Än Jiowa we Kapas A Manau
Menlapen Pworaus Seni Nöün Jemes me Piter kewe Taropwe
ARAPAKKAN 30 ier mwirin Pentikos lon ewe ier 33, ewe chon käeö Jemes, pwiin Jises we, a makkei echö taropwe ngeni “ekewe engol me ruu ainang,” weween, chon ewe Israelin Kot lon pekin lükü. (Jem. 1:1) A mochen peseer ar repwe eäni lükü mi pöchökkül me likiitü fän sossot. A pwal apwüngü ekkoch osukosuk mi piitä lon ekkewe mwichefel.
Me mwen än ewe sou nemenemen Rom itan Nero eriäfföüü Chon Kraist lon ewe ier 64, ewe aposel Piter a makkei äechöön nöün taropwe ngeniir pwe epwe peseer ar repwe üppos lon ewe lükü. Lon nöün we arüüachöön taropwe a makkei ekiselo mwirin, Piter a pesei chienan kewe chon lükü ar repwe älleasochisi alon Kot me a öüröürer ussun warotoon ränin Jiowa we. Enlet, sipwe tongeni küna feiöch seni ach ekilapei ekkewe pworaus lon nöün Jemes me Piter kewe taropwe.—Ipru 4:12.
KOT A FANG TIPATCHEM NGENI CHOKKEWE RA “TINGOR REN LUKU”
Jemes a makkei: “Mi feioch ir ekkewe mi likiitu lon sosot, pun mwirin ar pworacho repwe angei ewe mwarin manau, ewe mwaramwar Kot a fen pwonei ngeni ir ekkewe mi tongei i.” Jiowa epwe fang tipatchem ngeni iir kewe mi “tingor ren luku” pwe repwe likiitü fän sossot.—Jem. 1:5-8, 12.
Lükü me tipatchem a pwal lamot ngeni iir kewe repwe “wisen sense” lon ewe mwichefel. Mwirin an apasa pwe chönmöngööch “mi eu kifetin inisich mi chok kisikis” a tongeni ‘alimengaualo unusen inisich,’ Jemes a eäni kapasen öüröür ussun etipetipaen fönüfan mi tongeni atai än emön riri ngeni Kot. A pwal titchiki met emön mi apwangapwang lon an lükü epwe föri pwe epwe pöchökkülsefäl.—Jem. 3:1, 5, 6; 5:14, 15.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
2:13—Ifa ussun “umoumoch epwe tongeni pworacho ngeni apung”? Lupwen Kot epwe nengeni föfförüch kewe, epwe äfänni ach ümöümöch ngeni aramas me omusakichelo ren asoren ewe möön kepich än Nöün we. (Rom 14:12) Esap ina ewe popun sipwe alapalo ümöümöch lon manauach?
5:20—Ei wokisin a apasa pwe ewe emön a “aliwinisefäli eman chon tipis seni alan mi mwäl, epwe amanaua ewe chon tipis seni mäla.” Met weween? Emön Chon Kraist mi okullu emön seni ewe alen tipis, epwe seläni emönewe mi aier seni an likitalo ewe fel mi enlet me mälofochofoch. Ewe emön mi älisi ewe chon tipis epwe pwal “pwölüela [än emönewe] chomong tipis.”
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:14, 15. Tipis a popu seni mocheniaingaü. Ina popun, sisap ämääri mocheniaingaü ren ach kon ekilaper. Nge sipwe “lefareni” me aüralo ekiekich me letipach ren minne epwe apöchökkülakichetä.—Fil. 4:8.
2:8, 9. Än aramas pwäratä “lifilifil” a ü ngeni “ewe allük mi murinno” ussun tong. Ina minne, Chon Kraist resap lifilifil aramas.
2:14-26. Sia kan “manau ren [ach] lükülük,” nge “esap pwal liwinin [äch] angang,” weween, ach älleasochisi ewe Allük seni Moses are eäni föfförün Chon Kraist. Sisap chök apasa pwe sia lükü Kot. (Ef. 2:8, 9; Jon 3:16) Nge epwe achchüngükich pwe sipwe atipeeüfengeni manauach me letipen Kot.
3:13-17. “Ewe tipatchem seni won” a mmen mürinnö seni tipatchem mi “feito seni fanüfan, seni pekin fituk, pwal seni anün rochopwak.” Sipwe “kütta tipachem usun [ach] kütta pisek aüchea mi monomon.”—SalF. 2:1-5.
