seni chok an uputiu. Iwe pwal eu, “ekkoch ekkewe Farisi” rese tongeni meefi chengel ren an Jises umoumoch. Nge, ra ngunungunungau: “Atewe esap seni Kot, pun ese pinini ranin fel.”—Jon 9:1-7, 16.
2, 3. Met weween alon Jises lupwen a apasa, “Oupwe nengeni o tumunukemi seni lefelin ekkewe Farisi”?
2 Tipeforeaan ekkewe Farisi a wewe ngeni tipis ngeni aramas me Kot. (Jon 9:39-41) Ren popun mi murinno, Jises a ouroura noun kewe chon kaeo, “Oupwe nengeni me tumunukemi seni ewe lefenin” ekkeei mwichen aramas mi tekia me pwal ekkoch chon lamalam, ussun chok ekkewe Satusi. (Mattu 16:6) Ewe Paipel a nounou lefen pwe epwe wewe ngeni tipis are ppwor. Ina popun Jises a apasa pwe minne ekkewe “soumak me Farisi” ra asukula aramas epwe tongeni alimengaua fel mi limelimoch. Ifa ussun? Lon ar asukula aramas ar repwe ekieki ussun allukun Kot me ren filien ekkewe sou mak me Farisi lon pekin ekiek me eoreni, nge ra likitaalo “ekkewe mettoch mi lamot,” kapachelong umoumoch. (Mattu 23:23) Ei sokkun lamalamen eoreni a siwili fel ngeni Kot ngeni eu mettoch mi kon chouni aramas.
3 Lon ewe oruuen kinikinin an we kapas monomon ussun ewe aluwon mi mwalechelo, Jises a pwaraalo ekiekin ekkewe nouwisen lamalamen Jus mi ppwor. Lon ewe kapas monomon ewe sam, mi wewe ngeni Jiowa, a mwotores le omusaalo noun we mi aiersefal. Nge pwiin watte, mi wewe ngeni “ekkewe Farisi me ekkewe soumak,” ra eani memmeef mi unusen sokkofesen ussun ena mettoch.—Luk 15:2.
Songen Pwiin
4, 5. Met weween a “mwalechelo” pwiin ewe aluwon?
4 “Nge noun we mi lap a nonnom le mal. Lupwen a liwinto o arap ngeni imwer we, a rong ngingin keseng o pworuk. Iwe, a korato emon nour kewe chon angang, o a eisini i usun weween ekkeei mettoch. Iwe, atewe a apasa ngeni i, ‘pwiom we a fen liwinto, o semom a nielo ewe appanen kou aumanau, pun a kuna noun we pwe a manau, o a pwal pochokkul.’ Nge ewe mwanichi a song, o ese mochen tolong.”—Luk 15:25-28.
5 Mi ffat pwe, esap chok ewe aluwon mi mwalechelo a wor an osukosuk. Alon eu puken awewe, “Ekkewe ruuemon aluwon lon ewe kapas monomon ra mwalechelo, emon pokiten an fofforingau mi alimengaua i, me ewe emon seni an pwisin atekiaata an pwung nge a chunolo ren. Nengeni mwo pwe pwiin ewe aluwon mi mwalechelo ese chok mochen an esap chengel nge a pwal “song.” Waaren ewe kapasen Kriik fan iten ewe kapas “song”, esap chok wewe ngeni ekis song, nge eu eoreni lon ekiekin mi nomofoch. Ese mwaal, pwiin ewe aluwon mi mwalechelo a amwochu eu oput mi alollol, ina minne a meefi pwe ese pwung ar repwe pwapwaiti liwintoon emon esap ita fen su seni imwan we.
