“Mwan Mi Ussun Liffang” Mi Wisen Ffoleni Nounn Jiowa Kkewe Siip
“Lupwen a feita won a uweialo chon eolo; a awora mwan mi ussun liffang.”—EFISOS 4:8.
1. Ifa alon emon fin Kraist ussun ekkewe elter lon an mwichefel?
“KILISOU ngenikemi ren watteen ami tong ngenikem. A wesewesen popu seni letipemi ami emelimel me ami alillis. Fansoun meinisin oua kan akkauseling ngeni am kkewe osukosuk me ukkuwawu poraus seni Paipel mi apochokkulakem. Ua kan iotek pwe esap fan eu ai upwe tunalo lamoten ami angang.” Ina makkeien emon sister ngeni ekkewe elter lon an we mwichefel. A ffat pwe ewe tong ekkewe chon mas ra pwarata a kku letipan.—1 Piter 5:2, 3.
2, 3. (a) Me ren Aisea 32:1, 2, ifa ussun ekkewe elter mi umoumoch ra kan tuttumunu noun Jiowa kkewe siip? (b) Inet emon elter epwe wewe ngeni eu liffang?
2 Jiowa a awora ekkewe elter pwe repwe wisen tumunu noun kkewe siip. (Luk 12:32; Jon 10:16) Mi achengicheng ngeni Jiowa noun kkewe siip. Pwungun pwe ra kon achengicheng ngeni pwe iwe a mooniir ren chaan Jises we mi auchea. Iwe, a ffat pwe Jiowa a pwapwa lupwen ekkewe elter repwe tumunu noun kkewe siip fan tong. (Fofor 20:28, 29) Nengeni mwo ifa ussun eu oesini a awewei lapalapen ekkewe elter, are “samol”: “Iteiten emon me emon leir epwe ussun chok eu leenien chuno seni asapwal me ussun chok eu leenien op seni molumol, me repwe ussun chok chanpupu lon eu fonu mi pwasapwas, me ussun chok nurun eu achau watte lon eu fonuapo.” (Aisea 32:1, 2) Ewer, repwe wisen tumunu, apochokkula, me oururu noun kkewe siip. Ina minne, ekkewe elter mi mammasa ekkewe siip fan tong ra kan akkachocho le apwonueta minne Kot a awisa ngenir.
3 Ewe Paipel a nounou ei kapas “mwan mi ussun liffang” fan iten ekkena sokkun elter. (Efisus 4:8) Lupwen ka ekieki ussun eu liffang, ka kan ekieki ussun eu mettoch mi atufichi och osupwang are och mettoch mi atoto pwapwa ngeni emonnewe mi angei ewe liffang. Emon elter a ussun chok eu liffang lupwen epwe aea an kkewe tufich pwe epwe awora alillis me alapalo pwapwaan ekkewe siip. Ifa ussun epwe tongeni ffori ena mettoch? Makkeien Paul lon Efisus 4:7-16 a awora poluan, iwe, a affataochu watteen an Jiowa tong ngeni noun kkewe siip.
“Mwan mi Ussun Liffang”—Ra Popu Seni Ia?
4. Ren pwonutaan Kol Fel 68:18, ifa ussun Jiowa a ‘feita won,’ me ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra wewe ngeni io?
4 Lupwen Paul a nounou ei kapas “mwan mi ussun liffang,” a aloni alon King Tafit, pwe iei alon ussun Jiowa: “Ka fen feita won; ka fen uweialo chon eolo; ka fen angei ekkewe liffang, nge ir mwan.” (Kol Fel 68:18) Mwirin an chon Israel nonnom lon ewe Fonu mi Pwonetiu fitu ier, lon kapas awewe Jiowa a “feita” won ewe Chuuk Saion me a filata pwe Jerusalem epwe iolapen ewe muun Israel, iwe, Tafit epwe wisen king lon. Nge met weween “ekkewe liffang, nge ir mwan”? Ikkena ir ekkewe mwan mi eolo lupwen a kkuf chon ewe fonu. Lo, lo, ekkoch lein ekkena chon eolo ra alisi chon Lifai ren ar angang lon ewe imwen fel mangaku.—Esra 8:20.
