Än Jiowa we Kapas A Manau
Menlapen ekkewe Taropwe ngeni ewe Mwichefelin Tesalonika me Timoti
EWE mineföön mwichefelin Tesalonika a küna riäfföü seni chök ewe atun a kerän poputä lupwen Paul a chuuri. Lon ewe ier 50, Timoti a 20 som ierin me a liwin seni Tesalonika fän eü repot mi mürinnö. A amwökütü Paul le makkei nöün we äechöön taropwe ngeni chon Tesalonika pwe epwe mwareitiir me apöchökküler. Ekiselo mwirin, a makkei nöün we arüüachöön taropwe ngeni ekkewe Chon Kraist lon Tesalonika. Lon ena taropwe, Paul a apwüngü och ekiek-mwääl me peseer pwe repwe üppos.
Engol ier mwirin, Paul a nonnom lon Masetonia nge Timoti a nonnom lon Efisus. Paul a mak ngeni Timoti, a pesei an epwe chök nonnom lon Efisus me älisi chon ewe mwichefel ar repwe amwöchü ar pacheöch ngeni Jiowa inaamwo ika ekkoch sense chofona lon ewe mwichefel ra sotun etipetiper. Paul a makkei nöün we arüüachöön taropwe ngeni Timoti lupwen ekkewe Chon Kraist ra küna riäfföü chapur mwirin kareloon Rom lon ewe ier 64. Ina säingonoon makkeian taropwe. Ikenäi, sipwe tongeni küna älillis seni ekkewe kapasen apöchökkül me emmwen Paul a makkei lon nöün kana fachö taropwe.—Ipru 4:12.
“SIPWE NENELA”
Paul a mwareiti ekkewe chon Tesalonika ren ar ‘angang ren luku, o ar angang ren tong, o pwal ar likiitu.’ A ereniir pwe iir an “apilükülüköch, . . . pwapwa, pwal popun [ai] aingaing.”—1 Tes. 1:3; 2:19.
Mwirin an a pesei ekkewe Chon Kraist lon Tesalonika ar repwe aururufengeniir ren ewe epilükülükün manausefäl, Paul a apasa: “Ewe rän ach Samol epwe war lon epwe usun chök än eman chon solä war lepwin.” A fönör ar repwe “nenela o mamasafichi.”—1 Tes. 4:16-18; 5:2, 6.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
4:15-17—Iö kewe ra “etekitä . . . lon kuchu, pwe [repwe] churi ach Samol lon längin asepwäl,” me ifa ussun an a fis? Ikkeei iir ekkewe Chon Kraist mi kepit mi manau atun än Jises nonnom fän manamanen Mwuun we. Repwe ‘churi ach Samol’ Jises lon ewe leeni mi monomon lon läng. Iwe nge, ren an epwe fis, repwe akkom mälo me manausefäl lon inisin ngün. (Rom 6:3-5; 1 Kor. 15:35, 44) A fen poputä än Kraist nonnom, ina minne Chon Kraist mi kepit mi mälo lon ei fansoun resap nomofochelo lon peias. Repwe “etekitä,” are mwittir manausefällitä.—1 Kor. 15:51, 52.
5:23—Met weween alon Paul lupwen a iotek pwe ‘unusen ngünün me letipen me inisin’ chienan kewe epwe unusöch? Paul a mak ussun unusen ewe mwichefelin Chon Kraist mi chommong kifetin, kapachelong ekkewe mi kepit lon Tesalonika. Ese chök iotek pwe ewe mwichefel epwe küna tümün, nge a tingor pwe napanapen ekiekin chon ewe mwichefel epwe nükünük. A pwal iotek fän iten nükünüköchün nonnomun ewe mwichefel me pwal kifetin inisin meinisin, weween, ekkewe Chon Kraist mi kepit meinisin. (1 Kor. 12:12, 13) Än we iotek a menlapei än Paul echeni ewe mwichefel.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. Epwe mürinnö ewe chon fön epwe mwareiti ewe emön, kilisou ngeni, me pwal pesei an epwe amürinnölo.
4:1, 9, 10. Ekkewe chon fel ngeni Jiowa repwe achocho le apöchökkülatä ar pacheöch ngeni.
