Jiowa A Foffori Minne Mi Pwung Fansoun Meinisin
“Jiowa a pwung lon fofforun kewe meinisin.”—KOL FEL 145:17, New World Translation.
EMON a fen ekiek mwaal ussum fan eu, iwe, eli a tipemwaramwar ussun ewe popun om fori are apasa och mettoch, nge sanne a silei wesewesen pwungun porausom? Ika ina, neman ka letipechou, iwe, a pwung ika a ina ussun meefiom. Iei eu lesen mi lamot sia tongeni kaeo seni ena mettoch: Sipwe mirit ika sisap apwungalo och mettoch lupwen ese ffat ngenikich unusen ewe poraus.
2 Epwe murinno ach sipwe chechchemeni ena lesen ika sipwe apwungalo och mettoch ussun Jiowa Kot. Met popun? Popun, pun eli a wor ekkoch poraus lon Paipel sipwe tipemwaramwar ussur ika sipwe alleaniir. Eli ese tichchik ekkena poraus, ina pwata, sap minne epwe polu meinisin ach kewe kapas eis ussur, nge ekkena poraus, porausen fofforun chon fel ngeni Kot are porausen an Kot kewe apwung lom lom. A solap pwe ekkoch ra ngunungunungauei ekkena poraus, iwe, ra pwal mwo nge meefi tipemwaramwar ika a wesewesen pwung fofforun Kot kewe. Iwe nge, ewe Paipel a apasa pwe “Jiowa a pwung lon fofforun kewe meinisin. (Kol Fel 145:17) An we Kapas a pwal affata ngenikich pwe i “esap fori och fofor mi ngau.” (Hiop 34:12; Kol Fel 37:28) Ina minne, kopwe ekieki mwo ika mei fet meefian lupwen aramas repwe ekiek mwaal ussun an kewe foffor!
3 Sipwe nengeni limu popun ach sipwe nguuri an Jiowa kewe apwung. Iwe mwirin, fan alillisiir, sipwe kaeo ruu poraus lon Paipel eli epwe weires ngeni ekkoch ar repwe weweitiir.
Pwata Sipwe Nguuri An Jiowa kewe Apwung?
4 Aewin, pokiten mi unus sileien Jiowa ussun och poraus nge ese unus sileiach, iwe, sipwe tipetekison lupwen sipwe ekieki fofforun Kot kewe. Ren chok awewe, sipwe era pwe a wor emon sou kapwung mi fokkun angangoch lon wiisan we, iwe, a uwawu an apwung lon eu kapwung. Epwe fet om ekiek ussun emon mi esiita minne ewe sou kapwung a apwungalo, iwe nge, ese unus sileian are ese wesewesen weweiti ekkewe alluk ewe kapwung a longolong won? Emon epwe umwes ika epwe esiita ewe sou kapwung ika ese unus sileian. (An Salomon Fos 18:13) Epwe ifa me watteen umwesin an aramas esiita “ewe Souapwungun unusen fanufan”!—Keneses 18:25.
5 Iei ewe oruuen popun ach sipwe nguuri an Kot kewe apwung. Kot a tongeni silei masouen ewe letip, nge esap ina ussun aramas. (1 Samuel 16:7) Iei alon an we Kapas: “Ngang ewe Samol mi Lapalap ua atittina ekiekin aramas o sotuni leluker, pwe upwe ngeni iteiten eman me eman aukukun lapalapen manauan me uan an fofor.” (Jeremaia 17:10) Ina minne, ika sipwe alleani poraus lon Paipel ussun an Kot kewe apwung won aramas, sisap monuki pwe a fen pwalo ngeni mesan kewe mi kuna mettoch meinisin ekkewe sokkun ekiek me memmeef mi monomon rese mak lon an we Kapas.—1 Kronika 28:9.