5. (a) Ifa ussun Paul a pwarata pwe Kol Fel 68:18 a pwonuta lon ewe mwichefelin Kraist? (b) Ifa ussun Jises a ‘feita won’?
5 Lon noun we taropwe ngeni chon Efisus, Paul a pwarata pwe alon ewe chon makkei kol fel epwe lapalo an epwe pwonuta lon ewe mwichefelin Kraist. A iei ussun an Paul makkeisefalli Kol Fel 68:18: “Me ren an Kraist auku ewe liffang, a ina ukuukun an ngeni emon me emon leich ewe chen ese fichiitikich. Ina minne, iei alon: ‘Lupwen a feita won a uweialo chon eolo; a awora mwan mi ussun liffang.’” (Efisus 4:7, 8) Paul a nounou ena wokisin fan iten Kraist lon an wisen tupuni Kot. Jises a “pworaiti fonufan ren an pwarata tuppwol fansoun meinisin. (Jon 16:33) A pwal pworaiti malo me Setan pokiten an Kot amanauata i seni malo. (Fofor 2:24; Ipru 2:14) Lon 33 C.E. Jises a manausefal, iwe, a feita “fokkun tekia seni ekkewe lang meinisin”—weween, a tekia seni meinisin ekkewe chonlang. (Efisus 4:9, 10; Filipai 2:9-11) Pokiten Jises a win lon maun, a angei “chon eolo” seni emonnewe mi appolua i. Ifa ussun?
6. Poputa seni Pentecos 33 C.E., ifa ussun atewe Jises mi feita won a poputa le atteri imwen Setan we, me a fetei ekkewe “chon eolo”?
6 Lupwen Jises a nonnom won fonufan, a pwarata an pochokkul won Setan ren an angasalo chokkewe mi fotek ren ekkewe timon. A ussun ita Jises a toki imwen Setan, a fotekini, iwe, a angei pisekin kkewe. (Mattu 12:22-29) Ekieki mwo minne Jises a tufichin ffori lupwen a manaueta me a angei ‘sokkun nemenem meinisin lon lang me pwal won fonufan’! (Mattu 28:18) Poputa lon Pentecos 33 C.E., Jises, mwirin an feita won, nge pokiten i mi tupuni Kot, a poputa le atteri imwen Setan ren an ‘uweialo chon eolo’—weween, ekkewe mwan mi fotek fansoun langattam ngeni tipis me malo me ir mi nom fan nemenien Setan. Ekkena “chon eolo” ra tipemecheresin wiliiti “noun Kraist chon kichiniwel, me ra ffori letipen Kot ren unusen letiper.” (Efisus 6:6) A ussun ita Jises a angaserelo me fan nemenien Setan, iwe, fan iten Jiowa, a ngeni ewe mwichefel pwe repwe “mwan mi ussun liffang.” Ekieki mwo watteen an Setan song lupwen a kuna pwe rese chuen nom fan nemenian!
7. (a) Met sokkun wis ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra kan wiseni lon ekkewe mwichefel? (b) Menni aal Jiowa a fen suuki ngeni meinisin ekkewe mwan mi wiseni ewe wis elter?
7 Sia ita kuna ekkena “mwan mi ussun liffang” lon ewe mwichefel ikenai? Ewer, fokkun ina! Ir elter, iwe, ra angang weires pwe ir ‘chon afalafal, chon emmwen, me chon asukul’ lon lap seni 87,000 mwichefelin noun Kot kkewe aramas won unusen fonufan. (Efisus 4:11) Setan a fokkun mochen pwe repwe kirikiringau ngeni ekkewe siip. Nge esap ina ewe popun Kot ren Kraist a liffang ngeni ewe mwichefel ekkena mwan. Nge, Jiowa a fen awora ekkena mwan pwe ewe mwichefel epwe lukulukoch, iwe, repwe atittin mwen mesan ren ekkewe siip repwe wisen tumunu. (Ipru 13:17) Ika en emon elter, Jiowa a fen suuki ngonuk eu aal mi murinno, aalen om kopwe anneta pwe en eu liffang, are feioch, nge pwiium kkewe. Kopwe tufichin ffori ena mettoch ren om apwonueta ruuanu angang mi lamot.
