Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w02 9/1 p. 26-31
  • Pwaralo Kirokiroch Mi Tong Ngeni Ir Kewe Mi Osupwang

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Pwaralo Kirokiroch Mi Tong Ngeni Ir Kewe Mi Osupwang
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • An Aramas Kirokiroch Me Kirokiroch Mi Tong
  • Emon Sam A Pwaralo Kirokiroch Mi Tong
  • Emon Nau a Pwaralo Kirokiroch Mi Tong
  • Kirokiroch Mi Tong Seni Puluwen Noun
  • Pwaralo Ren Foffor
  • Anganga Seni Ewe Letip
  • Pwaralo Kirokiroch Mi Tong Ngeni Chokkewe Mi Osupwang
  • Kukkuna Feioch Seni An Jiowa Kirokiroch Mi Tong
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
  • Om Kapas Epwe Pwäri Kirekiröch Mi Fiti Tong
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2010
  • Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Rut
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2005
  • Sópweló le Pwáppwári Tong Enlet Lefilach
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú (Fán Iten ewe Mwichefel)—2021
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
w02 9/1 p. 26-31

Pwaralo Kirokiroch Mi Tong Ngeni Ir Kewe Mi Osupwang

“Oupwe kirikiroch o umoumoch ngeni en me pwin.”​—SEKARAIA 7:9.

1, 2. (a) Met popun sipwe pwaralo kirokiroch mi tong? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwungupwung won?

AN JIOWA KOT We Kapas a peseikich le tongei “kirikiroch [kirokiroch mi tong, New World Translation]”. (Mika 6:8) A pwal ngenikich ekkoch popun sipwe fori. Eu popun, “eman mwan mi eani kirikiroch a pusin feioch ren.” (An Salomon Fos 11:17) Mi fokkun pwung ena! Pwaraloon kirokiroch mi tong, are tong mi tuppwol a aririfengenni aramas ren ekkewe riri mi nomofochelo. Ina popun a wor chienach kewe mi tuppwol​—ina eu liwin mi auchea!​—An Salomon Fos 18:24.

2 Pwal och, ewe Paipel a erenikich: “Emon mi eani pwung me kirikiroch epwe manauatam, epwe kuna pwung me iteuoch.” (An Salomon Fos 21:21) Ewer, Kot epwe tongeikich pokiten ach achocho ngeni kirokiroch mi tong me sipwe tongeni angei pwal ekkoch feioch lon mwach kkan, kapachelong manau esemuch. Nge ifa ussun sipwe tongeni pwaralo kirokiroch mi tong? Sipwe pwaralo ngeni io? Me ifa sokkofesennin kirokiroch mi tong me ewe lapalap kirokiroch a kan nom ren aramas are kirokiroch chok?

(Nehemia 8:8,12) “Ra aleaniochu ewe puken alluk an Kot, ra afouu o aweweni, pwe ekewe aramas ra tongeni weweiti. . . . Murin, ekewe aramas meinisin ra liwiniti en me lenian, ra mongo o un fan watten pwapwa, ra pwal tinala och ngeni chokewe esap wor ener, pun ra weweiti ekewe kapas ra rongorong.”

An Aramas Kirokiroch Me Kirokiroch Mi Tong

3. Ifa ussun kirokiroch mi tong a sokko seni ewe kirokiroch a nom ren aramas?

3 An aramas kirokiroch me kirokiroch mi tong ra sokkolo ren sokkopaten lapalap. Ren chok awewe, fan chommong, esap wor eu riri mi pochokkul are chiechioch lefilen chokkewe mi pwaralo kirokiroch me ekkewe aramas ra mochen alisi. Iwe nge, ika sia pwaralo kirokiroch mi tong ngeni emon, sia pachefengen me ena emon lon tong. Lon ewe Paipel, pwaloon kirokiroch mi tong lefilen aramas mi tongeni alongolong won ar sissileifengenniir. (Keneses 20:13; 2 Samuel 3:8; 16:17) Are epwe tongeni alongolong won eu chiechi a fen fisita pokiten och kirokiroch a fen pwalo me mwan. (Josua 2:1, 12-14; 1 Samuel 15:6; 2 Samuel 10:1, 2) Sipwe awewei sokkofesenniir ren ruu poraus lon ewe Paipel, eu a pwalo ren an aramas kirokiroch me ewe eu, kirokiroch mi tong lefilen aramas.

