Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w01 11/1 p. 13-18
  • Likiitu Lon Ewe Angangen Ras!

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Likiitu Lon Ewe Angangen Ras!
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • “Aramas Meinisin Repwe Oput Ami”
  • Poraus Mi Amanaua Aramas
  • Chengel Fan Riaffou Mwaal
  • Likiitu Lon Ewe Angangen Ras
  • Oupwe Chon Angang Mi Chengel Lon Ewe Ras!
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
  • ‘Uwaan Irä lon ekkewe Tänipi Ra Nnupulo, pwe Ra Öchün Kinikin’
    Ach Angangen Afalafala Ewe Mwu—2010
  • Öttüres Le Fiffiti Ewe Angangen Räs
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2010
  • Fiffiti ewe Angangen Rääs Ren Pwapwa
    Köl ngeni Jiowa
Pwal Och
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
w01 11/1 p. 13-18

Likiitu Lon Ewe Angangen Ras!

“Ir mi kechiu lupwen ra amoratiu repwe pupuchor ren pwapwa, lupwen ra ionifengenni uwar kewe.”​​—⁠KOL FEL 126:⁠5.

1. Met popun sipwe “iotek ngeni ewe Samolun ras pwe epwe tinato chon angang lon ewe ras” ikenai?

MWIRIN an we aulungatin afalafal lon Kalili, Jises Kraist a ereni noun kewe chon kaeo: “Ewe ras mi lapalap, nge ekkewe chon angang mi chok chokukkun.” (Mattu 9:​37) A ussun we chok lon Jutia. (Luk 10:⁠2) Ika pwe a ina ussun 2,000 ier me lom, nge epwe ifa ussun ren ikenai? Iwe, lon ewe ier, lap seni 6,000,000 Chon Pwarata Jiowa ra fen likiitu lon eu angangen ras lon kapas monomon me lein ekkewe 6,000,000,000 chon fonufan, chommong leir mi “riaffou me torotorongau usun chok siip mi esor chon maser.” Ina popun an Jises pesekich ach sipwe “iotek ngeni ewe Samolun ras, pwe epwe tinato chon angang lon ewe ras,” a lamot iei ussun chok a fen lamot fite puku ier me lom.​​—⁠Mattu 9:​36, 38.

2. Met a fen efisata an aramas atola kich?

2 Ewe Samolun ras, Jiowa Kot, a fen polueni ei tingor fan iten chon angang. A ifa me watten ach chengel le angolong lon ei ras fan an Kot emmwen! Inaamwo ika sia chok chokisikis ika sia alollofengennikich me chochoon chon fonufan, nge aramas ra kuna ach achocho lon ewe angangen afalafala ewe Muu me foralo chon kaeo. Lon chommong fonu, mei wor porausach mi fen appio lon asapwal me lon simpung. Lupwen aramas ra katon TV me ekkewe chon sipai ra rongorong an emon fichifich won asamen imwer, neman repwe apasa pwe Chon Pwarata Jiowa ra churiir. Ewer, aramas ra fokkun silei ussun ach angang fan iten Kraist lon ei 21en senturi mi ussun chok eu angangen ras.

3. (a) Ifa ussun sia silei pwe chon loom ra fen atola ewe angangen afalafala ewe Muu lon ewe aewin senturi? (b) Met popun sia tongeni apasa pwe ekkewe chonlang ra alisata ach angangen afalafal?

3 Ewe fonufan a pwal esinna ewe angangen afalafala ewe Muu lon ewe aewin senturi me a eriaffou chokkewe mi esilefeili ewe kapas allim. Ina popun ewe aposel Paul a makkeei: “Pun ua meefi pwe Kot a fen likitalo am chon kuno mwirifochofoch, usun chok aramas mi amol ngeni malo, pun am aua fen wiliti minen aweitifengen ngeni fonufan me chonlang me aramas.” (1 Korint 4:⁠9) Pwal ussun we chok, ach likiitu le esilefeili ewe Muu fan riaffou a fen sinnelo lein aramasen fonufan me a lamot ngeni ekkewe chonlang. Sia alleani lon Pwarata 14:6: “Iwe, ua [ewe aposel Jon] kuna pwal emon chonlang mi akkas fan lukanapen lang; mi wor kapas allim esemuch ren, pwe epwe afalafala ngeni ir mi nonnom won fonufan, ngeni iteiten mu, me einang, me sokkun kapas, me sokkun aramas meinisin.” Ewer, ekkewe chonlang ra alisata ach angangen afalafal​—⁠ewe angangen ras!​​—⁠Ipru 1:​13, 14.