3:18. ‘Ekkewe chon efisatä kinamwe ra foffot [pwikilin ewe kapas allim ussun ewe Mwu] fän kinamwe.’ A lamot sipwe chon efisatä kinamwe nge esap tipetekia, soun änini, are chon efisatä fitikoko.
‘OUPWE NÜKÜCHAR LON ÄMI LÜKÜ’
Piter a ächchema ngeni chienan kewe chon lükü ussun ar “apilükülük mi manau,” älemwirier lon läng. Piter a ereniir: “Ämi eu ainang mi fil, eu mwichen souasor än ewe king, eu mwün aramas mi pin.” Mwirin an a ngeniir kapasen fön mi titchik ussun ar repwe nom fän nemenem, a peseer: “Oupwe eänifengeni eu chök tip me eu chök memef. Oupwe echenifengenikemi lefilemi usun chök pwipwi, oupwe eäni kirikiröch o tipetekisonfengen lefilemi.”—1 Pit. 1:3, 4; 2:9; 3:8.
Pokiten “a arapoto sopolan ” än chon Jus we otot, Piter a fönöü chon ewe mwichefel pwe repwe “tipatchem o ononoto ngeni iotek.” A ereniir: “Oupwe ononoto, oupwe mamasa. . . . Iwe, oupwe u ngeni [Setan], o oupwe nukuchar lon ami luku.”—1 Pit. 4:7; 5:8, 9, TF.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
3:20-22—Ifa ussun ewe mettoch papatais a amanauakich? A lamot ngeni emön mi mochen küna amanau an epwe papatais. Iwe nge, esap chök papatais epwe amanauakich. Amanau a äkkäeüin fis “ren än Jesus Kraist manausefäl.” Emön mi mochen papatais epwe lükü pwe ewe angangen amanau a fis pokiten än Jises we asorun mälo, an manausefäl, me an “nonom lepelifichin Kot,” iwe, a wor an nemenem woon ekkewe mi manau me ekkewe mi mälo. Papatais mi alongolong woon ena esin lükü a liosutiu ren ‘ekkewe walimön ra küna manau seni ewe konik.’
4:6, TF—“Ewe kapas allim a fen pwal aronga ngeniir ekewe mi mäla.” Iö kana? Ikkena iir ekkewe ra mälo lon kapas monomon ren ar “lükümach me tipis,” weween, ra towau seni Kot me mwen ar ra rongorong ewe kapas allim. (Ef. 2:1) Iwe nge, mwirin ar ra lükü ewe kapas allim, ra poputä le “manau,” weween, ra üöch mwen mesen Kot.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:7. Epwe aüchea ach lükü ika epwe letelo, are sipwe lüküchar fän sossot. Ena esin lükü mi pöchökkül a wesewesen ‘amanauakich.’ (Ipru 10:39) Sisap nimärämärsefäl pokiten sossotun ach lükü.
1:10-12. Ekkewe chonläng ra mochen küna me weweiti ekkewe pworaus mi enlet seni Kot makkeien ekkewe soufosun loom ussun ewe mwichefelin Chon Kraist mi kepit. Iwe nge, lupwen Jiowa a poputääni ewe mwichefel, a kerän ffatolo ekkena pworaus. (Ef. 3:10) Sise mochen ussun ekkewe chonläng le kükkütta “ekewe ekiekin Kot mi alolol”?—1 Kor. 2:10.
2:21. Sipwe äppirü Jises Kraist ren ach tipeeü ngeni ach sipwe küna riäfföü tori mälo fän iten ach sipwe peppeni än Jiowa we pwüüng le nemenem.
5:6, 7. Lupwen sipwe likiti ngeni Jiowa ach kewe aürek, epwe älisikich le akkomwa fel mi enlet lon manauach nge sisap chök aüreki ussun lesor.—Mt. 6:33, 34.
‘RÄNIN JIOWA WE EPWE WAR’
Piter a makkei: “Pun esap wor och kapasen osuni a feito seni letipen aramas, nge ekkewe aramas ra nom fän nemeneien ewe Ngünmifel ra apasatä ewe kapas a feito seni Kot.” Ach älleasochisi än Paipel kewe oesini epwe tümünükich seni ekkewe “chon afalafal chofona” me ekkewe ekkoch aramas ra tongeni aingaüakichelo.—2 Pit. 1:21; 2:1-3.