6. Pwiin ewe aluwon mi mwalechelo a weneiti io, me pwata?
6 Pwiin ewe aluwon mi mwalechelo a ochchun liosueta ekkewe mi mangaueiti ewe tong me alillis Jises a awora ngeni ekkewe chon tipis. An Jises umoumoch ese kkuu letipen ekkeei aramas mi forea; rese pwal fiti ewe pwapwa a fis lon lang lupwen emon chon tipis a kuna omusomusen an tipis. Nge, an Jises umoumoch a asongeer, me ra poputa le “ekiekingau” lon letiper. (Mattu 9:2-4) Lon eu fansoun, songen ekkewe Farisi a fokkun watte, ina popun ra korato emon mwan Jises a fen apochokkulaata me mwirin ra “atou atewe seni” ewe sinakok! (Jon 9:22, 34) Ussun pwiin ewe aluwon mi mwalechelo, ewe “ese mochen tolong,” ekkewe nouwisen lamalamen Jus ra song lupwen mi suuk ngeniir ar tufichin “eti chon pwapwa lon ar pwapwa.” (Rom 12:15) Jises a pwal pwaraalo ar ekiekingau lupwen a sopweilo an we kapas monomon.
Ekiek mi Mwaal
7, 8. (a) Ifa ussun pwiin ewe aluwon a pwaraata pwe ese weweiti weween wiisen emon nau? (b) Ifa ussun ewe mwanichi mi sokko seni seman we?
7 “Iwe seman we a tou, o a tingor ngeni i. Nge atewe a polueni seman, ‘Nengeni, ekkeei chommong ier ua akangang ngonuk, o use mo puratiu alom fan eu. Nge kese mo ngeniei emon appanen siike pwe upwe pwapwafengen me chienei kewe. Nge iei, lupwen noum we a liwinto, atewe mi asolapalo om pisek fan asengesin ekkewe fefin ingau, iwe, ka nielo ewe appanen kou aumanau fan asengensin i.’”—Luk 15:28-30.
8 Ren ekkeei kapas, pwiin ewe aluwon mi mwalechelo a pwaraata pwe ese weweiti weween wiisen emon nau. A angang ngeni seman we ussun emon chon angang a angang ngeni an we boss. Ussun a ereni seman we: “Ua akangang ngonuk.” Pwungun, ei mwanichi ese fan eu su seni imwan are tipis ngeni allukun seman we. Nge a alleasochis pokiten tong? A kuna pwapwa enlet lon an angang ngeni seman, are a pwisin menemenoch pokiten a luku pwe i emon nau mi och pun a apwonueta wiisan “le mal”? Ika a wesewesen emon nau mi achengicheng, met popun ese eani ekiekin seman we? Lupwen a tufichin pwaraata umoumoch ngeni pwiin we, met popun esor tong lon letipan?—Alollo ngeni Kol Fel 50:20-22.
9. Awewei ifa ussun ekkewe nouwisen lamalamen Jus ra lapalapeni lapalapen ewe mwanichi.
9 Ekkewe nouwisen lamalamen Jus ra ussun chok ewe mwanichi. Ra luku pwe ra tuppwol ngeni Kot pokiten ra unusen alleasochisi ewe alluk. Pwungun pwe, alleasochis a lamot. (1 Samuel 15:22) Nge ar akkomwa foffor a siwili fel ngeni Kot ngeni eu angang emon a chok eorenaalo, me a fis pwe aramas repwe katol nge esap waato pwapwa mi enlet lon pekin ngun. Ra kon pwapwaiti ar eoreni. Esor tong lon letiper. Ra meefi pwe ekkewe pwiin aramas ra ussun chok ppwul fan pecher, pwal mwo nge eita ngeniir “aramas mi anumamau.” (Jon 7:49) Enlet, epwe ifa ussun Kot epwe ingeiti fofforun ena esin nouwisen lamalam lupwen letiper a towau seni?—Mattu 15:7, 8.
10. (a) Met popun ekkewe kapas, “Ua mochen umoumoch, nge esap asor” fon mi murinno? (b) Met epwe fis ngeni aramas rese pwarata umoumoch?