Lupwen A Wor Lamoten “Awenechara Ekiek”
8. Ifa ussun a lamot ngeni oukich meinisin ewe ffofforun awenechara ach ekiek fan ekkoch?
8 Aewin, a kawor “ekkewe mwan mi ussun liffang” “pwe repwe awenechara ekiekin ekkewe aramas mi fel,” nge ina alon Paul. (Efisus 4:12) Ewe kapasen Kriik mi affou ngeni “awenechara ekiek” a wewe ngeni ach “awenechara och mettoch mi ppwor.” Pokiten sise unusoch, a lamot ngenikich meinisin ewe ffofforun awenechara manauach fan ekkoch—weween, epwe “wenecharelo” ach ekiek, ach memmeef, are ffofforuch pwe epwe tipeeu ngeni ekiekin me letipen Kot. Fan tong, Jiowa a fen awora ekkewe “mwan mi ussun liffang” pwe repwe alisikich le siwili minne mi mwaal. Ifa ussun ra kan ffori ena mettoch?
9. Ifa ussun emon elter epwe tongeni awora alillis le awenechara ekiekin emon siip mi fen mwaallilo?
9 Fan ekkoch, emon elter epwe wisen alisi emon siip mi mwaallilo, iwe, eli a fen ‘mwaallilo, nge ese meefi an tipis.’ Ifa ussun emon elter epwe tongeni alisi i? Kalesia 6:1 a apasa, “Sotun awenechara ena sokkun aramas fan ngunun mosonoson.” Ina minne, lupwen emon elter epwe awora fon, esap laleiti ewe emon mi mwaallilo, me esap nounou kapas pochokkul. Ewe fon epwe ita apochokkula, nge esap “aniua,” ewe emon mi angei ewe fon. (2 Korint 10:9; alollo ngeni Hiop 33:7.) Eli ewe emon a fen meefi sau, ina minne, emon chon mas mi tong esap aletipechou emonnewe. Lupwen och fon, are pwal mwo nge apwung mi chou, a popu seni me a kawor fan tong, neman epwe awenechara ekiekin are ffofforun emonnewe mi mwaallilo, iwe mwirin, epwe pochokkulsefal.—2 Timoti 4:2.
10. Met sokkun mettoch a kapachelong lon ewe ffofforun awenechara ekiekin aramas?
10 Lupwen Jiowa a awora ekkewe “mwan mi ussun liffang” pwe repwe awenecharakich, an ekiek pwe ekkewe elter repwe apochokkula aramas me repwe wiliiti leenien appiru mi murinno fan iten noun kkewe aramas. (1 Korint 16:17, 18; Filipai 3:17) Ar awenechara aramas esap wewe ngeni chok ar fonou ekkewe mi mwaallilo, nge a pwal wewe ngeni ar alisi chon tuppwol pwe repwe likiitu le fetal won ewe aal mi pwung.a Ikenai, pokiten a wor chommong osukosuk mi aletipechou aramas, mi lamot ngeni chommong ar repwe kuna alillis fan iten ar repwe likiitu. Eli a lamot ngeni ekkoch ewe sokkun alillis mi pwotete fan iten ar repwe atipeeufengenni ar ekiek me ekiekin Kot. Ren chok awewe, ekkoch chon Kraist mi tuppwol ra mmen letipechou pokiten ar meefi pwe ra mmen lipwakingau are ese auchea manauer. Eli ekkena “aramas mi letipechou” ra meefi pwe Jiowa esap tongeni tongeer me inaamwo ika repwe angang ngeni Kot ren unusen tufichir, nge i esap tongeni pwapwaitiir. (1 Tesalonika 5:14) Nge ena sokkun ekiek ese tipeeu ngeni enletin meefien Kot ussun ir mi fel ngeni i.