“Aramas Meinisin Repwe Oput Ami”

4, 5. (a) Ifa ewe kapasen ourour Jises a ngeni noun kewe chon kaeo? (b) Ifa ewe popun aramas ra “oputa” noun Kot kewe aramas ikenai”?

4 Lupwen noun Jises kewe aposel ra tittiilo ussun chok chon angang lon ewe ras, ra fen lefareni an we kapas pwe repwe “tipatchem usun serpent, o limoch usun chok lisom.” Jises a pwal apasa: “Nge oupwe tumunukemi seni aramas, pun repwe afangema ami ngeni chon pungupung, o repwe ninni ami lon ar kewe sinakok. Repwe pwal atekinikemilo mwen mesen kepina o pwal king pokitei, pwe oupwe pwarata ngenir me ekkewe re Jentail. . . . Iwe, aramas meinisin repwe oput ami pokiten itei, nge are emon epwe likiitu tori sopolon, iwe, epwe manau.”​​—⁠Mattu 10:​16-​22.

5 “Aramas meinisin” mi oput kich pokiten “unusen fonufan a nonnom fan nemenien ewe mi ingau,” Setan ewe Tefil, ewe chon oput mi lapalap ngeni Kot me noun kewe aramas. (1 Jon 5:​19) Chon oput kich ra kuna ach wouoch lon pekin ngun nge resap apasa pwe ena wou seni Jiowa. Chon u ngenikich ra kuna ach mese pwapwa me chengel atun sia fiti ewe angangen ras. Ra ingeiti ach tipeeu! Pwungun pwe repwe tongeni fos ussun ena tipeeu lupwen repwe sai ngeni ekkoch fonu me ra kuna pwe Chon Pwarata Jiowa ra foffori ewe esin angang ikkena ie ussun chok ra foffori lon fonuer. Iwe, sia silei pwe pwal mwo nge chon oputkich repwe silei Jiowa, ewe a alisikich me ewe popun ach tipeeu.​​—⁠Isikiel 38:​10-​12, 23.

6. Ifa ach luku atun sia fiti ewe angangen ras, nge ifa ewe kapas eis a piita?

6 Ewe Samolun ras a fen ngeni noun we, Jises Kraist, “nemenem meinisin lon lang o pwal won fonufan.” (Mattu 28:18) Ina ussun Jiowa a nounou Jises le emmweni ewe angangen ras ren ekkewe chonlang me ewe “chon angang mi tuppwel o tipatchem” mi kepit won fonufan. (Mattu 24:​45-​47; Pwarata 14:​6, 7) Nge ifa ussun sipwe tongeni likiitu fan an aramas u ngenikich me amwochu ach chengel atun sia achocho ngeni ewe angangen ras?

7. Epwe ifa ussun meefiach lupwen aramas ra u ngenikich are eriaffoukich?

7 Lupwen aramas ra u ngenikich are pwal mwo nge eriaffou kich, sipwe kutta an Kot alillis ren ach sipwe appiru lapalapen Paul. Atewe a makkeei: “Lupwen ra lalingau ngenikem, am aua chok afeiochur. Lupwen ra ninnikem, am aua chok likiitu. Lupwen ra aitengauakem, am aua chachari ir.” (1 Korint 4:​12, 13) Ei esin letip fengen me ach mosonoson lon ewe angangen afalafal, mi tongeni siwili ekiekin chokkewe mi u ngenikich.

