Neman Kopwe Liapeni Pwiiom
“Kopwe feilo apungu i ren lefilemi chok. Are epwe auselingok, ka fen liapeni pwiom.”—MATTU 18:15.
1, 2. Ifa ewe fon mi alillisoch Jises a awora ren met sipwe fori ussun apwangapwangen aramas?
MEI chuen wor chommong lesen mi lamot Jises a mochen aiti ngeni noun kewe chon kaeo nge an we lusun fansoun ren ewe angangen afalafal a kis seni eu ier. Kopwe tongeni alleaniir lon Mattu sopwun 18. Eu lesen a awewei ewe lamoten ach sipwe tipetekison, ussun chok semirit. Mwirin a menlapei pwe sisap oturukapa “emon me lein ekkewe mi kisikis” me sipwe achocho le angesefalli ekkewe “mi kisikis” mi mwalechelo pwe resap poutmwallilo. Mwirin Jises a awewei och fon mi affata ifa ussun Chon Kraist repwe pwakini osukosuk lefiler.
2 Neman kopwe chechchemeni an kewe kapas: “Nge are pwiom epwe tipis ngonuk, kopwe feilo apungu i ren lefilemi chok. Are epwe auselingok, ka fen liapeni pwiom. Nge are esap auselingok, kopwe aweina pwal emon are ruemon pwe repwe etuk, pwe iteiten kapas meinisin epwe wenechar ren ruemon ika ulumon chon pwarata. Nge are ese pwal auselinga ir, kopwe chok esinei ngeni ewe mwichefel. Nge are ese pwal auselinga ewe mwichefel, iwe epwele usun chok emon re Jentail ika emon chon angei takises.” (Mattu 18:15-17) Ineet atun sipwe apwonueta alon ei fon, me ifa ach ekiek lupwen sia foffori?
3. Met sia kan fori lupwen aramas ra mwaallilo?
3 Ewe lesen mwen ei a menlapei ewe lamoten ach angang ngeni omusamusen tipis pokiten oukich sise unusoch me a mecheres ach sipwe mwaallilo. A akkaewin lamot lupwen kapasen are forien chienach Chon Kraist a achou letipach. Fan chommong a murinno ach sipwe chok tunalo ewe tipis—omusalo me monukalo. Ach fori ina ussun a alisata kinamween ewe mwichefelin Kraist. (Kol Fel 133:1; An Salomon Fos 19:11) Iwe nge, epwe wor eu fansoun lupwen ka wiisen pwakini eu osukosuk lefilom me pwiiom mi fen aweiresuk. Ika a ina ussun, an Jises kewe kapas ra awora emmwen.
4. Ifa ussun sipwe alamota Mattu 18:15 lupwen aramas ra mwallilo?
4 Jises a apasa pwe kopwe “feilo apungu i ren lefilemi chok.” Mi och ena. Lon ekkoch Paipel lon fosun Tois, a mak pwe kopwe awewei tipisin pwiiom “fan fofou mas,” weween mesom me mesan kewe. A kan ekis mecheres le pwakini eu osukosuk lupwen om fos a kirokiroch me a fis lefilemi chok. Mwirin emon a fen apasa are fori och mi ngau are kirikiringau, a ekis mecheres an apasa pwe a tipis ika ami oua ruuemonulo. Pokiten ese unusoch, atewe epwe tongeni timaaw are sou kunetipingen ussun an tipis ika ekkoch aramas mi auseling, me muttir apasa pwe ese fori och mi mwaal are sotun le awewei ewe popun met a fen fori ese fokkun mwaal. Nge atun om fos ngeni “fan fofou mas,” neman kopwe kuna pwe en ka fen wewengau chok me ese fis eu tipis are esap och mettoch a pukun fori. Lupwen ami me ruuemon oua weweiti pwe oua wewengaufengen chok, oupwe tongeni pwakini ewe osukosuk me och mettoch mi kukkun esap maarita me aingaualo ami chiechifengen. Iwe, a iei ussun ewe kapasen emmwen lon Mattu 18:15 mi tongeni alisata ach pwakini pwal mwo nge kukkun osukosuk lon manauach iteiten ran.