6 Iei ewe aulungatin popun sipwe nguuri an Jiowa kewe apwung: A kamwochunnuk won an kewe alluk inaamwo ika a weires an epwe ina ussun. Ekieki mwo eu poraus mi affata ena. Lupwen a akkota pwe Noun we epwe eu moon kepich fan iten an epwe angasalo aramas mi rongosich seni tipis me malo, Jiowa a apwonueta an kewe alluk mi pwung. (Rom 5:18, 19) Iwe nge, ese mwaal a sokkolo watteen letipechoun lupwen a kuna riaffoun me maloon Noun we mi achengicheng won efoch iraan nninni. Met ena poraus a aiti ngenikich ussun Kot? Iei alon Paipel ussun “ewe moon kepich Kraist Jises a monatiu”: “Iei usun a fis pwe an Kot we pung epwe pwa.” (Rom 3:24-26) A iei ussun afoun Rom 3:25 lon pwal eu Paipel: “Ina eu mettoch mi affata pwe Kot a kan foffori minne mi pwung fansoun meinisin.” (New Century Version) Iwe, mettoch meinisin Jiowa a fori fan iten kaworen ewe moon kepich a affata pwe a wenewenen aucheani “minne mi pwung me wenechar.”
7 Ina minne, ika sipwe alleani och mettoch lon ewe Paipel, nge epwe efisata an ekkoch tipemwaramwar ika a pwung fofforun Kot, sipwe chechchemeni ei mettoch: Pokiten Jiowa a tuppwol ngeni an kewe alluk fan iten minne mi pwung, i ese ttielo seni Noun we an epwe kuna ewe sokkun nninni mi fokkun eriaffou. Iwe, epwe ita tunalo ekkena alluk lon pwal fitu mettoch? A enlet pwe Jiowa esap likitalo an kewe alluk mi pwung fan eu. Ina minne, a fokkun watte ewe popun ach sipwe luku pwe i a foffori minne mi pwung me wenechar fansoun meinisin.—Hiop 37:23.
8 Ekieki mwo ewe aruanun popun sipwe nguuri an Jiowa kewe apwung: Jiowa a fori aramas pwe repwe mwiri lapalapan kewe. (Keneses 1:27) Ina pwata aramas ra lapalapeni lapalapen Kot, pachelong ar tufichin meefi minne mi pwung me wenechar. Esap pwung ika ach tufichin meefi minne mi pwung me wenechar epwe efisata ach ekieki pwe ena sokkun lapalap esap nom ren Jiowa. Ika sipwe osukosuk ren och poraus lon Paipel, mi lamot ach sipwe chechchemeni pwe pokiten tipis a tokikich seni popuch kewe, ese unusoch ach meefi are silei minne mi pwung me wenechar. Nge Jiowa Kot, ewe emon sia mwiri, a unusoch lon an silei me fori minne mi pwung me wenechar. (Tuteronomy 32:4) Sipwe fokkun umwes ika sipwe ekieki pwe aramas repwe foffori minne mi pwung me wenechar lap seni Kot!—Rom 3:4, 5; 9:14.
9 Iei ewe alimuen popun sipwe nguuri an Jiowa kewe apwung. I “ewe Emon mi Tekia Seni Meinisin won unusen fonufan.” (Kol Fel 83:18, NW) Pokiten an a ina ussun Jiowa, sap minne wiisan an epwe awewei are anneta pwungun an kewe foffor ngeni aramas. I ewe Sou For mi Lapalap, Sou For Sepi Ppwul, iwe, sia ussun chok ewe ppwul mi for lon lapalapen sepi, iwe, pwisin nemenian minne epwe fori ngenikich. (Rom 9:19-21) Ika pwe kich sepi ppwul mi for seni angangen poun, ita ifa ach pwuung le atittina minne epwe apwungalo are fofforun kewe? Lupwen Jop a wewengau ren an Kot kewe foffor ngeni aramas, Jiowa a apwungu, iwe, iei an we kapas eis ngeni atewe: “Ifa ussun, kopwe ita anneta pwe ese pwung ai foffor? Kopwe ita apasa pwe ai foffor a ngau ren om kopwe ita anneta pwe om ekiek a pwung?” Lupwen Jop a weweiti pwe a kapas pokiten an wewengau, a aier mwirin. (Hiop 40:8; 42:6) Amwo esap fan eu ach sipwe mwaallilo ren ach eani ewe ekiek pwe ese pwung och fofforun Kot!
