Feffetal Fan Tuppwol
“Nge ren ngang, upwe feffetal fan ai tuppwol.” —KOL FEL 26:11, NW.
LUPWEN Setan a u ngeni Kot lon Ichen, a epiieta ewe popun alongolongun kapwung mi kku mettoch meinisin mi manau, ewe mi weneiti an Kot pwuung le nemeni forian kewe meinisin. Mwirin och fansoun, a forata ewe poraus pwe aramas ra kan angang ngeni Kot pokiten chok ar kukkuna feioch seni. (Hiop 1:9-11; 2:4) Ina minne, tuppwolun aramas eu mettoch mi lamot a pacheri ewe popun alongolongun kapwung mi weneiti an Jiowa pwuung le nemeni mettoch meinisin.
2 Inaamwo ika an Kot pwuung le nemeni mettoch meinisin ese longolong won tuppwolun forian kewe, nge aramas me noun Kot kewe chonlang ra tongeni pwarata io ra peppeni lon ena popun alongolongun kapwung. Ifa ussun? Ren ar filata pwe repwe tuppwol are resap. Ina popun, tuppwolun emon eu longolong mi nukuchar fan iten an epwe kuna apwung ren.
3 Iei alon Jop fan an lukuluk watte: “[Jiowa] epwe kiloniei won kilo mi wenechar, iwe, Kot epwe silei ai tuppwol.” (Jop 31:6, NW) King Tafit, kingen Israel lom lom, a tingorei Jiowa an epwe atittina an tuppwol lupwen a eani ei iotek: “Kopwe chosaniei, Jiowa, pun ua fen fetal fan ai tuppwol, iwe, ua lukuluk won Jiowa, pwe ute nikatuttum.” (Kol Fel 26:1, NW) A mmen lamot ach sipwe pwal feffetal fan tuppwol! Nge met weween tuppwol, me met weween ach sipwe feffetal lon ewe alen tuppwol? Met epwe alisikich pwe sipwe pposolo le feffetal won ewe alen tuppwol?
‘Ua Fen Fetal fan Ai Tuppwol’
4 Ewe kapas tuppwol a wewe ngeni wenechar, pwung, manau mi limoch, me foffor mi enlet. Iwe nge, tuppwol a lap seni ach foffori chok minne mi pwung. A pwal wewe ngeni limochun letip are letip mi unusen fitipacheiti Kot. Satan a efisata tipemwaramwar ussun ewe popun an Jop angang ngeni Kot pwe iei alon ngeni Kot: “Nge iei kopwe aitiela poum o atapa chun me fitukan, murin epwe fokun amamasinuk.” (Hiop 2:5) Tuppwol a wewe ngeni foffor mi pwung fitifengen me ewe sokkun letip mi akkamwokutu aramas pwe repwe fofforoch.
5 Iwe nge, sap minne aramas mi tuppwol repwe unusoch. King Tafit ese unusoch me a fori ekkoch mettoch mi fokkun mwaal. Iwe nge, ewe Paipel a apasa pwe i emon mwan mi feffetal fan ‘letip mi tuppwol.’ (1 King 9:4, NW) Met popun? Pun Tafit a tongei Jiowa. Letipan a unusen fitipacheiti Kot. A tipemecheresin meefi choun an kewe tipis, a nguuri apwung, me a awenechara fofforun. Wesewesen pwungun pwe tuppwolun Tafit a pwalo lon an fitipacheiti me tongei an we Kot, Jiowa, ren unusen letipan.—Tuteronomi 6:5, 6.
6 Sap minne tuppwol a chok weneiti eu chok kinikinin manauen aramas, awewe chok ren tuppwol lon pekin lamalam. Nge, a weneiti mettoch meinisin lon manauach. Tafit a “feffetal” fan an tuppwol. Iei alon The New Interpreter’s Bible: “Ewe kapas ‘fetal’ a wewe ngeni ‘fetalin manau’ are ‘sorosorun manau.’ ” Iei eu kol seni emon sou makken kolupin ussun ir kewe mi “limoch lon aler”: “Mi feioch ir mi alleasochisi an [Kot] kewe afalafal, ir mi kukutta i seni lon unusen letiper, ir mi sap fori och mi mwal, nge ra chok fefetal lon an kewe al!” (Kol Fel 119:1-3) Tuppwol a wewe ngeni an aramas kukutta me foffori letipen Kot fansoun meinisin me ar feffetal lon an kewe al.