Met Weween An Fos?
5, 6. Me ren ekkewe wokisin me mwan me mwirin, Mattu 18:15 a awewe won met sokkun tipis me met a pwaralo ena mettoch?
5 Titchikin weween an Jises kapasen emmwen a weneiti mettoch mi ekis watte ngauer. Jises a apasa: “Nge ika pwiom a tipis ngonuk.” “Eu tipis” mi tongeni weneiti ese lifilifil och mwaal are apwangapwang. (Hiop 2:10; An Salomon Fos 21:4; Jemes 4:17) Iwe nge, ekkewe kapas mwen me mwirin ra ekis affata pwe Jises a fos ussun tipis watte. Pokiten watteen ewe tipis repwe tongeni tipi ngeni ewe chon tipis ussun “emon re Jentail ika emon chon angei takises.” Met weween ena poraus?
6 Lupwen noun Jises kewe chon kaeo ra rong ekkena kapas, ra fen silei pwe chon fonuer resap chiechi ngeni Chon Jentail. (Jon 4:9; 18:28; Fofor 10:28) Me rese fokkun mochen chiechi ngeni chon angei takises, ir chon fonuer nge ra kirikiringau ngeni pwisin aramaser. Iwe, ina popun ewe poraus lon Mattu 18:15-17 a akkom weneiti tipis watte, sap ekkewe osukosuk are chou lefilen aramas repwe tufich le omusalo me monukalo.—Mattu 18:21, 22.a
7, 8. (a) Ekkewe elter repwe angang won met sokkun tipis? (b) Met sokkun tipis ruuemon Chon Kraist mi tongeni pwisin pwakini me ren ewe kapasen emmwen lon Mattu 18:15-17?
7 Fan nemenemen ewe Alluk, mei wor ekkoch tipis resap wes ren an ewe emon mi feiengau omusalo ewe tipis. Aramas ra wiisen repotei ngeni ekkewe elter ika ra silei pwe emon a esiita Kot, rikilo, fel ngeni uluulun, lisowu mwaal, mocheisou, are fori ewe tipisin Sotom pwe ekkewe mwan mi asimau repwe angang won (are ekkewe samol fel). A pwal ina ussun lon ewe mwichefelin Kraist. (Lifitikos 5:1; 20:10-13; Numperis 5:30; 35:12; Tuteronomi 17:9; 19:16-19; Al Salomon Fos 29:24) Chechchemeni mwo pwe ewe sokkun tipis Jises a fos ussun mi tongeni pwak lefilen ruuemon. Ren chok awewe: Pokiten an song are lolowo, emon a pweni chienan. Emon Chon Kraist a contract ren an epwe fori och angang ren an eani och sokkun pisek, me epwe awesi an we angang lon ukuukun och fansoun. Emon a pwon pwe ika epwe sukul ren eu company, esap (inaamwo ika epwe siwili an angang) u ngeni are sotun le angei an ewe boss kewe customer ren ukuukun och fansoun are lon eu leeni mi filita.b Ika emon ese apwonueta an we pwon me ese aier, ina eu tipis watte. (Pwarata 21:8) Nge ei sokkun tipis mi tongeni pwak lefilen ekkewe mi osukosukfengen.
8 Iwe, ifa ussun en kopwe angang won ewe osukosuk? Fan chommong aramas ra ekieki pwe mei wor ulungat kinikinin lon an Jises kewe kapas. Sipwe atittina eu me eu leir. Sap minne pwe ir ussun eu kokkot lon ewe imwen kapwung nge esap tongeni siwil, nge sipwe sotun le weweitiir, me chechchemeni ewe mettoch mi tong sia achocho ngeni.