10 A ffat pwe mei wor popun mi nukuchar ach sipwe luku pwe Jiowa a foffori minne mi pwung fansoun meinisin. Iwe, fan alillisin ena longolong fan iten ach sipwe tufichin weweiti fofforun Jiowa kewe, iei sipwe kaeo ruu poraus lon Paipel eli ekkoch repwe osukosuk rer. Ewe aewin poraus a weneiti fofforun emon chon fel ngeni Kot, me ewe oruuan eu poraus ussun eu an Kot apwung.
Pwata Lot a Ekiekin Uwawu Noun kewe Fopwul ren eu Pwin Aramas mi Rangarangoto?
11 Lon Keneses sopwun 19, sia kuna porausen minne a fis lupwen Kot a tinalo ngeni Sotom ruuemon chonlang mi awiliirelo lon lapalapen aramas. Lot a pochokkulen peseer pwe repwe nom lon imwan we. Iwe nge, lon ena pwinin, eu pwin mwan a pwelli ewe imw, iwe, ra ereni Lot pwe epwe uwawu noun kewe wasola pwe repwe sike ngeniir. Lot a resin etipetipa ewe pwin aramas pwe resap fori ena mettoch. Pokiten Lot a ekiekin tumunu noun kewe wasola, iei alon ngeni ewe pwin aramas: “Pwipwi kana, ua tungor ngenikemi pwe ousap fori ei sokun fofor mi ngau. Nengeni, mi wor ruoman nei fopwul resamwo pwupwulu. Upwe emwenirewu remi pwe oupwe fori ngeniir mine oua mochen. Nge ousap foforingau ngeni ekewe mwan, pun ua etiweer lon imwei pwe upwe tumwunuur.” Nge ewe pwin aramas ese auseling ngeni, iwe, ra lukun ataietiu ewe asam. Iwe mwirin, ekkewe chonlang ra achunalo mesen ekkena mwan mi rangoto.—Keneses 19:1-11.
12 Sia weweiti ika met popun ena poraus a fen efisata kapas eis lon ekiekin ekkoch. Repwe ekieki ika ‘Met popun Lot a ekiekin tumunu noun kewe wasola ren an uwawu noun kewe fopwul ngeni eu pwin aramas mi fokkun sikengau? Esap pwe an na foffor a ngau, are pwal mwo nge nisimwa? Pokiten minne a mak lon ena poraus, pwata Kot a amwokutu Piter pwe epwe eita ngeni Lot “emon mwan mi pwung”? Kot a tipeeu ngeni fofforun Lot? (2 Piter 2:7, 8) Sipwe ekiekifichi ena poraus pwe site eani ekiek mi mwaal ussun.
13 Akkom, sipwe weweiti pwe ewe Paipel ese apasa pwe a pwung are mwaal fofforun Lot, nge a chok aporausa minne a fis. Ewe Paipel ese pwal apasa ika mei fet ekiekin Lot are minne a amwokutu i pwe fori ekkena mettoch. Lupwen atewe epwe fiti “manausefallin . . . ekkewe mi pwung,” eli epwe tichchiki minne a fis.—Fofor 24:15.
14 Sap minne Lot emon mi nisimwa. A mmen watte an osukosuk. Ren an apasa pwe ekkewe wasola ra “tolong fan nurun” osun imwan, Lot a affata pwe wiisan an epwe tumunuur me aleenier lon imwan we. Nge esap mecheres wiisan. Ewe sou uruwo itan Josephus a makkei pwe chon Sotom ra “kirikiringau ngeni aramas, me rese sufoliiti Kot . . . Ra oput chon ekis, me ra alimengaualo manauer ren ar eani fofforun Sotom.” Iwe nge, Lot ese nisimwa mwen mesen ewe pwin aramas mi rangoto. Nge, a towu rer me a sotuni le siwili ekiekin ekkena mwan mi ningeringer. A pwal mwo nge “apungala asamalapen imwan me lukun sokurun.”—Keneses 19:6.