8. Ifa ewe kapasen alukuluk sia angei seni an Jises kewe kapas lon Mattu 10:⁠28?

8 Pwal mwo nge ewe tufichin malo ese tongeni atai ewe achocho a nom ren ekkewe chon angang lon ewe ras. Sia pwora le esilefeili porausen ewe Muu mwen mesen aramas me ren ach tufich. Sia angei pochokkul seni an Jises kewe kapas: “Oute niuokusiti ir mi nielo inisich, nge rese tongeni nielo ngunuch. Nge oupwe niuokusiti ewe mi tongeni atailo ngunuch me inisich lon Keena.” (Mattu 10:28) Sia silei pwe Semach lon lang ewe Sou Liffangoto manau. A efeiochu chokkewe mi amwochu ar tuppwol ngeni i me likiitu lon angangen ewe ras.

Poraus Mi Amanaua Aramas

9. Met meefien ekkoch aramas ussun an Isikiel kewe kapas, me ifa ussun eu mettoch mi wewe chok a fiffis ikenai?

9 Lupwen ewe soufos Isikiel a pwora le esilefeili an Jiowa we poraus ngeni ekkewe muu ‘mi u ngeni’​—⁠muun Israel me Juta​—⁠ekkoch aramas ra pwapwa le rongorong met a era. (Isikiel 2:⁠3) Jiowa a apasa: “Nengeni, ka chok usun eman soukol me rer mi ngioch le kol kolun amumu, ika usun eman mi silelap le ettiki pisekin ettik.” (Isikiel 33:32) Inaamwo ika ra saani an Isikiel kewe kapas, rese fokkun alleasochis ngeniir. Met a fiffis ikenai? Lupwen lusun ekkewe mi kepit fengen me chiener kewe ra pwora le esilefeili an Jiowa kewe poraus, ekkoch ra saani ar rongorong porausen ekkewe feioch seni ewe Muu, nge rese fori och ren ar repwe wiliiti chon kaeo me fiti ewe angangen ras.

10, 11. Seni 1900 tori 1950 ifa ussun sia fen esilefeili ach we poraus mi tongeni amanaua aramas me met mwiriloon?

10 Nge, mei wor chommong ra fen tipeeu ngeni angangen ewe ras me ra pwal esilefeili an Kot kewe poraus. Awewe chok atun ekkewe mwichelap seni 1922 tori 1928, a katowu porausen ekkewe kapwung won an Setan we otot mi ngau a fen esilelo. Ekkewe porausen kapwung ra pwal appio won asapwal. Mwirin, noun Kot kewe aramas ra pwal ainetifetallei fite milion taropwe mi awewei ewe poraus.

11 Pwal eu sokkun afalafal a poputa lon 1938​—⁠aramas ra karisfengen won aal ren ar repwe esilefeili poraus ngeni aramas. Akkom, noun Kot kewe aramas ra uweifetalei esissin mi ititiu seni won afarar kewe mi esilefeili iten eu afalafal. Mwirin ra uwei esissin mi mak won poraus ussun chok “Lamalam eu ssar me business mi ppwor” me “Angang ngeni Kot me Kraist ewe King” Lupwen ra karisfengen won ekkewe aal, aramas ra fen atoleer. ‘Ei sokkun afalafal a alisata an aramas silei Chon Pwarata Jiowa me a fen apworaar,’ iei alon emon pwiich we mi fiffiti ei afalafal won alen ewe telinimw London, England.

12. Fengen me porausen an Kot kewe kapwung, sia pwal menlapei menni poraus lon ach angangen afalafal, me io kewe ra angangpok le afalafala ewe kapas allim?

12 Lupwen sia esilefeili porausen an Kot kapwung, sia pwal menlapei ekkewe mettoch mi murinno lon porausen ewe Muu. Ach pwarata porausen ewe Muu won fonufan a alisata ach kuna chokkewe mi fich. (Mattu 10:11) Lape ngeni ekkewe ra saingo le choni ewe mwichen aramas mi kepit ra fen etiwa ewe etiwetiw le fiti ewe angangen ras ra fori lefilen 1920 me 1940. Atun eu mwichelap lon 1935, a katowu poraus mi amwarar ussun eu “mwich mi lapalap, ekkewe ekkoch siip” repwe feioch lon mwach kkan lon eu paratis won fonufan. (Pwarata 7:9; Jon 10:16) Ra fen auselinga ekkewe porausen kapwung me ra fiti chokkewe mi kepit le afalafala ewe kapas allim mi tongeni amanaua aramas.