10 Jises a ereni ekkewe Farisi ar repwe “feilo kaeo meeta weween ei kapas, ‘ua mochen umoumoch, nge esap asor.’” (Mattu 9:13; Osea 6:6) Ra osukosuk ren minne a lamot lon manauer, pun ar asor meinisin epwe lamot mwaal ika rese pwaraata umoumoch. Enlet, ei mettoch a fokkun auchea, pun ewe Paipel a apasa pwe me ren Kot ekkewe “ese wor ar umoumoch” epwe “fich ngeniir malo.” (Rom 1:31, 32) Iwe, esap eu minen amairu pwe Jises a apasa pwe ei mwichen nouwisen lamalam epwe kuna maalo fochofoch. Pwungun pwe, ar pwaraata nafangauen umoumoch a pwaraata pwe a fichiitir ei kapwung. (Mattu 23:33) Nge, eli ekkoch seni ei mwich repwe tongeni kuna alillis. Le muchuloon an we kapas monomon, Jises a achocho le awenechara ekiekin ena esin Chon Jus ren kapasen ewe sam ngeni noun we mwanichi. Sipwe atola ifa ussun.
Umoumochun Emon Sam
11, 12. Ifa ussun ewe sam lon an Jises kapas monomon a sotun fos ngeni noun we mwanichi, me eli ifa weween an ewe sam nounou ewe kapas “pwiom”?
11 “Nge a apasa ngeni i, ‘Nei, fansoun meinisin ka chok nonnom rei, o mettoch meinisin minne ai epwe om. A fich ngeni ach sipwe pwapwa o kinamwelo, pun pwiom we mi malo, nge a fen manaueta, a pwal mwalechelo, nge sia fen kuna.’”—Luk 15:31, 32.
12 Nengeni mwo pwe ewe sam a nounou ewe kapas “pwiom.” Pwata? Iwe, chechchemeni pwe le poputaan, lupwen a fos ngeni seman we, ewe mwanichi a eita ngeni ewe aluwon mi mwalechelo “noum”—esap “pwi.” Ussun ita ese mochen etiwa ewe ririin famili lefilen i me pwiin we. Ina popun iei, ewe sam a ussun ita ereni noun we mwanichi: ‘I esap chok nei. Nge pwiom, fitukom me chchaom. Ina minne mei wor watte popun kopwe pwapwaiti an liwinto!’ An Jises poraus epwe ita ffatoch ngeni ekkewe nouwisen Chon Jus. Ekkewe chon tipis ra oputa, wesewesen “pwiir.” Pwungun pwe, “esap fokun wor eman chon pwung won fanufan a chok fori mine a pwung fansoun meinisin, nge esap wor an tipis.” (Än Salomon Afalafal 7:20) Iwe, weween pwe mei wor popun watte ekkewe Chon Jus mi itefoulo repwe chengel lupwen ekkewe chon tipis ra aiersefal.
13. Pokiten an Jises kapas monomon a muttir muchulo, a amwokutukich le ekieki ussun menni kapas eis?
13 Mwirin an ewe sam tingor, ewe kapas monomon a muttir muchulo. A ussun ita pwe Jises a etiwa ekkewe chon auseling ar repwe pwisin ekieki met a fis le muchuloon ewe kapas monomon. Ese lifilifil met ewe mwanichi a polueni, emon me emon chon auseling epwe pwisin ekieki ussun ei kapas eis, ‘Kopwe fiti ewe pwapwa a fisita lon lang lupwen emon chon tipis a aiersefal?’ Mi pwal suuk ngeni ekkewe Chon Kraist ikenai ar repwe pwaraata ifa ussun repwe polueni ena kapas eis. Ifa ussun?
Akkappiru An Kot Umoumoch Ikenai
14. (a) Ifa ussun sipwe tongeni apwonueta an Paul fon seni Efisus 5:1 ussun ewe mettochun umoumoch? (b) Ifa ewe ekiek mi mwaal ussun an Jiowa umoumoch sia mochen tumunu seni?
