Met An Kot We Muu Epwe Fori
“Muom epwe feito. Letipom epwe pwonueta, won fonufan ussun chok lon lang.”—MATTU 6:10.
1. Warotoon an Kot Muu epwe wewe ngeni met?
LUPWEN Jises a fen aiti ngeni noun kewe chon kaeo ifa ussun ar repwe iotek fan iten an Kot we Muu, a fen silei pwe an ena muu feito epwe awesalo fite ngerou ierin an aramas nemenem, ewe nemenemen aramas mi imulo seni Kot. Atun ena fansoun, letipen Kot ese kan fiffis won fonufan. (Kol Fel 147:19, 20) Nge mwirin fisitaan ewe Muu lon lang, letipen Kot epwe pwonueta ekis meinisin. Ewe fansoun fan iten ei siwil seni an aramas nemenem ngeni an Kot Muun lang a chok arapoto.
2. Met epwe esissinata ewe siwil seni an aramas nemenem ngeni an Kot nemenem?
2 Esissinnen ei siwil, ewe fansoun Jises a eita ngeni ewe “riaffou lapalap, usun chok esaamwo fis seni le poputan fonufan tori ikenai.” (Mattu 24:21) Ewe Paipel ese affata ttamen ewe riaffou mi lapalap, nge ekkewe osukosuk repwe piita lon ena fansoun repwe ngau lap seni ese lifilifil met a fen fis won fonufan. Me le poputaan ewe riaffou mi lapalap, epwe fis och mettoch epwe amairu ngeni lape ngeni aramas: ina ewe taloon lamalam chofona meinisin. Chon Pwarata Jiowa resap mairu popun, pun ra fen aporausa seni me loom pwe epwe fis. (Pwarata 17:1, 15-17; 18:1-24) Ewe riaffou mi lapalap epwe wes lon ewe Maunen Armaketon lupwen Muun Kot epwe ataielo me arosalo unusen an Setan we otot.—Taniel 2:44; Pwarata 16:14, 16.
3. Ifa ussun Jeremaia a awewei met epwe tori chokkewe mi alleasolap?
3 Ifa weween ei poraus ngeniir “ekkewe rese sinei Kot, pwal ir ekkewe rese alleasochisi ewe kapas allim” ussun an we Muun lang fan an Kraist nemenem? (2 Tesalonika 1:6-9) Sia kaeo seni ewe oesini lon Paipel: “Feiengau epwe tori mwu me mwu, nge eu molumol mi watte epwe eiata seni ekewe kinikinin lesopun fonufan. Iwe, chokewe mi ninnila me ren ewe Samol mi Lapalap lon ewe ranin repwe toropasfeil seni epek fanufan tori epek. Esap wor eman epwe kechueitiir, ika ionifengeniir, ika peiaseniir. Repwe usun chok kiten mongo me won pwul.”—Jeremaia 25:32, 33.
Wesiloon Fofforingau
4. Met popun epwe chok pung an Jiowa ataielo ei otot minen loom?
4 Jiowa a mutata fofforingau ren fite ngerou ier me a nafoch ttamen ewe fansoun pwe aramas mi letip wenechar mi tongeni kuna pwe an aramas nemenem a wato feiengau wachemuk. Ren chok awewe, lon ewe 20en senturi chok, me ren eu puk, lap seni 150 milion aramas ra fen ninniilo lon sokkopaten sokkun maun. An aramas kirikiringau a kon pwalo lon ewe oruuen Maunen Fonufan lupwen 50 som milion ra ninniilo, chommong leir fan riaffou mwaal lon ekkewe concentration camp fan nemenemen ewe Muun Nazi. Ussun chok a fen mak lon ewe Paipel, lon ach ei fansoun, ekkewe aramasingau ra chok ‘alapalo ar foforingau.’ (2 Timoti 3:1-5, 13) Ikenai, lisowu mwaal, atai alluk, fofforun mwanesol, ppwor, me an aramas tunalo an Kot alluk a choufetal. Ina popun, mi chok pung an Jiowa atailo ei otot mi ngau.
