An Jiowa Feioch a Awouukich
“Feioch seni ewe Samol mi Lapalap a awouukich, nge i esap apacha och riafou ngeni.”—AN SALOMON FOS 10:22.
1, 2. Met popun pwapwa ese longolong won wouun fonufan?
EWE METTOCH chei pisek a kan nemeni manauen fite milion ikenai. Nge wouun fonufan a kan efisata pwapwa lon manauer? Iei alon The Australian Women’s Weekly: “Use tongeni chechchemeni eu fansoun me mwan lupwen a iei ukuukun watteen an aramas meefi letipechou ussun nonnomur.” A pwal apasa pwe “Ina eu mettoch sise weweiti. Sia rong pwe a fokkun murinno Australia ren pekin nounou moni, me nonnomun aramas iei a murinno seni ekkewe fansoun lom meinisin. . . . Nge lon unusen ei fonu a fokkun choufetal letipengau. Mwan fitifengen me fefin ra meefi pwe och mettoch ese nom lon manauer nge rese tufichin weweiti ika ifa ena mettoch.” Mi enlet an ewe Paipel apasa pwe sap minne pwapwa are manau a popu seni ekkewe mettoch sia pisekini!—An Salomon Afalafal 5:10; Luk 12:15.
2 Ewe Paipel a apasa pwe feioch seni Kot a atoto ewe sokkun pwapwa mi lap seni meinisin. Iei alon An Salomon Fos 10:22 ussun ena mettoch: “Feioch seni ewe Samol mi Lapalap a awouukich, nge i esap apacha och riafou ngeni.” Fan chommong riaffou a popu seni tipemmongun aramas le angei wouun fonufan. A pwung ei ourour seni ewe aposel Paul: “Nge ir mi mochen pisekisekilo repwe turutiu lon sosot, lon ser, lon chommong sokkun mochenia mi umwes o afeiengau, ekkewe sokkun mochenia mi akokatiu aramas lon feiengau o kiteter. Pun mochenia moni, iei ewe popun ingau meinisin. Pokiten ei sokkun mochenia, ekkoch aramas ra feilseni ewe luku, o ra tu ngeni letiper chommong sokkun lolilen.”—1 Timoti 6:9, 10.
3 Iwe nge, feioch ese fiti riaffou a kan tori meinisin mi “aleasochisi alon ewe Samol mi Lapalap.” (Tuteronomi 28:2) Nge eli ekkoch repwe eis, ‘Ika riaffou ese pacheri ewe feioch seni Jiowa, met popun chommong noun Kot kewe chon angang ra kan kuna riaffou?’ Ewe Paipel a pwarata pwe Kot a mutata ach kewe sossot nge ra wesewesen popu seni Setan, an we otot mi ngau, me pwisin futukach mi apwangapwang. (Keneses 6:5; Tuteronomi 32:4, 5; Jon 15:19; Jemes 1:14, 15) “Meinisin sokkun liffang mi murinno, o meinisin sokkun minen liffang mi unusoch” ra popu seni Jiowa. (Jemes 1:17) Ina minne, an kewe feioch esap efisata riaffou fan eu. Ina popun, sipwe kaeo ekkoch me lein an Kot kewe liffang mi unusoch.
Ewe Kapasen Kot—Eu Liffang mi Sokkolo Aucheaan
4 Iei alon an Taniel we oesini ussun ewe “fansoun sopolan”: “Ewe sile mi enlet epwe choufetal.” Iwe nge, ekkeei kapas ra affata weween ena poraus: “Esap fokkun wor emon chon fofforingau epwe weweiti; nge chokewe mi mirit repwe weweiti.” (Taniel 12:4, 10, New World Translation) Ekieki mwo weween ena mettoch! Ewe Kapasen Kot—nge akkaewin, an kewe oesini—a mak ren tipachchemen lang, ina minne, ekkewe mi ngau resap tufichin weweiti, nge noun Jiowa kewe aramas ra kan weweiti. A iei ussun iotekin Noun Kot we: “Ua kilisou ngonuk, Semei, Samolun lang me fonufan, pwe ka amonalo ekkeei mettoch seni chon tipatchem me chon wewe, nge ka pwarirelo ngeni monukol.” (Luk 10:21) A ifa me watteen feiochun an a nom rech ewe liffang mi sokkolo aucheaan, weween, an Kot we Kapas mi mak, ewe Paipel, me ach nonnom lein chokewe Jiowa a mut ngeniir ar repwe weweiti mettochun ngun!—1 Korint 1:21, 27, 28; 2:14, 15.