7 Feffetal fan tuppwol a wewe ngeni an aramas fitipacheiti Kot, lon pwal mwo nge fansoun weires. Ika sipwe likiitu fan sossot, uppos lon fansoun osukosuk, are poonalo sossot seni chon lukun mi towau seni Kot, a kan pwapwaalo ach tuppwol. Sia kan ‘apwapwai letipen Jiowa’ pun a tufichin polueni ewe emon mi esiita i. (An Salomon Fos 27:11) Ina minne, a mmen murinno ach sipwe appiru tipepposun Jop ren ach apasa pwe “Tori ai malo usap ukutiu seni ai feffetal fan tuppwol!” (Jop 27:5, NW) Kol Fel 26 a affata minne epwe alisikich pwe sipwe feffetal fan tuppwol.
“Alimochu Ai kewe Foun Rupwung me Letipei”
8 A iei ussun an Tafit iotek: “Chosaniei, Jiowa, me sotuniei; alimochu ai kewe foun rupwung me letipei.” (Kol Fel 26:2, NW) Ekkewe foun rupwung ra nom le alollolun inisin aramas. Lon kapas awewe, ekkewe foun rupwung ra liosueta ekkewe ekiek me memmeef leutun aramas. Leluken aramas a wewe ngeni unusen leutun emon aramas—weween, minne fofforun kewe ra longolong won, meefian kewe, me miritin. Lupwen Tafit a tingorei Jiowa pwe epwe chosani i, a iotek pwe epwe atittina me chosani an kewe ekiek me memmeef me leutun.
9 Tafit a tingorei Kot pwe epwe alimochu an kewe foun rupwung me letipan. Ifa ussun Jiowa a kan alimochu ewe aramasen leutuch? Iei an Tafit kol: “Upwe mwareiti Jiowa, ewe mi fonouei. Enletin pwe ai kewe foun rupwung ra apwunguei lepwin.” (Kol Fel 16:7, NW) Met weween alon? Weween pwe fon seni Kot a tikilong leutun Tafit me a sosoolong ie, iwe, a apwungu ekiekin me meefian. Mi tufich ach sipwe pwal ina ussun ika sipwe ekiekifichi ewe fon mi tottorikich seni an Kot we Kapas, seni ir kewe mi wiisen tupuni Kot, me seni an we mwicheich, iwe mwirin, sipwe mut ngeni an epwe sosoolong leutuch. Ach ikkiotek ngeni Jiowa pwe epwe ikkina ussun le akkalimochukich epwe alisikich pwe sipwe feffetal won ewe alen tuppwol.
‘Om Kirokiroch fiti Tong A Nom Mwen Mesei’
10 Tafit a pwal makkei pwe “Om kirokiroch fiti tong a nom mwen mesei, me ua feffetal lon om kapas mi enlet.” (Kol Fel 26:3, NW) Tafit a sileochu an Kot kewe fofforun kirokiroch mi fiti tong, me a aucheaniir ren an ekiekifichiir. A iei ussun an kol: “Mwareiti Jiowa, nguni, me kosap monuki meinisin fofforun kewe.” Pwal iei alon Tafit pokiten an chemeni eu me lein an Kot kewe “foffor”: “Jiowa a akkapwonueta foffor mi pwung me apwung fan iten ir kewe meinisin mi kuna fofformwaal. A pwari ngeni Moses an kewe al, me an kewe foffor ngeni noun Israel kewe.” (Kol Fel 103:2, 6, 7, NW) Eli Tafit a ekieki an chon Isip fofformwaal ngeni chon Israel lon fansoun Moses. Ika ina, iwe, ese mwaal an Tafit ekiekifichi an Jiowa pwari ngeni Moses an kewe fofforun selani Israel a kku letipan me a apochokkula an ekiekin feffetal lon ewe kapas mi enlet Kot a aiti ngeni.
11 Ach kakkaeo an Kot we Kapas iteitan me ach ekkekiekifichi minne sia kaeo seni epwe pwal alisikich le feffetal lon ewe alen tuppwol. Ren chok awewe, ese mwaal ach chechchemeni pwe Josef a su seni luangauen puluwen Potifar we epwe apochokkulakich pwe sipwe su seni ena sokkun foffor lon ach leenien angang, lon sukul, are lon leeni meinisin, ese lifilifil. (Keneses 39:7-12) Nge epwe ifa ussun ika sipwe kuna sossot seni ewe ekiekin chei wouun fonufan are itetekia are pochokkulen nemenem lein chon lukun? A nom rech ewe leenien appiru Moses a isetiu, pwe iwe a likitalo ekkewe mettoch mi ling lon Isip. (Ipru 11:24-26) Esor tipemwaramwar pwe ach chechchemeni likiituun Jop epwe alisikich le apochokkula tipepposuch, tipepposuch le pwarata tuppwol ngeni Jiowa inaamwo ika sipwe samau are kuna fansoun weires. (Jemes 5:11) Nge epwe ifa ussun ika aramas repwe eriaffoukich? Ach chechchemeni porausen Taniel lupwen a nom lon ewe pwangen laion epwe apworaikich!—Taniel 6:16-22.