5, 6. Awewei ngauen Kanaan loom.
5 Met a fiffis iei a ekis wewe chok me met a fen fis lon Kanaan 3,500 som ier me loom. Ewe Paipel a apasa: “Pun lon ar fel ngeni ar kewe kot ra fori sokun fofor mi anioput ewe Samol mi Lapalap a oput. Ra fen mwo nge keni nour at me nengin ngeni ar kewe kot.” (Tuteronomi 12:31) Jiowa a esilei ngeni Muun Israel: “Nge pokiten an chon ekewe fonu foforingau ewe Samol mi Lapalap ami we Kot a asurela me mwemi.” (Tuteronomi 9:5) Ewe soukaeo uruwoon Paipel itan Henry H. Halley a apasa: “An aramas fel ngeni Paal, Ashtoreth, me ekkewe ekkoch koten Kenaan, a kapachelong an ekkewe mwichen aramas lisowu mwaal fengen; ar kewe imwen fel ir leenien foffor mi anou.”
6 Halley a pwaralo ukuukun anouun ar fofforingau pun, lon eu me lein ekkewe chommong leenien fel loom, soukaeo uruwo “ra fen kuna chommong ruume watte, me chuun ekkewe semirit aramas ra fen asor ngeni Paal ra nonnom loor.” A apasa: “Unusen ewe leeni, leenien peiasen ekkewe mi upufo. . . . Chon Kenaan ra eani minen fel ren ar lisowu mwaal fengen, mwen ar kewe kot, me mwirin ren ar nnielo ekkewe mwanichi me finichi fan iten asor ngeni ekkena Kot. A ussun ita pwe Kenaan a fen wiliiti eu fonu mi unusen lapalapeni lapalapen Sotom me Komora. . . . Epwe ita och ika eu mwicheichen aramas mi kon mwanesol me anou ussun Chon Kenaan epwe chuen manau? . . . Ekkewe soukaeo uruwo chon kutta pisek minen loom lon ekkewe telinimw mi ta an Chon Kenaan ra eis ika pwata Kot a fen mmang le nnielo Chon Kenaan meinisin.”
Alemwiri Ewe Fonufan
7, 8. Ifa ussun Kot epwe limeti ei fonufan?
7 Kot a fen limeti Kenaan, me sia arap ngeni ewe fansoun Kot epwe limeti unusen fonufan me liffangelo ngeni chokkewe mi foffori letipan. “Pun ekewe chon pwung repwe fanueni ewe fanu, pwal ekewe aramas mi wenechar repwe nonom lon. Nge ekewe aramasangau repwe karila seni ewe fanu.” (An Salomon Fos 2:21, 22) Me ewe soumak kol a apasa: “A ekis chok fansoun, o ir ekkewe mi ingau resap chuen nom . . . Nge ir ekkewe mi mosonoson repwele fonueni ewe fonu, o repwe pwapwaesini chommongun ar pisek.” (Kol Fel 37:10, 11) Setan esap pwal chuen nonnom me “esap chuen otupu ekkewe mu, mwen wesiloon ekkewe engerou ier.” (Pwarata 20:1-3) Ewer, ewe “fonufan epwe morelo, o pwal an kewe mocheniaingau; nge i mi fori letipen Kot epwe nonnom feilfeilo chok.”—1 Jon 2:17.
8 Jises a fos ussun ewe apilukuluk mi amwarar fan iten chokkewe mi mochen manaufoch won fonufan: “Ra feioch, ir mi mosonoson, pun repwe fonueni ewe fonufan.” (Mattu 5:5) Ese mwaal Jises a aloni alon Kol Fel 37:29, ena wokisin a oesini: “Ekkewe aramas mi pung repwe fonueni ewe fonu, o repwe nonnom lon, feilfeilo chok.” Jises a fen silei letipen Kot pwe aramas mi pwung repwe nonnom lon eu paratis won fonufan tori feilfeilo chok. Jiowa a apasa: “Ngang ewe mi fori fanufan pwal aramas me man mi nom won ren ai manaman me ai pochokkul . . . ngang ua filata io kana upwe ngeni ekei mettoch.”—Jeremaia 27:5.