11. Met ekkewe elter repwe tongeni ffori ren ar repwe alisi ir mi meefi pwe ese auchea manauer?
11 Ami kkana elter, met oupwe tongeni ffori pwe oupwe alisi chokkana? Fan kirokiroch, oupwe nounou wokisin lon Paipel mi anneta pwe Jiowa a aucheani meinisin noun kkewe chon angang me oupwe alukuluku ngenir pwe ekkena wokisin seni Paipel a weneiti manauer. (Luk 12:6, 7, 24) Oupwe alisiir pwe repwe kuna nge Jiowa a fen ‘lukiireto’ pwe repwe angang ngeni, ina minne, a kuna mettoch mi auchea lon ir. (Jon 6:44) Oupwe affata pwe sap minne ir alaemon, nge a ina ussun meefien chommong noun Jiowa chon angang. Fan eu ewe soufos Ilaijah a kon letipechou pwe iwe a mochen malo. (1 King 19:1-4) Ekkoch chon Kraist mi kepit lon ewe aewin senturi ra meefi pwe letiper a fen ‘apwungur.’ (1 Jon 3:20) Ach silei pwe meefien ekkewe chon tuppwol lon Paipel a ussun chok meefiach a kan oururukich. (Jemes 5:17) Kopwe pwal tongeni enniwili ekkewe poraus lon Ewe Leenien Mas me ewe Awake! fan iten ir mi letipechou. Ewe Kot mi seikuketa pwe kopwe emon “mwan mi ussun liffang” esap tunalo om achocho le apochokkulasefalli letipen chokkana pokiten om tongeer.—Ipru 6:10.
“Aufichieta” ewe Pwin Siip
12. Ei kapas “aufichieta inisin ewe Kraist” a pwarata met, me ifa ewe nampa eu mettoch epwe aufichieta ewe pwin siip?
12 Oruuan, ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra kawor fan iten ar repwe “aufichieta inisin ewe Kraist.” (Efisus 4:12) Paul a nounou eu kapas awewe me ikkena ie. Ei kapas “aufichieta” a achema ngenikich ussun angangen kau imw, me “inisin ewe Kraist” a wewe ngeni aramas—weween, chon ewe mwichefel, nge ir chon Kraist mi kepit. (1 Korint 12:27; Efisus 5:23, 29, 30) Ekkewe elter repwe alisi pwiir kkewe pwe repwe pochokkuleta lon pekin ngun. Repwe ekiekin ‘aufichieta, nge esap ataietiu’ ewe pwin siip. ( 2 Korint 10:8) Ewe pwin siip epwe pochokkuleta ren tong, pun “tong a aufichieta aramas.”—1 Korint 8:1.
13. Met weween ei kapas wewefich, me pwata a lamot ngeni ekkewe elter ar repwe pwarata pwe ra wewefichiiti meefien aramas?
13 Mi nom ren tong eu lapalap epwe alisi ekkewe elter le aufichieta ewe pwin siip, nge iei ewe mettoch wewefich. Wewefich a wewe ngeni ar repwe sileiochu ekiekin me meefien aramas, me repwe afanni tufichingauer. (1 Piter 3:8) Pwata a lamot ngeni ekkewe elter ewe mettoch wewefich? Lap seni meinisin pun Jiowa, ewe emon mi awora ekkewe “mwan mi ussun liffang,” i emon Kot mi wewefich. Lupwen noun kkewe chon angang ra meefi riaffou are cheuch, a weweiti meefier. (Ekistos 3:7; Aisea 63:9) A afanni tufichingauer. (Kol Fel 103:14) Iwe, ifa ussun ekkewe elter repwe tongeni pwarata pwe ra wewefich?
14. Ifa ussun ekkewe elter repwe tongeni pwarata pwe ra wewefichiiti meefien aramas?
14 Lupwen emon mi letipechou epwe feito rer, ra kan auseling ngeni me ra afanni meefien emonnewe. Ra kan sotuni le weweiti sorosorun me nonnomun pwiir kkewe. Iwe, lupwen ekkewe elter repwe awora alillis seni Paipel fan iten ar repwe apochokkulereta, ekkewe siip repwe tipemecheresin auseling ngenir pun ewe alillis a feito seni ekkewe chon mas mi enletin weweitiir me tongeer. (Än Salomon Fos 16:23) Wewefich epwe pwal amwokutu ekkewe elter pwe repwe afanni tufichingauen aramas me ewe sokkun memmeef tufichingauer a kan efisata. Ren chok awewe, eli ekkoch chon Kraist ra mengiringir pokiten ar rese tufichin alapalo ar angang ngeni Kot, nge eli epwe pokiten ar chinnapelo are apwangapwangen inisir. Iwe nge, ren ekkoch, eli a lamot ngenir kapasen pesepes fan iten ar repwe angochulo lon ewe angangen afalafal. (Ipru 5:12; 6:1) Wewefich epwe amwokutu ekkewe elter ar repwe kutta “kapas murinno” mi aufichieta aramas. (Eklesiastis 12:10) Lupwen noun Jiowa kkewe siip repwe uochuta me letiper epwe pochokkuleta, ar tong ngeni Kot epwe amwokutur pwe repwe angang ngeni ren unusen tufichir!