“Use Mommot Ren Aramas mi Mwakel”
12 Iei alon Tafit ussun pwal eu mettoch mi apochokkula an tuppwol: “Use mommot ren aramas mi mwakel; me use tolong ren chon likotuputup. Ua oput ewe pwin chon fofforingau, me use mommot ren aramas mi ngau.” (Kol Fel 26:4, 5, NW) Tafit ese fokkun tongeni mot ren aramas mi ngau. A oput ewe sokkun chiechi mi ngau.
13 Nge kich? Sia kan oput ach sipwe mommot ren aramas mi mwakel lon ekkewe tv prokram, fitio, kachito, minen won Internet, are pwal met kkan mwo? Sia kan ttielo senikich chon likotuputup? Eli ekkoch lon ach sukul are lon ach leenien angang repwe tipin chiechioch ngenikich ren och popun mi ngau. Sia ita wesewesen mochen ach sipwe pacheoch ngeni ir kewe rese feffetal lon an Kot we kapas mi enlet? Eli chon rikilo seni Kot repwe pwal aopa ar ekiek, ekiekin ar repwe lukikich seni ach angang ngeni Jiowa. Nge epwe ifa ussun ika a wor ekkoch lon ewe mwichefelin Kraist mi otuputup manauer? Pwal ir ra aopa wesewesen lapalaper. Jayson, emon mi wiisen ministerial servant iei, a chieneni ekkoch mi ina ussun le aluwolun. Iei alon atewe ussur: “Eu ran emon leir a ereniei: ‘Ese lifilifil ika mei fet fofforuch iei pun lupwen ewe otot sefo epwe war, sipwe chok malo. Sap minne sipwe silei ika a fen tiuelo senikich och mettoch.’ Ua fokkun nenneiruk ren alon. Use mochen nom lein ir kewe mi nninniilo lupwen ewe otot sefo epwe war.” Jayson a mmen mirit pun a aukatiu an chiechi ngeni ena sokkun aramas. Ewe aposel Paul a eani ei kapasen ourour: “Ami oute mwalilo, ‘Chienach mi ingau repwe alimengaualo ach kewe fofor murinno.’ ” (1 Korint 15:33) A mmen lamot ach sipwe tumunukich seni chiechi mi ngau!
‘Upwe Aporausafeili Meinisin Om kewe Angang mi Amwarar’
14 Tafit a pwal makkei pwe “Upwe tolu pei lon ai limelimoch, me upwe kakkaris le pwelli om roong, Jiowa.” Met popun? “Pwe upwe leuwommongeta ai kilisou, me aporausafeili meinisin om kewe angang mi amwarar.” (Kol Fel 26:6, 7, NW) Tafit a mochen an epwe limoch lelukan pwe epwe tufichin fel ngeni Jiowa me esileilo pwe unusen letipan a fitipacheiti Kot.
15 Mettoch meinisin mi kapachelong lon ewe fel mi enlet ren ewe imwen fel mangaku, iwe pwal mwirin ren ewe imwen fel, ra wewe ngeni “liosun me nurun ekkewe mettochun lang.” (Ipru 8:5; 9:23) Ewe roong a liosueta letipen Jiowa, letipan we le etiwa asorun Jises Kraist fan iten amanauen chon fonufan. (Ipru 10:5-10) Sia kan tottolu pouch lon manauach mi limoch me “kakkaris le pwelli an [Jiowa] roong” ren ach pwapwpwarata pwe sia luku ena asor.—Jon 3:16-18.
16 Lupwen sia ekieki ekkewe mettoch meinisin ena asor a tufichin apwonueta, esap pwe letipach a kan ur ren kilisou ngeni Jiowa me Noun we alaemon? Iwe, fan letipach mi ur ren kilisou, sipwe esile ngeni aramas an Kot kewe angang mi amwarar—poputa seni an forata aramas lon Ichen tori forsefallin mettoch meinisin lon an Kot we otot sefo. (Keneses 2:7; Fofor 3:21) Iwe, a pwal ifa me watteen ewe tumun lon pekin ngun sia kukkuna seni ewe angangen afalafala porausen ewe Muu me ewe angangen foralo chon kaeo! (Mattu 24:14; 28:19, 20) Ach akkachocho ngeni ena angang a alisikich pwe epwe tittinoch ach apilukuluk ren mwach kkan, epwe pochokkul ach lukuluk won an Kot kewe pwon, iwe, epwe aumanau ach tong ngeni Jiowa me aramas meinisin.
