Sipwe Chiechifengen Me Jiowa Ach We Kot
“Kich sipwe fel o aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap ach we Kot toori feilfeilachök.”—MIKA 4:5.
ME REEN ewe Paipel, Inok, ewe aemonun mwän a chiechifengen me Kot. Ewe oruuemonun, ina i Noa. Ewe Paipel a apasa: “Iei uruwon Noa. Noa eman chon pwüng, i chök a föföröch lein pilon kana, a pwal chiechifëngen me Kot.” (Keneses 6:9) Atun Noa a manau, lape ngeni aramas ra fen tokolo seni fel mi enlet. A ngauelo reen ekkewe chonläng mi lükümmach mi pwülüweni feefin nge ese fokkun fich, iwe, neminkkewe ra nöünaatiu ekkewe Nefilim,“ekkewe mwänamong mi itefoula” lon na fansoun. Ese mwääl ina popun fönüfan a ur reen föfföör mi mwänesol! (Keneses 6:2, 4, 11) Iwe nge, Noa ese föfföör-mwääl me i “emön chon afalafala ussun pwung.” (2 Piter 2:5) Lupwen Kot a allükü ngeni i an epwe faleei efoch waaimw fän iten an epwe amanaua aramas, Noa a alleasoochis me “a föri meinisin mine Kot a allük ngeni.” (Keneses 6:22) Enlet, Noa a feffetäl me Kot.
2 A kapachelong Noa lon an Paul eiteita tettelin ekkewe choon pwääratä mi tuppwöl, iwe, a makkei: “Kot a fonou Noa usun ekkewe mettoch mi aramas resaamo küna. Iwe, Noa a aüseling ren luku, o a forata ewe waim, pwe epwe amanaua chon le imwan. Ren ei mettoch, a apungu ewe fönüfan, o a wiliti chon alemwiri ewe pwung mi popu seni luku.” (Ipru 11:7) A ifa me murinnöön an we leenien äppirü! Pokiten Noa a fokkun lukuluk pwe aloon Jiowa epwe pwönütä, a äeä an fansoun, an pöchökkül, me pisekin kewe pwe epwe apwönüüetä an Kot kewe allük. Pwal ina chök ussun, lon ach ei fansoun, chommong rese chechchei mettochun fönüfan nge ra äkkäeä ar fansoun, pöchökkül, me pisekir kewe fän iten ar repwe älleäsoochisi an Kot kewe allük. A pöchökkül ar lükü me epwe amanaua pwisin ir me pwal ekkewe ekkooch aramas.—Luk 16:9; 1 Timoti 4:16.
3 Ese mwääl, a weires an Noa me an famili angaanga ar lükü, ussun chök a weires ngeni Inok, semelapen semen Noa, porausan a mak akkoom lon ewe lesen mwen ei. Lon räänin Noa we ussun chök lon räänin Inok we, a chök chookisikis choon fel mi enlet, walumön chök ra tuppwöl me manau mwirin ewe Nooter. Noa a afalafal ussun pwüng lon eü ootoot mi ur reen föfföörün mwänesol me föffööringau. Iwe, ir me an famili ra falei efoch waaimw mi wachemwuk pwe repwe mmonletä fän iten eü nooter woon unusen fönüfan, inaamwo ika esor emön a küna eü nooter fän eü. Ese mwääl, ir kewe mi attoleer ra meefi pwe mei fokkun umwes.
4 Iwe, nengeni mwo, lupwen Jises a kapas ussun räänin Noa kewe, ese kapas ussun ekkewe föfföörün mwänesol, lamalam chofona, are föfföörün sikepwach, inaamwo ika ra fokkun aletipechou. Jises a menlapei pwe ewe mettoch mi mwääl, ekkewe aramas rese mochen aüseling ngeni ewe kapasen öüröür. A apasa pwe ra “momongo o ukkun, ra pwal pupulufengen, toori ewe chök rään Noa a tolong lon ewe waim.” Met ngauen mömmöngö, ukkun, pupulufengen? Ra chök manaueni ewe sokkün manau ra eöreni! Iwe nge, epwele war eü nooter, me Noa a afalafal ussun pwüng. An kewe kapas me an kewe föfföör repwe itä öüröüreer. Iwe nge, “rese meefi och, tori fansoun ewe noter a fis, o a uweiirelo meinisin.”—Mattu 24:38, 39.