14 Paul a pesei ekkewe Chon Efisus: “Oupwe appiru Kot, usun chok noun kewe mi achengicheng.” (Efisus 5:1) Iwe, ussun Chon Kraist sipwe ita afanni an Kot umoumoch, wesewesen ffotukaalong lon letipach, me mwirin pwaraata ei lapalap lon ach foffor ngeni aramas. Iwe nge, tumun a pwal lamot. Sap minne Kot a ekisikisaalo choun tipis pokiten an pwaraata umoumoch. Awewe chok, mei wor ekkoch epwe ekieki pwe, ‘Ika upwe tipis, upwe tongeni tingor pwe Kot epwe omusaeilo, me epwe umoumoch ngeniei.’ Ena esin ekiek epwe wewe ngeni ussun minne ewe soumak Paipel Juta a eita ngeni ekkewe mi “awilielo ewe chenin Kot ngeni angol.” (Juta 4) Inaamwo Jiowa mi umoumoch, “esap amusafatei chon tipis” lupwen a apwungu ekkewe chon tipis rese mochen aiersefal.—Ekistos 34:7; alollo ngeni Josua 24:19; 1 Jon 5:16.
15. (a) Met popun a lamot lape ngeni ekkewe elter pwe repwe ekiekoch ussun umoumoch? (b) Inaamwo rese tipeeu ngeni fofforingau, met ekkewe elter repwe ita achocho le fori, me pwata?
15 Iwe, a lamot ach sipwe tumunukich seni pwal eu ekiek mi ssenuk—ewe tufichin wiliiti emon mi eipo me muttir apwungu ekkewe ra aiersefal lon letiper me loliileniesini tipisir. (2 Korint 7:11) Popun pun ekkewe elter ra wiiseni ewe wiis chon tumunu noun Jiowa kewe siip, a lamot ar repwe eani ekiekoch ussun ei mettoch, lape ngeni lupwen ra angang won mettoch mi weneiti kapwung. Ewe mwichefelin Chon Kraist epwe ita limelimoch, me epwe pwung me ren ewe Paipel ach sipwe “asulo atewe mi ngau” ren ach atowu seni ewe mwichefel. (1 Korint 5:11-13) Nge, epwe pwal och pwaaloon umoumoch ika mei wor och popun. Iwe, inaamwo ekkewe elter rese tipeeu ngeni ewe mi pukun fofforingau, ra achocho ngeni ar repwe pwaraata tong me umoumoch nge mi fiti pwung. Ra fokkun chechchemeni ewe alluk seni ewe Paipel: “Pun ewe umoumoch esap eti apungun emon mi esap apwonueta umoumoch; nge umoumoch epwe tongeni pworacho ngeni apung.”—Jemes 2:13; An Salomon Fos 19:17; Mattu 5:7.
16. (a) Ren om nounou ewe Paipel, pwaraata ifa ussun Jiowa a enletin mochen pwe ekkewe mi tipis repwe liwinsefal ngeni i. (b) Ifa ussun sipwe tongeni pwal pwaraata pwe sia etiwa liwintoon ekkewe chon tipis mi aiersefal?
16 Ewe kapas monomon ussun ewe aluwon mi mwalechelo a affataochu pwe Jiowa a mochen pwe ekkewe mi tipis repwe liwinsefal ngeni. Enlet, a suuk ngeniir ei aal tori ese chuen wor ar apilukulukun aiersefal. (Isikiel 33:11; Malakai 3:7; Rom 2:4, 5; 2 Piter 3:9) Ussun chok semen ewe aluwon mi mwalechelo, Jiowa a tongei ekkewe ra liwinsefal, me a etiweersefal ussun chok chon ewe famili. Ka kan appiru Jiowa lon ei mettoch? Lupwen chienom chon luku mi fen katowu ren och fansoun a tosefallilong, met meefiom? Sia fen silei pwe mei wor “pwapwa lon lang.” (Luk 15:7) Nge mei wor pwapwa won fonufan, lon om mwichefel, pwal mwo nge lon letipom? Are, ussun chok ewe mwanichi lon ewe kapas monomon, sia ekis mangau, ussun ita ese pwung ach sipwe etiwasefalli emon a pukun su seni noun Kot kewe?