“Ua Tongei Manioun Imwom”
17 Ewe imwen fel mangaku fitifengen me an we roong fan iten asor, ina ewe leenien chulap fan iten an aramas fel ngeni Jiowa lon Israel. A iei ussun an Tafit iotek pokiten an pwapwaiti ena leeni: “Jiowa, ua tongei manioun imwom me leenien nonnomun om ling.”—Kol Fel 26:8, NW.
18 Sia kan efich ach sipwe mwichfengen lon ekkan leeni ikewe sia kakkaeo ussun Jiowa ie? Iteiten Kingdom Hall meinisin fitifengen me ewe kokkotun kaeo mettochun ngun lon, ina ewe eu chok leenien chulap chon ewe lamalam mi enlet repwe feffel lon. A pwal kapachelong ach kewe mwichelap (district convention, circuit assembly, me special assembly) mi fiffis iteiten ier. Sia kan rong an Jiowa kewe “kapasen achechchem” lon ekkena mwich. Ika sipwe eorenalo ach sipwe “fokkun tongeer,” iwe, sipwe mwasangasang le fiffiti mwich me sipwe auselingoch lupwen sipwe fitiir. (Kol Fel 119:167) A ifa me watteen pwapwaan ach nonnom ren chienach kewe chon luku mi ekkekieki minne epwe ochiiti manauach, iwe, ra pwal akkalisikich le feffetal lon ewe alen tuppwol!—Ipru 10:24, 25.
‘Kosap Angei Seniei Manauei’
19 Pokiten Tafit a unusen weweiti met epwe fis ika emon epwe tokolo seni an feffetal lon an Kot kewe kapas mi enlet, iei an tingor: “Kosap angei nguni fitifengen me chon tipis, are manauei fitifengen me chon nnielo aramas, nge a wor foffor mi sikepwach le pour, me poumwaniir a ur ren peiofungauer le monomon.” (Kol Fel 26:9, 10, NW) Tafit ese mochen an epwe kapachelong lein aramas mi ngau, ir kewe mi eani foffor mi sikepwach are fofforun angei peiofungauer le monomon.
20 Ei fonufan iei a ur ren chommong, chommong foffor mi sikepwach. Ekkan tv prokram, chassi, me kachito ra kan akkapochokkula foffor mi luangau—weween, “lisou, fofor-ingau, angolsa.” (Kalesia 5:19) Ekkoch ra fotekilo ren ar kakkatol kachito me sasing fan iten foffor mi sikepwach, iwe, fan chommong a kan emmwen ngeniir lisowu mwaal. Ekkan sarafo ra akkaewin mecheresin tupulong lon ekkena mettoch. Eorenien chon ekkoch fonu ar repwe lo kunoufengen (date), iwe, me lukun tiper ekkewe sarafo ra ekieki pwe mi lamot ar repwe date. A kan poputa an chommong sarafo saanifengenniir, inaamwo ika resaamwo tori ierin pupulu. Pokiten an a lapalo ar meefi einimwei, ra kan muttir turulong lon fofforun angolsa, iwe, a emmwen ngeni lisowu mwaal.
21 Sap minne ekkewe watte rese kukkuna sossot seni mettoch mi ngau. Foffor mi otuputup lon pekin sopai me ewe ekiekin apwonueta pwisin letipach ra kan pwarata nafangauen tuppwol. Ach feffetal lon alen chon lukun epwe atowauakichelo seni Jiowa. Sipwe achocho le “oput mine a ngau, o efich mine a pwung” me feffetal lon alen chon tuppwol.—Amos 5:15.
“Kopwe Amanauaei me Pwari Ngeniei Om Chen”
22 Iei saingoon an Tafit kapas ngeni Kot: “Nge ren ngang, upwe feffetal lon ai tuppwol. Kopwe amanauaei me pwari ngeniei om chen. Pechei epwe uta won leeni mi sonosonoch; upwe mwareiti Jiowa lein ekkewe pwin aramas mi mumufengen.” (Kol Fel 26:11, 12, NW) Tipepposun Tafit le feffetal lon an tuppwol a fitipach ngeni an tingor ngeni Kot pwe epwe amanaua i. A ifa me watteen pochokkuletaan letipach ren alon na! Inaamwo ika sia nonnom fan nemenien tipis, nge Jiowa epwe akkalisikich ika sia tipeppos fan iten ach sipwe feffetal lon ewe alen tuppwol.
