Met Kopwe Pennüküolo Fän Iten Om Kopwe Küna Manau Esemuch?
“Meta emon epwe ngeni pwe siwilin manauan?”—MT. 16:26, TF.
1. Pwata Jises a appölüwa alon Piter?
EWE aposel Piter a mäirü ren minne a rongorong. Nöün we Sense mi ächengicheng, Jises Kraist, a “fokkun affata” pwe epwele küna riäfföü me mälo! Pokiten a tongei Jises, Piter a poputä le apwüngü i, a apasa: “Ai Samol, Kot epwe ümöümöch ngonuk! Ei esap fokun fis ngonuk!” Jises a sorei lükünüppan ngeni Piter me a nengeni ekkewe ekkoch chon käeö, pun eli, ra pwal eäni ena ekiek mwääl. Iwe, a ereni Piter: “Kopwe sü seniei, Satan! Pun om ekiek esap pop seni Kot, nge a pop seni aramas.”—Mark 8:32, 33; Mt. 16:21-23.
2. Ifa ussun Jises a aweweei met emön epwe wisen föri ika epwe wiliti nöün Kraist chon äppirü mi enlet?
2 Eli, minne Jises a apasa mwirin a älisi Piter le weweiti ewe popun Jises a fokkun apwüngü i. Jises “a pwal korato ewe pwin aramas, eti noun kewe chon kaeo,” me a apasa ngeniir, “Are emon a mochen feito mwiri, epwe pwisin peluku ekiekin, epwe pwal mwarei an [irään ninni,] o epwe tapweto mwiri. Pun are emon a mochen selani manauan, iwe, epwe pout seni; nge are emon epwe pout seni manauan pokitei me ewe kapas allim, iwe, epwe selani.” (Mark 8:34, 35, TF) A ffat pwe Jises esap chök asoresini manauan, nge pwal ina ekiekin ngeni chokkewe mi äppirü pwe repwe tipemecheresin pennüküolo manauer le angang ngeni Kot. Ika ina, repwe küna liwiniir.—Älleani Mattu 16:27.
3. (a) Ikkefa ekkewe kapas eis Jises a eäni ngeni ekkewe mi aüseling ngeni i? (b) Met än Jises oruuen kapas eis a ächchema ngeniir ussun?
3 Pwal lon na chök fansoun, Jises a eäni ruu kapas eis repwe fokkun ekilapei: “Pwe epwe meeta winen emon are a aunusalo fonufan meinisin, nge a fen pout seni manauan? Pun meeta emon epwe ngeni pwe siwilin manauan?” (Mark 8:36, 37, TF) A ffat ngeni aramas pölüwen ewe äeüin kapas eis. Esor winnen emön are a aunusalo fönüfan meinisin nge a pöüt seni manauan, pun pisek a chök lamot ika sia manau. Iwe, iei än Jises oruuen kapas eis: “Meeta emon epwe ngeni pwe siwilin manauan?” Eli, a ächchema ngeni chokkewe mi aüseling ngeni i ussun alon Setan we lon ränin Hiop, a erä: “Eman aramas epwe fangala meinisin mine a eäni fän iten manauan.” (Hiop 2:4) Eli, mei pwüng alon Setan me ren ekiekin chokkewe rese fel ngeni Jiowa. Chommong leir repwe fangolo meinisin minne ra eäni fän iten an esap pöüt seniir manauer. Repwe pwal mwo nge puratiu minne mi pwüng me ren Kot. Iwe nge, Chon Kraist rese ina ussun.
