Ekkewe Chonläng—Iir ‘Ngün mi Angang fän Iten Aramas’
“Sap ir meinisin ngun mi angang, mi akünöölo pwe repwe angang fan iten ekkewe aramas repwe alemwiri amanauen ngunur?”—IPRU 1:14, TF.
1. Ifa ussun Mattu 18:10 me Ipru 1:14 ra aururukich?
JISES KRAIST a öüröüra chokkewe mi tongeni oturukapa nöün kewe chon äppirü: “Oupwe tümwünüfichi pwe ousap aücheangauei eman ekei kükün. Pun üpwe ürenikemi, pwe nöür chon läng ra nom mwen Semei lon läng fansoun meinisin.” (Mt. 18:10) Iei makkeien ewe aposel Paul ussun ekkewe chonläng mi tuppwöl: “Iwe, nge met ren ekewe chon läng? Ir meinisin ngün mi angang ngeni Kot. Kot a tiniirela pwe repwe alisi chokewe repwe küna manau.” (Ipru 1:14) Ekkena kapasen alükülük ra aururukich pwe Kot a nöünöü ekkena chonläng le älisi aramas. Met ewe Paipel a erenikich ussun ekkewe chonläng? Ifa ussun ra älisikich? Met sia tongeni käeö seniir?
2, 3. Ikkefa ekkoch angangen ekkewe chonläng?
2 Lon läng, mei wor fitu million chonläng mi tuppwöl. Chokkana meinisin ra “pwora o aleasochisi an [Kot] kapas.” (Kölf. 103:20; älleani Pwarata 5:11.) Nöün Kot kewe chonläng a wor en me meefian, ekiekin, me tufichin pükün filatä. Ra pwal napanapeni napanapen Kot kewe. Ra fokkun kokkotöch, me a wor wiser kewe mi fokkun tekia lon en me tettelin fän än Kot kokkot. Äwewe chök, a wor ewe meilapen chonläng itan Mikael (iten Jises lon läng). (Tan. 10:13; Juta 9) I “mwanichien forien Kot kewe meinisin,” a pwal iteni “ewe Kapas,” weween, a wisen aueni auen Kot. Kot a föratä ekkewe ekkoch mettoch meinisin ren i.—Kol. 1:15-17; Jon 1:1-3.
3 Ekkewe serafim ra nom fän ewe meilapen chonläng, iwe, ra arongafeili ussun pinin Jiowa me älisi nöün kewe aramas pwe repwe limelimöch mwen mesen Kot. Mei pwal wor ekkewe keropim mi apöchökkülatä än Jiowa pwüüng le nemenem. (Ken. 3:24; Ais. 6:1-3, 6, 7) Pwal ekkoch chonläng, chon ukkuwei pworaus, ra apwönüetä letipen Kot lon ar föfföri sokkopaten angang.—Ipru 12:22, 23.
4. Met meefien ekkewe chonläng atun an a fför fönüfan? Epwe itä met mwiriloon ika ekkewe popun aramas ra äeäöchü ar tufichin pwisin filatä?
4 Ekkewe chonläng meinisin ra pwapwa le föri en me wisan atun Kot a ‘föri fönüfan’ mi ussun chök eföü faü aüchea fän läng me a ammolnatä pwe epwe leenien aramas. (Hiop 38:4, 7) Jiowa a föratä aramas pwe repwe ‘kis fän ekewe chon läng,’ nge lon ‘püsin lapalapan’ pwe aramas repwe tufichin napanapeni napanapen ewe Chon Föriir. (Ipru 2:7; Ken. 1:27) Ika Atam me If ra äeäöchü ar tufichin pükün filatä, iir me mwirimwiriir kewe repwe tongeni pwapwaesini ar repwe manau lon eü paratis me choni än Jiowa famili woon fönüfan me lon läng.
5, 6. Ifa ussun emön a poputä le ü ngeni Kot? Iwe, met Kot a föri?