15 Eli ekkoch repwe eis, ‘Nge pwata Lot a ekiekin panawu ngeni ewe pwin aramas noun kewe fopwul?’ Pwata sise le ekieki akkom ika met popun an fori ena, mwen ach sipwe apwungalo pwe mi ngau lelukan? Aewin, eli fofforun Lot a longolong won an lukuluk. Ifa ussun? Ese mwaal Lot a silei ifa ussun Jiowa a tumunu Sera, puluwen Eperiam, pwiin seman we. Chechchemeni mwo pwe pokiten Sera a fokkun lioch, Eperiam a ereni pwe epwe era pwe i mongeian, pwe emon ete nnielo i ren an epwe puluweni neminnewe.a Iwe mwirin, Sera a etilo lon imwen Farao we. Iwe nge, Jiowa a angolong, iwe, a pinei Farao pwe ete fofforingau ngeni Sera. (Keneses 12:11-20) Eli Lot a luku pwe noun kewe fopwul repwe pwal kuna ena sokkun tumun. Sisap monuki pwe Jiowa a angolong lon ewe osukosuk ren an nounou noun kewe chonlang, iwe, ekkewe fopwul rese feiengau.
16 Ekieki mwo pwal och mettoch. Eli Lot a pwal sotuni le fori minne ekkewe mwan repwe nenneiruk are rukolo ren. Eli a luku pwe ewe pwin aramas esap meefi einimwei ngeni noun kewe fopwul pokiten ar mochen sike ngeni mwan chok. (Juta 7) Pwal och, ekkena fopwul ra kofot ngeni chon ena telinimw, ina minne, eli mararin kofotur kewe, are chiechier kewe, are chiener lon pekin angang, ra nom lon ewe pwin aramas. (Keneses 19:14) Eli Lot a aneanei pwe pokiten a wor ena sokkun chiechi, ekkoch mwan lon ewe pwin aramas repwe foseta fan iten tumunuun noun kewe fopwul. Eu pwin aramas mi tipefesen lefiler esap lien ekiekin fori minne mi ngau.b
17 Ese lifilifil ika met fofforun Lot we a longolong won, nge sia tongeni luku ei mettoch: Pokiten Jiowa a foffori minne mi pwung fansoun meinisin, ese mwaal a wor eu popun mi murinno ren an ekieki pwe Lot emon “mwan mi pwung.” Iwe, lupwen sia ekieki ussun fofforun ewe pwin aramas mi umwesimwes, aramasen Sotom, a ita wor popun ach sipwe tipemwaramwar ussun an Jiowa apwungu chon ena telinimw mi fokkun ngau?—Keneses 19:23-25.
Pwata Jiowa a Nnielo Usa?
18 Eli iei pwal eu poraus ekkoch repwe osukosuk ren, porausen an Tafit sotuni le uwei pworun ewe pwon ngeni Jerusalem. Ewe Pworofel a kekita won efoch woken, iwe, Usa me pwiin we ra wiisen sou emmweni. Iei alon Paipel ussun: “Iwe, lupwen ra tori an Nakon lenien wichiwich umwun wiich, Usa a aitiewu poun o amwochu an Kot we pworofel, pun ekewe atemwanin kow ra chepetek. Nge ewe Samol mi Lapalap a song ngeni Usa o niela me ikenan, pun a aitiewu poun o amwochu ewe pworofel. Iwe, Usa a mala ikenan unukun an Kot we pworofel.” Ekkoch maram mwirin, a pwonuta fan oruuen ar sotun uweialo ewe Pworofel lon ewe lapalap Kot a affatatiu, weween, a kekilo won afaren ekkewe chon Lifai seni einangen Kohat. (2 Samuel 6:6, 7; Numperis 4:15; 7:9; 1 Kronika 15:1-14) Eli ekkoch repwe eis ika ‘Pwata a wenewenen pochokkul an Jiowa apwung? Usa a chok ekiekin cheri ewe Pworofel.’ Epwe och ach sipwe ekieki ekkoch poraus mi awora alillis pwe site apwungumwaalli minne a fis ngeni Usa.