4, 5. Ifa ussun ekkewe ruu poraus seni ewe Paipel ra affata ewe sokkofesennin an aramas kirokiroch me kirokiroch mi tong?

4 Eu porausen an aramas kirokiroch a weneiti ekkoch aramas, kapachelong ewe aposel Paul, mi chuen manau mwirin efoch sip a talo. Ra tiwelong wilifonu won Malta. (Fofor 27:37–28:1) Inaamwo ika ekkewe chon Malta rese sissilei ekkana chon sai me esap ir chon wiisen alisiir nge, chon ena fonu ra awasolaochuur, weween ra ‘fakun kirikiroch ngenir.’ (Fofor 28:2, 7) Ar awasolaochuur ina och kirokiroch, nge a seroch pun a pwalo ngeni aramas rese sissileer. Ina popun, ina och an aramas kirokiroch.

5 Sipwe alollofengeni ena me an King Tafit awasolaochu Mefiposet, noun chienan we Jonatan. Tafit a ereni Mefiposet: “Kopwe mongo seni ai chepel fansoun meinisin.” Tafit a ereni Mefiposet ewe popun a fori ena kokkot: “Ngang upwe kirikiroch ngonuk fan iten Jonatan semom we.” (2 Samuel 9:6, 7, 13) An Tafit awasolaoch mi nomottam eu mettoch a pwalo kirokiroch mi tong, esap chok kirokiroch, pun a anneta an Tafit tuppwol ngeni ena emon a fen chiechioch ngeni. (1 Samuel 18:3; 20:15, 42) Pwal ussun chok ikenai, noun Kot kewe aramas ra kan kirokiroch ngeni aramas ese lifilifil. Iwe nge, ra pwaralo kirokiroch mi tong, are tong mi tuppwol ngeni chokkewe ra chiechioch ngeni, eu chiechioch Kot a pwapwa ren.​—Mattu 5:45; Kalesia 6:10.

6. Ewe Paipel a menlapei menni lapalapen kirokiroch mi tong a pwalo lefilen aramas?

6 Ren ach sipwe affata pwal ekkoch mettoch ussun kirokiroch mi tong, sipwe ekieki ussun ulungat poraus lon ewe Paipel mi awewe won ei lapalap. Seni ekkeei poraus sipwe kaeo pwe kirokiroch mi tong aramas ra pwaralo a (1) pwalo ren foffor, (2) a pop seni ewe letip, me (3) a pwalo ngeni chokkewe mi osupwang. Pwal och, ekkeei poraus ra awewei ifa ussun sipwe tongeni pwaralo kirokiroch mi tong ikenai.

Emon Sam A Pwaralo Kirokiroch Mi Tong

7. Met noun Eperiam we chon angang a ereni Petuel me Lapan, me ifa ewe kapas eis ewe chon angang a eppiieta?

7 Keneses 24:28-67 a awewe won lusun ewe porausen noun Eperiam chon angang, mi mak porausan lon ewe lesen mwen ei. Mwirin an a kuna Repeka, Petuel, seman we, a etiwa i lon muttir imwan. (Wokisin 28-32) Lon ewe imw, ewe chon angang a aweweifichi ifa ussun a wiisen kutta emon fopwul pwe noun Eperiam we epwe puluweni. (Wokisin 33-47) A menlapei an luku pwe met a fen fis ngeni a wewe ngeni eu esissin seni Jiowa, “pun a emwenieito won efoch al mi wenechar, pwe upwe tungor eman fopwul seni aramasen ai samol pwe pwuluwen noun we alual.” (Wokisin 48) Ese mwaal ewe chon angang a anean pwe an aporausa ngeniir ewe porausen met a fen fisita epwe alukuluku Petuel me noun we Lapan pwe Jiowa a efeiochu an angang. Iwe, ewe chon angang a apasa: “Iei kopwe pwari ngeniei are kopwe eani kirikiroch me allukuluk ngeni ai we samol. Nge ika kosap, kopwe pwal pwari ngeniei pwe upwe silei met upwe fori.”​—Wokisin 49.