13, 14. (a) Ifa ewe auruur sia angei seni Kol Fel 126:​5, 6? (b) Ika sia likiitu le amora me achochonu, met epwe fis?

13 Ekkewe kapas lon Kol Fel 126:​5, 6 ra fen aururu chon angangen ewe ras me akkaewin chokkewe ra kuna riaffou mwaal: “Ir mi kechiu lupwen ra amoratiu repwe pupuchor ren pwapwa, lupwen repwe ionifengenni uwar kewe. Eka mi feilo fan kechiu, o ukkuwei pwikil epwe amoratiu, epwe liwinto ngeni leenian fan pupuchorun pwapwa, o epwe wato ekkewe pilukun uwa.” An ewe sou mak kol kewe kapas ussun amora me kini ra awewei an Jiowa tumun ngeni me feioch won ewe lusun ra fen liwin seni ar eolo lon Papilon. Ra fokkun pwapwa atun ar ngaselo, nge neman ra pwal kechiu lupwen ra amora pwikil won ewe fonu mi petewel pokiten esor emon a fen angang won ren ekkewe 70 ierin ar eolo. Iwe nge, chokkewe mi achocho lon ar amora pwikil me kau imw ra fen pwapwaiti uwaan ar amora me ra meefi menemenoch seni ar angang.

14 Neman sia pwal kechiu lupwen sia nom fan sossot are lupwen kich are pwiich kewe sia riaffou pokiten ach kewe foffor mi pwung. (1 Piter 3:​14) Eli le poputaan ach angang lon ewe ras epwe weires pokiten a ussun ita pwe esor uwaan ach achocho lon ewe angangen afalafal. Nge ika sia likiitu lon ach amora pwikil me sia achocho le achochonuur, Kot mi tongnei amaaraata, neman lap seni met sia fen anchangei. (1 Korint 3:⁠6) Pwungun ena poraus a fen pwapwalo ren ach ainetifetallei Paipel me puken aweween Paipel.

15. Awewei aucheaan puken Chon Kraist lon angangen ewe ras.

15 Ekieki mwo porausen emon mwan itan Jim. Lupwen inan we a malo, Jim a kuna lein pisekin kewe eu puk itan Life​​—⁠How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?a Jim a fokkun pwapwa le alleani ewe puk. Lupwen emon Chon Pwarata a fos ngeni Jim won ewe aal, Jim a tipeeu pwe ewe chon afalafal epwe chuurisefalli i, me ina met a emmwen ngeni an kaeo. Jim a muttir feffeita, a fangolo manauan ngeni Jiowa, me papatais. A pwal fos ngeni aramasan kewe ussun minne a fen kaeo. Mwiriloon, fefinan me pwiin ra pwal wiliiti Chon Pwarata Jiowa, me Jim a pwal pwapwaiti an angang lon ewe Bethel lon London.

Chengel Fan Riaffou Mwaal

16. (a) Met popun ewe angangen ras a fen sopwoch? (b) Ifa ewe kapasen ourour Jises a awora ren met ewe kapas allim epwe tongeni efisata lon famili, me ifa ach ekiek lupwen sia mochen fos ngeni aramas?