Mwan kkana mi Alapalo Tipeeu
15. Met weween ei kapas “eu chok lon ewe luku”?
15 Aulungatin, ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra kawor pwe “oukich meinisin sipwe eu chok lon ewe luku me ewe sile mi enlet ussun Noun Kot we.” (Efisus 4:13) Ena kapas “eu chok lon ewe luku” ese chok weneiti ekkewe afalafal sia achifoua pwe pwal ewe tipeeu lefilen chon luku. Iwe, ina pwal eu popun an Kot awora ngenikich ekkewe “mwan mi ussun liffang,” weween, repwe alapalo tipeeu lefilen noun kkewe aramas. Ifa ussun repwe ffori ena mettoch?
16. Pwata a lamot an ekkewe elter tuttumunu ewe tipeeu lefiler?
16 Akkom, a mmen lamot an epwe wor tipeeu lefiler. Ika ekkewe chon mas ra tipefesen, eli repwe tumunungau ngeni ekkewe siip. Eli ewe fansoun repwe tongeni aea fan iten ar ffoleni ekkewe siip epwe solap pokiten ar mwichfengen me pwungupwungfengen won mettoch mi lamot kisikis. (1 Timoti 2:8) Eli ekkewe elter resap tipeeufengen won iteiten mettoch meinisin repwe kapasfengen ussun, pun mi sokkofesen lapalaper. Ar tipeeufengen esap wewe ngeni pwe esap tufich an epwe sokkofesen ar ekiek are pwal mwo nge ar pwarata meefier mi sokkofesen fan fairo lupwen repwe mwichfengen. Ekkewe elter ra kan amwochu ar tipeeufengen ren ar auseling ngeni meefien emon me emon fan fairo, nge resap apaap. Iwe, ika pwe minne ewe mwichen elter epwe apwungalo esap u ngeni och fon lon Paipel, emon me emon epwe ita tipemecheresin nguuri me peni minne epwe kapwungulo. Ewe ngunun tipemecheres a kan pwarata pwe ir mi nom fan ewe emmwen seni ewe “mirit seni won,” ewe mi “kinamwe me ekiekoch.”—Jemes 3:17, 18.
17. Ifa ussun ekkewe elter repwe tongeni awora ar alillis le tumunu ewe tipeeu lon ewe mwichefel?
17 Ekkewe elter ra pwal achocho le alapalo tipeeu lon ewe mwichefel. Lupwen mettoch mi tufichin atai kinamwe epwe piita, awewe chok ren uwoukuuku, tipimwaal, are ewe ngunun tipefesen, repwe muttir awora fon. (Filipai 2:2, 3) Ren chok awewe, eli ekkewe elter ra silei pwe a wor ekkoch mi kon esiit are ir chon etileepat. (1 Timoti 5:13; 1 Piter 4:15) Ekkewe elter repwe sotuni le alisi chokkana ar repwe weweiti pwe ar ffoffor a u ngeni minne Kot a aiti ngenikich me emon me emon epwe “uwei en me osan.” (Kalesia 6:5, 7; 1 Tesalonika 4:9-12) Ren ar nounou Paipel, repwe awewei ngenir pwe Jiowa a kan likiti ngeni mwelien letipach chommong mettoch, me sisap apwungu pwiich kkewe ussun ekkena mettoch. (Mattu 7:1, 2; Jemes 4:10-12) Ren ar repwe angangfengen fan tipeeu, epwe wor lukuluk me sufol lefilen chon ewe mwichefel. Ren ar uwawu fon seni Paipel lupwen a wor lamotan, ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra kan alisikich le amwochu ach kinamwefengen me tipeeufengen.—Rom 14:19.