8. Ifa meefien Petuel ussun ewe poraus a weneiti Repeka?

8 Jiowa a fen pwaralo kirokiroch mi tong ngeni Eperiam. (Keneses 24:12, 14, 27) Petuel epwe fori ussun we chok ren an mut ngeni an Repeka epwe sailo fiti noun Eperiam we chon angang? An Kot kirokiroch mi tong epwe tongeni polu ren an aramas kirokiroch mi tong? Are epwe lamot mwaal an noun Eperiam we chon angang sai mi towau? A fokkun kinamwe letipen noun Eperiam we chon angang lupwen a rongorong alon Lapan me Petuel: “Ei mettoch a pop seni ewe Samol mi Lapalap.” (Wokisin 50) Ra esinna pwe Jiowa a fen angolong lon ena kokkot me rese tipemwaramwar lon ar nguuri filian. Mwirin, Petuel a apasawu an kirokiroch mi tong ren an apasa: “Iei i Repeka. Kopwe angei o uwala pwe epwe pwuluen noun om we samol usun ewe Samol mi Lapalap a pusin apasa.” (Wokisin 51) Repeka a tipemecheres le sailo fiti noun Eperiam we chon angang, me a wiliiti puluwen Aisek we mi achengicheng.​—Wokisin 49, 52-58, 67.

Emon Nau a Pwaralo Kirokiroch Mi Tong

9, 10. (a) Met Jekop a tingor seni Josef? (b) Ifa ussun Josef a pwaralo kirokiroch mi tong ngeni seman?

9 Noun, noun Eperiam we, Jekop, a pwal kuna kirokiroch mi tong. Keneses sopwun 47 a aporausa ngenikich porausen an Jekop nonnom lon Isip “lupwen a arap fansoun an Israel epwe mala.” (Wokisin 27-29) A lolilen pokiten epwe malo lukun ewe fonu Kot a pwon ngeni Eperiam. (Keneses 15:18; 35:10, 12; 49:29-32) Iwe, Jekop ese mochen an epwe peias lon Isip me a akkota pwe inisin epwe uweiolo ngeni ewe fonuen Kenan. Epwe tongeni wor emon mi murinno seni noun we Josef, ewe nouwis, epwe tongeni apwonueta an Jekop mochen?

10 Iei ewe poraus: “A korato Josef noun we o ureni, ‘Are ua kuna cheni me reom . . . kopwe kirikiroch [kirokiroch mi tong, NW] ngeniei o tipelukuluk ngeniei. Kosap peiaseniei lon Isip, nge kopwe uweeila seni Isip pwe upwe peias lon lenien peiasen semei kewe.’” (Keneses 47:29, 30) Josef a pwon pwe epwe apwonueta ei tingor, me ekiselo chok Jekop a malo. Josef me noun Jekop kewe ra “uweala semer we ngeni ewe fanu Kanaan o peiaseni lon ewe pwangen achau mi nom lon ewe tanipi Makpela . . . Apraham a moni.” (Keneses 50:5-8, 12-14) Iei ussun Josef a pwaralo kirokiroch mi tong ngeni seman.

Kirokiroch Mi Tong Seni Puluwen Noun

11, 12. (a) Ifa ussun Rut a pwaralo kirokiroch mi tong ngeni Naomi? (b) Ifa ussun an Rut kirokiroch mi tong “mwirin” a fen murinno seni ewe a “fori me mwan”?