5 Neman, ekkewe chonläng mi pin ra fokkun rükö lupwen ra küna emön chon än Kot famili an a poputä le ü ngeni. Emön me leir ese chüen menemenöch le mwareiti Jiowa, nge a mochen ekkewe ekkoch repwe fel ngeni. A pwisin ewilalo ngeni Setan (weween, “Chon Ü Ngeni”) ren an efisatä tipemwaramwar ussun än Jiowa pwüüng le nemenem me pwal ren an achocho le föratä pwisin an nemenem. Ren än Setan äeüin kapas chofona, a tipatchem solä le etipetipa ekkewe popun aramas ar repwe eti i le ü ngeni ewe Chon Föriir mi tong.—Ken. 3:4, 5; Jon 8:44.
6 Jiowa a mwittir apwüngü Setan ren ewe äkkäeüin oesini lon Paipel, a ereni: “Üpwe afiukemi me ewe fefin, pwal mwirimwirum me mwirimwirin. Men epwe puri mökürom, nge en kopwe küw apilipilin pechen.” (Ken. 3:15) Epwe chök wokkor oput lefilen Setan me nöün Kot “fefin.” Enlet, me ren Jiowa, an we mwicheichen chonläng mi tuppwöl a ussun chök nge emön fin pwüpwülü mi fokkun ächengicheng lon an ririöch ngeni pwülüwan we. Ena oesini, ina longolongun ach äpilükülük allim. Inaamwo ika titchikin pwönütään epwe “monomon,” nge ekis me ekis, epwe pwäpwälo. Kot a akkota pwe emön me lein chon an we mwicheich lon läng epwe arosalo meinisin chon ü ngeni, iwe, “epwe achufengeni förian meinisin lon läng me fanüfan” ren i.—Ef. 1:8-10.
7. Met ekkoch chonläng ra föri lon ränin Noa we? Met Jiowa a för ngeniir?
7 Lon fansoun Noa, ekkoch chonläng ra likitalo “wesewesen lenier,” me ra inisini inisin futuk pwe repwe pwisin kütta pwapwaar woon fönüfan. (Juta 6; Ken. 6:1-4) Jiowa a otururetiu lon rochopwak, iwe, ra fiti Setan me wiliti “ekewe ngününgaü,” chon oputa nöün Kot kewe chon angang.—Ef. 6:11-13; 2 Pit. 2:4.
Ifa Ussun Ekkewe Chonläng Ra Älisikich?
8, 9. Ifa ussun Jiowa a nöünöü ekkewe chonläng le älisi aramas?
8 Eperiam, Jekop, Moses, Josua, Aisea, Taniel, Jises, Piter, Jon, me Paul, iir ekkoch mi küna älillis seni ekkewe chonläng. Ekkewe chonläng mi pwüng ra apwönüetä än Kot kewe kapwüng, me esile ngeni aramas ekkewe oesini me kapasen emmwen, pachelong ewe Allükün Moses. (2 King 19:35; Tan. 10:5, 11, 14; Fof. 7:53; Pwar. 1:1) Eli iei, ekkewe chonläng rese chüen uwei ngeni aramas än Kot pworaus pun a wor rech unusen ewe Paipel. (2 Tim. 3:16, 17) Iwe nge, ekkewe chonläng ra chüen akkangang weires le apwönüetä letipen Kot me äkkälisi nöün kewe chon angang, nge le monomon chök.
9 Ewe Paipel a anükünüküükich: “Nöün ewe Samol mi Lapalap chon läng a nom pwelin ünükün chokewe mi niueiti i o angaseer seni feiengau.” (Kölf. 34:7; 91:11) Pokiten Setan a efisi tipemwaramwar ussun pwüngün enletin tuppwölün aramas fän sossot, Jiowa a mut ngeni an epwe sotunikich lon chommong sokkopaten napanap. (Luk 21:16-19) Iwe nge, Jiowa a silei ineet atun epwe letelo tuppwölün nöün kewe aramas fän sossot. (Älleani 1 Korint 10:13.) Ekkewe chonläng ra kan mmolnetä le angolong ika pwe ina letipen Kot. Ra seläni Satrak, Mesak, Apetneko, Taniel, me Piter, nge rese pinei mäloon Stifen me Jemes fän pöün ekkewe chon oputer. (Tan. 3:17, 18, 28; 6:22; Fof. 7:59, 60; 12:1-3, 7, 11) A sokkofesen nonnomur me ar kewe sossot. Pwal ina chök ussun, ekkoch pwiich kewe lon kalapus fän ewe mwuun Nazi ra ninniilo, nge Jiowa a älisi lape ngeniir pwe rete mälo.