5 Lupwen sipwe nesöküriiti ena fansoun, sia küna tipatchemen ewe aal Noa a filaatä. Iwe nge, lon ekkewe rään me mwen ewe Nooter, a lamot ngeniir pwora püün repwe sokko seni lape ngeni aramas. A lamot choon le imwen Noa we ar repwe tipeppwos le faleei ewe waaimw mi wachemwuk me auralo reen sokkün maan mi sokkopaat. Itä ekkooch leir mi tuppwöl ra äneänei fän ekkooch pwe repwe ussun chök piloor kewe me manaueni sokkün “manau ra eöreni?” Inaamwo ika a tongeni pwükütä ena sokkün ekiek, nge ese apwangapwangelo ar tuppwöl. Mwirin choommong ier, ttam seni ierin manauach lon ei otooten fönüfan, an Noa lükü a seläni i atun an a fis ewe Nooter. Iwe nge, Jiowa a apwungu ir meinisin mi manaueni ewe chök “manau ra eöreni” me rese meefi och ussun minne a fiffis lon ar we fansoun.
Föfföör mi Mwänesol A Eriäfföüsefalli Aramas
6 Mwirin a kükkünülo konikin ewe Nooter, ussun itä nge a poputäsefäl eü mineföön kokkotun manauen aramas. Iwe nge, rese unusöch, me mei chüen fis pwe “ekiekin leluken aramas a ngaü seni lekisikisin.” (Keneses 8:21) Pwal eü, inaamwo ika ekkewe timon rese chüen tongeni inisini inisin fituk, nge ra chüen chök föffööri ar kewe angaang. Ewe fönüfanen aramas mi towau seni Kot a müttir pwääratä pwe “a nonnom fän nemenien ewe mi ingaü,” iwe, ussün chök lon ach ei fansoun, chon fel mi enlet ra kan fiffiu ngeni “ekkewe tipatchem-sola an ewe tefil.”—1 Jon 5:19; Efisus 6:11, 12.
7 Seni fansoun Nimrot mwirin ewe Nooter, ewe fönüfan a ursefallilo reen föfföör mi mwänesol. Pokiten a choommongolo aramas me pwal feffeitäan mineföön mettoch mi popu seni lapaloon tipatchemen aramas, a wakkatteetä föfföörün mwänesol. Me loom, a wor ewe ketilas, siles, mesen asefich, me wokenen maun. Lon ekkewe fansoun mi kanoto, a pwal feffeitä förutään ekkewe pisekin maun. Atun ewe Äeewin Maunen Fönüfan, a pwal choommongolo forutaan mineföön pisekin efeiengaü, awewe chök, ewe sepeniin, tank, toropiito, me kaas mi poison. Lon ena maun, ekkena pisekin efeiengaü ra efisi mäloon fitu milion aramas. Sipwe itä määirü? Aapw.
8 Lon ewe ier 1914, Jises a wiiseni ewe wiis Kingen an Kot we Mwuu lon läng, me a poputä “ewe Räänin-Samool.” (Pwäratä 1:10) Lon eü längepwi lon puken Pwäratä, Jises emön King mi waawa emön oris mi pwechepwech pwe epwe pworaacho. Pwal ekkooch choon waawa oris ra tapweelo mwirin, iwe, emön me emön leir a liosuetä eü riääfföü ngeni aramas. Emön leir a wawa emön oris mi parapar, iwe, a mumutä ngeni ätewe “pwe epwe angei kinamwe seni woon fönüfan, pwe aramas repwe chök nifengennir; o emön a ngeni atewe emön ketilas mi ätemmong.” (Pwäratä 6:4) Ei oris me atewe mi wawa ra liosuetä maun, iwe, ewe katilas mi langatattam a liosuetä üküükün watteen atatakkiisien an ekkewe maun lon ach ei fansoun fengen me an kewe pisekin efeiengaü mi fokkun pöchökkül. Mi kapachelong lein ekkena pisekin efeiengaü kinsi pakutang, nge eü me eü leir ra tongeni nniielo fite ngeröü aramas; ekkewe sepeniin ra tongeni uweiaalo ekkena pakutang ngeni ikewe ie repwe pakutangei ie nge fite ngerou mwail towauan; me pwal ekkoch pisekin efeiengaü mi tongeni poisonuni chommong, chommong aramas.