23 Amwo unusen manauach epwe pwarata pwe sia kan sufoliiti me aucheani an Kot nemenem lon unusen manauach. Emon me emon leich epwe tongeni tingorei Jiowa pwe epwe atittina me alimochu ach kewe ekiek me memmeef le alollolun letipach. Sia tongeni akkanomu an kewe poraus mi enlet mwen mesach fansoun meinisin ika sipwe tinikken le kakkaeo an we Kapas. Ina minne, sipwe fokkun ttielo senikich chiechi mi ngau, nge sipwe mwareiti Jiowa lein ekkewe pwin aramas mi mumufengen. Amwo sipwe tinikken le fiffiti ewe angangen afalafala porausen ewe Muu me ewe angangen foralo chon kaeo, nge sisap mut ngeni chon lukun ar repwe atai ewe riri mi auchea lefilach me Kot. Ika sipwe achocho ren unusen tufichich pwe sipwe feffetal lon ewe alen tuppwol, epwe pochokkul ach lukuluk pwe chenin Jiowa epwe nonnom rech.
24 Pokiten ewe mettoch tuppwol a kku unusen manauach meinisin, a lamot ach sipwe silei ussun eu ssar mi fokkun efeiengau—weween, ewe ssar itan aeangauen sakau. Ina ewe mettoch sipwe kaeo ussun lon ena eu lesen mi tapwoto mwirin ei.
En Mi Chechchemeni?
• Met popun epwe pwung pwe apwungun forien Kot kewe mi mirit epwe longolong won ar tuppwol?
• Met weween tuppwol, me met a kapachelong lon an aramas feffetal lon ewe alen tuppwol?
• Met epwe alisikich pwe sipwe feffetal lon ewe alen tuppwol?
• Ren ach sipwe tufichin kamwochunnuk won ach tuppwol, met sokkun mettoch mi efeiengau sipwe silei ussun me ttielo senikich?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1, 2. (a) Pwata tuppwolun aramas a lamot fan iten ewe popun alongolongun kapwung mi weneiti an Kot pwuung le nemeni mettoch meinisin? (b) Ifa ussun forien Kot kewe mi mirit ra tufichin pwarata pwe ir mi peppeni an Jiowa nemenem?
3. (a) Jop me Tafit ra mochen pwe Jiowa epwe atittina me apwungu met? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis mi piita ussun ewe mettoch tuppwol?
4. Met weween tuppwol?
5. Met a affata pwe an aramas feffetal fan tuppwol esap wewe ngeni pwe repwe unusoch?
6, 7. Met a kapachelong lon an aramas feffetal fan tuppwol?
8. Met ka kaeo seni an Tafit tingor pwe Jiowa epwe atittina an kewe foun rupwung me letipan?
9. Ifa ussun Jiowa a kan akkalimochu ach kewe foun rupwung lon kapas awewe, iwe pwal letipach?
10. Met a alisi Tafit pwe epwe feffetal lon an Kot kapas mi enlet?
11. Met epwe tongeni alisikich pwe sipwe feffetal lon ewe alen tuppwol?
12, 13. Met sokkun chiechi sipwe ttielo senikich?
14, 15. Ifa ussun sia tongeni “kakkaris le pwellifeili an [Jiowa] roong”?
16. Ifa ussun ach ekkesile ngeni aramas an Kot kewe angang mi amwarar a ekkefeiochukich?
17, 18. Epwe fet ach ekiek ussun an chon Kraist kewe mwich?
19. Met sokkun tipis Tafit ese mochen tupulong lon?
20, 21. Met epwe tongeni emmwenikichelong lon ewe al mi ngau, alen chon rese tongei?
22-24. (a) Ifa ussun ekkewe amuchuloon kapas lon Kol Fel 26 a kan apochokkulok? (b) Sipwe kaeo ussun menni ssar lon ena eu lesen mi tapwoto mwirin ei?
[Lios lon pekin taropwe 22]
En mi kan tittingorei Jiowa pwe epwe atittina om kewe ekiek le alollolun letipom?
[Lios lon pekin taropwe 22]
En mi akkanomu mwen mesom an Jiowa kewe fofforun kirokiroch mi fiti tong?
[Lios lon pekin taropwe 24]
Ach kamwochunnuk won ach tuppwol fan sossot a apwapwai letipen Jiowa
[Lios lon pekin taropwe 25]
En mi akkaea minne kewe Jiowa a awora fan iten an epwe alisuk le feffetal lon ewe alen tuppwol?