10. Lükün ach küna älillis seni ekkewe chonläng, met epwe pwal tongeni älisikich?
10 Ewe Paipel ese apasa pwe aramas mei wor en me nöün chonläng mi wisen tümünü. Sia lükülük pwe “are sia tüngor och mine a fich ngeni letipan, a aüselingakich.” (1 Jon 5:14) Pwüngün pwe Jiowa a tongeni tinatiw emön chonläng pwe epwe älisikich, nge chienach kewe Chon Kraist ra pwal tongeni älisikich me aururukich. Kot a tongeni awora tipatchem me pöchökkül pwe sipwe tongeni likiitü fän “efoch fölun ira lon [fitukach]” mi eriäfföükich ussun itä nge “emon chon kuno seni Setan” a ninnikich.—2 Kor. 12:7-10, TF; 1 Tes. 5:14.
Äppirü Jises
11. Ifa ussun ekkewe chonläng ra älisi Jises? Met Jises a apwönüetä ren an amwöchü an tuppwöl ngeni Kot?
11 Ekieki mwo ifa ussun Jiowa a nöünöü chonläng le eteneki Jises. Ra apworausa uputiuan me an manausefäl, me älisi i atun a nom woon fönüfan. Chonläng ra tongeni pinei an ares me ninniiloon. Iwe nge, a titilo emön chonläng pwe epwe apöchökkülatä. (Mt. 28:5, 6; Luk 2:8-11; 22:43) Me ren än Jiowa kokkot, än Jises asoresini manauan a ännetatä pwe emön mwän mi unusöch a tongeni amwöchü pwüngün enletin an tuppwöl ngeni Kot fän sossot mi weires. Ina pwata Jiowa a amanauasefälietä Jises ngeni manau lon läng. A ngeni Jises “nemenem meinisin” me a anomu ekkewe chonläng meinisin fän nemenian. (Mt. 28:18; Fof. 2:32; 1 Pit. 3:22) A letelo pwe Jises, i äkkäemönün mwirimwirin ewe “fefin.”—Ken. 3:15; Kal. 3:16.
12. Ifa ussun sipwe äppirü än Jises eäni mirit?
12 Jises a silei pwe mei mwääl an epwe sotuni Jiowa ren an ekieki pwe ekkewe chonläng repwe seläni manauan ika epwe föri och föfför mi umwes. (Älleani Mattu 4:5-7.) Iwe, sipwe äkkäppirü Jises ren ach “eäni mirit.” Sisap föri mettoch mi efeiengaü, iwe nge, ika aramas repwe eriäfföüükich, sipwe lükülük woon Jiowa.—Tait. 2:12.
Met Sipwe Tongeni Käeö Seni ekkewe Chonläng mi Tuppwöl
13. Met sia tongeni käeö seni pworausen ekkewe chonläng mi pwüng lon 2 Piter 2:9-11?
13 Ewe aposel Piter a fönöü chokkewe mi ‘esiita’ nöün Jiowa kewe chon angang mi kepit ren an kapas ussun än ekkewe chonläng leenien äppirü mi mürinnö. Inaamwo ika a watte pöchökkülen ekkena chonläng, nge rese apwüngümwääli aramas pokiten “ar menniniti Jiowa.” (Älleani 2 Piter 2:9-11, NW.) Iwe, sisap pwal apwüngümwääli aramas, nge sipwe süföliti chokkewe mi wisen emmwenikich lon ewe mwichefel me likiti ngeni Jiowa mettoch meinisin pun i ewe Sou Kapwüng mi Lapalap.—Rom 12:18, 19; Ipru 13:17.