Sia Kan Afäänni an Jiowa kewe Kapasen Öüröür
9 Lon räänin Noa kewe, Jiowa a nniielo choommong aramas pokiten ar kewe föfföörün mwänesol mi fokkun ngaü pokiten etipetipaen ekkewe Nefilim. Nge meet porausen ach ei fansoun? A itä kükkünülo föfföörün mwänesol seni me loom? Aapwi! Pwal eü, ussun chök lon räänin Noa we, aramas ikenai ra föffööri minne chök ra eöreni iteiten rään, nge rese afäänni ekkewe kapasen öüröür mi fen katowu. (Luk 17:26, 27) Iwe, itä mei wor popun ach sipwe tipemwaramwar pwe Jiowa epwe pwal nniielo lape ngeni aramas? Aapw.
10 Fitepükü ier me mwen ewe Nooter, Inok a oesini ussun ewe kitetter epwe fokkun fis lon ach ei fansoun. (Juta 14, 15) Jises a pwal kapas ussun ewe “riääfföü mi lapalap” epwe feito. (Mattu 24:21) Pwal ekkooch soufoos ra eäni kapasen öüröür ussun ena fansoun. (Isikiel 38:18-23; Taniel 12:1; Sowel 2:31, 32) Iwe, lon ewe puken Pwäratä, sia älleääni porausen ena amüchüloon kitetter mi fokkun amwarar. (Pwäratä 19:11-21) Emön me emön leich sia kan appirü Noa le afalafala minne mi pwüng. Sia kan afäänni an Jiowa kewe kapasen öüröür me alisi choon oruch kewe fän tong ar repwe pwal fööri. Ina minne, ussun chök Noa, sia kan chiechifengen me Kot. Enlet, a lamot ngeni ir meinisin mi mochen küna manau ar repwe chiechifengen me Kot. Epwe ifa ussun sipwe fööri ena inaamwo ika a tottorikich sossot iteiten rään? A lamot ach sipwe ämääraatä lükü mi pöchökkül pwe Jiowa epwe apwönüetä an kewe kokkot.—Ipru 11:6.
Sossopweelo Oom Chiechifengen me Kot lon Fansoun Fitikooko Chapur
11 Lon ewe Aeeüin senturi, ekkewe choon Kraist mi kepit ra erä pwe ra aleni “Ewe Aal.” (Fofor 9:2) Nonnomun manaueer a alongolong woon ar lükü Jiowa me Jises Kraist. Ra feffetäl woon ewe aal nöür we Masta a aleni. Ikenai, choon Kraist mi tuppwöl ra pwal appirüür.
12 A pwääpwäälo lamoten lükü reen minne a fis atun Jises a akkafalafal. Fän eü, Jises a fööri eü manaman me a amongööni orun 5,000 aramas. Ekkewe aramas ra ingemwaar me pwaapwa. Iwe nge, nengeni meet a fis mwirin. Sia älleääni: “Iei minne, lupwen ekkewe aramas ra küna ei esissin a fööri, ra apasa, ‘Enlet, atei ewe soufos epwe feito fönüfan.’ Nge Jises a meefi pwe repwele feito supuri i, o repwe seikata pwe i epwe king. Iwe, a chök alaemonuta ngeni ewe chuk.” (Jon 6:10-15) Lon ena pwinin, a sääi ngeni pwal eü leeni. Ese mwääl, choommong ra lichippüng pwe Jises ese mochen wiliiti king. Popun, puun a fen pwääratä pwe a naföch an tipatchem pwe epwe king me a pwal wor an manaman pwe epwe pwääkini an aramas kewe osupwang. Iwe nge, esaamwo toori an Jiowa fansoun an epwe nemenem ussun King. Pwal eü, an Jises we Mwuu epwe nonnom lon läng, nge sap woon fönüfan.
13 Iwe nge, ewe pwiin aramas ra chök tattapwei Jises, iwe, me reen aloon Jon, ra küna i “pekilon ewe noom.” Meet popun ra chüen tapweelo mwirin inaamwo ika ese mochen wiliiti ar king? A pwäälo pwe choommong ra eäni ekiekin fönüfan, iwe, ra kakkapas ussun minne Jiowa a akkawora lon peekin aion lon ewe fönüpöön lon räänin Moses we. Weween, ra meefi pwe Jises epwe pwal akkawora möngö fän asengesir. Jises a silei ussun ar kewe ekiek-mwääl, iwe, a poputä le aiti ngeniir ekkewe pworaaus mi enlet seni Kot pwe epwe awenechara ar ekiek. (Jon 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Iwe, ekkooch ra ngününgününgaüa Jises, äkkäeewin, lupwen a eäni ei kapas awewe: “Enlet, enlet, upwe apasa ngenikemi, pwe ika ousap ani fituken ewe Noun-Aramas, pwal unumi chaan, esap wor manau lon pwisin ami. A wor manau esemüch ren ewe mi ani fitukei, pwal unumi chai, o upwe pwal auta i lon ewe sopwolon ran.”—Jon 6:53, 54.