5 Sisap tufichin miritiiti akkaekis mwo mettochun ngun ika ese nom rech “ewe tipatchem seni won.” (Jemes 3:17) Tipachchem a wewe ngeni ach tufichin aea minne sia silei me weweiti fan iten ach sipwe pwakini ach kewe osukosuk, tumunukich seni mettoch mi efeiengau, apwonueta met sia ekiekin achocho ngeni, are awora fon mi pwung. Ifa ussun sipwe tufichin angei tipachchemen lang? Iei alon An Salomon Fos 2:6, NW: “Jiowa a pwisin fangolo tipachchem; seni auan a towu silelap me weweoch.” Ewer, Jiowa epwe efeiochukich ren tipachchem ika sipwe ikkiotek ren, ussun an a ngeni King Solomon “leluk mi mirit o tipachem.” (1 King 3:11, 12; Jemes 1:5-8) Ren ach sipwe angei tipachchem, sipwe pwal akkauseling ngeni Jiowa ren ach pwisin kakkaeo me akkapwonueta an we Kapas.
6 Tipachchemen lang a akkaewin pwalo lon an Paipel kewe alluk me kapasen emmwen. Ra efeiochukich lon mettoch meinisin—lon pekin aion, pekin ekiek, pekin memmeef, me pekin ngun. A pwung an ewe sou kol eani ei kol: “An ewe SAMOL alluk mi chok unusochulo, a amanauasefalli ngunuch; an ewe SAMOL pwarata mi chok enlet, a atipatchemelo ekkewe aramas mi tiparoch; ekkewe afalafal me ren ewe SAMOL mi chok pung, ra apwapwai letipach; an ewe SAMOL alluk mi chok limelimoch, a asaramalo mesach. Ach niuokusiti ewe SAMOL mi chok limelimoch, epwe nonnom feilfeilo chok; ekkewe kapung an ewe SAMOL mi chok enlet, pwal fakkun pung. Ir mi auchea lap seni gold, ewer, chommong gold mi ling.”—Kol Fel 19:7-10; 119:72.
7 Iwe nge, ekkewe mi tunalo an Kot kewe alluk mi pwung rese kuna ewe pwapwa me ewe tufichin pwisin nemenemeniir ra kutta. Mwirin och fansoun, ra kuna pwe ese pwung an aramas turunufasei Kot, pwe emon aramas epwe kini minne a ffotukatiu. (Kalesia 6:7) Fite, fite milion mi tunalo an Paipel kewe kapasen emmwen ra kikkini uwaangauen ar kewe foffor pun ra pwopwomwaal, a uriir semmwen mi fokkun aniuaniu, are a wor mettoch mi efeiengau a nemeni ekiekir me inisir. Ika rese aier me siwili fofforur, ewe al ra aleni epwe emmwen ngeniir malo me eli ar kuna nninni seni Kot.—Mattu 7:13, 14.
8 Iwe nge, ir mi tongei me apwonueta ewe Kapasen Kot repwe kuna feioch mi lapalap iei me pwal lon mwach kkan. A pwung ar meefi pwe an Kot kewe alluk a fen angaserelo seni fotek, me ir mi enletin pwapwa iei, iwe, ra mwasangasangen witiwiti ewe fansoun lupwen repwe ngaselo seni tipis me ewe malo a kan fis seni. (Rom 8:20, 21; Jemes 1:25) A lukulukoch ena apilukuluk pun a longolong won an Kot we liffang ngeni aramas, ewe mi auchea seni meinisin—weween, ewe asor fan iten ewe penmanau ren Noun we alaemon, Jises Kraist. (Mattu 20:28; Jon 3:16; Rom 6:23) Ena sokkun liffang mi auchea seni meinisin a anneta alollolun an Kot tong ngeni aramas me ina eu minen alukuluk pwe feioch esemuch epwe tori ir meinisin mi akkauseling ngeni Jiowa.—Rom 8:32.
