Pwata Kot A Echeni Noa Pwata Sipwe Kipwichi

LAPE ngenikich sia chechchemeni otun sia rongorong pworaus mi lamot. Sia chechchemeni titchikin ewe pworaus​—sap chök ia sia nom ie me sia fet lon ena fansoun, nge sia pwal chechchemeni meefiach. Ese mwääl, Noa ese fokkun mönükalo ewe rän a angei eü pworaus seni Jiowa Kot, ewe mi Unusen Tekia. Iwe, itä epwe wor eü pworaus mi lamot lap seni? Jiowa a apasa pwe epwe “arosalo mönümanau meinisin.” A awisa ngeni Noa an epwe falei efoch waimw mi fokkun watte fän iten resap mälo, iir me an famili, me sokkun man meinisin.​—Keneses 6:9-21.

A fet Noa? A pwapwa lupwen a rongorong ewe pworaus, are a ngününgününgaw? A ifa ussun a esile ngeni pwülüwan we me an famili? Ewe Paipel ese affata. Nge iei met a erenikich: “Iwe, Noa a föri meinisin mine Kot a allük ngeni.”​—Keneses 6:22.

Ina met sipwe ekipwichi, pun ena pworaus a aweweei ewe popun Noa a küna än Kot chen. Noa a tipemecheres le föri minne Kot a ereni an epwe föri. (Keneses 6:8) Pwal met a amwökütü Kot le tongei Noa? A lamot pölüwen ena kapas eis pun sipwe ussun chök Noa ika sipwe küna manau lupwen Kot epwe limetawu seni fönüfan minne mi ngaw. Nge sipwe akkomw ekieki ussun nonnomun Noa me mwen ewe Noter.

Ekkewe Timon Ra Feitiw Fönüfan

Lon uruwoon aramas, Noa a uputiw orun engeröü ier mwirin förütään ewe äemönün mwän. Aramas ra anchangei pwe ekkewe popun aramas ra ünelap me mwocho, me ra pwor le feilfetäl fän efoch wok, nge mei mwääl ar na ekiek. Ekkewe popun aramas ra föri pisekin angang seni mechä me kapa, iwe, eli Noa a äeä ekkena pisek le falei ewe waimw. Mei pwal wor ar kewe pisekin nikättik. Aramas ra pwüpwülü, nöünöü me ämääri nöür kewe semirit, ra pwal atake me foleni man. Ra amömöto me amömölo. Lon ekkena napanap, nonnomun manauer a ussun chök manauach ikenäi.​—Keneses 4:20-22; Luk 17:26-28.

Iwe nge, mi sokkolo manauer lon pwal ekkoch napanap. Aramas lon ena fansoun ra fokkun manauattam senikich. Lape ngeni aramas lon na fansoun ra manau lap seni 800 ier. Noa a manau 950 ier; Atam, 930 ier; me Metusela, semelapen Noa, 969 ier.a​—Keneses 5:5, 27; 9:29.

Keneses 6:1, 2 a äiti ngenikich pwal eü napanap mi sokkolo lon ena fansoun: “Iwe, lupwen aramas ra popuetä chomongola won fonüfan, a pwal wor nöür föpwül. Nge nöün Kot kewe chon läng mi ngauala ra nenengeni liöchün nöün aramas föpwül. Iwe, ra pwülüeni chokewe ra efich.” Ekkena “nöün Kot kewe,” iir chonläng ra feitiw seni läng, ra inisini inisin aramas me nonnom lein aramas. Kot ese akünööretiw; rese pwal feitiw pwe repwe älisi aramas. Iwe nge, ra “likitala wesewesen lenier” lon läng pwe repwe lisowu ngeni ekkewe fin fönüfan mi liöch. Ra wiliti timon.​—Juta 6.

Ekkena timon mi lükümach, pöchökkül, me tipatchem lap seni aramas, me a sossor ar ekiek, ra etipetipa aramas ngeni minne mi fokkun ngaw. Ese mwääl, ra nemenemengawa aramas. Rese föri ar föfföringaw le monomon, ussun chök emön furio a tükümalo mesan. Iwe nge, a chök pwäpwälo ar föfföri ar kewe föfförün ü ngeni än Kot kokkot, nge rese säüesini.

Ekkena chonläng ra lisowu ngeni fefin, me ekkewe semirit neminkewe ra nöünatiw ra määritä, nge ra fokkun pöchökkül lap seni aramas. Ra iteni “Nefilim” lon kapasen Ipru. Paipel a apasa: “Lon ena fansoun, pwal lon fansoun mürin a wor mwänämong won fonüfan, ir chokewe nöün aramas föpwül ra nöünöü me won nöün Kot kewe chon läng mi ngauala. Nge ekei mwänämong ra iteföüla lon ar nemenem me pwora lon ewe fansoun lomlom.” (Keneses 6:4) Ekkewe Nefilim ra fokkun aniuokkus. Ewe kapas “Nefilim” a wewe ngeni “Chon Oturukapa,” ra efisi än aramas turutiw. Iir chon nielo aramas, iwe, ese mwääl, lon än chon loom kewe tütülap, ekkewe mi iteföülo ra äkkäppirü än ekkewe Nefilim föfförün akkachofesä.