14 Fän choommong, an Jises kewe kapas awewe ra amwökutu aramas ar repwe pwääratä ika ra wesewesen mochen chiechi ngeni Kot. Mei pwal enlet reen ena kapas awewe. A fokkun efisi ar rükö. Sia älleääni: “Iwe, chommong aramas me lein noun kewe chon kaeo, lupwen ra rong, ra apasa, ‘Ei kapas mi chok forea. Io epwe tongeni aüseling ena?’ ” Iwe, Jises a awewe ngeniir pwe repwe kütta weween aloon lon peekin ngüün. A apasa: “Ewe ngun mi tongeni amanaua, nge ewe fituk mi chok lipwakingau. Ekkewe kapas, ekkewe ngang ua fen apasa ngenikemi, ir mi ngun pwal manau.” Iwe nge, chommong leir rese mochen aüseling, iwe, ewe pworaaus a apasa: “Iwe, mwirin, chommong noun kewe chon kaeo ra liwinlo, o rese chuen eti i le feilfetal.”—Jon 6:60, 63, 66.
15 Iwe nge, sap meinisin nöün Jises kewe choon käeö ra ina ussun. Pwüngün pwe ekkewe choon käeö mi tuppwöl rese unusen weweiiti aloon Jises. Iwe nge, a chüen lüküchar ar lükülük woon i. Piter, emön me lein ekkewe choon käeö mi tuppwöl, a wiisen uwawu meefien chookkewe mi chüen nomwotiu lupwen a erä: “Samol, iö äm aupwele feilo ren? Nge mi chok wor reom ekkewe kapasen manau esemuch.” (Jon 6:68) A ifa me echipwörun an ekiek me an we leenien appirü!
16 Lon ach ei fansoun, sipwe tongeni küna sossot ussun chök ekkena popun choon käeö. Epwe tongeni fis pwe sipwe lichippüng pwe an Jiowa kewe pwon rese müttir pwönütä me reen pwisin ach mochen. Eli, sipwe tongeni meefi pwe a weires ach sipwe weweiiti aweween ekkewe wokisin lon nöüch kewe puken awewe Paipel. Eli, föfföörun emön chienach we choon Kraist epwe alichippüngükich. Epwe pwüng ach sipwe ukutiu le chiechi ngeni Kot pokiten ekkeei sokkün popun? Aapwi! Iwe, a pwäälo pwe ekkewe choon käeö mi likitaalo Jises ra eäni ekiekin fönüfan. Sisap fööri ena.
“Esap Kich Chiechien Ir Ekkewe mi Liwinsefäl”
17 Ewe aposel Paul a makkei: “Ekkewe puk meinisin ra pop seni Ngunun Kot.” (2 Timoti 3:16) Lon ewe Paipel, a ffatöch aloon Jiowa, a erä: “Iei ewe aal oupwe aleni.” (Aisea 30:21) Ach alleasochisi Kapasen Kot epwe alisikich ach sipwe ‘fokkun nengenifichi ussun [ach] fefetal.’ (Efisus 5:15) Ach käkkäeö ewe Paipel me ekkekiekifichi woon minne sia käeö epwe atuufichi ach sipwe “chok fefetal lon ewe enlet.” (3 Jon 3) Enlet, ussun Jises a apasa, “Ewe ngun mi tongeni amanaua, nge ewe fituk mi chök lipwakingau.” Ewe chök mettoch mi lüküchar epwe emmweniöchu ipwach kewe, ina ewe emmwen lon peekin ngüün mi popu seni an Jiowa we Kapas, an we ngüün, me an we mwicheich.