Sia Kilisou ren An a Liffangoto ewe Ngun mi Fel
9 Pwal eu liffang seni Kot sipwe kilisou ren, iei an we ngun mi fel. Lon ewe ranin Pentecos 33 C.E., ewe aposel Piter a pesei ekkewe chommong aramas mi mumufengen lon Jerusalem pwe repwe “Aier, o iteitemi, emon me emon epwe papataiselo fan iten Jises Kraist ren omusamusen ami tipis. Iwe, oupwe angei ewe liffang, ewe Ngun mi Fel.” (Fofor 2:38) Ikenai, Jiowa a awora an ngun mi fel ngeni noun kewe chon angang mi iotek ren me ir mi mochen fori letipan. (Luk 11:9-13) Lom, lom, ewe manaman mi lap seni meinisin lon unuselapen lang me fonufan—weween, an Kot ngun mi fel are manaman—a apochokkula ekkewe mwan me fefin mi lukuluk, pachelong ekkewe popun chon Kraist. (Sekaraia 4:6; Fofor 4:31) Epwe tongeni fori pwal ussun chok fan itach, inaamwo ika epwe torikich minen eppet mi watte are mettoch mi fokkun aweiresikich lon wiisach we, wiisen noun Jiowa aramas.—Sowel 2:28, 29.
10 Ekieki mwo ewe fefin itan Laurel, ewe mi uri polio, iwe, a manau lon ewe minen ngasangas itan iron lung ukuukun 37 ier.a Inaamwo ika a fokkun weires nonnomun, nge a tinikken le angang ngeni Kot tori an malo. Ren fite ier, an Jiowa feioch mi lapalap a tori Laurel. Ren chok awewe, a tufichin alisi 17 aramas pwe repwe silei ekkewe poraus mi enlet lon Paipel, inaamwo ika esap tongeni towu seni ewe minen ngasangas ren lusun ierin manauan! Minne a fis ngeni a achema ngenikich ussun alon Paul ei: “Fansoun ai apwangapwang, iei ai pochokkul.” (2 Korint 12:10) Ewer, ika epwe fisoch ach angangen afalafala ewe poraus allim, sap minne a longolong won pwisin ach tufich are pochokkul, nge a popu seni an Kot alillis ren an we ngun mi fel, pwe ina ewe mettoch a liffang ngeni ir mi akkauseling ngeni leuwan.—Aisea 40:29-31.
11 Ika sia rongosich ngeni Kot, an we ngun mi fel epwe efisata lon kich ekkeei lapalap iter tong, pwapwa, kinamwe, mosonoson, kirokiroch, lipwakoch, luku, tipefesir, forfichi. (Kalesia 5:22, 23) Ena “uwaan ewe ngun” a pacheri “ewe lapalap mi fo” chon Kraist ra kan eani ren akkasiwilin ekkewe lapalap mi mwocho eli ra fen pin eani me lom. (Efisus 4:20-24; Aisea 11:6-9) A fokkun lamot lein ena uwa ewe lapalap tong, “ewe mi ririfengenni o aunusochualo mettoch meinisin.”—Kolose 3:14.