16 Ifa ewe popun angangen ewe ras a kon sopwoch? Pokiten ewe lusun mi kepit me chiener kewe ra fen lefareni an Jises fon: “Minne ua apasa ngenikemi lon rochopwak, oupwe apasata lon saram; nge minne ua mongunungunulong lon selingemi, oupwe esineifeili me won osun ekkewe im.” (Mattu 10:27) Iwe nge, sia ekiekin kuna riaffou pokiten Jises a fen apasa: “Pwin epwe afangema pwin ngeni malo, pwal seman noun; nge nour repwe u ngeni semer kewe me iner pwe repwe niirelo.” Jises a pwal apasa: “Oute ekieki pwe ua feito pwe upwe wato kinamwe won fonufan. Use feito pwe upwe wato kinamwe, pwe katilas.” (Mattu 10:​21, 34) Jises ese sotun le aimufeseni famili. Nge fan ekkoch a ina met ewe kapas allim a efisata lon eu famili. A ussun we chok ren noun Kot kewe chon angang ikenai. Lupwen sia chuuri ekkewe famili, sise ekiekin efisata eu refiref lefilen chon ewe famili. Sia mochen pwe meinisin repwe etiwa ewe kapas allim. Ina popun sia sotun le fos ngeni meinisin lon ewe famili ren kirokiroch pwe chokkewe mi fich “ngeni manau esemuch” repwe mochen rongorong.​​—⁠Fofor 13:⁠48.

17. Ifa ussun chokkewe mi amwochu pwuungun an Jiowa nemenem ra aimulo? Awewei mwo.

17 Porausen ewe Muu a fen aimulo chokkewe mi amwochu an Kot pwuungun nemenem. Ren chok awewe, ekieki ifa ussun a pwalo sokkoloon pwiich kewe pokiten ar ‘ngeni Sisar minne an Sisar, o pwal ngeni Kot minne an Kot’ lon ranin ewe muu itan National Socialism a nemeni Tois. (Luk 20:25) Fofforun Chon Pwarata Jiowa ra mwaalfesen me ekkewe nouwisin lamalam me chokkewe ra fiti ekkewe lamalamen Kirisentom. Chon Pwarata Jiowa ra lukuchar lon ar luku, me rese alleasolapa allukun ewe Paipel. (Aisea 2:4; Mattu 4:​10; Jon 17:16) Sense Christine King a makkei eu puk itan The Nazi State and the New Religions, me a apasa: “Lein ekkewe lamalam, ewe muu Nazi] a sopwongau ren chok ekkewe Chon Pwarata, pun inaamwo ika fite ngerou ra nninniilo, ar angang a chuen sopwosopwolo me fan May 1945 ekkewe Chon Pwarata Jiowa ra chuen manau nge ewe muun National Socialism ese chuen manau.”

18. A ifa ussun meefien noun Jiowa kewe lupwen ra riaffou?

18 A lamot ewe sokkun ekiek noun Jiowa kewe ra eani lupwen ra kuna riaffou mwaal. Inaamwo ika ekkewe nouwisin muu ra ingeiti ach luku, nge ra fokkun weitifengenniir ren ewe nafangauen oput me song mi maras lon letipach. Ren chok awewe, fan chommong ekkewe Chon Pwarata ra manau seni ewe Holocaust repwe fos ussun ar chengel me menemenoch lupwen ra ekiekisefalli met a fen fis ngeniir. Ra silei pwe Jiowa a fen ngeniir “pochokkulen ewe manaman mi nonnom ren Kot.” (2 Korint 4:⁠7) Ekkewe mi kepit mi nonnom rech ra lukuluku pwe ‘iter a fen makketiu lang.’ (Luk 10:20) Ar likiitu a efisata eu apilukuluk ese tongeni awora ngeni apilukulukungau, me chokkewe mi angang lon ewe ras mi apilukuluku ewe manau won fonufan a pwal nom reer ena esin luku.​​—⁠Rom 5:​4, 5.