18 Lon ach ei fansoun, mei wor chookkewe rese menemenöch puun ra eäni ekiekin fönüfan are ra lichippüng puun ese fis meet ra ekieki, iwe, ra kulliiti ar repwe aunusalo ar chechchei mettochun fönüfan. Pokiten rese chüen meefi atapwalapwal, rese chüen “mammasa,” iwe, ra filaatä ar repwe chechchei pwisin letiper nge rese akkoomwa ewe Mwuu lon manaueer. (Mattu 24:42) Ina ewe alen tiparoch. Nengeni aloon ewe aposel Paul, a erä: “Nge esap kich chiechien ir ekkewe mi liwinsefal o poutmwalilo, pwe kich chiechien ir ekkewe mi luku o amanaua ngunur.” (Ipru 10:39) Üssün chök Inok me Noa, sia nonnom lon fansoun fitikooko chaapür, nge ussun chök ir, mei wor wiisach mi aücheea ach sipwe feffetäl me Kot. Ika ina, sia chök lükülük pwe sipwe küna pwonutään an Jiowa kewe pwon, moroloon föffööringau, me förutään eü mineföön ootoot mi pwüng. A ifa me amwararen ena äpilükülük allim!
19 Ewe soufoos Mika a makkei fän emmwenien ngüün mi fel pwe ekkewe mwuun fönüfan ra “fel o alleasochis ngeni ar kewe kot.” Mwirin, a kapas ussun pwisin i me ekkewe ekkooch choon fel mi tuppwöl, a erä: “Kich sipwe fel o aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap ach we Kot tori feilfeilachok.” (Mika 4:5) Ika ka tipeppwos üssün chök Mika, kopwe fitipachei Jiowa ese lifilifil üküükün watteen ewe osukosuk. (Jemes 4:8) Amwo epwe mochenin letipen emön me emön leich an epwe chiechi ngeni Jiowa ach Kot iei me pwal toori feilfeilo chök!
Ifa Ussun Kopwe Pölüeni?
• Ifa ussun räänin Noa we me ach ei fansoun ra löllöfengen?
• Menni aal Noa me an we famili ra aleni, iwe, ifa ussun sipwe appirü ar lükü?
• Ifa ewe ekiek-mwääl a pwäälo reen ekkooch nöün Jises kewe choon appirü?
• Meet choon Kraist mi enlet ra tipeppwos le föffööri?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1. Ifa lapalapen föfföörün aramas lon räänin Noa we, iwe, ifa ussun Noa a sokkolo?
2, 3. Ifa ewe leenien appirü mi mürinnö Noa a isetiu fän asengesich lon ach ei fansoun?
4. Menni mwäällin piloon Noa kewe Jises a menlapei?
5. Meet sokkün lapalap a lamot ngeni Noa me an we famili ar repwe lapalapeni?
6. Mwirin ewe Nooter, menni lapalap a chüen chök nonnom?
7. A ifa ussun a wakkatteetä föfföör mi mwänesol mwirin ewe Nooter toori ach ei fansoun?
8. Ifa pwönütään Pwääratä 6:1-4?
9. A ifa ussun fönüfan ikenai a löllö ngeni ewe mi nonnom me mwen ewe Nooter?
10. (a) Menni kapasen öüröür a ekkenniwil lon an Paipel kewe kapasen oesini? (b) Ifa ewe chök alen tipatchem lon ach ei fansoun?
11. Epwe ifa ussun sipwe akkappirü ekkewe choon Kraist lon ewe Aeeüin senturi?
12. Meet a fis mwirin an Jises we manamanen amöngööni choommong aramas?
13, 14. Choommong ra pwääri meet sokkün ekiek-mwääl, iwe, ifa ussun ra küna sossotun ar lükü?
15. Ifa ewe ekiek pwüng ekkooch nöün Jises kewe choon appirü ra eäni?
16. Meet sokkün sossot epwe tongeni toorikich, iwe, ifa ewe ekiek pwüng sipwe ämääri?
17. Meet epwe alisikich le feffetäl me Kot?
18. (a) Menni aal mi tiparoch ekkooch ra filaatä? (b) Meet sokkün lükü sipwe ämääraatä?
19. A ifa ussun Mika a awewei alen ekkewe choon fel mi enlet?
[Lios lon pekin taropwe 26]
Ussun chök lon fansoun Noa we, aramas ikenai ra chök osukosuk reen aürekin manaueer iteiten rään
[Lios lon pekin taropwe 27]
Kich choon afalafala ewe Mwuu, “esap kich chiechien ir kewe mi liwinsefal”