5:1-3, 8, 20, 21. Iei ränin Jiowa we a chök arapoto, a lamot epwe wor ach “lükülük me chen usun chök eman a üföüf echö chechen leupw mi för seni mächä, sipwe pwal eäni apilüköchün manau pwe ina imwach akau.” Sipwe pwal fokkun eteneki än Kot we puken oesini, ewe Paipel.
“OUPWE ÜPPOS”
Ekkoch lon ewe mwichefel ra sorei minne Paul a makkei lon nöün we äechöön taropwe, me ra apasa pwe “Ränin ach Samol” a fen war. Paul a apwüngü ena pworaus ren an apasa met epwe ‘fis akkom.’—2 Tes. 2:1-3.
Paul a peseer: “Oupwe üppos o kamwöchünük won ekewe kapas mi let äm aia aiti ngenikemi.” A allükü ngeniir: “Oupwe aimwükemi seni ekewe pwipwi meinisin . . . resap pwal aleasochisi ekewe kapasen öüröür aia ngeniir.”—2 Tes. 2:15; 3:6.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
2:3, 8—Iö “ewe Aramas mi Tipis,” me ifa ussun epwe morolo? Ena “mwan” a liosuetä ekkewe nouwisen lamalam mi apasa pwe iir Chon Kraist nge rese älleasochisi i. “Ewe Kapas,” ewe a wisen aloni alon Kot, ina i ewe a wor an pwüüng an epwe apasawu me allükü pwe än Kot we kapwüng ngeni ekkewe mi ngaü epwe pwönütä. (Jon 1:1) Ina minne, sipwe tongeni erä pwe Jises epwe kiterielo ewe aramas mi tipis ren “enienin ngasangasan mi towu seni awan.”
2:13, 14—Ifa ussun ‘seni lepoputän Kot a afilikemi [ekkewe Chon Kraist mi kepit] pwe oupwe küna manau’? Ewe mwichen chon kepit ra fen kefilitä lupwen Jiowa a akkota pwe mwirimwirin ewe fefin epwe puri möküren Setan. (Ken. 3:15) Jiowa a fen affata ifa ussun repwe fichiiti wiser, ewe angang repwe föri, me ekkewe sossot repwe küna. A ina ussun a köriir ngeni ‘ei manau mi fö.’
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:6-9. Pwönüetään än Jiowa kewe kapwüng repwe chök weneiti ekkewe rese älleasochisi an kewe allük.
3:8-12. Inaamwo ika ränin Jiowa we a chök arapoto, nge sap minne a wewe ngeni ach sipwe chipwang le angang fän iten tufichin manauach me ach fiffiti ewe angangen afalafal. Ika sise angang, sipwe chipwang, me eli sipwe wiliti “chon etilepat.”—1 Pit. 4:15.
“TÜMWÜNÜ MET KOT A LÜKÜ NGONUK”
Iei alon Paul ngeni Timoti: “Kopwe mauneni ewe maun mi öch, kopwe pwal amwöchü om lükülük me eu mwelien letip mi mürina.” A eitietä ekkewe napanapöch ekkewe mwän mi seikitä ngeni wis lon ewe mwichefel repwe eäni pwe repwe fichiiti. Paul a pwal ereni Timoti, “Kopwe afäluk ren ekewe tutulap mi ü ngeni ewe kapasen Kot.”—1 Tim. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7.
Paul a pwal makkei: “Kosap apwüngüchou eman mwän mi chinlap.” A pwal pesei Timoti: “Kopwe tümwünü met Kot a lükü ngonuk. Kosap aüseling ngeni kapas mi ngau me ekewe kapasen anini mi lomotongau, ekoch aramas ra aita ngeni “silelap,” nge a mwäl rer.”—1 Tim. 5:1; 6:20.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
1:18; 4:14—Ikkefa “ekkewe kapasen oesini” ussun Timoti? Atun ewe misineri Paul a tori Listra lon än oruuen säi, eli ekkoch soufos, fän emmwenien ewe ngün mi fel, ra oesini ussun met Timoti epwe wiseni lon ewe mwichefel. (Fof. 16:1, 2) Pokiten ekkena “oesini,” ekkewe elter ra “ra iseta pour won” ewe alüwöl Timoti, weween, a käimulo fän iten och angang mi aüchea.