Achocho Le Liapeni Pwiiom
9. Met sipwe chechchcemeni ika sipwe fori alon Mattu 18:15?
9 Jises a poputa: “Are pwiom epwe tipis ngonuk, kopwe feilo apungu i ren lefilemi chok. Are epwe auselingok, ka fen liapeni pwiom.” A ffat pwe an emon apwungu pwiin pokiten an ekiekin amoson. Epwe nom reom pisekin annet are poraus mi titchik kopwe aea le aiti ngeni pwiiom pwe a mwaallilo me a lamot pwe oupwe awenachara mettoch lefilemi. Mi och om kopwe muttir angang won, kosap witiwit tori a wattelo ewe osukosuk are ekiekin pwiiom a pochokkulelo. Chechchemeni mwo pwe om ekkekiekingau ussun ewe osukosuk mi pwal tongeni efeiengauok. Pokiten ewe osukosuk lefilemi me ruuemon chok, kesap fos ngeni aramas me mwan pwe repwe pekini pekum are apochokkula om luku pwe en mi pwung. (An Salomon Fos 12:25; 17:9) Pwata? Pokiten met ka achocho ngeni.
10. Met epwe alisikich le liapeni pwiich we?
10 Kopwe achocho ngeni om liapeni pwiiom, nge kesap mina, asaua, are ataielo itochun pwiiom. Ika a wesewesen fori och mi mwaal, epwe tongeni ataielo an chiechioch ngeni Jiowa. Enlet, ka chuen mochen pwe epwe pwiiom lon Kraist. Om kese eani kapas pochokkul are ngingin tipi ngeni, me om kinamwe atun ami fosfengen epwe alisata om tufichin sopwoch ren met ka achocho ngeni. Atun ami fosfengen, chechchemeni mwo pwe ami me ruuemon chon tipis me ouse unusoch. (Rom 3:23, 24) Lupwen a silei pwe kese aporausafetallei ewe poraus me a kuna pwe ka fokkun mochen le alisi, neman oupwe muttir kuna met epwe pwakini ami osukosuk. Om poputa le angang won ewe osukosuk iei ussun epwe fokkun pwaralo tipatchem ika a ffatelo pwe ami me ruuemon oua mwaallilo are ika ami wewengau ina wesewesen ewe popun a wor eu osukosuk.—An Salomon Fos 25:9, 10; 26:20; Jemes 3:5, 6.
11. Inaamwo ika ewe chon mwaallilo ese mochen auseling nge, met sipwe tongeni fori?
11 Ika kopwe alisi i le weweiti pwe och mi mwaal a fen fis me a chou, eli epwe meefi ewe lamoten an epwe aier. Chechchemeni mwo pwe lamalam tekia mi tongeni wewe ngeni eu minen eppet. (An Salomon Fos 16:18; 17:19) Iwe, inaamwo ika ese muttir apasa pwe a mwaal me aier nge, kopwe tongeni witiwit ekis mwen kopwe fori pwal och mettoch. Jises ese apasa ‘feilo fan eu chok me apwungu pwiiom.’ Pokiten ei tipis eu mettoch oupwe tongeni angang won, ekieki ussun om kopwe fos sefal ngeni me ren minne a makketiu lon Kalesia 6:1 me “fan fofou mas.” Neman kopwe sopwoch. (Alollo ngeni Juta 22, 23.) Iwe nge, met kopwe fori ika ka fokkun luku pwe tipis a fen fis nge ewe emon ese mochen fori och?
Kutta Alillis Seni Aramas Mi Asimau
12, 13. (a) Ifa ussun Jises a awewe won ewe oruuen mettoch sipwe achocho ngeni lupwen a wor osukosuk? (b) Met sipwe tumunu seni lupwen sipwe apwonueta alon?