Eu Fonufan Sefo Mi Amwarar
9. Muun Kot epwe wato met sokkun fonufan?
9 Mwirin Armaketon, an Kot we Muu epwe wato ewe “fonufan sefo” mi amwarar “ikewe pung epwe nonnom ie.” (2 Piter 3:13) A ifa me watteen ewe ngaselo fan iten chokkewe repwe manau seni ewe maunen Armaketon! Esap chuen wor ei otot minen loom, ewe a ekkeriaffour iei! A ifa me watteen ar pwapwa le manauolong lon ewe fonufan sefo mi pwung fan nemenemen an Kot we Muun lang, ren ekkewe feioch mi amwarar me manau esemuch!—Pwarata 7:9-17.
10. Ikkefa ekkewe mettoch mi ngau repwe fen morolo fan nemenemen ewe Muu?
10 Esap chuen wor an aramas niuokkus pokiten maun, atai alluk, echik, are pokiten man mwocho. “Iwe, upwe fori eu pwonen kinamwe lefiler me ngang o arosala manmwochon ewe fanu. . . . Ekewe iran lemal repwe ukua, nge pwulun fanu epwe amarata ira mi murina. Iwe, ekewe aramas repwe nom lon fanuer fan kinamwe.” “Iwe, repwe amani nour ketilas o awiliir ngeni pisekin tu pwul, nge wokur siles repwe awiliir ngeni naifen otot. Mwu kana resap chuen maunfengen, resap chuen kaio maun. Iwe, eman me eman epwe nom lon an tanipin wain me fan an ira fiik fan kinamwe, nge esap wor eman epwe eniuokusu.”—Isikiel 34:25-28; Mika 4:3, 4.
11. Met popun mei wor ach lukuluk pwe semmwen repwe morolo?
11 Semmwen, letipechou, pwal mwo nge malo, repwe morolo. “Iwe, esap wor eman chon ewe fanu epwe apasa pwe a samau. Nge an ekewe aramas tipis epwe musala.” (Aisea 33:24) “[Kot] epwe tolu seni meser chonun meser meinisin, o esap chuen wor malo, esap pwal chuen wor kechiu, are akurang, are metek, pun ekkewe mettochun lom ra fen morelo. . . . ‘Nengeni, ngang ewe chon forisefalli mettoch meinisin pwe repwe sefo.’” (Pwarata 21:4, 5) Jises a pwaralo an tufich le fori ekkeei sokkun mettoch ren an Kot manaman lupwen a nonnom won fonufan. Jises a fen apochokkula chokkewe mi pechema me semmwen ren alillisin ngunun Kot we lon unusen ewe fonu.—Mattu 15:30, 31.
12. Ifa apilukulukun ekkewe mi malo?
12 Nge esap ina chok. Jises a amanaua ekkewe mi malo. Met meefien ekkewe aramas mi tipetekison? Lupwen Jises a amanaua ewe nengngin 12 ierin, inan me seman “ra muttir weitifengennir chapur.” (Mark 5:42) Ei poraus liosun met Jises epwe fori won unusen fonufan fan nemenemen ewe Muu, pun “epwe fis ewe manausefal ren ekkewe mi pung pwal ekkewe rese pung.” (Fofor 24:15) Anchangei mwo ewe chengel mi lapalap lupwen aramas ra manausefal me ra chufengen sefal me atongeer kewe! Ese mwaal epwe fis eu angangen asukul mi lapalap fan nemenemen ewe Muu pwe “an chon fanufan silei ewe Samol mi Lapalap epwe alolol usun chok alololun matau.”—Aisea 11:9.
