Álisi Aramas le Likiitú fán Ar Aúrek

1. Ifa usun sipwe áppirú Jiowa, Semach we mi tong?

JIOWA a fókkun tongekich. (Joh. 3:16) Sia mochen áppirú Semach na mi tong. Ina minne, sia achocho le pwári ach ‘echenifengenikich lefilach usun chök pwipwi, [me] sipwe eäni kirikiröch,’ ngeni aramas meinisin nge ákkáeúin ngeni chókkewe mi “nom lon ewe familien chon lükülük.” (1 Pet. 3:8; Kal. 6:10) Sia mochen álisi pwiich kewe lupwen ra nóm lón watteen weires.

2. Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

² Meinisin chókkewe mi mochen chóni án Jiowa we famili repwe kúna weires lón manawer. (Mark. 10:29, 30) Ese mwáál epwe lapóló ekkewe sóssót sipwe likiitú faar lón ei fansoun sia feffetál ngeni sópwólóón ei ótót. Ifa usun sipwe álillisfengen? Sipwe nengeni met sia tongeni káé seni pwóróusen Lot, Hiop, me Naomi. Sipwe pwal pwóróus usun ekkóch weires pwiich kewe ra kúkkúna lón ei fansoun me ppii ifa usun sipwe tongeni álisiir le likiitú.

KOPWE MOSONOTTAM

3. Ifa ewe kefilingaw Lot a eáni me ren 2 Petrus 2:7, 8, me met mwirilóón?

³ Lot a filingaw lupwen a filatá le nónnóm lein aramasen Sotom, chókkewe iir mi fókkun aramasangaw. (Álleani 2 Petrus 2:7, 8.) Ena fénú a fókkun uren wéú, nge Lot a kúna watteen osukosuk ren an mwékút ngeni ikena. (Ken. 13:8-13; 14:12) Eli pwúlúwan we a fókkun aúcheani ena telinimw are ekkóch chón ena fénú ina popun a álleasolapa Jiowa. A máló lupwen Kot a apúngatiw ekkei me primston wóón ena leeni. Pwal ekieki néún Lot kewe rúúemén nengngin. Kófótuur kewe ra máló lón Sotom. A taló imwen Lot we, pisekin kewe, nge met mi kon eriáfféú lap seni meinisin, ina málóón pwúlúwan we. (Ken. 19:12-14, 17, 26) Itá Jiowa a chúen mosonottam ngeni Lot lón ekkena fansoun mi áweires ngeni? Ewer a chúen.

4. Ifa usun Jiowa a pwári an mosonottam ngeni Lot? (Ppii ewe sasing wóón péén.)

⁴ Inaamwo ika Lot a filatá le nónnóm lón Sotom, nge Jiowa a pwári an tongei ren an tiinaaló ekkewe chónláng pwe repwe amanawer me an we famili. Iwe nge Lot a chék akkammang, ese mwittir álleasochisi án ewe chónláng éúréúr mi fókkun atapwalapwal ar repwe sú seni Sotom. Iwe ekkewe chónláng ra kamwéchúló péún Lot me álisiirewu me an we famili pwe repwe sú seni ewe telinimw. (Ken. 19:15, 16) Mwirin ekkewe chónláng ra ereni an epwe súútá wóón ekkewe chuuk. Nge Lot ese álleasochisi Jiowa nge a fen tingor an epwe chék sú ngeni eú telinimw mi chék kkan. (Ken. 19:17-20) Jiowa a mosonottam le aúseling ngeni Lot me mut ngeni an epwe sú ngeni ena telinimw. Mwirin, Lot a niwokkus me lón ena telinimw, iwe a mwékútútá wóón ekkewe chuuk, ikewe Jiowa a fen ereni an epwe ló ie me lepoputáán. (Ken. 19:30) Sia mmen ingeiti án Jiowa mosonottam ngeni! Ifa usun sia tongeni áppirú?

5-6. Ifa usun sipwe apwénúetá 1 Tesalonika 5:14 lón ach áppirú Kot?