12 Kopwe mochen pwe aramas repwe muttir poutukelo ika en ka fen tipis watte? Aapwi. Iwe, Jises a affata pwe mwirin om achocho le fori ewe aewin mettoch, kesap ffangeta lon om achocho le liapeni pwiiom, pwe epwe chuen fituk me ewe mwichen pwipwi lon ami fel ngeni Kot. Jises a awewe won ewe oruuen mettoch: “Nge are esap auselingok, kopwe aweina pwal emon are ruemon pwe repwe etuk, pwe iteiten kapas meinisin epwe wenechar ren ruemon ika ulumon chon pwarata.”
13 A apasa pwe kopwe “aweina emon are ruemon.” Ese apasa pwe mwirin om apwonueta ewe aewin mettoch, kopwe tongeni fos ngeni aramas ussun ami osukosuk, fos ngeni ewe circuit overseer, are mak taropwe ngeni pwiiom kewe ussun ewe osukosuk. Inaamwo ika en ka fokkun luku pwe emon a fen tipis ngonuk nge, ewe osukosuk esaamwo unusen ffatolo. Kesap mochen akkaporausa poraus mi mwaal, poraus mi tongeni wiliiti kapasen pweni. (An Salomon Fos 16:28; 18:8) Nge Jises a fen apasa pwe emon are ruuemon repwe etuk. Pwata? Me io kewe?
14. Io kewe repwe tongeni fitikich ika sipwe fori alon ewe oruuen mettoch?
14 En mi achocho ngeni om kopwe liapeni pwiiom ren om anneta ngeni pwe a fen fis eu tipis, me en ka mochen ammeef ngeni ewe lamoten an epwe aier pwe epwe tongeni kinamwe reom me Kot. Ika ina ewe mettoch epwe fisita, epwe och ika ewe “emon are ruemon” ir aramas mi fen kuna ewe tipis. Neman ra nonnom atun a fis ewe tipis are a nom rer och sile ussun met a fen fis (are met ese fen fis) me ren eu atipeeu lon pekin business. Ika esor ena esin chon pwarata, chokkewe mi etuk repwe aramas mi weweiti ena sokkun business me repwe tongeni affata ika met a fen fisita a wesewesen mwaal. Pwal eu, ika epwe lamot mwirin, repwe tongeni pwarata ngeni met aramas ra fen apasawu, pwarata pwungun ewe poraus me met ka fen achocho ngeni. (Numperis 35:30; Tuteronomi 17:6) Esap ir aramas mi pekini om pekin are referee chok; nge ra nonnom fan iten ar repwe alisuk le liapeni pwiiom me pwiir we.
15. Met popun ekkewe elter mi tongeni alisikich ika sipwe fori alon ewe oruuen mettoch?
15 Ese alluk pwe chokkewe repwe etuk ir elter lon ewe mwichefel. Iwe nge, mwan mi asimau mi eani ewe wiis elter repwe tongeni alillisoch pokiten lapalaper lon pekin ngun. Ekkoch elter ra ussun “eu lenien chuno seni asepwal, pwal usun chok eu lenien op lupwen fansoun molumol. Repwe usun chok chanpupu lon eu leni mi pwasapwas, pwal usun chok nurun eu achau mi watte lon fanuapo.” (Aisea 32:1, 2) Ra fen silei ifa ussun repwe efisi an pwiir kewe ekiekoch me alisiir le siwili lapalapen ar ekiek. Me ewe emon a fori mwaal a wor popun epwe lukuluk won ekkeei ‘aramas mi ussun liffang.’c (Efisus 4:8, 11, 12) Ami porausfengen lupwen ekkewe mwan mi asimau mi nonnom remi me ami iotek fengen mi tongeni siwili ekkewe memmeef lefilemi me alisata ami pwakini eu osukosuk oua fen ekieki pwe esap tongeni pwak.—Alollo ngeni Jemes 5:14, 15.
