Ka Eäni Ekiekin Jiowa Ussun Mettoch Mi Fel?
“Oupwe tümünüfichi pwe esap wor leimi chon lisowu mwääl are aramas rese aücheani mettoch mi pin.”—IPRU 12:15, 16.
WOON unusen fönüfan a kan kükkünülo än aramas äteneki mettoch mi fel. Iei alon emön sou silelap seni Franis itan Edgar Morin: “Meinisin ekkewe longolong föfför mi pwüng a kan longuni, weween, Kot, ekkewe mettoch mi pükün nom woon fönüfan, än aramas kewe lewo, me ekiek mi pwüng rese chüen nükünük. . . . Aramas ra kan pwisin meefatä ika och mettoch a pwüng are mwääl.” Ena lapalap a popu seni “ngünün fanüfan,” are “ewe ngün mi nemeni ekewe aramas mi aleasolap ngeni Kot.” (1 Korint 2:12; Efisus 2:2) Ena ngünün älleäsolap ese nom ren ir mi fen fangolo manauer ngeni Jiowa, iwe, ra kan tipemecheresin älleäsochisi an nemenem mi pwüng. (Rom 12:1, 2) Nge, nöün Kot kewe chon angang ra weweiti lamoten ei mettoch fel lon ar fel ngeni Jiowa. Ürürün pwe met sokkun mettoch lon manauach repwe pin? Ei lesen epwe aweweei nimu mettoch mi fel ngeni nöün Kot kewe chon angang meinisin. Ena eü lesen mwirin ei epwe weneiti felin ach kewe mwich. Nge ifa enletin weween ena kapas “fel”?
2 Lon Paipel lon fosun Ipru, ena kapas “fel” a wewe ngeni imulo seni. Lon pekin fel ngeni Kot, “fel” a weneiti minne sia kan äimuolo seni nonnomuch rän me rän, are mettoch mi pin. Jiowa a unusen fel. A iteni “ewe mi Unusen Pin.” (Än Salomon Fos 9:10; 30:3) Lon Israel loom loom, a pachetä woon akkauen ewe samol fel lapalap echö kolt mi chöpöp, nge mi mak woon “Jiowa a fel.” (Ekistos 28:36, 37) A mak lon Paipel pwe ekkewe kerop me serafim mi wisen ütä ünükkün än Jiowa we motun nemenem ra kan esilefeili ei kapas: “A fel, a fel, a fel Jiowa.” (Aisea 6:2, 3; Pwarata 4:6-8) Ekkenniwilin ena kapas a affataöchü pwe Jiowa a unusen fel me limöch. Pwüngün pwe mettoch meinisin mi pin ra popu seni i.
3 Iten Jiowa a fel, are fel. Iei alon ewe soumakkei kölüpin: “Aramas repwe mwareiti itom. Itom a lapalap me aniuaniu, me a fel.” (Kölfel 99:3) Iei äitien Jises ussun iotek: “Semem lon läng. Itom epwe pin.” (Mattu 6:9) Iei alon inen Jises we, Meri: “Letipei a mwareiti ewe Samol. Pun Ewe mi Manaman a fen for ngeniei ekkewe mettoch mi lap, o itan we mi fel.” (Luk 1:46, 49) Pokiten kich nöün Jiowa chon angang, sia lükü pwe itan mi pin me sia tüttümünü pwe site föri och mettoch epwe tongeni aitengaüa ena it mi fel. Pwal och, sia eäni än Jiowa ekiek ussun mettoch mi fel, weween, ika an ekiek pwe och mettoch a pin, iwe, a pwal ina ussun ach ekiek.—Amos 5:14, 15.
Ewe Popun A Watte Ach Süföliti Jises
4 Pokiten Jises nöün ewe Kot mi fel, Jiowa, nge i “nöün äläemön,” iwe, a fel lupwen Kot a föratä i. (Jon 1:14; Kolose 1:15; Ipru 1:1-3) Ina minne, a iteni “ewe Emon mi Fel me ren Kot.” (Jon 6:69) A chüen fel lupwen manauan a siwil, iwe, a feitiu fönüfan, pun Meri a nöünatiu Jises fän manamanen ewe ngün mi fel. Iei alon emön chonläng ngeni Meri: “Manamanen ewe mi Unusen Tekia epwe nom womw. Iei mine ewe mi pin epwe uputiu ngonuk, epwe iteni Nöün Kot.” (Luk 1:35) Lupwen chon Kraist lon Jerusalem ra iotek ngeni Jiowa, fän ruu ra eäni ei ititin kapas ussun Nöün Kot we: “Noumw Chon Angang mi pin.”—Fofor 4:27, 30.