14. Met sia käeö seni tipetekisonun ekkewe chonläng?
14 Nöün Jiowa kewe chonläng ra angang ngeni Kot fän tipetekison. Ekkoch chonläng rese affata iter ngeni aramas. (Ken. 32:29; Souk. 13:17, 18) Inaamwo ika a wor fitu million chonläng, nge ewe Paipel a chök pwäri iten Mikael me Kapriel. Eli a kan tümünükich pwe sisap kon essenükü ach asamolu ekkewe chonläng. (Luk 1:26; Pwar. 12:7) Lupwen ewe aposel Jon a chapetiu orun pechen emön chonläng pwe epwe itä fel ngeni, ewe chonläng a ereni: “Kosap föri iei usun! Ngang eman chiechiom chon angang me chiechien pwiüm kewe soufos.” (Pwar. 22:8, 9) Ach fel, pachelong ach kewe iotek, repwe weneiti chök Kot.—Älleani Mattu 4:8-10.
15. Ifa ussun ekkewe chonläng ra isetiu eü leenien äppirü fän itach ren ar mosonottam?
15 A pwal mürinnö mosonottamen ekkewe chonläng. Inaamwo ika ra fokkun mochen silei ekkewe monomonun Kot, nge ese pwär ngeniir. Ewe Paipel a apasa: “Ikkei ekewe mettoch ekewe chon läng mwo nge ra mochen weweiti.” (1 Pit. 1:12) Iwe, met ra kan föri? Ra mosonottam le witiwit tori fansoun “ewe mwichefel epwe esinei ngeni ekkewe mu” än Kot “tipatchem mi fakkun mesemesekkis.”—Ef. 3:10, 11, TF.
16. Ifa ussun föfförüch a kan kküü ekkewe chonläng?
16 Fän sossot, ekkewe Chon Kraist, iir ‘minen aweitfengen ngeni chonlang.’ (1 Kor. 4:9, TF) Ekkewe chonläng ra pwapwa le küna ach kewe föfförün tuppwöl me pwal än emön chon tipis aier. (Luk 15:10) Ekkewe chonläng ra pwal küna föfföröchün fefin mi tapwelo mwirin Kraist. Ewe Paipel a apasa pwe “epwe wor esisinen nemenem won mokurer, pokiten ekkewe chonlang.” (1 Kor. 11:3, 10, TF) Enlet, ekkewe chonläng ra pwapwa le küna ekkewe fefin me meinisin Chon Kraist woon fönüfan ar repwe anomuur fän mökürer kewe me än Kot kokkotun nemenem. Ar älleasochis, ina eü minen ächechem ngeni ekkena chonlängin Kot.
Ekkewe Chonläng Ra Apöchökkülatä ewe Angangen Afalafal
17, 18. Pwata sia tongeni erä pwe chonläng ra ekkemmwenikich lon ach angangen afalafal?
17 Chonläng ra kapachelong lon ekkoch pworaus mi amwarar ra fis lon “Ränin ach Samol,” äwewe chök, uputiuen ewe Mwu lon 1914, me än “Mikael me nöün kewe chon läng” oturatiu Setan me nöün kewe timon seni läng. (Pwar. 1:10; 11:15; 12:5-9) Ewe aposel Jon a küna“emon chon läng mi äkkäs fän läng, a uwei ewe Pworausen Manau esemüch pwe epwe arongafeili ngeni chon fonüfan.” Ewe chonläng a apasa: “Oupwe asamolu Kot o mwareiti an tekia! Pun a war ewe fansoun pwe epwe apwüngü chon fanüfan. Oupwe fel ngeni ewe mi föri läng me fanüfan, matau me ekewe lenien puächen koluk!” (Pwar. 14:6, 7) Ena pworaus a anükünükü ngeni nöün Kot kewe chon angang pwe ikaamwo ewe Tefil a kan ü ngeniir, nge ekkewe chonläng repwe älisiir atun ra afalafala ewe kapas allim ussun ewe Mwu.—Pwar. 12:13, 17.