Letipechoun ekkewe mi Pwüng

Ewe Paipel a aweweei pwe ena täppin a fokkun pworongaw me a fokkun chöüfetäl föfföringaw. A apasa: “Iwe, ewe Samol mi Lapalap a küna pwe än aramas föföringau a fokun wattela won fonüfan, nge ekiekin leluker a chök ngauala fansoun meinisin. . . . Fanüfan a ur ren föförün mwäneson. . . . Aramas meinisin ra chök alapala ar föför mi ngau.”​—Keneses 6:5, 11, 12.

Ina napanapen ewe otot Noa a nonnom lon. Noa a sokko seni piloon kewe, pun “Noa eman chon pwüng,” a “chiechifengen me Kot.” (Keneses 6:9) Ese mecheres ngeni emön mi pwüng an epwe nonnom lein aramas rese pwüng. A ifa me watteen letipechoun Noa ren minne aramas ra apasa me föri! Neman minne a meefi a ussun chök meefien Lot, pwal emön mwän mi pwüng a manau mwirin ewe Noter. Lot a nonnom lein ekkewe chon Sotom mi fokkun pworongaw, iwe, “a fokun riaföü ren ekewe föför mi fokun ingau än ekewe aramas mi ngau,” me “iteiten rän a fokun riaföü lon letipan, lupwen a küna o rongorong usun ar föför mi ngau.” (2 Piter 2:7, 8) Ese mwääl, a pwal ina chök ussun Noa.

Ka meefi letipechou ren ekkewe pworaus ämäirü ra fiffis are ren föfförün aramas rese älleasochisi än Kot kewe allük? Ika ina, ka tongeni weweiti meefien Noa. Ekieki ifa weiresin än Noa nonnom lon eü otot mi ngaw ükükün 600 ier, pun a 600 ierin lupwen a fis ewe Noter. Ese mwääl a fokkun äneänei pwe epwe wes fofföringaw!​—Keneses 7:6.

Noa A Tipepwora pwe Epwe Sokko Seni Piloon kewe

Noa “i chök a föföröch lein pilon kana.” (Keneses 6:9) Nengeni pwe ewe Paipel a apasa pwe Noa a föfföröch lein piloon kewe, nge ese erä pwe a föfföröch mwen meser. Weween, Noa a pwüng mwen mesen Kot, nge ekkewe aramas mwen ewe Noter ra ekieki pwe Noa a fokkun sokkolo seniir. A ffat pwe Noa ese tipeeü ngeni ekiekin aramas, ese pwal fitiir lon ar kewe minen apwapwa. Anchangei ekiekin aramas ussun Noa otun a poputä le falei ewe waimw! Ese mwääl ra takiri me turunufasei. Rese lükü pwe minne a apasa epwe wesewesen fisitä.

Pwal eü, a fokkun alollool än Noa lükü, me a esilefeili minne a lükü. Ewe Paipel a apasa pwe i “ewe chon afalafala usun pwüng.” (2 Piter 2:5) Ese mwääl, Noa a silei pwe epwe küna riäfföü. Semen semelapan we itan Inok, emön mi pwüng, a oesini pwe Kot epwe apwüngü ekkewe mi ngaw. A atoto ngeni Inok riäfföü, nge Kot ese mut ngeni chon oputa ar repwe nielo i. (Keneses 5:18, 21-24; Ipru 11:5; 12:1; Juta 14, 15) A lamot ngeni Noa an epwe tipepwora me lükülük woon än Jiowa tufichin tümünü i, pun Setan, ekkewe timon, ekkewe Nefilim, me lape ngeni aramas ra ü ngeni are tenechepwäk.

Ekkewe chon angang ngeni Kot ra chök küna koput seni iir kewe rese angang ngeni Kot. Pwal mwo nge Jises Kraist me ekkewe mi tapwelo mwirin ra küna koput. (Mattu 10:22; Jon 15:18) Noa a tipepwora le angang ngeni Kot, inaamwo ika aramas resap tipeeü ngeni. A weweiti pwe an epwe küna än Kot chen a fokkun lamot lap seni an epwe küna chenin aramas mi ü ngeni Kot. Iwe, Noa a küna än Kot chen.