5 Wisen Jises an epwe föri eü angang mi fel lupwen a nonnom woon fönüfan. Lupwen Jises a papatais lon 29 C.E., a kepit pwe epwe wisen Samol Fel Lapalap fän iten än Jiowa we imwen fel lapalap lon pekin ngün. (Luk 3:21, 22; Ipru 7:26; 8:1, 2) Pwal och, epwe asoresini manauan. Chchaan we mi niitiu epwe awora ewe möön kepich aramas mi tipis repwe tongeni küna manau ren. (Mattu 20:28; Ipru 9:14) Ina minne, sia lükü pwe chchaan Jises we a pin, are “aüchea.”—1 Piter 1:19.
6 Makkeien Paul ei a affata pwe a watte ach süföliti ach we King me Samol Fel Lapalap, Jises: “Iei mine Kot a atekiatai won eu leni mi fokun tekia, a pwal ngeni eu it mi iteföüla seni it meinisin. Iwe, chokewe meinisin mi nom won läng me fanüfan pwal failol repwe fotopwäsuk o asamolu ewe it iten Jesus, nge ir meinisin repwe pwärätä pwe Jesus Kraist i Samol, pwe Kot Sam epwe ling ren.” (Filipai 2:9-11) Sia kan pwäratä pwe sia eäni ekiekin Jiowa ussun mettoch mi pin ren ach äkkälleäsochisi fän chengel nöüch we Sou Emmwen me King mi nennemenem iei, Kraist Jises, Möküren ewe mwichefelin Kraist.—Mattu 23:10; Kolose 1:18.
7 Ach äkkälleäsochisi Kraist a pwal wewe ngeni ach sipwe süföliti ekkan mwän Kraist a kan seikiiretä pwe repwe wisen sou emmwen lon ewe angang e nom fän nemenien Kraist iei. Sipwe mirititi pwe wisen chon kepit mi nom lon ewe Mwichen Sou Emmwen me ekkan elter ra seikiiretä lon ekkewe kisin ofes, district, circuit, me mwichefel, iei eü wis mi fel. Ina popun, a lamot an epwe watte ach süföliti me älleäsochisi ena kokkot.—Ipru 13:7, 17.
Eü Mwichen Aramas Mi Fel
8 Jiowa a föratiu eü atipeeü lefiler me Israel. A sokkolo tekiatään ena mineföön mwu pokiten ena atipeeü. Chon ena mwu ra pinilo, are käimulo. Iei alon Jiowa ngeniir: “Ämi oupwe pin fän itei, pun ngang ewe Samol mi Lapalap üa pin. Üa aimwükemila seni chon ekewe mwü pwe oupwe nei.”—Lifitikos 19:2; 20:26.
9 Le poputään ewe mwuun Israel, Jiowa a affata ngeni chon Israel lamoten ewe kapas fel. Resap pwal mwo nge attapa ewe chuuk ikewe a katowu ngeniir ewe Allük Engol ie pwe rete mälo. Lon ena fansoun a fel ewe Chuuk Sainai. (Ekistos 19:12, 23) Epwe pwal fel ewe mwichen samol fel, ewe imwen fel mangaku, me pisekin kewe. (Ekistos 30:26-30) Nge a ifa ussun ewe mwichefelin Kraist?
10 Me ren Jiowa, a pin ewe mwichefelin Kraist, weween, mwichefelin ekkewe chon kepit. (1 Korint 1:2) A pwüng pwe unusen ewe mwichen chon Kraist mi kepit mi nonnom woon fönüfan lon eü me eü fansoun a ussun chök eü imwen fel, nge resap wewe ngeni än Jiowa we imwen fel mi lapalap lon pekin ngün. Jiowa a nonnom lon ena imwen fel ren an we ngün mi fel. Iei makkeien ewe aposel Paul: “I ewe eman mi amwöchüfengeni unusen ewe imw o föri an epwe fefeitä, pwe epwe eu imwenfel fän iten ach we Samol. Lon Kraist pwal ämi oua köüpökütä fiti ekewe chon lükü, pwe oupwe eu leni ia Kot epwe nonom ie ren Ngünün.”—Efisus 2:21, 22; 1 Piter 2:5, 9.