An Chon Kraist Tong—Eu Liffang Sipwe Acheni
12 An chon Kraist tong, pwal iei eu liffang auchea seni Jiowa—nge ina eu liffang a pwung ach sipwe acheni. Tong a nom fan nemenien alluk mi pwung, nge a sokkolo watteen an acheni aramas, ina minne, a kan ririfengenni chon luku lap seni ewe riri lefilen chon eu famili. (Jon 15:12, 13; 1 Piter 1:22) Ren chok awewe, ekieki mwo Tapita, emon fin Kraist mi murinno lon ewe aewin senturi. “Neminewe a chok ur ren fofor murinno o umoumoch,” akkaewin fan iten ekkewe fefin lon ewe mwichefel, nge mi fen ma seniir puluwer. (Fofor 9:36) Eli ekkena fefin a wor mararir, nge Tapita a mochen fori minne a tufich ngeni pwe epwe alisiir me apochokkulereta. (1 Jon 3:18) A fokkun murinno ewe leenien appiru Tapita a isetiu! Tongen pwipwi a amwokutu Priska me Akwila ar repwe ‘peluku manauer’ fan iten Paul. Tong a pwal amwokutu Epafras, Luk, Onesiforos, me pwal fitemon ar repwe alisi ena aposel lupwen a kalapus lon Rom. (Rom 16:3, 4; 2 Timoti 1:16; 4:11; Filemon 23, 24) Ewer, ekkena sokkun chon Kraist ikenai ra pwarata ‘tong lefiler,’ nge ina eu liffang auchea seni Kot mi esissinereta pwe ir noun Jises chon kaeo mi enlet.—Jon 13:34, 35.
13 En mi acheni ewe tong mi pwapwaalo lon ewe mwichefelin Kraist? En mi kilisou ren ach mwicheichen pwipwi lon pekin ngun, ewe mi nom ekis meinisin won fonufan? Pwal ir liffang auchea seni Jiowa. Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe sia acheniir? Ren ach akkapwonueta angang mi fel fan iten Kot, me ach fiffiti an chon Kraist kewe mwich, me pwal ren ach pwarata tong me ekkewe pwal fitu uwaan an Kot ngun mi fel.—Filipai 1:9; Ipru 10:24, 25.
“Mwan mi Wewe ngeni Liffang”
14 Re Kraist mi mochen angang fan iten chiener kewe chon luku lon ewe wiis elter are ministerial servant ra ekiekin apwonueta eu angang mi murinno. (1 Timoti 3:1, 8) Ren an epwe tufichin wiiseni ekkena wiis, emon brother epwe asimau lon pekin ngun, epwe silefichi masouen Paipel me epwe tinikken lon ewe angangen afalafal. (Fofor 18:24; 1 Timoti 4:15; 2 Timoti 4:5) Epwe pwarata pwe a tipetekison, mosonoson, me mosonottam, pun feioch seni lang esap tori aramas mi lamalam tekia me ir mi kutta it. (An Salomon Fos 11:2; Ipru 6:15; 3 Jon 9, 10) Ika a pupulu, epwe apwonueta wiisan we, wiisen mokuren an famili fan tong, iwe, epwe tufichin emmweniochu unusen an famili. (1 Timoti 3:4, 5, 12) Pokiten a kan aucheani mettochun ngun, ena sokkun mwan epwe angei feioch seni Jiowa.—Mattu 6:19-21.
15 Lupwen ekkewe elter lon ewe mwichefel ra kan achocho lon wiiser kewe, wiisen chon afalafal, chon mas, me chon asukul, a wor popun ach sipwe aucheani ekkena sokkun “mwan mi ussun liffang.” (Efisus 4:8, 11, NW) Eli chokewe mi kuna feioch seni ar angang fan tong resap pwarata ar kilisou fansoun meinisin, nge Jiowa a kuna mettoch meinisin ekkewe elter mi tuppwol ra fori. Esap monuki ewe tong ra pwarata ngeni itan we ren ar akkangang fan iten noun kewe aramas.—1 Timoti 5:17; Ipru 6:10.
16 Ekieki mwo porausen emon elter mi angang weires, nge a chuuri emon fopwul epwele reirei tupuwan. Emon chienen an ena fopwul we famili a makkei pwe “Atewe a fokkun kirokiroch, alillisoch, me tumunuoch. A tingor ika epwe tongeni wiisen iotek ngeni Jiowa fan item meinisin. Lupwen a iotek, semen ewe fopwul a kechiu [nge esap i emon Chon Pwarata Jiowa], me a surutiu chonun mesen meinisin lon ewe ruumwen pioing. A fokkun murinno iotekin ena elter, me a fokkun watte an Jiowa tong pokiten an tinato atewe lon ena fansoun!” Iei alon pwal emon Chon Pwarata mi luing ussun ekkewe elter mi etto ren: “Lupwen ra pwereto ren ai pet lon ewe ruumw mi kaimulo fan iten ir mi wesewesen apwangapwang, ua silei pwe ese lifilifil met epwe fis seni ena fansoun feffeilo, nge upwe tongeni likiitu fan. Letipei a pochokkuleta me kinamwelo.” Emon epwe ita tufichin mooni ena sokkun tong? Aapw! Ina eu liffang seni Kot, me a kawor me ren ewe mwichefelin Kraist.—Aisea 32:1, 2.