19 A lamot ach sipwe chechchemeni pwe Jiowa esap tongeni fori mettoch ese pwung. (Hiop 34:10) Ika Jiowa epwe fori mettoch ese pwung, epwe wewe ngeni pwe tong ese nom ren, nge sia silei seni ach kaeo Paipel pwe “Kot mi tong.” (1 Jon 4:8) Pwal och, Paipel a apasa pwe “pung o apung, iei longolongun [an Kot we] leenien motun king.” (Kol Fel 89:14) Ika ina, iwe, ita ifa ussun Jiowa epwe tongeni fori mettoch ese pwung? Weween, ika ese pwung eu an foffor, epwe wewe ngeni pwe a fen atai longolongun an we nemenem.
20 Chechchemeni mwo pwe uruurun nge Usa epwe fen silei allukun ewe Pworofel. Ewe Pworofel a liosueta an Jiowa nonnom ren chon Israel. Ewe Alluk a affata pwe aramas resap attapa ika esor ar mumu, iwe, a apasa pwe chon ipweri ena alluk repwe kuna kapwungun malo. (Numperis 4:18-20; 7:89) Ina minne, kekiloon ena pwor esap eu foffor mi lamot kisikis. Neman Usa emon chon Lifai (nge sap i emon samol fel), ina popun, ita uruurun pwe epwe fen silei ewe Alluk. Nge pwal och, fite ier me mwan ewe Pworofel a kekilo ngeni imwen seman we pwe epwe wiisen tumunu. (1 Samuel 6:20-7:1) A nom ikewe ie 70 ier, tori an Tafit ekiekin siwili leenian. Iwe, seni le kukkunun feffeilo, neman Usa a silei ekkewe alluk fan iten ewe Pworofel.
21 Ussun a fen mak mesemwan, Jiowa a tongeni silei masouen ewe letip. Pokiten an Kapas a apasa pwe fofforun Usa eu “foffor ese pwung,” eli Jiowa a kuna och mettoch mi ngau lon letipan, nge ese affatetiu lon ewe poraus. Ita Usa emon mwan mi lamalam tekia, iwe, a kan ipweri pwungun alluk? (An Salomon Fos 11:2) A ita lamalam tekia pokiten an sou emmweni ewe Pworofel an we famili a fen wiisen tumunu? (An Salomon Fos 8:13) A ita nafangau lukuen Usa pwe iwe a ekieki pwe Jiowa esap tufichin anukunukatiu ewe pworofel mi liosueta an nonnom ren chon Israel? Ese lifilifil ika met wesewesen ewe popun, nge esor ach tipemwaramwar pwe a pwung minne Jiowa a fori. Neman a kuna och mettoch lon letipen Usa mi amwokutu i pwe epwe muttir apwungu.—An Salomon Fos 21:2.
Eu Popun mi Nukuchar ren Ach Lukuluk
22 An Jiowa tipachchem mi sokkolo tekian a pwalo pokiten fan ekkoch ese lien tichchik ekkoch poraus lon an we Kapas. A ina ussun an Jiowa suuki ngenikich ewe alen ach sipwe tufichin pwarata pwe sia luku i. Seni minne sia fen kaeo, esap ffat pwe a wor popun mi nukuchar ach sipwe nguuri an Jiowa kewe apwung? Ewer, lupwen sipwe kakkaeo an Kot we Kapas ren letip mi wenechar me ekiek mi tekison, epwe ianan sileiach ussun Jiowa pwe sipwe luku pwe a pwung minne a foffori fansoun meinisin. Ina pwata, ika epwe wor kapas eis ussun ekkoch poraus lon Paipel, nge sisap tongeni muttir kuna poluer mi ffatoch, sipwe chok luku ren unusen letipach pwe Jiowa a fori minne mi pwung.