4. Met popun a wor watteen weween än Jises kewe kapas eis ngeni Chon Kraist?
4 Sia silei pwe Jises ese feitiu fönüfan pwe epwe ngenikich pöchökkülen inisich, wöüch, me manauattam lon ei ototen fönüfan. A feitiu pwe epwe suuk ngenikich ach tufichin küna manau esemuch lon eü mineföön otot woon fönüfan. Iwe, a mmen aüchea ngenikich ena apilükülük. (Jon 3:16) Emön Chon Kraist epwe weweiti pwe iei weween än Jises we äeüin kapas eis, “Meeta winen emon are a aunusalo pisekin fönüfan meinisin, nge a fen pöüt seni an äpilükülükün manau esemuch?” Iwe, pölüwen ena kapas eis, Esor winnan. (1 Jon 2:15-17) Ren an epwe älisikich le pölüweni än Jises oruuen kapas eis, sipwe eisini pwisin kich, ‘Met upwe fangolo pwe epwe lüküchar ai äpilükülükün manau lon ewe otot sefö woon fönüfan?’ Napanapen manauach epwe pwäratä pölüwen ena kapas eis, epwe pwal pwälo ükükün pöchökkülen ena äpilükülük lon letipach.—Apöpö ngeni Jon 12:25.
5. Ifa ussun sipwe tongeni küna ewe liffangen manau esemuch?
5 Pwüngün, Jises ese erä pwe manau esemuch, ina liwinin ach kewe föfföröch. Manau, pwal mwo nge manauach mi mwochomwoch iei, ina eü liffang. Sisap tongeni mööni manau are föfföri minne epwe fich ngenikich ren. Sipwe chök tongeni küna manau esemuch “ren ach luku Kraist Jises” me Jiowa, ewe a “ngeni chokewe mi kütta i liwiniir.” (Kal. 2:16; Ipru 11:6) Iwe nge, sipwe ännetatä ach lükü ren ach föfför, pun “luku mi imu seni fofor a pwal malo.” (Jem. 2:26, TF) Ina minne, ren än Jises we oruuen kapas eis, epwe öch sipwe ekieki met sipwe pennüküolo lon ei otot me met sipwe föfföri lon ach angang ngeni Jiowa pwe epwe ffat pwe ach lükü a wesewesen manau.
“Kraist Ese mo Apwapwaai Pwisin I”
6. Met Jises a akkomwa?
6 Jises ese ekiekin angei mettochun fönüfan, nge a chök afota ekiekin woon ekkewe mettoch mi lamot. Ese ekiekin chei pisek pwe epwe emecheresi manauan. A pennükü pwisin letipan me älleasochisi Kot lon unusen manauan. Ese apwapwaai pwisin i, nge a apasa: “Üa föri mine [Kot] a pwapwa ren fansoun meinisin.” (Jon 8:29) Ifa ükükün watteen achochoon Jises le föfföri minne epwe apwapwaai Kot?
7, 8. (a) Met Jises a asoresini, me ifa feiöchün? (b) Menni kapas eis sipwe eisini pwisin kich?
7 Fän eü, Jises a ereni nöün kewe chon käeö: “Nöün Aramas esap feito pwe aramas repwe angang ngeni, nge a feito an epwe angang ngeniir o fangala manauan fänäsengesin chomong aramas pwe möön manauer.” (Mt. 20:28) Jises a fen öüröüra nöün kewe chon äppirü pwe epwele ninniilo me “fangala manauan.” Nge Piter a etipetipa Jises pwe esap fis ngeni. Iwe nge, Jises a tipeppos. A tipeeü ngeni an epwe fangolo manauan mi unusöch fän äsengesin aramas. Pokiten an föri ena, a alükülüküöchü pwisin manauan. A manausefäl me “a tekiatä o nom le pelifichin Kot Saman we.” (Fof. 2:32, 33) A isetiu mwach eü leenien äppirü mi fokkun mürinnö.
8 Ewe aposel Paul a fönöü ekkewe Chon Kraist lon Rom pwe ‘resap föri chök mine repwe pwapwa ren’ me a ächchema ngeniir pwe “Kraist esap chök kütta mine epwe püsin pwapwa ren.” (Rom 15:1-3) Iwe, ifa ükükün watteen ach sipwe apwönüetä än Paul kapasen fön me pennüküolo pwisin letipach pwe sipwe äkkäppirü Kraist?