Liffangen ewe Angangen Afalafal
17 Ewe wiis mi lap seni wiis meinisin emon epwe tongeni wiiseni, iei an wiisen angang ngeni Jiowa, ewe mi Unusen Tekia. (Aisea 43:10; 2 Korint 4:7; 1 Piter 2:9) Iwe nge, ewe wiis fan iten an emon fiti ewe angangen afalafal a suuk ngeni meinisin aramas—weween, ekkewe kukkun me chinnap, at me nengngin, mwan me fefin—ir mi wesewesen mochen angang ngeni Kot. En mi kan alamota ena liffang mi auchea? Eli ekkoch rese ekiekin fiti ena angang pokiten ar meefi pwe ra tufichingau ngeni, nge chechchemeni mwo pwe Jiowa a kan liffangoto an we ngun mi fel ngeni ir mi angang ngeni, me a anafakich fan iten ena angang.—Jeremaia 1:6-8; 20:11.
18 Jiowa a fen awiisa ngeni noun kewe chon angang mi tipetekison ewe angangen afalafala porausen ewe Muu, nge esap ngeni ekkan aramas mi lamalam tekia are ir mi luku pwisin ar kewe tufich. (1 Korint 1:20, 26-29) Aramas mi tipetekison me mosonoson ra weweiti pwe mi kauk minne repwe tufichin fori, iwe, ra eani lukuluk won an Kot alillis lupwen repwe fiti ewe angangen afalafal. Ra pwal kilisou ren ewe alillis lon pekin ngun Kot a akkawora ren an nounou “ewe chon angang mi tuppwol.”—Luk 12:42-44; An Salomon Fos 22:4.
Famili mi Pwapwa—Eu Liffang mi Murinno
19 Pupulu me famili mi pwapwa, ir liffang seni Kot. (Rut 1:9; Efisus 3:14, 15) Nouch kewe, pwal ir “alemwiriach me ren ewe SAMOL,” iwe, ra atoto chengel ngeni sam me in kana mi ffotukalong ekkewe lapalap mi murinno lon nour kewe. (Kol Fel 127:3) Ika en emon sam are in, kopwe akkauseling ngeni leuwen Jiowa ren om ekkemiriti noum kewe kukkun me ren minne a mak lon an we Kapas. Ekkewe mi fori ena mettoch repwe kuna alillis seni Jiowa me an feioch mi lapalap.—An Salomon Fos 3:5, 6; 22:6; Efisus 6:1-4.
20 Inaamwo ika ekkoch sam me in repwe tinikken lon wiiser, nge eli ekkoch nour repwe filata pwe repwe rikilo seni ewe fel mi enlet lupwen repwe watteta. (Keneses 26:34, 35) Ena mettoch epwe tongeni efisata letipetaan semer me iner. (An Salomon Fos 17:21, 25) Iwe nge, epwe murinno ar resap fangeta, nge ar chechchemeni an Jises kapas awewe ussun ewe aluwol mi mwalechelo epwe tongeni alisiir. Inaamwo ika ena aluwol a lo seni imwan me a ngauolo manauan, nge mwirin, a liwiniti imwen seman we, iwe, seman a etiwa fan chengel me tong. (Luk 15:11-32) Ese lifilifil met epwe fis, nge a alukuluk ngeni ekkewe sam me in mi tuppwol an Jiowa weweiti ar osukosuk, an tumun mi fiti tong, me an alillis fansoun meinisin.—Kol Fel 145:14.