Aitochuloon An Jiowa Nemenem
13. Ifa ussun ochchun an Kot nemenem epwe pwapwalo?
13 Chon fonufan repwe unusoch lon pekin ekiek me inis lupwen a wes ewe engerou ierin an ewe Muu nemenem. Unusen ewe fonufan epwe nikinikin ewe malamal Ichen. Epwe wor kinamwe, pwapwa, menemenoch, me eu mwichen aramas mi tongeifengennir. Ese mwo fisita ei esin otot mwen nemenemen ewe Muu. A ifa me watteen sokkofesennin ei engerou ier fan nemenien ewe Muun Kot mi amwarar, me ekkewe fite ngerou ierin an aramas nemenem mi kan efisata riaffou wachemuk! Epwe fen pwalo pwe an Kot nemeni fonufan ren Muun we a unusen murinno seni an aramas pwisin nemenemenir. An Kot pwuungun nemenem epwe fen unusen itochulo.
14. Met epwe tori ekkewe chon u ngeni le muchuloon ewe engerou ier?
14 Le muchuloon ewe engerou ier, Jiowa epwe mut ngeni ekkewe aramas mi unusoch le pwisin filata io repwe angang ngeni. Ewe Paipel a pwarata pwe Setan epwe “musulo fansoun mochomoch.” Epwe sotunisefal le otupu aramas me ekkoch leir repwe pwisin filata pwe repwe imulo seni Kot. Ren an epwe pinei an ewe riaffou fis sefal, Jiowa epwe nnielo Setan, noun kewe timon, me ir meinisin mi mochen u ngeni an Kot nemenem. Esap wor emon epwe tongeni apasa pwe ese naf ewe fansoun filata fan iten chokkewe repwe mafoch are pwe ra rikilo pokiten chok rese unusoch. Aapw, ra fen unusoch, ussun chok Atam me If, nge ra filata le u ngeni an Jiowa nemenem mi pwung.—Pwarata 20:7-10; Nahum 1:9.
15. Met sokkun chiechi epwe nom lefilen ekkewe mi tuppwol me Jiowa?
15 Iwe nge, sia ekieki pwe lape ngeni aramas meinisin repwe filata le amwochu an Jiowa nemenem. Lupwen ir meinisin kewe chon u ngeni ra fen malo, ekkewe mi pwung repwe uta mwen Jiowa pokiten ar sopwoch lon ewe saingoon sossotun ar tuppwol. Jiowa epwe etiwa chokkena mi tuppwol le wiliiti noun kewe at me nengngin. Repwe pwapwaiti ewe sokkun chiechioch a fen nonnom lefilen Kot me Atam me If mwen ar u ngeni Kot. Iei ussun, Rom 8:21 epwe pwonueta: “Pun masouen lang me fonufan [aramas] repwe fakkun ngaseseni fan nemenien limengau, o repwe eti noun Kot kewe lon ewe ngas mi ling.” Ewe soufos Aisea a oesini: “Kot ewe Samol mi Lapalap epwe aukatiu mala, pwe esap chuen wor tori feilfeilachok. Epwe talu chonun mas seni won mesen aramas meinisin.”—Aisea 25:8.
Ewe Apilukulukun Manau Esemuch
16. Met popun ach ekkekieki ewe feiochun manau esemuch a murinno?
16 A ifa amwararen apilukulukuun chokkewe mi tuppwol. Ra ekieki ekkewe feioch lon pekin ngun me aion Kot epwe fangelo tori feilfeilo chok. Ewe soumak kol a apasa: “Ka suukalo poum, o ka amotalo mettoch meinisin minne mi manau.” (Kol Fel 145:16) Jiowa a pesei chokkewe repwe manau won fonufan le eani lukuluk won ar manau lon Paratis. Ina kinikinin ar luku Kot. Ewe popun alongolongun kapwung ussun an Jiowa nemenem a lamot seni meinisin, nge Kot esap tingor pwe aramas repwe fori och angang lupwen esap wor liwinir. Lon unusen ewe Paipel, tuppwol ngeni Kot me ewe apilukulukun manau esemuch ra ririfengen me ra wewe ngeni ruu kinikinin an emon Chon Kraist luku Kot. “Pun are emon mi mochen arap ngeni Kot, epwe fakkun luku pwe a wor Kot, o a liwini ngeni ir ekkewe mi kukutta i.”—Ipru 11:6.