Ewe Saingonoon Om Achocho Le Liapeni Pwiiom
16. Ifa ewe aulungatin mettoch Jises a awewe won?
16 Ika ewe oruuen mettoch ka fen achocho ngeni ese sopwoch, ekkewe elter repwe kapachelong lon ewe aulungatin. “Nge are ese pwal auselinga ir [ewe emon are ruuemon], kopwe chok esinei ngeni ewe mwichefel. Nge are ese pwal auselinga ewe mwichefel, iwe, epwele usun chok emon re Jentail ika emon chon angei takises.” Met sokkun mettoch ra kapachelong lon ei poraus?
17, 18. (a) Menni porausen loom a alisata ach weweiti weween ‘esinei ngeni ewe mwichefel’? (b) Ifa ussun sia fori alon ei aulungatin mettoch ikenai?
17 Me rech ei wokisin ese wewe ngeni pwe sipwe fos ussun ewe tipis are ewe mwaal atun a fiffis eu mwich are atun eu mwich mi sokkolo lapalapan mwen chon mwichefel meinisin. Sipwe tongeni miritiiti ewe kokkot mi fich seni an Kot we Kapas. Nengeni met epwe fis lon Israel ika aramas ra u ngeni, ir mi mongosun, are chon unnupuch: “Iwe, are eman mwan a nouni eman at me tipeforea o lukumach, esap mochen aleasochisi alon saman ika inan, are ra fen emiriti, nge esap fokun alesochisiir, murin saman me inan repwe angei o emwenala ren ekewe souakomwen an we telinimw pwe epwe kapwung. Iwe, repwe ureni ekewe souakom, ‘Iei i noum mi tipeforea o lukumach, esap mochen aleasochisi alom, a mongomong o unupuch.’ Murin, mwanin ewe telinimw meinisin repwe monei ngeni fau tori a malo.”—Tuteronomi 21:18-21.
18 Chon Israel meinisin are chon an we einang meinisin rese rongorong are apwungu tipisin ewe mwan. Nge, “ekewe souakom” ra fen angang won ussun chon tupuni ewe mwichefel. (Alollo ngeni Tuteronomi 19:16, 17 ussun eu osukosuk ekkewe ‘samol fel me soukapwung’ ra angang won.) Ussun we chok ikenai, lupwen a lamot ewe aulungatin mettoch, ekkewe elter mi tupuni ewe mwichefel repwe angang won. A wewe chok me met ra achocho ngeni, ar liapeni pwiir we lon pekin Kraist ika epwe tufich. Repwe pwarata ar we pwung ren ar rese apwungu mwen ar rongorong unusen ewe poraus me ren ar rese lifilifil aramas.
19. Met ekkewe elter repwe achocho ngeni?
19 Repwe achocho le pwungupwung won poraus mi enlet me auseling ngeni ekkewe chon pwarata mi lamot ngeni ffateloon ika emon a wesewesen tipis (are a chuen tittipis). Ra mochen tumunu ewe mwichefel seni och mi ngau me seni ekiekin fonufan. (1 Korint 2:12; 5:7) Me ren minne mi pwung lon Paipel fan iten chokkewe mei wor wiiser, repwe achocho le “apasata afalafal mi murinno, o pwal apungu ir ekkewe mi tutumwir.” (Taitos 1:9) Amwo ewe mi mwaallilo esap ussun ekkewe Chon Israel noun Jiowa soufos a mak ussun: “Lupwen ua kokko, ousap palueniei, nge lupwen ua kapas, ousap auselingaei. Pwe oua chok fori mine a ngau fan mesei o filata mine usap efich.”—Aisea 65:12.
20. Alon Jises, met epwe fis ika emon chon tipis ese mochen auseling me aier?
20 Fan ekkoch a ina ussun ekiekin ewe chon tipis. Ika a ina ussun, a ffat an Jises emmwen: “Epwele usun chok emon re Jentail ika emon chon angei takises.” Ewe Samol esap era pwe repwe kirikiringau ngeni are efeieingaua i. Iwe, ese ffatangau an Paul emmwen pwe ika emon chon tipis ese mochen aier epwe katowu seni lon ewe mwichefel. (1 Korint 5:11-13) Neman ei foffor epwe efisata an epwe fisita minne ra achocho ngeni akkom, le liapenisefalli ewe chon tipis.