21 Iwe, a lamot ngeni emon me emon leich an epwe pi minne a wenewenen lamot lon manauan. Sia kan tinikken le chei wouun fonufan, ewe mi tufichin atoto riaffou ngenikich me ach famili? Are, sia kan chei ekkewe ‘sokkun liffang mi murinno, o meinisin sokkun liffang mi unusoch’ mi feito seni “Semen ekkewe saram”? (Jemes 1:17) Setan, “ewe semen kapas chofona,” a mochen ach sipwe achocho ngeni wouun fonufan, iwe mwirin, epwe tiuelo senikich pwapwa me manau. (Jon 8:44; Luk 12:15)) Iwe nge, Jiowa a kan ekieki met epwe wesewesen ochitikich. (Aisea 48:17, 18) Ina minne, sipwe likiitu le akkauseling ngeni Semach we lon lang mi ur ren tong me “pwapwaesini” i fansoun meinisin. (Kol Fel 37:4) Ika sipwe fori ena mettoch, an Jiowa kewe liffang mi sokkolo aucheaar me an feioch mi somolo epwe awouukich—nge esap fiti och riaffou.
[Footnotes]
a Pi ewe Awake!, minen January 22, 1993, pekin taropwe 18-21.
En mi Chechchemeni?
• Sipwe tongeni kuna me ia ewe sokkun pwapwa mi lap seni meinisin?
• Ikkefa ekkoch me lein ekkewe liffang Jiowa a kan ngeni noun kewe aramas?
• Pwata ewe angangen afalafal eu liffang?
• Met ekkewe sam me in repwe tongeni fori ren ar repwe angei an Kot feioch lupwen repwe akkamaarata nour kewe?
3. Met popun noun Kot kewe chon angang ra kan kuna sossot?
4. Menni feioch me liffang auchea noun Jiowa kewe aramas ra kan kuna le atun ei “fansoun sopwolon”?
5. Met weween tipachchem, me ifa ussun sipwe tongeni angei?
6. Pwata sipwe tipachchem ika sipwe akkapwonueta an Kot kewe alluk me kapasen emmwen lon manauach?
7. Met epwe fis ika aramas repwe tunalo an Kot kewe alluk mi pwung?
8. Pwata chon tongei an Kot Kapas ra pwapwa?
9, 10. Ifa ussun sia kukkuna feioch seni an Kot we liffang, liffangen ewe ngun mi fel? Awewei mwo och poraus mi affata ena mettoch.
11. Met sokkun lapalap an Kot we ngun mi fel a kan efisata lon ir mi pwilitalong “ewe lapalap mi fo”?
12. Ifa ussun Tapita me chienan kewe chon Kraist lon ewe aewin senturi ra pwarata tong?
13. Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe a mmen watte ach aucheani ewe mwicheichen pwipwi lon Kraist sia kapachelong lon?
14. Met sokkun mettoch epwe nom ren emon chon Kraist ren an epwe tufichin wiiseni ewe wiis elter are ministerial servant?
15, 16. Io kana ra wewe ngeni “mwan mi ussun liffang”? Awewei mwo ekkoch poraus mi anneta ena mettoch.
17, 18. (a) Menni liffang, liffangen och sokkun angang, Jiowa a fen awora ngeni noun kewe aramas meinisin? (b) Met sokkun alillis Kot a fen awora fan iten ach sipwe tufichin apwonueta ach angangen afalafal?
19. Met sokkun mettoch epwe efisata sopwochun an ekkewe sam me in achocho le amaarata nour kewe?
20. Met epwe tongeni awora alillis ngeni ekkewe sam me in ika nour kewe repwe rikilo seni ewe fel mi enlet?
21. Sipwe kan akkauseling ngeni io, me met popun?
[Picture on page 14]
Ka kan pwarata om aucheani an Kot we liffang, liffangen an we Kapas mi fen makketiu?
[Picture on page 15]
Inaamwo ika a mmen weires nonnomun, nge Laurel Nisbet a tinikken le angang ngeni Kot
[Pictures on page 16]
Ussun Tapita, chon Kraist ikenai ra itefoulo ren ar kewe fofforun tong
[Picture on page 17]
Chon Kraist mi wiisen elter ra kan pwarata ar tong ngeni chiener kewe chon luku