11 Ewe puken Rut a awewei ifa ussun emon fefin mi ma seni puluwan, itan Rut ewe fin Moap, a pwalo kirokiroch mi tong ngeni inen pulwan we, Naomi, nge puluwen Naomi a pwal malo. Lupwen Naomi a mochen liwinlo Petleem lon Juta, Rut a pwalo kirokiroch mi tong me a pwaralo ifa ussun a fen ppos letipan ren an apasa: “Ia en kopwe feila ie, pwal ngang upwe feila ie, nge ia en kopwe nonom ie, pwal ngang upwe nonom ie. Aramasom repwe pwal aramasei, nge om Kot epwe pwal ai Kot.” (Rut 1:16) Mwirin, Rut a pwaralo an kirokiroch mi tong lupwen a tipeeu ngeni an epwe puluweni aramasen Naomi we mi chinnap itan Poas.a (Tuteronomi 25:5, 6; Rut 3:6-9) A ereni Rut: “Ei foforun kirikirioch ka fori a fen lapala seni ewe ka fori me mwan ngeni inen pwulowom we. Pun kosap tapwela murin ekewe alual, ika ra woungau ika pisekisek.”​—Rut 3:10.

12 Met Rut a “fori me mwan” a weneiti ewe fansoun a feilo seni aramasan kewe ren an epwe pache-ngeni Naomi. (Rut 1:14; 2:11) An we fofforun kirokiroch mwirin a lapalap seni ewe akkom. Rut a tipemecheres ngeni an epwe puluweni Poas. Rut epwe tongeni nounatiu emon chon alemwir fan iten Naomi, ewe a fen chinnapelo me ese chuen tongeni nounou. A fis ewe apupulu, me lupwen Rut a nounou, ekkewe fin Petleem ra kokkowu: “Eman at a fen uputiu ngeni Naomi.” (Rut 4:14, 17) Rut wesewesen emon “fefin mi murina,” me a kuna feioch seni Jiowa ren an wiliiti aramasen Jises Kraist.​—Rut 2:12; 3:11; 4:18-22; Mattu 1:1, 5, 6.

Pwaralo Ren Foffor

13. Ifa ussun Petuel, Josef, me Rut ra anganga ar kirokiroch mi tong?

13 Ka fen esinna ifa ussun Petuel, Josef, me Rut ra pwaralo ar kirokiroch mi tong? Rese fori ren kapas chok nge ren foffor. Petuel ese chok apasa, “Iei i Repeka” nge a wesewesen “tinala Repeka.” (Keneses 24:51, 59) Josef ese chok apasa, “Upwe fori mine ka ureniei” nge i me pwin kewe “ra fori ngeni usun mine a alluk ngeniir.” (Keneses 47:30; 50:12, 13) Rut ese chok apasa, “Ia en kopwe feila ie, pwal ngang upwe feila ie” nge a likitalo aramasan kewe ren an epwe fiti Naomi, me “ra mwinemwinela Petleem.” (Rut 1:16, 19) Lon Juta, Rut a “fori usun chok mine inen pwuluan we a ureni.” (Rut 3:6) Ewer, an Rut kirokiroch mi tong, ussun an ekkewe ekkoch aramas, a pwalo ren foffor.

14. (a) Ifa ussun noun Kot kewe chon angang ikenai ra pwaralo kirokiroch mi tong ren foffor? (b) Ikkefa ekkoch an Chon Kraist fofforun kirokiroch mi tong ka silei ussun?

14 Letipach mi pwapwa lupwen sia kuna ifa ussun noun Kot kewe chon angang ikenai ra chuen pwaralo kirokiroch mi tong ren foffor. Ren chok awewe, ekieki mwo ussun chokkewe mi awora alillis lon pekin memmeef ngeni chiener kewe chon luku mi semmwen, letipechou, are riaffou. (An Salomon Fos 12:25) Are ekieki ussun ekkewe Chon Pwarata Jiowa mi uwei ekkewe chinnap ngeni ewe Kingdom Hall pwe repwe tongeni fiffiti ekkewe mwich iteiten wiik. Anna, 82 ierin, a riaffou ren metekin chun, a kapas fan iten chommong lupwen a apasa: “Ar uwei ei ngeni ekkewe mwich meinisin eu feioch seni Jiowa. Ua kilisou ngeni i ren unusen letipei pokiten an ngeni ei pwii kewe mi tong.” Ka foffori ena esin foffor mi tong lon om mwichefel? (1 Jon 3:17, 18) Ika pwe wuu, kopwe silei pwe ra fokkun aucheani om kirokiroch mi tong.