Likiitu Lon Ewe Angangen Ras

19. Ikkefa ekkewe sokkopatten sokkun afalafal mi uwaoch?

19 Sise silei epwe ifa ukuukun ttamen ewe fansoun Jiowa epwe chuen mut ngenikich le angang lon ei ras. Iei, sipwe chechchemeni pwe mei wor ren chon angangen eu ras ekkewe kokkot ren ifa ussun repwe fori ar angang. Sia pwal tongeni luku pwe ach tuppwol le eani ekkewe sokkun afalafal mi uwaoch me lom repwe chuen uwaoch. Paul a ereni chienan kewe Chon Kraist: “Iwe, upwe fonoukemi, pwe ami oupwe appiru ngang.” (1 Korint 4:​16) Lupwen Paul me ekkewe elter seni Efisus ra chufengen lon Mailitus, a achema ngeniir pwe ese fen amwochu seni an asukuler lein aramas ‘pwal lon imwer.’ (Fofor 20:​20, 21) Chienen Paul we itan Timoti a fen kaeo ifa ussun Paul a afalafal me a tongeni aiti ekkewe Chon Korint. (1 Korint 4:​17) Kot a efeiochu an Paul kewe kokkot fan iten afalafal, me epwe pwal efeiochu ach likiitu lupwen sia afalafala ewe kapas allim imw me imw, lupwen sia chuurisefalli aramas, me lupwen sia kaeo ngeniir, me ese lifilifil ia aramas ra nonnom ie.​​—⁠Fofor 17:⁠17.

20. Ifa ussun Jises a fen affata pwe epwe wor eu ras mi lapalap, me ifa ussun a fen letelo lon ekkewe ier mi kanoto?

20 Mwirin Jises a afalafal ngeni ewe fin Sameria lupwen a kan ngeni Saikar lon 30 C.E., a fos ussun ewe ras lon pekin ngun. A ereni noun kewe chon kaeo: “Oupwele aneloi mesemi, o oupwe kuna ekkewe malamal, pwe ra fen pwechepwech ren ewe ras. Iwe, chon kini epwe angei liwinin, o epwe pwal ionfengenni uwa ngeni manau esemuch, pwe chon amora me chon kini repwe pwapwafengen.” (Jon 4:​34-​36) Neman Jises a fen kuna uwaochun an fosfengen me ewe fin Sameria, pun chommong ra luku lon i pokiten an neminnewe pwarata. (Jon 4:​39) Lon ekkewe ier mi kanoto chok, ekkoch fonu ra fen awesalo ar pinei Chon Pwarata Jiowa are ra fen mut ngeni ar rechister. Iei ussun a fen mumuta ekkewe minefoon leenien afalafal. Mwiriloon pwe a fiffis iei eu ras lon pekin ngun mi watte. Ren enletin, won unusen fonufan, chokkewe ra likiitu lon angangen ewe ras ren chengel ra kukkuna feioch wachemuk.

21. Met popun a nom rech ekkewe popun sipwe chengel le likiitu lon angangen ewe ras?

21 Lupwen a tori eu fansoun ras, ekkewe chon angang repwe atapwal le angang. Repwe angang weires me resap mmang. Ikenai, a lamot ach tinikken me atapwal lon ewe angang pokiten sia nonnom lon “fansoun sopolan fonufan.” (Taniel 12:⁠4) Ewer, a torikich sossot, nge ewe rasen chokkewe mi fel ngeni Jiowa a lapalap seni me lom. Ina popun iei ewe ran sipwe chengel ren. (Aisea 9:⁠3) Ussun chok chon angangen ras mi chengel, sipwe likiitu lon angangen ewe ras!

[Ppii ekkewe pwóróus fan]

a A ffor me ainetfetal ren Chon Pwarata Jiowa.

Ifa Ussun Kopwe Polueni?

• Ifa ussun Samolun ewe ras a fen polueni ewe iotek fan iten chommong chon angangen ras?

• Inaamwo ika aramas ra “oput” kich nge, epwe ifa ussun meefiach?

• Met popun sia chengel pwal mwo nge atun sia kuna riaffou mwaal?

• Met popun sipwe likiitu lon angangen ewe ras fan atapwal?

[Pictures on page 14, 15]

Chokkewe mi angolong lon ewe ras lon pekin ngun ra kuna alillis seni ekkewe chonlang

[Picture on page 16]

An Chon Pwarata karisfengen won aal le esilefeili porausen ewe Muu a fen wato ewe poraus ngeni chommong

[Picture on page 16]

Sia amora me achochonu, nge Kot a amaaraata

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share