11 Pwal iei makkeien Paul ngeni chon Kraist mi kepit: “Ifa usun, ousap silei pwe ämi än Kot imwenfel, nge Ngünün Kot a nom lomi? . . . Pun än Kot imwenfel a pin, iwe, ämi än Kot imwenfel.” (1 Korint 3:16, 17) Ren an we ngün mi fel, a ussun itä Jiowa a ‘nonnom’ lein ekkewe chon kepit me a ‘fetalfeil lefiler.’ (2 Korint 6:16) Fansoun meinisin a ekkemmweni nöün we “chon angang” mi tuppwöl. (Mattu 24:45-47) Ekkewe “pwal fitemön siip” ra aücheani wiser we, wisen ar repwe fiti chokkana mi wewe ngeni ewe imwen fel.—Jon 10:16; Mattu 25:37-40.
Mettoch Mi Fel lon Manauach, Manauen Chon Kraist
12 Esap och pworaus ämäirü pwe a fel chommong mettoch mi chu ngeni manauen chon kepit lon ewe mwichefelin Kraist me chiener kewe. Ach riri ngeni Jiowa eü mettoch mi fel. (1 Kronika 28:9; Kölfel 36:7) A wenewenen aüchea ngenikich pwe iwe sisap tongeni mut ngeni och mettoch are emön aramas an epwe äimukichelo seni ach we Kot, Jiowa. (2 Kronika 15:2; Jemes 4:7, 8) A mmen lamot iotek fän iten an epwe nüküchar ach riri ngeni Jiowa. Iotek a kon fel me ren ewe soufos Taniel pwe inaamwo ika epwe tongeni mälo ren, nge a chüen chök tuppwöl le ikkiotek ngeni Jiowa. (Taniel 6:7-11) ‘Iotekin chon fel,’ are chon Kraist mi kepit, ra ussun chök ewe minen kek mi pwokkus lon ewe imwen fel. (Pwarata 5:8; 8:3, 4; Lifitikos 16:12, 13) Ena kapas awewe a affataöchü felin iotek. A ifa me watteen aüchean ach tufichin kapas ngeni ewe Epinkepiisom! Ina ewe popun iotek a fel lon manauach!
13 A wor eü manaman lon manauen chon Kraist mi kepit me chiener kewe, iwe, a fel me rer, nge iei ewe ngün mi fel. Ena ngün mi fel än Jiowa manaman, iwe, pokiten an angang a tipeeü ngeni letipen ewe Kot mi fel fansoun meinisin, a iteni “ngün mi fel,” are “ewe ngünün mettoch mi fel.” (Jon 14:26; Rom 1:4) Ren ewe ngün mi fel, Jiowa a kan apöchökküla nöün kewe chon angang fän iten ar repwe afalafala ewe pworaus allim. (Fofor 1:8; 4:31) Jiowa a akkawora an ngün mi fel ngeni “ir mi äkkälleäsochisi i pokiten i nöür sou nemenem,” me ngeni ir mi “fefetal ren ewe Ngun,” nge esap me ren mocheniangaü. (Fofor 5:32; Kalesia 5:16, 25; Rom 8:5-8) Ena manaman mi pöchökkül a atufichi chon Kraist ar repwe uwaani “uwan Ngun,” weween, ekkan lapalap mi mürinnö, me “manaueni eu manau mi pin mi nonom fän nemenien Kot.” (Kalesia 5:22, 23; 2 Piter 3:11) Ika ewe ngün mi fel a fel me rech, iwe, sipwe tümünükich pwe site föri och mettoch epwe aletipechou ena ngün, are eppeti an angang lon manauach.—Efisus 4:30.