21. Emon mi katowu seni ewe mwichefel a chuen tufichin fori met?
21 Sia kuna ewe tufichin an epwe fis ena seni an Jises kapas awewe ussun ewe aluwon mi mwanechelo. Alon ewe kapas awewe, mwirin an nonnom lukun ewe chiechioch mi tong lon imwen seman we, ewe chon tipis “a tipatchemelo.” (Luk 15:11-18) Paul a ereni Timoti pwe ekkoch chon tipis “repwe aier o meefi mi enlet, o repwe ngaseseni seren ewe tefil.” (2 Timoti 2:24-26) Sia anean pwe chokkewe mi katowu seni ewe mwichefel pokiten ar rese mochen aier seni ar tipis repwe meefi met a poutulo seniir—an Kot pwapwaitiir me ewe chiechioch ren Chon Kraist mi tuppwol—me tipatchemelo.
22. Ifa ussun sipwe chuen tongeni liapeni pwiich?
22 Jises ese fen ekieki pwe Chon Jentail me chon angei takises ra poutifochelo me rese tongeni aier. Emon chon angei takises, Mattu Levi, a aier, me a ‘tapwelo mwirin Jises,’ me a wiliiti emon lein ekkewe aposel. (Mark 2:15; Luk 15:1) Ina popun, ika emon chon tipis “ese pwal auselinga ewe mwichefel” me a katowu seni, sipwe witiwit me kuna ika, mwirin och fansoun, atewe epwe aier me awenachara an fetal. Lupwen a fori ena me a nonnom sefal lon ewe mwichefel, sipwe pwapwa pwe sia fen liapenisefalli pwich we lon ewe mwichefelin fel mi enlet.
[Ekkewe pwóróus fan]
a An McClintock me Strong Cyclopedia a apasa: “Ekkewe publican [chon angei takises] lon ewe Tes Mi Fo ra ussun chon afangema me chon rikilo ngeni aramaser, limengau pokiten ar chiechi ngeni chon lukun, me ar alisi ekkewe sou nemenem. Ekiekin aramas pwe ir chon tipis . . . Ir akkaemon chok pun aramas mi pwung ra likitiirelo. Chiener kewe chokkewe mi annou ngeni aramas ussun chok ir.”
b Otuputup, atai alluk, me tipatchem sola lon pekin business are finance mi tongeni weneiti ewe sokkun tipis Jises a awewe won. Chechchemeni mwo pwe mwirin an awewe lon Mattu 18:15-17, Jises a eani awewe won ekkewe chon kichiniwel (chon angang) mi liwinimmang nge rese tongeni eniwili.
c Alon emon sou kaeo Paipel: “Fan ekkoch emon chon tipis epwe auselinga ruuemon are ulumon (akkaewin ika ir aramas a sufoliiti) lap seni an auselinga emon, me epwe fokkun pwung ena ika mei fen wor ar tipefesen me mwan.”
En Mi Chechchemeni?
◻ Mattu 18:15-17 a akkom weneiti met sokkun tipis?
◻ Met sipwe chechchemeni ika sia mochen apwonueta alon ewe aewin mettoch?
◻ Io kewe mi tongeni alisikich ika sipwe fori ewe oruuen mettoch?
◻ Io kewe repwe kapachelong ika sipwe fori ewe aulungatin mettoch, me ifa ussun sipwe chuen tongeni liapeni pwiich?
[Sasing lon pekin taropwe 14]
Ekkewe Chon Jus rese chiechi ngeni chon angei takises. Mattu a aier me a tapwelo mwirin Jises
[Sasing lon pekin taropwe 16]
Fan chommong sia pwakini eu osukosuk “fan fofou mas”