17. (a) Met sokkun mettoch a fisita lon Korint loom, me met sokkun alillis Paul a awora pwe repwe awesaalo ewe osukosuk? (b) Met popun alon Paul we a alillisoch, me ifa ussun sipwe pwal apwonueta ikenai? (Nengeni ewe pwor peliemwanin ei pekin taropwe.)
17 Ach ekilapei met a fis orun 55 C.E. lon Korint epwe alisikich le atittina meefiach ussun ei mettoch. Me ikena ie, emon mwan mi fen katowu seni ewe mwichefel a alimelima manauan. Epwe fet pwiich kewe? Repwe ita luku pwe an aiersefal esap wesewesen seni letipan me sopweilo ar resap chiechi ngeni? Esap ina ussun, nge Paul a pesei ekkewe Chon Korint: “Iwe, epwe murinno ngenikemi are oupwe omusalo tipisin atewe, o aururu letipan, pwe ete koketiu lon letipechou chapur. Iwe, upwe tingor ngenikemi pwe oupwe pwarsefalli ngeni i ami tong.” (2 Korint 2:7, 8) Fan chommong, ekkewe chon tipis mi fen aiersefal ra tongeni meefi sau me loliilen watte. Ina popun, a lamot ngeniir ar repwe meefi pwe chiener chon luku me Jiowa ra tongeer. (Jeremaia 31:3; Rom 1:12) A lamot ei mettoch. Pwata?
18, 19. (a) Le poputaan, ifa ussun ekkewe Chon Korint ra pwaraata pwe rese annafa ar awora fon? (b) Ifa ussun “Satan epwe liapeniir” ika ekkewe Chon Korint ra ita pwaraata nafangauen umoumoch?
18 Paul a pesei ekkewe Chon Korint pwe repwe okkomusomusfengen, me eu popun a ereniir pwe “Satan ete liapenikich, pun sia sinei usun lapalapen an kewe ekiek.” (2 Korint 2:11) Ifa weween alon we? Iwe, ekiselo me mwan, Paul a apwungu ewe mwichefelin Korint popun rese annafa ar awora fon. Ra fen mutata ei mwan an epwe sopweilo an fofforingau. Pokiten ar fori ena mettoch, ewe mwichefel—lape ngeni ekkewe elter—ra apwonueta an Setan mochen, popun pun a fen pwapwa le ataielo uochun ewe mwichefel.—1 Korint 5:1-5.
19 Ika ra fori ewe eu mettoch mi pwal ssenuk, weween pwe rese mochen omusaalo tipisin emonnewe mi aiersefal, Setan epwe pwal liapeniir ren ar foffor. Ifa ussun? Ren an otupuur pokiten ra kirikiringau me ar nafangauen umoumoch. Ika ewe chon tipis mi fen aier a “koketiu lon letipechou chapur”—are ussun Today’s English Version a aloni, “epwe kon letipechou pwe epwe chok unusen fangeta”—a ifa me watteen ewe wiis ekkewe elter repwe eki mwen Jiowa! (Alollo Isikiel 34:6; Jemes 3:1) Iwe, mwirin an ouroura noun kewe chon kaeo ussun ar tumunu seni ar oturukapa “emon lein ekkeei mi kisikis,” Jises a apasa: “Oupwe pwisin tumunukemi. Are pwiom a fori tipis, kopwe fonou i; o are epwe aier, kopwe omusalo i.”a—Luk 17:1-4.