14 Pwal iei eü mettoch mi pin me rech, nge iei ewe wis mi aüchea a nom rech, wisen an epwe nom wooch iten ewe Kot mi fel, Jiowa, me ach sipwe nöün Chon Pwäratä. (Aisea 43:10-12, 15) Jiowa a atufichi chon Kraist mi kepit fän iten ar repwe “chon angang ngeni ewe pwon mi fö.” (2 Korint 3:5, 6) Pokiten ina ar angang, iwe, wiser ar repwe afalafala “Pworausen Manau usun ewe Mwün Kot” me “asoulängala chon ekewe mwü meinisin.” (Mattu 24:14; 28:19, 20) Ir mi tuppwöl le akkapwönüetä wiser na, iwe, fite milion aramas ra kan pacheriir, iwe, a ussun itä iei alor ngeni ekkena chon kepit: “Aipwe etikemi, pun äm aia rong pwe Kot a etikemi.” (Sekaraia 8:23) Chokkana ra fokkun pwapwa pokiten ar eäni angangen “sou atake” me “sou tümünü irään krep” fän iten ekkena chon kepit mi wisen “chon angang ngeni ach Kot.” A ina ussun ekkewe pwal fitemön siip ra akkawora älillis watte ngeni ekkena chon kepit fän iten ar repwe apwönüetä ewe angangen afalafal woon unusen fönüfan.—Aisea 61:5, 6.
15 Ekiekin ewe aposel Paul pwe an we angangen afalafal eü mettoch mi fel. A apasa pwe i “emön nöün Kraist Jises chon angang fän iten ekkewe mwu, emön mi fiti ewe angang mi fel, angangen ewe pworaus allimen Kot.” (Rom 15:16) Lupwen Paul a mak ngeni chon Kraist lon Korint, a makkei pwe an angangen afalafal eü “feiöch mi aüchea.” (2 Korint 4:1, 7) Ren ach angangen afalafal, sia kan esilefeili “ekkewe kapas mi pin seni Kot.” (1 Piter 4:11) Ina popun, ese lifilifil ika kich chon kepit are sia nom lein ekkewe pwal fitemön siip, nge ekiekich pwe ach eäni angangen chon pwäratä, iei eü wis mi fel.
“Aunusaöchü Felin Manauach ren Ach Niuokkusiti Kot”
16 Ewe aposel Paul a öüröüra chienan kewe chon Kraist pwe resap wiliti aramas “rese aücheani mettoch mi pin.” Nge a fönör pwe repwe ‘achocho ngeni manau mi pin’ me repwe tümünüür pwe esap “pwal wor eman epwe usun chök efoch irä maras mi märitä o afisätä chomong fitikoko, pwe chomong repwe limengau ren.” (Ipru 12:14-16) Ena kapas “irä maras” a weneiti ekkewe ekkoch lon ewe mwichefelin Kraist, ir kewe mi ekiekin küna mettoch mi mwääl lon angangen ewe mwichefel. Ren chök awewe, eli resap tipeeü ngeni ekiekin Jiowa ussun pinin pwüpwülü are lamoten an epwe limöch föfförüch. (1 Tesalonika 4:3-7; Ipru 13:4) Are eli repwe eäni kapasen chon rikilo, weween, ‘kapas mi pöön, nge a ü ngeni minne mi fel,’ nge ra popu seni aramas mi “tok seni minne mi enlet.”—2 Timoti 2:16-18.
17 Iei makkeien Paul ngeni chienan kewe chon kepit: “Ämi kana mi achengicheng, sipwe alimöchükich seni mettoch meinisin mi limengaü lon pekin aion me ngün, iwe, sipwe aunusaöchü felin manauach ren ach niuokkusiti Kot.” (2 Korint 7:1) Ena kapas a affata pwe chon Kraist mi kepit, “chon fiti ewe kököön läng,” repwe achocho fansoun meinisin ren ar repwe anneta pwe ra eäni ekiekin Jiowa ussun mettoch mi fel lon unusen manauer. (Ipru 3:1) A pwal ina ussun än ewe aposel Piter pesei chienan kewe chon kepit ren ei kapas: “Oupwe aleasochis ngeni Kot. Ousap mwüt ngeni manauemi epwe nom fän nemenien ekewe mocheniangau oua eäni me lom lupwen ousap mwo silei Kot. Nge oupwe pin lon mettoch meinisin mine oua föri, usun chok Kot, ewe mi körikemi, a pin.”—1 Piter 1:14, 15.