Piter a öüröüra: “Lon ekkewe ranin le sopolon chon esiit repwe feito ren ar esiit.” Nge “ranin ach Samol epwe feito usun chok emon chon sola.” Piter a asopwalo nöün we taropwe ren kapasen fön ngeni iir kewe mi ‘witiwiti o amuttiri warotoon ena ran.’—2 Pit. 3:3, 10-12.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
1:16-19—Iö ewe “fu ran,” ineet a tötä, iwe, ifa ussun sipwe silei pwe a fen tötä? Än Jises wililo a pwäri lingen Jises lupwen epwe angei manamanen Mwuun we, iwe, a ännetatä enletin än Kot kapasen oesini. (Mark 9:1-3) Ewe “fu ran” a wewe ngeni Jises Kraist mwirin an a wiliti Kingen än Kot we Mwu. (Pwar. 22:16) Lon 1914, a pwälo pwe Jises ewe Messaia a wiliti King, iwe, a ränilo. Ach käeöfichi än Kot kapasen oesini epwe asarama letipach, iwe, epwe ina ussun sipwe silei pwe a fen tötä ewe Fu Rän.
2:4, TF—Meta “Tartaros,” iwe, ineet ekkewe chonläng mi ngaü ra koturutiu lon? Tartaros a ussun eü fötek lon rochokichin rochopwak fän iten ekkewe ngün nge sap aramas. Iwe, resap tongeni küna saramen Kot me resap weweiti än Kot kewe kokkot mi lingemwarar. Ekkewe mi nonnom lon Tartaros esor ar äpilükülük ren mwachkkan. Lon ränin Noa we, Kot a oturatiu ekkewe chonläng mi lükümach lon Tartaros, iwe, repwe nonnom lon ena pwangen rochopwak tori ar repwe ninniilo.
3:17, NW—Met weween alon Piter lupwen a apasa, “pworausen mwachkkan”? Piter a kapas ussun pworausen met epwe fis lon fansoun epwe feito,minne Kot a ngeniir me ekkewe ekkoch sou makken Paipel. Pokiten ese unus ena pworaus, iwe, ekkewe Chon Kraist lon fansoun ekkewe aposel rese silei mettoch meinisin epwe fis lon fansoun mwer. Ra chök silei menlapen minne epwe fis.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:2, 5-7. Ach achocho le ämääraatä ekkeei esin napanap ussun choweän lükü, likiitü, me tipeppos epwe älisikich le alapalo ach “silei Kot me Jesus,” me ‘epwe ti senikich lamot-mwal are sap uwa lon ach silei.’—2 Pit. 1:8, TF.
1:12-15. Ren ach sipwe “nüküchar lon ewe kapas mi let,” a lamot ngenikich ekkewe kapasen ächechchem sia angei seni ach kewe mwich, ach pwisin käkkäeö, me ach äkkälleani Paipel.
2:2. Sipwe tümünüöch pwe föfförüch kewe resap eitengaüa Jiowa me an we mwicheich.—Rom 2:24.
2:4-9. Me ren minne Jiowa a fen föri me loom, sipwe tongeni lükülük pwe “a silei usun an epwe amanaua ekewe aramas mi likitü lon ar lükü seni sosot, nge epwe amwöchü ekewe chon föföringau ngeni ewe Ränin Kapwüng, pwe epwe apwüngüür.”
3:2-4, 12. Ach “chechemeni ekewe kapas ekewe soufos mi pin ra apasatä me lomlom, pwal ekewe allük me ren ach Samol me Chon Amanau” epwe älisikich le afota ach ekiek ngeni arapotoon ränin Jiowa we.
3:11-14. Atun sia “witiwiti ewe Ränin Kot o achocho ngeni tori epwe müttirito,” sipwe (1) ‘manaueni ewe manau mi pin,’ me limelimöch lon pekin aion, ekiek, föfför, me lükü; (2) manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot ren ach föfföri ewe angangen afalafala ewe mwu me föralo chon käeö; (3) ‘achocho pwe sipwe limöch, pwe esap wor ach mwäl mwen mesen Kot;’ (4) tümünü pwe ‘esap wor ach tikitikipwul,’ nge epwe wenechar letipach; me (5) nom lon kinamwe ren Kot, pwiich kewe Chon Kraist, me aramas meinisin.