18 Ikenäi, chonläng rese emmwenikich ngeni aramas mi letipwenechar ussun än ewe chonläng emmweni Filip ngeni ewe re Itiopia. (Fof. 8:26-29) Iwe nge, a wor chommong pworaus mi affata pwe chonläng ra älisikich lon ewe angangen afalafal le monomon, me emmwenikich ngeni “chokewe mi fil ngeni manau esemüch.” (Fof. 13:48) A fokkun lamot ach sipwe akkafalafal iteitan pwe sipwe apwönüetä wisach le kükkütta chokkewe mi mochen “fel ngeni ewe Sam lon ngun o enlet”!—Jon 4:23, 24, TF.
19, 20. Ifa wisen ekkewe chonläng lon ekkewe pworaus mi esissillatä “sopolon ei fansoun”?
19 Jises a apasa pwe lon “ewe fansoun lesopolon,” ekkewe chonläng repwe “aimwüfeseni ekewe aramasangau seni ekewe aramas mi pwüng.” (Mt. 13:37-43, 49) A wor wisen ekkewe chonläng le ionifengeni me mecheni ekkewe mi kepit. (Älleani Mattu 24:31; Pwar. 7:1-3) Pwal eü, chonläng repwe eti Jises atun epwe “aimwüfeseni ekewe sip seni ekewe kuuch.”—Mt. 25:31-33, 46.
20 Atun “ewe Samol Jises epwe pwato seni lang, eti noun kewe chonlang mi manaman,” meinisin “ir ekkewe rese sinei Kot, pwal ir ekkewe rese alleasochisi ewe kapas allim usun ach Samol Jises” repwe küna kitetter. (2 Tes. 1:6-10, TF) Lupwen Jon a küna ena mettoch lon eü längipwi, a äweweei pwe Jises me ekkewe sounfiun läng ra wawa oris mi pwechepwech pwe repwe maun ren pwüng.—Pwar. 19:11-14.
21. Met ewe chonläng mi uwei “efoch kien ewe pwang mi alollool, pwal efoch selimechä” epwe för ngeni Setan me nöün kewe timon?
21 Jon a pwal “küna eman chon läng a feitu seni läng, nge a amwöchü lepöün efoch kien ewe pwang mi alolol, pwal efoch selimächä mi fokun chou.” Ina i ewe meilapen chonläng Mikael, ewe epwe föti me oturatiu ewe Tefil me neman ekkewe timon lon ewe pwang mi alollool. Repwe musolo le sopwoloon än Kraist Nemenem Engeröü Ier ren och fansoun lupwen aramas mi unusöch repwe küna eü säingoon sossot. Mwirin, Setan me meinisin chon ü ngeni Kot repwe ninniilo. (Pwar. 20:1-3, 7-10; 1 Jon 3:8) Meinisin föfförün ü ngeni Kot repwe morolo.
22. Ifa ussun ekkewe chonläng epwe wor wiser lon minne epwele fisitä? Epwe met meefiach ussun wiser?
22 Ach ngaselo seni än Setan otot mi ngaü a chök arapoto. Epwe wor wisen ekkewe chonläng mi lamot lon ena fansoun, iwe, epwe änneta än Jiowa pwüüng le nemenem me unusen apwönüetä an kokkot fän iten fönüfan me aramas. Ekkewe chonläng mi pwüng, iir wesewesen “ngün mi angang ngeni Kot. Kot a tiniirela pwe repwe alisi chokewe repwe küna manau.” Ina popun sipwe kilisou ngeni Jiowa Kot ren an nöünöü chonläng le älisikich pwe sipwe föfföri letipan me küna manau esemuch.
Ka Tongeni Pölüweni Ekkeei Kapas Eis?
• Ifa tettelin ekkewe chonläng?
• Met ekkoch chonläng ra föri lon ränin Noa we?
• Ifa ussun Kot a nöünöü ekkewe chonläng le älisikich?
• Met wisen ekkewe chonläng mi pwüng lon ach ei fansoun?
[Sasing lon pekin taropwe 21]
Chonläng ra pwapwaesini ar föfföri letipen Kot
[Sasing lon pekin taropwe 23]
Chonläng ra tongeni mwittir älisikich ussun chök ar älisi Taniel ika pwe ina letipen Kot
[Sasing lon pekin taropwe 24]
Sipwe pwora, pun chonläng ra apöchökkülatä ewe angangen afalafala ewe Mwu!
[Credit Line]
Globe: NASA photo