18 Nge ifa ussun chon ewe “mwich mi lapalap,” weween, chokkewe repwe küna manau le atun “ewe riäfföü mi lapalap”? Pwal ir repwe änneta pwe ra eäni ekiekin Jiowa ussun mettoch mi fel. Lon ewe puken Pwäratä, a mak pwe ra föri “angang mi pin” ngeni Jiowa lon pwalangen ewe imwen fel lon pekin ngün, pwalangan we mi nom woon fönüfan. Ra lükü ewe asor fän iten ewe möön kepich Kraist a awora, iwe, lon kapas awewe ra “sopuni o apwechepwechalo ufer mi langattam ren chaan ewe Lam.” (Pwarata 7:9, 14, 15) Pokiten ar föri ena, ra limöch mwen mesen Jiowa, iwe, wiser ar repwe “alimöchür seni mettoch meinisin mi limengaü lon pekin aion me ngün, iwe, repwe aunusaöchü felin manauer ren ar niuokkusiti Kot.”
19 Eü mettoch mi lamot lon manauen chon Kraist mi kepit me chiener kewe, iei ar mwichfengen iteiten wiik pwe repwe fel ngeni Jiowa me käeö an Kapas. Ekiekin Jiowa pwe mi fel ekkewe mwich nöün kewe aramas ra fiffiti. Sipwap käeö lon ena eü lesen mwirin ei ifa ussun me met popun sipwe eäni ekiekin Jiowa ussun mettoch mi fel fän iten ena mettoch mi fokkun lamot.
Enniwili Pworaus
• Nöün Jiowa kewe chon angang rese eäni menni ekiek mi chöüfetäl lein chon lükün?
• Pwata mettoch meinisin mi fel ra popu seni Jiowa?
• Ifa ussun sia kan pwäratä pwe sia süföliti felin Kraist?
• Met sokkun mettoch lon manauach epwe fel me rech?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1. Chon Pwäratä Jiowa rese kan eäni menni ekiek mi chöüfetäl iei?
2, 3. (a) Ifa ussun Paipel a menlapei felin Jiowa? (b) Ifa ussun sia kan pwäratä pwe iten Jiowa a fel me rech?
4. Pwata Paipel a apasa pwe Jises, i “ewe Emon mi Fel”?
5. Ifa ewe angang mi fel Jises a apwönüetä woon fönüfan, me pwata chchaan we a aüchea?
6. Met ach ekiek ussun Kraist Jises, me met popun?
7. Ifa ussun sia kan pwäratä ach älleäsochis ngeni Kraist?
8, 9. (a) Ifa ussun chon Israel eü mwichen aramas mi fel? (b) Ifa ussun Jiowa a affata ngeni chon Israel lamoten ewe kapas fel?
10, 11. Pwata sia tongeni apasa pwe a fel ewe mwichefelin Kraist, mwichefelin chon kepit, me ifa ussun ena mettoch a kkü ekkewe “pwal fitemön siip”?
12. Met sokkun mettoch ra fel lon manauach, me met popun?
13. Menni manaman a fel, me ifa ussun sipwe mut ngeni an epwe ekkemmweni manauach?
14. Ifa ewe wis mi aüchea a fel me ren ekkewe chon kepit, me ifa ussun ekkewe pwal fitemön siip ra kapachelong lon ena wis?
15. Menni angang a fel me ren ewe aposel Paul, me pwata a pwal chök ina ussun ekiekich?
16. Met epwe älisikich pwe sisap wiliti aramas “resap aücheani mettoch mi pin”?
17. Pwata chon kepit repwe achocho fansoun meinisin pwe repwe eäni ekiekin Jiowa ussun mettoch mi fel?
18, 19. (a) Ifa ussun chon ewe “mwich mi lapalap” ra kan pwäratä pwe ra eäni ekiekin Jiowa ussun mettoch mi fel? (b) Ifa pwal eü mettoch mi fel lon manauach, manauen chon Kraist sipwap käeö ussun lon ena eü lesen mwirin ei?
[Lios lon pekin taropwe 5]
Lon Israel loom loom, epwe fel ewe mwichen samol fel, ewe imwen fel mangaku, me masouan kewe me ren ekiekin chon ena mwu
[Lios lon pekin taropwe 6]
Chon Kraist mi kepit woon fönüfan ra wewe ngeni eü imw mi fel
[Lios lon pekin taropwe 7]
Iotek me ach angangen afalafal, ir liffang mi fel