Noa A Eteneki

Ussun sia fen küna, Noa a tipepwora le afalafal ngeni aramas. Ra fetei ewe pworaus Noa a uwei ngeniir? Ewe Paipel a apasa pwe me mwen ewe Noter, aramas ra “momongo o ukkun, ra pwal pupulufengen, tori ewe chok ran Noa a tolong lon ewe waim. Nge rese meefi och, tori fansoun ewe noter a fis, o a uweiirelo meinisin.” Rese aüseling ngeni ewe kapasen öüröür.​—Mattu 24:38, 39.

Jises a apasa pwe epwe ina chök ussun lon ach ei fansoun. Lon lap seni ipükü ier, Chon Pwäratä Jiowa ra öüröüra aramas pwe Jiowa epwe apwönüetä an we pwon le föratiw eü otot sefö mi pwüng. Inaamwo ika fitu million ra etiwa ena pworaus, nge fitu billion aramas rese eteneki. “Ra mochen manlükala” fisitään me lamoten ewe Noter.​—2 Piter 3:5, 13.

Iwe nge, Noa a fokkun eteneki. A lükü minne Jiowa Kot a ereni. An älleasochis a efisi an küna amanau. Ewe aposel Paul a makkei: “Ren än Noa lükü, a rongorong än Kot kapasen fön usun ekewe mettoch repwe fis lon ekewe fansoun repwe feito, nge esamwo tongeni küna. A aleasochisi Kot o föri efoch waimw ia i me chon an famili ra tongeni manau ie.”​—Ipru 11:7.

Sipwe Äppirü Noa

Ewe waimw Noa a falei a fokkun wachemwuk​—ttaman orun 450 fiit me tekian a ussun chök eü imw ülüngät sässärin. A ttam seni ewe waseres itan Wyoming woon 100 fiit, nge ina efoch siip mi watte seni meinisin mi för seni irä. Pwüngün pwe ewe waimw esap efoch sip; a chök pappas. Iwe nge, a lamot sipeöchün ekkewe chon falei. Ra pwal apacha ngeni apach lon me lükün. Eli ra angang woon lap seni 50 ier.​—Keneses 6:14-16.

Mei wor pwal och. Noa epwe ioni me isoni möngöön eü ier fän iten an famili me pwal fän iten ekkewe man. Me mwen warotoon ewe Noter, ra pwal ionfengenni ekkewe man me atolonger lon ewe waimw. “Iwe, Noa a föri meinisin mine ewe Samol mi Lapalap a allük ngeni.” A ifa me watteen an meefi ngaselo lupwen a wes le anükünükü mettoch meinisin, me Jiowa a asipalo asamen ewe waimw!​—Keneses 6:19-21; 7:5, 16.

Iwe mwirin, a war ewe Noter. A püngütiw rän 40 rän me 40 pwin. Iir meinisin repwe nonnom lon ewe waimw ükükün eü ier tori fansoun ewe konik a moretiw. (Keneses 7:11, 12; 8:13-16) Ekkewe aramas mi ngaw meinisin ra morolo. Noa chök me an famili ra chüen manau woon ewe fönüfan mi limelimöchülo.

Ewe Paipel a apasa pwe ewe Noter lon ränin Noa we ina eü “minen afalafal ngeni chon fofor ingau mwirin.” Ifa ussun? Sia älleani: “A iseis ekkeei lang o fonufanen ei fansoun ngeni ekkei, a iseis ir tori ewe ranin apung, ranin an ekkewe aramas ingau poutmwalilo.” Iwe nge, ussun chök lon ränin Noa we, epwe wor ekkoch repwe manau. Kopwe nükünük pwe Jiowa “a fen sinei [an epwe] angasalo ekkewe aramas mi tuppwel seni ar kewe sosot.”​—2 Piter 2:5, 6, 9; 3:7.

Noa, i emön mwän mi manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot, emön mi pwüng me lein eü täppin aramas mi pworongaw. A unusen älleasochisi Kot. A tipepwora le föfföri minne a pwüng inaamwo ika a silei pwe epwe atoto ren esiit me koput seni iir kewe rese mochen angang ngeni Kot. Ren ach sipwe äkkäppirü napanapen Noa kewe, sipwe pwal küna än Kot chen me epilükülükü pwe sipwe küna manau lon ewe otot sefö epwele waroto.​—Kölfel 37:9, 10.

[Footnote]

[Ekis Pwóróus lón pekin taropwe 5]

Ekkewe mi iteföülo lon ekkewe tütülapen loom ra kapiini än ekkewe Nefilim föfförün akkachofesä

[Picture Credit Line on page 5]

Alinari/Art Resource, NY

[Sasing lón pekin taropwe 7]

Ren ach äkkäppirü än Noa lükü, sipwe tongeni küna än Kot chen