⁵ Neman emén chienach chón lúkú epwe usun chék Lot lón an filingaw me epwe efisi an pwisin atolonga lón watteen osukosuk. Ika a fis ena, iwe met sipwe féri? Neman sia mochen ereni chienach na pwe ina met a kini seni met a fótukatiw, me epwe pwúng aloch na. (Kal. 6:7) Iwe nge, epwe fen éch ika sipwe áppirú napanapen án Jiowa álisi Lot. Ifa usun?

⁶ Jiowa ese chék tiinaato ekkewe chónláng ar repwe éúréúra Lot, nge repwe pwal álisi le sú seni ewe feiengaw epwele tori Sotom. Pwal ina chék usun, neman a lamot sipwe éúréúra chienach we ika sia kúna an féri met epwe atolonga lón osukosuk. Nge neman sia pwal tongeni álisi. Inaamwo ika eli a ekis mmang le apwénúetá ekkewe kapasen emmwen lón Paipel, nge mi chúen lamot ach sipwe mosonottam ngeni. Sipwe áppirú ekkena rúúemén chónláng. Sisap fen fangetá le ákkálisi chienach we me atowauakicheló seni, nge sipwe álisi esap chék lón ach kapas nge pwal lón ach féffér. (1 Joh. 3:18) Neman epwe lamot ach sipwe kamwéchúló péún chienach na lón kapas áwewe, me álisi an epwe apwénúetá ewe kapasen fén mi múrinné sia ngeni.​—Álleani 1 Tesalonika 5:14.

7. Ifa usun sipwe áppirú án Jiowa ekiek usun Lot?

⁷ Jiowa a tongeni chék nefótófót wóón án Lot kewe apwangapwang. Nge ese ina usun, mwirin och fansoun a fen emmweni aposel Petrus an epwe makkeei pwe Lot emén aramas mi pwúng. Sia fókkun pwapwa le silei pwe Jiowa a kan okkomusaló ach kewe mwáál! (Kölf. 130:3) Sia tongeni áppirú án Jiowa ekiek usun Lot? Ika sia nefótófót wóón án pwiich kewe napanap mi múrinné, iwe sipwe chék mosonottam ngeniir. Iwe, ese mwáál epwe mecheresiló ar repwe etiwa ach álillis.

TONGEI ME WEWEITI MEEFIEN EMÉN

8. Ach tongei me ach achocho le weweiti meefien pwiich kewe epwe amwékútúkich le féri met?

⁸ Hiop a sókko seni Lot pún án Hiop riáfféú ese pop seni an kefilingaw. Nge a kúna watteen weires. A péút seni pisekin kewe, ese chúen wor ésúfélún lón leenian we, me ese chúen wor péchékkúlen inisin. Nge met mi kon ámmetek ngeniir me pwúlúwan we, ina málóón néúr kewe meinisin. Úlúmén chienan kewe mi chofona ra pwal etipisi Hiop. Ifa eú popun chienen Hiop kana mi chofona rese tongei me achocho le weweiti meefian? Pún rese achocho le lóóm weweiti met a wesewesen fis ngeni Hiop. Ra mwittir apwúngaló met a fis me apwúngúchowu Hiop. Ifa usun sipwe túmúnú ach sisap féri ena? Sipwe mirititi pwe Jiowa chék a silei mettóch meinisin mi fiffis lón manawen emén. Iwe sipwe aúselingéch ngeni meefien emén mi nóm fán osukosuk. Me lúkún ena, sipwe pwal achocho le meefi metekin letipan. Iwe ika sia féri ena, sipwe tongeni pwári pwe sia enletin tongei chienach na.

9. Ach tongei me ach achocho le weweiti meefien pwiich kewe epwe amwékútúkich ach sisap féri met? Me pwata?

⁹ Tong epwe álisikich ach sisap achéwú pwóróusen án ekkewe ekkóch osukosuk. Emén chón uwofós ese apéchékkúlatá ewe mwichefel, nge a fen ataietiw. (SalF. 20:19; Rom 14:19) Ese kirekiréch me ese kan ekieki lóóm met epwe apasa are féri, iwe epwe tongeni ekinása letipen emén mi fen nóm lón riáfféú. (SalF. 12:18; Ef. 4:31, 32) A ifa me échún ach nefótófót wóón án emén napanap mi múrinné, me ekieki ifa usun sipwe tongeni álisi le likiitú fán an kewe sóssót!