Anganga Seni Ewe Letip

15. Menni ewe lapalapen kirokiroch mi tong ekkewe ulungat poraus seni Paipel ra menlapei?

15 Ekkewe poraus lon ewe Paipel sia fen pwungupwung won ra pwal affata pwe kirokiroch mi tong a pop seni ewe letip, nge ese tongeni fis fan ekkeria. Petuel a angangfengen me noun Eperiam chon angang pokiten pwisin an mochen, me a pwal ina ussun Repeka. (Keneses 24:51, 58) Esor emon a eriani Josef le pwaralo kirokiroch mi tong. (Keneses 50:4, 5) Rut “a chok mochen eti Naomi.” (Rut 1:18) Lupwen Naomi a apasa pwe Rut epwe fos ngeni Poas, an kirokiroch mi tong a amwokutu an ena fin Moap le apasa: “Meinisin mine ka ureniei upwe fori.”​—Rut 3:1-5.

16, 17. Pwata an Petuel, Josef, me Rut kirokiroch mi tong a kon auchea, me met a amwokutuur le pwaralo ei lapalap?

16 Ewe kirokiroch mi tong Petuel, Josef, me Rut ra pwaralo a fokkun auchea pokiten Eperiam, Jekop, me Naomi rese tongeni erianiir. Pwungun pwe esor alluk mi apasa pwe Petuel epwe fangolo noun we fopwul. Epwe tongeni ereni noun Eperiam chon angang: ‘Aapw, ua mochen pwe nei we fopwul mi tinikken lon an angang epwe nonnom rei.’ (Keneses 24:18-20) Ussun we chok, Josef a pwisin filata ika epwe fori alon kapasen seman we are esap fori, pun Jekop epwe fen malo me ese tongeni achema ngeni ussun an we pwon. Naomi pwisin a apasa pwe Rut epwe tongeni nonnom lon Moap. (Rut 1:8) Rut a pwal tongeni puluweni emon lein “ekewe alual” nge sap Poas, ewe mi fen chinnap.

17 Petuel, Josef, me Rut ra pukun pwaralo kirokiroch mi tong seni letiper; ra mwokutukut pokiten letiper kewe. Ra meefi wiiser le pwaralo ei lapalap ngeni chokkewe ra chiechi ngeni, ussun chok King Tafit a meefi wiisan le pwaralo kirokiroch mi tong ngeni Mefiposet.

18. (a) Ifa ekiekin ekkewe elter Chon Kraist lupwen ra “tumunu noun Kot kewe siip”? (b) Ifa ussun emon elter a pwaralo meefian ussun an alisi chienan kewe chon luku?

18 Kirokiroch mi tong a chuen eu esissinnen noun Kot kewe aramas, kapachelong chokkewe mi emmweni noun Kot kewe siip. (Kol Fel 110:3; 1 Tesalonika 5:12) Ekkewe elter, are sou emmwen, ra meefi wiiser le manaueni manauer me ren ewe lukuluk aramas ra eani woor pokiten ar seikita. (Fofor 20:28) Meit mwo, ar angang fan iten ekkewe siip me pwal ar kewe fofforun kirokiroch mi tong fan iten ewe mwichefal rese fis ‘lukun letiper, nge . . . seni lon letiper.’ (1 Piter 5:2) Ekkewe elter ra foleni ewe pwin siip pokiten a ina wiiser me pokiten ra mochen fori. Ra pwaralo kirokiroch mi tong pokiten wiiser me pokiten ra mochen fori. (Jon 21:15-17) “Ua fokkun saani ai upwe feilo chuuri pwiich kewe lon imwer kewe ren ai upwe pwaralo pwe ua fen chechchemeniir,” emon elter a apasa. “Ai alisi pwii kewe ina ussun, och mettoch mi atoto ngeniei chengel me menemenoch!” Ekkewe elter mi tongei chon ewe mwichefel ra tipeeu.