Jiowa A Mochen Sipwe Fang ngeni Minne mi Mürinnö Seni Meinisin
9. Met emön Chon Kraist a wesewesen föri atun a fangolo manauan ngeni Kot?
9 Lon Israel loom, fän ewe Allük Kot a ngeni Moses, ekkewe slave repwe ngaselo mwirin iteiten fisu ier are lon ewe ierin Supili. Iwe nge, mei wor pwal och mettoch repwe tongeni föri. Ika emön slave a tongei nöün we masta, epwe tongeni filatä an epwe nonnom lon imwen nöün we masta me angang ngeni ükükün lusun ierin manauan. (Älleani Tuteronomi 15:12, 16, 17.) Epwe pwal ina chök ussuch ika sia filatä pwe sipwe fangolo manauach ngeni Kot. Sia pwon pwe sipwe föfföri letipen Kot, nge sap pwisin letipach. Epwe ina ussun sipwe pwäratä alolloolun ach tongei Jiowa me ach mochen angang ngeni tori feilfeilo chök.
10. Ifa ussun sia wiliti nöün Kot? Pokiten kich nöün Kot, epwe fet ekiekich me föfförüch?
10 A fokkun mürinnö ika ka achocho le käkkäeö Paipel, fiffiti ach kewe mwich, me afalafala ewe kapas allim. Amwo itä kopwe mochen fangolo manauom ngeni Jiowa me eäni ewe kapas eis ewe re Etiopia a eisini Filip: “Met a epeti ai üpwe papatais?” (Fof. 8:35, 36) Ika ina, kopwe ussun chök ekkewe Chon Kraist Paul a mak ngeniir, a erä: “Ousap püsin nemenikemi, pwe ämi nöün Kot, i a mönikemi ren eu liwin.” (1 Kor. 6:19, 20) Ika sia fangolo manauach ngeni Jiowa, sia wiliti nöün, ese lifilifil ika sia äpilükülükü manau lon läng are woon fönüfan. Iwe, ina popun, a fokkun lamot ach sisap kütta chök pwisin letipach, me sisap “wiliti nöün aramas amanau.” (1 Kor. 7:23) Ina eü wis mi fokkun aüchea ach sipwe wiliti nöün Kot chon angang mi tuppwöl pwe epwe tongeni nöünöü kich le föfföri letipan!
11. Ifa ewe asor Chon Kraist repwe asoresini? Met weween ena asor, ewe a liosutiu ren ekkewe asor fän ewe Allükün Moses?
11 Paul a fönöü chienan kewe chon lükü: “Oupwe fangalo inisimi usun chok asor mi manau, asor mi fel, asor Kot epwe pwapwa ren.” (Rom 12:1, TF) Eli alon Paul kana ra ächchema ngeni ekkewe chon Jus ussun ekkewe asor ra piin eäni lon ar fel me mwen ar ra wiliti chon äppirü Jises. Ra silei pwe fän ewe Allükün Moses, ekkewe man ra eäni asor woon än Jiowa we rongen asor repwe mürinnö seni meinisin. Ika a wor tterin ewe asor, Jiowa esap fokkun pwapwaiti. (Mal. 1:8, 13) A pwal ina ussuch atun sipwe fangolo inisich “usun chok asor mi manau.’ Sipwe fang ngeni Jiowa minne mi mürinnö seni meinisin, nge sap chök lusungaüen minne sia akkomwa lon manauach. Lupwen sia fangolo manauach ngeni Kot, sia fang ngeni unusen manauach, pöchökkülach, tufichich, me lipwäköchüch. (Kol. 3:23) Ifa ussun sipwe apwönüetä ei pworaus lon manauach?
Kopwe Äeäfichi Om Fansoun
12, 13. Ifa eü alen ach sipwe ngeni Jiowa minne a mürinnö seni meinisin?