20. Ifa ussun epwe wor pwapwa won lang me won fonufan lupwen emon chon tipis a aiersefal?
20 Ekkewe fite ngerou ra fen liwinsefal ngeni fel mi limelimoch iteiten ier ra kilisou ngeni an Jiowa umoumoch ngeniir. “Use chechchemeni pwal eu fansoun lon manauei ua meefi ei esin pwapwa,” alon emon sister Chon Kraist lupwen a tosefallilong. Pwungun pwe, ekkewe chonlang ra fiti i lon an pwapwa. Amwo sipwe pwal fiti ewe “pwapwa won lang” a fisita lupwen emon chon tipis a aier. (Luk 15:7) Ren ach fori ei mettoch, sipwe appiru an Jiowa umoumoch.
[Footnote]
a Inaamwo a ussun ita a muttir tosefallilong ewe chon tipis lon Korint, sap minne epwe iei ussun ngeni meinisin mi fen katowu. Emon me emon leiir mi sokkofesen. Ekkoch ra muttir aier mwirin ra katowu. Nge ekkoch, ra mmang le pwaraata ena lapalap. Nge, fan iter meinisin, ekkewe ra tosefallilong repwe akkom pwaraata ar loliileniesini ar kewe tipis me, ika ra tufich, fori ekkewe foffor mi fich ngeni ar aier.—Fofor 26:20; 2 Korint 7:11.
Sipwe Enniwili
◻ Ifa ussun pwiin ewe aluwon a lapalapeni lapalapen ekkewe nouwisen lamalamen Jus?
◻ Ifa ussun pwiin ewe aluwon a pwaraata pwe ese weweiti wiisen emon nau?
◻ Ika sipwe ekilapei an Kot umoumoch, ikkefa ekkewe ruu mettoch mi ssenuk sia mochen tumunukich seni?
◻ Ifa ussun sipwe tongeni appiru an Kot umoumoch ikenai?
[Pwóór lón pekin taropwe 27]
“PWARSEFALLI AMI TONG FAN ITAN”
Ussun ewe emon a katowu mi fen aiersefal, Paul a ereni ewe mwichefelin Korint: “Iwe, upwe tingor ngenikemi pwe oupwe pwarsefalli ngeni i ami tong.” (2 Korint 2:8) Ewe kapasen Kriik mi affou ngeni “pwarsefalli” a weneiti kapasen alluk mi wewe ngeni “anneta.” Ewer, a lamot ngeni ekkewe ra aiersefal mi tosefallilong ar repwe meefi an aramas tongeer me an aramas pwapwaiti ar wiliiti chon ewe mwichefel.
Iwe nge, sipwe ita chechchemeni pwe lape ngeni lon ewe mwichefel rese silei ekkewe popun emon a katowu are tosefallilong. Pwal och, eli mei wor ekkoch lon ewe mwichefel mi fen feiengau are osukosuk—neman lon fansoun langattam—ren fofforingauen ewe mi aiersefal. Iwe, ach ekieki ussun ekkeei mettoch lupwen a appio porausen an emon tosefallilong, epwe alisikich ach sipwe mwokutukut ren mirit me witiwit tori sipwe tongeni pwisin fos ngeni emonnewe ren ach sipwe pwaraata ach pwapwa.
A ifa me eu minen apochokkul fan iten ekkewe ra tosefallilong ar repwe silei ussun pwapwaan ewe mwichefel pun ra uoch sefal! Sipwe tongeni apochokkula ena esin mi aiersefal ren ach foffos ngenir me chiechioch ngenir lon ewe Kingdom Hall, fansoun sia feilo afalafal, me pwal lon ekkoch fansoun mi murinno. Ren ach pwarsefalli, are anneta, ach tong fan iten ekkeei aramas mi achengicheng, sap minne sia ekisikisaalo choun ekkewe tipis ra fori. Nge, sia fiti ekkewe chonlang le pwapwaesini ar kul seni fofforun tipis me liwiniiti Jiowa.—Luk 15:7.
[Sasing lón pekin taropwe 25]
Ewe mwanichi ese mochen chengel lupwen pwiin we a liwinsefal