Pwaralo Kirokiroch Mi Tong Ngeni Chokkewe Mi Osupwang

19. Ifa ewe poraus ussun kirokiroch mi tong ekkewe poraus lon Paipel lon ei lesen ra menlapei?

19 Ekkewe poraus lon Paipel sia fen poraus ussun ra menlapei pwe kirokiroch mi tong epwe pwalo ngeni chokkewe mi osupwang me ar osupwang och mettoch rese tongeni pwisin pwakini. Eperiam a osupwangen alillis seni Petuel ren an epwe wor sopwosopwoloon mwirimwirin kewe. Ika inisin epwe tori Kenan, Jekop a osupwangen alillis seni Josef. Pwe epwe wor emon chon alemwir, Naomi a osupwangen alillis seni Rut. Eperiam, Jekop, me Namoi rese tongeni alisata ar kewe osupwang ika emon ese alisiir. Pwal ussun chok ikenai, kirokiroch mi tong epwe pwalo akkaewin ngeni chokkewe mi osupwang. (An Salomon Fos 19:17) Sipwe appiru Hiop, ewe a “angasala ekewe chon woungau mi sio, pwal ekewe mi masen esap wor eman a alisiir,” pwal ngeni “chokewe mi arap ngeni ar repwe mala.” Hiop a pwal “apwapwai leluken ekewe fefin mi ma pwuluer” me a pwal wiliiti mesen “chon chun” me pechen “chon pechema.”​—Hiop 29:12-15.

20, 21. Io kan ra osupwangen ewe kirokiroch mi tong sia tongeni pwaralo, me met sipwe apposa letipach le fori?

20 Pwungun pwe mei wor “chon woungau mi sio” lon iteiten mwichefel. Ar riaffou mi tongeni fisita pokiten ar tipeppos, letipechou, ar meefi pwe rese fich ngeni wiiser, lichipung pokiten met aramas ra fori are met rese fori, semmwen, are maloon attonger we. Ese lifilifil ewe popun, ekkena aramas mi achengicheng ngenikich ra osupwang me sipwe tongeni alisiir ren ach pwaralo kirokiroch mi tong.​—1 Tesalonika 5:14.

21 Iwe, sipwe chuen sopweilo le appiru Jiowa Kot, ewe “mi ur ren kirokiroch mi tong.” (Ekistos 34:6; Efisus 5:1, NW) Sipwe tongeni fori ren ach kewe foffor fan iten chokkewe mi osupwang. Me sipwe asamolu Jiowa me sipwe pwisin meefi chengel mi wachemuk atun sia “pwarifengenni lefilach kirikiroch mi tong.”​—Sekaraia 7:9, NW.

[Pwóróus fan]

a Ren om kopwe kuna poraus ussun ei esin pupulu, nengeni Volume 1, pekin taropwe 370, lon Insight on the Scriptures, forien Chon Pwarata Jiowa.

Ifa Ussun Kopwe Poluweni?

• Ifa ussun kirokiroch mi tong a sokko seni an aramas kirokiroch?

• Ifa ussun Petuel, Josef, me Rut ra pwaralo kirokiroch mi tong?

• Ifa ekiekich lupwen sia pwaralo kirokiroch mi tong?

• Io kewe ra osupwangen kirokiroch mi tong senikich?

[Sasing lón pekin taropwe 26]

Ifa ussun Petuel a pwalo kirokiroch mi tong?

[Sasing lón pekin taropwe 29]

An Rut tong mi tuppwol a efeiochu Naomi

[Ekkewe sasing lón pekin taropwe 30]

An aramas kirokiroch mi tong a pwalo seni ewe letip, a pwalo ren foffor, me a pwalo ngeni chokkewe mi osupwang

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share