12 Ach äeäfichi ach fansoun, ina eü alen ach ngeni Jiowa minne a mürinnö seni meinisin. (Älleani Efisus 5: 15, 16.) A lamot ach sipwe nemenifichi ekiekich me föfförüch. Pokiten etipetipaen fönüfan me ach kewe apwangapwang sia älemwiri seni Atam, a mecheres ach sipwe äeä ach fansoun fän iten pwisin pwapwaach are feiöchüch. Enlet, “ren mettoch meinisin a wor ar fansoun,” pachelong fansoun asösö me fansoun angang fän iten tufichin ach famili. (SalAf. 3:1) Iwe nge, a lamot emön Chon Kraist epwe itepök me rüüepek me äeäfichi an fansoun.
13 Atun Paul a tori Atens, a küna pwe “ekkewe re wiliposen Atens meinisin, pwal ekkewe wasola mi nonnom ikewe, ra chok asolapalo ar fansoun ren ar aporausa are rong och poraus mi fo.” (Fof. 17:21, TF) Ikenäi, chommong ra pwal asolapalo ar fansoun ren ar kakkatol TV, play video games, me nom woon computer, awewe chök, myspace. A chommongolo ekkewe mettoch repwe tongeni alusmwäälielo ach fansoun. Ika sipwe föri ekkena mettoch, eli sipwe tümününgaü ngeni ach käeö ussun Jiowa. Eli sipwe pwal mwo nge meefi pwe sise chüen tawe le föri “mine a fokun mürina,” lon ach angang ngeni Jiowa.—Fil. 1:9, 10.
14. Ikkefa ekkoch kapas eis kopwe pwisin eisinuk?
14 Ina minne, ika ka fen fangolo manauom ngeni Jiowa, kopwe pwisin eisinuk, ‘Iteiten rän üa kan awora fansoun le älleani Paipel, ekilonei minne üa käeö, me ikkiotek?’ (Kölf. 77:12; 119:97; 1 Tes. 5:17) ‘Üa awora fansoun le ammolnatä ekkewe lesen fän iten ach kewe mwich? Üa kan apöchökküla ekkewe ekkoch ren ai wakkawu meefiei lon ach kewe mwich?’ (Kölf. 122:1; Ipru 2:12) Ewe Paipel a erä pwe Paul me chienan kewe ra “nonnom ikewe fansoun langattam, ra pworacho le kapas fan asengesin [Jiowa].” (Fof. 14:3) Ka tongeni siwili nonnomun manauom pwe kopwe alapalo om fansoun le afalafal ika awora “fansoun langattam” le fiti ewe angangen pioneer?—Älleani Ipru 13:15.
15. Ifa ussun ekkewe elter ra äeäfichi ar fansoun?
15 Lupwen ewe aposel Paul me pwal ekkoch mwän mi tuppwöl ra chuuri ewe mwichefelin Chon Kraist lon Antiok, “mi langattam fansoun ar nonnom ikewe ren ekkewe chon kaeo” fän iten ar repwe apöchökküleretä. (Fof. 14:28, TF) Ikenäi, ekkewe elter mi tongei chiener kewe chon lükü ra pwal äkkäeä watteen ar fansoun le apöchökküleretä. Lükün ar fiffiti ewe angangen afalafal, ekkewe elter ra angang weires le tüttümünü chon ewe mwichefel, älisi ekkewe mi apwangapwang, äämwa ekkewe mi samau, me föfföri chommong angang. Ika en emön mwän mi papatais, kopwe tongeni achocho pwe kopwe fich ngeni ekkena wis?