23 Epwe pwal ina ussun ach lukuluk ussun minne Jiowa epwe fori lon mwach kkan. Ina minne, lupwen epwe war pwe epwe apwonueta an apwung lon ewe riaffou mi lapalap, ewe mi kanoto, sia tongeni luku pwe esap “niela chon pwung fiti chon pwungingau.” (Keneses 18:23) An tongei minne mi pwung esap mut ngeni an epwe fori ena mettoch. Sia pwal tongeni luku ren unusen letipach pwe lon ewe fonufan sefo epwe waroto, epwe awora mettoch meinisin mi lamot ngeni manauach lon ewe lapalap mi murinno seni meinisin.—Kol Fel 145:16.
[Footnote]
a A pwung niuokkusun Eperiam, pun a mak lon echo taropwe minen lom lom, porausen emon Farao mi ereni ekkoch mwan mi uwei pisekin nninni pwe repwe turufi emon fefin mi lioch me nnielo puluwan we.
b Ren pwal ekkoch poraus, pi Ewe Leenien Mas, minen Tisamper 1, 1979, pekin taropwe 31.
En Mi Chechchemeni?
• Ikkefa ekkewe popun sipwe nguuri an Jiowa kewe apwung?
• Met epwe tongeni alisikich pwe site eani ekiek mwaal ussun an Lot ekiekin uwawu ren ewe pwin aramas mi rangoto noun kewe fopwul?
• Met sokkun mettoch epwe tongeni alisikich pwe sipwe weweiti ewe popun Jiowa a nnielo Usa?
• Met sia tongeni luku ussun an Jiowa kewe foffor lon mwach kkan?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1. Epwe fet meefiom ika emon epwe eani ekiek mi mwaal ussum, me ifa ewe lesen sia tongeni kaeo seni ena mettoch?
2, 3. Mei fet meefien ekkoch ussun ekkan poraus lon Paipel rese lien tichchik, iwe, rese polu meinisin kapas eis ussur, nge met Paipel a erenikich ussun Jiowa?
4. Pwata sipwe tipetekison lupwen sipwe ekieki fofforun Kot kewe? Awewei mwo.
5. Met sisap monuki lupwen sipwe alleani ekkan poraus lon Paipel ussun an Kot kewe apwung won aramas?
6. Ifa ussun Jiowa a pwarata pwe a kamwochunnuk won an kewe alluk mi pwung, inaamwo ika epwe weires an epwe fori ena?
7. Met sipwe chechchemeni ika sipwe alleani och mettoch lon Paipel, iwe mwirin, sipwe asuku ika a wesewesen pwung are wenechar minne Kot a fori?
8. Pwata epwe mwaal ika aramas repwe ekieki pwe Jiowa ese pwung me wenechar?
9, 10. Pwata esap wiisen Jiowa an epwe awewei are anneta pwungun an kewe foffor ngeni aramas?
11, 12. (a) Awewei mwo minne a fis lupwen Kot a tinalo ngeni Sotom ruuemon chonlang mi awiliirelo lon lapalapen aramas. (b) Ena poraus a eppiieta met sokkun kapas eis lon ekiekin ekkoch?
13, 14. (a) Met sipwe chechchemeni ussun ewe poraus lon Paipel ussun fofforun Lot? (b) Met a affata pwe sap minne fofforun Lot a popu seni an nisimwa?
15. Pwata sia tongeni apasa pwe fofforun Lot a popu seni an lukuluk?
16, 17. (a) Eli a ifa ussun an Lot sotuni le oruka are afitikokoi ekiekin ekkewe re Sotom? (b) Ese lifilifil ika mei fet ekiekin Lot, nge met sia tongeni wesewesen achifoua?
18. (a) Met a fis lupwen Tafit a sotuni le uweialo ngeni Jerusalem ewe Pworofel? (b) Menni kapas eis ena poraus a eppiieta?
19. Pwata Jiowa esap tongeni fori och mettoch ese pwung?
20. Ikkefa ekkewe popun Usa epwe fen silei ekkewe alluk ussun ewe Pworofel?
21. Ren porausen Usa, pwata a lamot ach sipwe chechchemeni pwe Jiowa a kan kuna masouen ewe letip?
22. Ifa ussun tipachchemen Jiowa a kan pwalo pokiten an ese tichchik ekkoch poraus lon an we Kapas?
23. Met sia tongeni luku ussun minne Jiowa epwe fori lon mwach kkan?