17. Ifa ussun Jises a pwaralo ochchun apilukulukoch an epwe alikiitukich?
17 Jises a apasa: “Iei ewe manau esemuch, pwe repwe sinei en, ewe emon chok Kot mi enlet, pwal Jises Kraist ewe ka akunooto.” (Jon 17:3) Jises a aririfengenni ach silei ussun Kot me an kewe kokkot ren ewe liwin ei sile epwe wato. Ren chok awewe, lupwen emon chon tipis a tingorei Jises pwe epwe chechchemeni i lupwen Jises epwe poputa le nemenem lon Muun we, Jises a apasa: “Kopwe nonnom rei lon Paratais.” (Luk 23:43) Jises ese ereni ewe mwan pwe epwe chok luku me esap wor liwinin. A silei an Jiowa mochen pwe noun kewe chon angang repwe eani lukuluk won manau esemuch lon eu paratis won fonufan popun, pun ena apilukuluk epwe alikiituur fan ekkewe sossot repwe kuna seni fonufan. Iwe, ach ekkekieki ewe feioch a lamot ika emon Chon Kraist epwe likiitu.
Met Ewe Muu Epwe Fori Lon Mwach Kkan
18, 19. Met epwe fis ngeni ewe King me ewe Muu le muchuloon an we nemenemen Engerou Ier?
18 Pokiten ewe Muu eu nemenem fan an Kot nemenem mi lapalap fan iten aunusochueloon fonufan me chokkewe mi nonnom won ren ar repwe chasefal ngeni Jiowa, epwe ifa wiisen ewe King Kraist Jises me ekkewe 144,000 king me samol fel mwirin ewe Engerou Ier? “Kraist epwe atailo sokkun mu meinisin, me sokkun nemenem, pwal sokkun manaman meinisin, o epwe likiti ngeni Samach Kot muun we, iwe, iei sopolon. Pun epwe nemeni ir tori fansoun an epwe pwisin isetiu ekkewe chon oput i meinisin fan pechen.”—1 Korint 15:24, 25.
19 Lupwen Kraist epwe likiti ngeni Kot ewe Muu, ifa ussun sipwe weweiti ekkewe wokisin mi apasa pwe ewe Muu epwe nom tori feilfeilo chok? Met ewe Muu a fen angang ngeni epwe nom tori feilfeilo chok. Kraist epwe itoch tori feilfeilo chok pokiten wiisan lon aitochuuloon an Kot nemenem. Nge, ika tipis me malo ra unusen morolo, me aramas ra fen ngaselo, esap chuen wor lamoten emon Chon Angasalo. Ewe Engerou Ierin an ewe Muu nemenem epwe fen pwonuuta; iwe, esap chuen wor lamoten eu muu lefilen Kot me aramas mi alleasochis. Iwe, “epwe pwapwalo pwe Kot chok i mi mettoch meinisin ngeni aramas meinisin.”—1 Korint 15:28.
20. Ifa ussun sipwe tongeni silei met Kraist me ewe 144,000 repwe fori lon mwach kkan?
20 Epwe ifa wiisen Kraist me chienan kewe sou nemenem mwirin a fen pwonuuta ar nemenem ren Engerou Ier? Ese mak lon ewe Paipel. Iwe nge, sia silei pwe Jiowa epwe awiisa ngeniir sokkopaten wiiser kewe lein forian kewe. Amwo kich meinisin sipwe atekiata an Jiowa nemenem me angei manau esemuch, pwe lon mwach kkan sipwe kuna pwonuetaan letipen Kot fan iten ewe King me chienan kewe king me samol fel, pwal letipan ngeni lang me fonufan mi amwarar!
Poraus Sipwe Enniwili
• Sia akarap ngeni menni siwil lon pekin nemenem?
• Ifa ussun Kot epwe apwungu ekkewe mi ingau me ekkewe mi pwung?
• Epwe ifa lapalapen ewe fonufan sefo?
• Ifa ussun an Jiowa nemenem epwe unusen aitochuelo?
[Picture on page 25]
“Epwe fis ewe manausefal ren ekkewe mi pung pwal ekkewe rese pung”
[Picture on page 26]
Aramas mi tuppwol repwe chasefal ngeni Jiowa