16. Ifa ussun sipwe tongeni “fofor-murinno ngeni . . . chon ewe einangen luku?”
16 Chommong ra pwapwaiti ar awora älillis ngeni chokkewe mi osupwang ren choweän taifun, söön, me no. Awewe chök, emön sister, 60 som ierin, i emön chon angang lon Bethel. A äeä an fansoun asösö le säi ngeni fönü towau pwe epwe älisi chokkewe mi osupwang. Pwata? A apasa: “Inaamwo ika use sipeöch le föri och angang, nge üa pwapwa le awora ai älillis. Üa fokkun pöchökkületä ren pöchökkülen lüküen pwiich kewe, inaamwo ika a pöüt seniir pisekiir kewe meinisin.” Pwal eü, lon chommong fönü, fitu ngeröü ra älisi kaütään ach kewe imwen mwich me leenien mwichelap. Ren ach fiffiti ekkena esin angang, sia “fofor-murinno ngeni . . . chon ewe einangen luku.”—Kal. 6:10, TF.
“Üpwe Nonnom Remi Ran Meinisin”
17. Met kopwe pennüküolo pwe kopwe küna manau esemuch?
17 Aramasen ei otot mi towau seni Kot repwele morolo. Sise silei ineet epwe wesewesen fis. Iwe nge, sia silei pwe “ewe lusun fansoun a chök mwochomwoch” me “napanapen ei fönüfan a chök sissiwil.” (Älleani 1 Korint 7:29-31, NW.) Pokiten sia silei pwe ewe lusun fansoun a chök mwochomwoch, a wattelo lamoten än Jises we kapas eis, a erä: “Meeta emon epwe ngeni pwe siwilin manauan?” Sipwe achocho le pennüküolo mettoch meinisin Jiowa a erenikich fän iten ach sipwe “manaueni ewe manau mi enlet.” (1 Tim. 6:19, TF) Enlet, a fokkun lamot chapur ach sipwe älleasochisi än Jises kapasen emmwen pwe sipwe ‘tapwelo mwirin’ me ‘kütafichi lom an mu.’—Mt. 6:31-33; 24:13.
18. Met sipwe tongeni lükülükü, iwe, pwata?
18 Pwüngün, ese mecheres ach tapwelo mwirin Jises, iwe, ussun än Jises we oesini a erä, a fen pöüt seni ekkoch Chon Kraist manauer lon ei otot. Sipwe ussun Jises, sisap ekieki pwe ‘esap fokun fis’ ngenikich. Sia lükü minne Jises a alükülükü ngeni nöün kewe mi kepit atun a nonnom woon fönüfan, a erä: “Ngang upwe nonnom remi ran meinisin, tori le sopolon ei fansoun.” (Mt. 28:20, TF) Ina minne, sia mochen äeäfichi ach fansoun me tufichich lon ach angang mi fel ngeni Kot. Ika a ina ussuch, sipwe pwäratä ach lükü pwe Jiowa epwe tümünükich atun epwe fis ewe riäfföü mi lapalap are epwe amanauasefällikichetä lon ewe otot sefö. (Ipru 6:10) Epwe ina ussun sipwe pwäratä ükükün watteen ach aücheani ewe liffangen manau.
Ifa Ussun Kopwe Pölüweni?
• Ifa ussun Jises a pwäratä pwe a fokkun mochen angang ngeni Kot me älisi aramas?
• Pwata emön epwe pwisin pennüküolo letipan, iwe, ifa ussun epwe föri?
• Lon Israel loom, met sokkun asor Kot a pwapwa ren? Ifa ussun ena pworaus a emmwenikich ikenäi?
• Ifa ussun sipwe äeäfichi ach fansoun?
[Sasing lón pekin taropwe 26]
Jises a föfföri minne a apwapwaai Kot fansoun meinisin
[Sasing lón pekin taropwe 28]
Ekkewe chon Israel mi meefi kilisou ngeni Jiowa ra apöchökkülatä fel mi enlet ren ar asoresini minne a mürinnö seni meinisin
[Sasing lón pekin taropwe 29]
Sia kan apwapwaai Kot ren ach äeäfichi ach fansoun