2:15—Ifa ussun emön fefin epwe ‘küna tümwün’ ren an nöünöü? Än emön fefin nöünöü, tümwünü nöün kewe me angangen imwan epwe älisi le ‘küna tümwün’ seni an epwe ‘[uwofos] me fosolong lon än eman angang.’—1 Tim. 5:11-15.
3:16—Meta ewe pworaus mi monomon ussun ach lükülük? Ren langattamen fansoun, ese ffat ika epwe tufich ngeni aramas ar repwe unusen tuppwöl ngeni än Jiowa pwüüng le nemenem. Jises a affata pölüwen ren an unusen tuppwöl ngeni Kot tori an mälo.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
4:15. Ese lifilifil ifa ttamen ewe fansoun sia wiliti Chon Kraist, nge sipwe achocho le feffeitä me afaüna ach pöchökkül lon ach pacheöch ngeni Jiowa.
6:2. Ika nöüch meilapen angang, i emön chon lükü, sisap nemenemenikich pokiten i chienach, nge sipwe fen angang weires fän itan lap seni ach angang ngeni emön chon lükün.
“KOPWE AFALAFALA EWE KAPAS, KOPWE ACHOCHO NGENI”
Iei alon Paul ngeni Timoti pwe epwe ammolnatä ngeni ekkewe fansoun weires epwe tori: “Kot ese mo ngenikich ngunun niuokus, pwe ngunun manaman o tong o mirit.” A pwal fönöü Timoti: “Ese fich ngeni chon angangen ewe Samol repwe anini, nge repwe umoumoch ngeni aramas meinisin, repwe angoch le afalafal.”—2 Tim. 1:7; 2:24, TF.
Paul a pesei Timoti: “Kopwe chök kamwöchünük won mine ka kaiö o nüküchar le lükü.” Pokiten a chöüfetäl än ekkewe chon rikilo kewe afalafal, Paul a fönöü Timoti: “Kopwe afalafala ewe kapas; kopwe achocho ngeni . . , “kopwe fönöü, kopwe apwüngü, kopwe pesei.”—2 Tim. 3:14; 4:2, NW.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
1:13—Ikkefa ekkewe “kapas mi let . . . repwe eu lenien apirü” ngeni Timoti? Ikkena “ekkewe kapas mi murinno me ren ach Samol Jises Kraist,” an kewe afalafal mi enlet. (1 Tim. 6:3) Minne Jises a eäni afalafal me föfföri ra tipeeü ngeni än Kot we Kapas. Ina minne, ekkewe “kapas mi let” ra tongeni weneiti äitien Paipel kewe meinisin. Äitien Paipel kewe ra älisikich pwe sipwe silei met wisach me ren Jiowa. Sipwe kamwöchünnük woon ei leenien äppirü ren ach föfföri minne sia käeö seni ewe Paipel.
4:13—Meta ‘ekkewe puk mi för seni silin man’? Meni Paul a tingor ekkoch kinikinin ewe Tesin Ipru pwe epwe tongeni käeö atun a fötek lon Rom. Eli ekkoch ekkewe puk ra för seni irä nge ekkoch ra för seni silin man.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:5; 3:15. Popunlapen än Timoti lükü Kraist Jises, weween, popun än Timoti lükü a nemeni mettoch meinisin minne a föri, pun a käeö kapasen ekkewe Taropwe mi Pin seni chök le kükkünün. A fokkun lamot chon ewe famili repwe ekilapei ifa ussun repwe apwönüetä wiser me ren Kot ngeni nöür kewe!
1:16-18. Lupwen chienach kewe chon lükü ra küna sossot, riäfföü, are kalapus, sipwe iotekiir me älisiir ükükün ach tufich.—SalF. 3:27; 1 Tes. 5:25.
2:22. Chon Kraist meinisin, äkkäeüin ekkewe säräfö, resap kon alapa ar fansoun le taiso, ekkewe minen urumwot ussun choweän pasket, köl, minen apwapwa, angangen paw, säifetäl, akkasoos ika akkapworaus mi lamotmwääl, me metakkan, nge esap chüen naf fansoun fän iten ekkewe föfför mi apwapwaai Kot.
[Sasing lón pekin taropwe 31]
Ifa ewe säingoon taropwe ewe aposel Paul a makkei?