Tuttumunu ewe Pwin Siip
18, 19. (a) Ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra kan tumunukich seni io? (b) A lamot ngeni ekkewe siip ar repwe kuna tumun seni pwal met sokkun minen efeiengau, me ifa ussun ekkewe elter ra kan tuttumunu ekkewe siip?
18 Aruuanun, Jiowa a awora ekkewe “mwan mi ussun liffang” pwe repwe tumunukich seni ach ttupulo “ren iteiten afalafal mi enito seni ekkewe mwan mi eani ffoffor mi orukoruk, ren ar eani tipachchem sola lon ffoffor mi otuputup.” (Efisus 4:14) Ewe kapasen le popun fan iten “ffoffor mi orukoruk” a wewe ngeni “churi lon dice” are “angoch le churi lon dice.” Esap ina ussun ffofforun chon rikilo mi tipachchem sola? Ren ar eani poraus mi otuputup, ra nounoumwaalli Paipel pwe repwe luki chon Kraist mi enlet seni minne ra luku. Ekkewe elter repwe tuttumunur seni ekkena “wolif mi mwocho”!—Fofor 20:29, 30.
19 A lamot an epwe wor tumun ngeni noun Jiowa kkewe siip seni pwal ekkoch minen efeiengau. Tafit, emon chon masen siip lom lom a pwora le tumunu noun seman kkewe siip seni manmwocho. (1 Samuel 17:34-36) Pwal ikenai, eli epwe wor fansoun lupwen ekkewe chon mas repwe pwora ren ar repwe tumunu ewe pwin siip seni ir mi ekiekin mina are eriaffou noun Jiowa kkewe siip, akkaewin, ir mi apwangapwang leir. Ekkewe elter repwe muttir atowu seni ewe mwichefel ekkewe chon tipis mi pukun filata ewe aalen tipis, iwe, ra eani ffoffor me kapas mi otuputup me orukoruk ren ar repwe alapalo ffoffor ese pwung.b—1 Korint 5:9-13; alollo ngeni Kol Fel 101:7.
20. Pwata sia tongeni meefi lukulukoch fan tumunuun ekkewe “mwan mi ussun liffang”?
20 A ifa me watteen ach kilisou ren ekkewe “mwan mi ussun liffang”! Fan ar tumun mi popu seni tong, sia tongeni meefi lukulukoch, pun ra awenechara ach ekiek fan kirokiroch, ra aufichikicheta fan tong, ra alikiitu ach tipeeufengen, me ra pwora le tumunukich. Nge epwe fet ekiekin ekkewe “mwan mi ussun liffang” ussun wiser lon ewe mwichefel? Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe sia aucheaniir? Sipwe pi poluen ekkena kapas eis lon ena eu lesen mwirin ei.
[Footnote]
a Lon ewe Greek Septuagint version, ei kapas mi affou ngeni “awenechara” a mak lon Kol Fel 17[16]:5, nge lon ena wokisin atewe Tafit mi tuppwol a iotek pwe ipwan epwe kupachetiu le feffetal won aalen Jiowa we.
b Ren chok awewe, pi “Questions From Readers” lon Ewe Leenien Mas, minen November 15, 1979, pekin taropwe 31-2, me “Let Us Abhor What Is Wicked” lon ewe minen January 1, 1997, pekin taropwe 26-9.
En mi Chechchemeni?
◻ Ekkewe “mwan mi ussun liffang” ra wewe ngeni io, me pwata Kot ren Kraist a liffangolo ngeni ewe mwichefel chokkana?
◻ Ifa ussun ekkewe elter ra kan apwonueta wiser we, wisen ar repwe awenechara ekiekin ekkewe siip?
◻ Met ekkewe elter repwe tongeni ffori ren ar repwe aufichieta chiener kkewe chon luku?
◻ Ifa ussun ekkewe elter repwe tongeni tumunu ewe tipeeu lon ewe mwichefel?
[Sasing lón pekin taropwe 8]
Wewefich a kan alisi ekkewe elter pwe repwe apochokkula ir mi letipechou
[Sasing lón pekin taropwe 8]
Tipeeu lefilen ekkewe elter a kan alapalo tipeeu lon ewe mwichefel