Iö ena Eperiam?
EKKOCH chök aramas ra fen chchüngü meinisin lamalam woon ei fönüfan. Chon Jus, chon Muslim, me Chon Kraist ra fokkun süföliti ewe mwän, Eperiam.a Aramas ra fen apasa pwe i a fokkun lamot lon ewe Paipel me an lükü mi pöchökkül ina eü leenien äppirü mi mürinnö. Ewe Paipel a erä pwe i “semelapen chokewe meinisin mi lükü.”—Rom 4:11.
Pwata aramas ra fokkun süföliti Eperiam? Eü popun pun i chök ewe Paipel a wesewesen affata pwe i chiechien Kot, nge a mak fän ülüngät.—2 Kronika 20:7; Aisea 41:8; Jemes 2:23.
Iwe nge, Eperiam a pwal usun chök kich aramas. A pwal küna chommong weires usun chök met sia pwal kükküna, nge a fen pwäkiniir. Oua mochen silei ifa usun a pwäkiniir? Nengeni met ewe Paipel a pwäraalo usun ei mwan mi fokkun mürinnö.
Pworausan
A uputiw lon ewe ier 2018 mwen Kraist me a määritä lon Ur. (Keneses 11:27-31) Ur, ina eü telinimw watte me wöüöch. A chöüfetäl fel ngeni ululun lon ena telinimw. Eli Tara, semen Eperiam we, i emön me lein ekkena chon fel ngeni chommong ululun. (Josua 24:2) Nge, Eperiam a filatä pwe epwe fel ngeni Jiowab chök, lap seni an epwe fel ngeni ekkewe ululun kot rese manau.
Met a amwökütü Eperiam an epwe filatä le fel ngeni Jiowa? Eperiam me nöün Noa we itan Shem ra manaufengen lon ükükün 150 ier. Ika Eperiam a chiechi ngeni semelapan we Shem, iwe, ifa usun a tongeni kküü manauan? Eperiam a tongeni käeö seni än Shem apworausa pworausen an manauewu seni ewe Noter. Epwe pwal silei lamoten an epwe fel ngeni Jiowa, ewe Kot mi amanaua Shem me an famili seni ena Noter.
Eperiam a pwapwaiti met a käeö usun ewe Kot mi enlet, inaamwo ika a käeö seni Shem are käeö seni ese pwal lifilifil. Lupwen Jiowa, ewe “a sotuni leluken aramas,” a nengeni Eperiam, a küna och mettoch mi mürinnö lon Eperiam, me Jiowa a älisi an epwe pwal mürinnöölo.—Än Salomon Fos 17:3; 2 Kronika 16:9.
Manauan
Eperiam a manaueni ewe sokkun manau mi fokkun aüchea me amwarar. Inaamwo ika a küna chommong weires nge a chüen chök wor lamoten manauan. Sipwe ppii ekkoch mettoch a fen fis ngeni.
▪ Lupwen Eperiam a nonnom lon Ur, Kot a ereni an epwe towu seni pükün fönüan me säi ngeni eü fönü Kot epwap äiti ngeni. Inaamwo ika Eperiam me Sara rese silei ia repwe lo ie, me ewe popun Kot a ereniir ar repwe towu seni ena fönü, nge ra chök älleasochis. Lo, lo, lo, Eperiam me Sara ra manau usun chök chon ekis lon ekkewe tento lon ewe fönü Kanaan lon änein manauer.—Fofor 7:2, 3; Ipru 11:8, 9, 13.
▪ Lupwen esaamwo wor nöün Eperiam me Sara, Jiowa a fen pwonei pwe epwe feito seni Eperiam eü mwu mi watte. Jiowa a pwal apasa pwe famili meinisin woon fönüfan repwe küna feiöch ren. (Keneses 11:30; 12:1-3) Mwirin, Jiowa a pwal alükülükü ena pwon. A ereni Eperiam pwe mwirimwirin kewe repwe chommongolo usun ekkewe füün läng.—Keneses 15:5, 6.
▪ Lupwen a 99 ierin Eperiam me epwele 90 ierin Sara, Jiowa a pwonei pwe repwe nöüni emön ät. Me ren ekiekin aramas usun itä esap tufichin pwönüetä, nge Eperiam me Sara ra küna pwe esap “wor och ewe Samol mi Lapalap esap tufich ngeni.” (Keneses 18:14) Mwirin eü ier, lupwen a 100 ierin Eperiam a nöüni emön ät itan Aisek. (Keneses 17:21; 21:1-5) Kot a tichiki lon an pwon pwe feiöch wachemwuk epwe tori aramas meinisin woon fönüfan me ren Aisek.
▪ Iwe lo, lo, lo, Jiowa a tingorei Eperiam eü tingor mi ämäirü. A tingorei an epwe asoresini Aisek, nöün we ät mi ächengicheng, inaamwo ika Aisek esaamwo pwüpwülü me ese mwo wor nöün. Inaamwo ika Eperiam a fen letipechou ren an epwe pöüt seni nöün na, nge a chök älleasochis le asoresini Aisek. Nge Eperiam a fokkun lükü pwe Kot a tongeni amanauasefäli Aisek, ika an föri ena epwe lamot ren an epwe pwönüetä minne a pwonei. (Ipru 11:19) Lupwen Eperiam epwele nielo nöün we, Kot a eppeti pwe epwe amanaua. A apünga Eperiam ren an fokkun älleasochis. Iwe, Jiowa a pwal ereni sefäl Eperiam met a fen pwon ngeni.—Keneses 22:1-18.
▪ Eperiam a mälo lupwen a 175 ierin. Ewe Paipel a erä pwe a mälo fän pwapwa me kinamwe “lupwen a wesewesen chinlap.” (Keneses 25:7, 8) Ina minne, Eperiam a küna pwönüetään pwal eü än Kot pwon ngeni. A erä pwe epwe pwapwaiti eü manau mi ttam mwen an epwe mälo fän kinamwe.—Keneses 15:15.
Än Eperiam Leenien Äppirü
Eperiam esap chök emön aramas mi lükü Kot are emön mi manau loom, loom, me aüchea lon uruwoon aramas, nge tori ikenäi, pworausen manauan a eü leenien äppirü mi fokkun mürinnö fän itach meinisin. (Ipru 11:8-10, 17-19) Sipwe käeö rüänü me lein ekkewe napanap mi mürinnö Eperiam a pwäraalo. Sipwe poputä ren ewe napanap eli a fokkun sillelo ren, ina ewe napanap lükü.
a Me loom, Eperiam a fen sillelo ren ewe it Apram me pwülüwan we a sillelo ren ewe it Sarai. Mwirin, Kot a siwili iten Apram ngeni Eperiam, weween “Semen chomong” me a siwili iten Sarai ngeni Sara, weween “Finesamol.” (Keneses 17:5, 15) Lon ekkeei lesen, sipwe nöünöü ekkeei it Eperiam me Sara.
b Jiowa, ina iten Kot lon ewe Paipel.