10. Met Hiop 6:2, 3 a áiti ngenikich?

¹⁰ Álleani Hiop 6:2, 3. Fán ekkóch án Hiop kewe “kapas ra pöchökül.” Nge mwirin och fansoun, a niamam me apasa pwe ese pwúng minne a erá. (Hiop 42:6) Lón ei fansoun, emén mi nóm fán osukosuk eli epwe usun chék Hiop le eáni kapas mi péchékkúl, me niamameló me mwirin. Met sipwe féri? Sipwe chék tongei nge sisap fen esiita. Chemeni pwe esap letipen Jiowa ach sipwe kúna ekkewe sókkun osukosuk me aúrek sia kúkkúna iei. Ina minne, sia weweiti popun án emén mi tuppwél ngeni Jiowa apasa chék ese lifilifil met lupwen a nóm fán watteen aúrek. Inaamwo ika ese pwúng minne a apasa usun Jiowa are usuch, nge mi lamot sisap mwittir song ren are apwúngú.​—SalF. 19:11.

11. Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw repwe tongeni áppirú Elihu lupwen ra fénéú chiener kewe?

¹¹ Fán ekkóch, a pwal lamot ngeni emén mi likiitú fán osukosuk an epwe angei ekkóch kapasen fén are apwúng. (Kal. 6:1) Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni féri ena? Ra tongeni áppirú Elihu, ewe mi aúseling ngeni Hiop me achocho le weweiti meefian. (Hiop 33:6, 7) Lupwen Elihu a weweiti met Hiop a ekieki, iwe ina chék ewe atun a kerán fénéú. Ekkewe mwán mi ásimaw mi áppirú Elihu repwe pwal akkomw aúselingéch me achocho le weweiti met a fiffis ngeni ewe emén mi riáfféú. Iwe mwirin, lupwen ra fénéú eménna, ese mwáál repwe tongeni achchúngú letipan.

APÉCHÉKKÚLA LETIPER

12. Met meefien Naomi lupwen pwúlúwan we me néún kewe rúúemén át ra má seni?

¹² Naomi emén fefin mi tuppwél me tongei Jiowa. Nge mwirin málóón pwúlúwan we me néún kewe rúúemén át, a mochen siwili itan we Naomi ngeni “Mara,” weween “liemaras.” (Rut 1:3, 5, 20, footnote, 21) Rut pwúlúwen emén néún Naomi kewe át, a chék nónnóm ren lón an kewe weires. Rut ese chék álisi Naomi lón minne a osupwang ren, nge a pwal fós ngeni lón ewe napanap mi apéchékkúla letipan. Rut a pwári an tong me álillis ngeni Naomi ren an kapas mi múrinné mi pop seni enletin letipan.​—Rut 1:16, 17.

13. Pwata a lamot ngeni chókkewe mi má seniir pwúlúwer ach álillis?

¹³ Lupwen a máló pwúlúwen emén chienach chón lúkú, a lamot ngeni ach álillis. Eú pean pwúpwúlú ra usun ruuofóch irá mi máárfengen. Mwirin fitu ier, waren ekkena irá ra nikofitifitfengen. Lupwen efóch me lein ekkena irá a pe, me emén a úttatá, iwe epwe pwal óófi ewe efóch. Pwal ina chék usun, lupwen a má seni emén pwúlúwan, epwe tongeni meefi watteen riáfféú ren fansoun langattam. Iei alon Paula,b mi weiweitá málóón pwúlúwan we: “A unusen siwil manawei, me ua meefi pwe ese wor ai péchékkúl le likiitú. A má seniei chiechiei we mi kon aúchea. Ua kan fóffós ngeni pwúlúwei we usun mettóch meinisin. Aua pwapwafengen me álillisfengen lupwen aua nóm fán weires. A aúseling ngeniei lupwen ua fós ngeni usun ai kewe osukosuk. Ua wesewesen meefi pwe a turuseniei kinikinin manawei.”

14-15. Ifa usun sia tongeni oururu emén mi má seni pwúlúwan?

¹⁴ Ifa usun sipwe oururu emén mi má seni pwúlúwan? Akkomw, mi lamot sipwe fós ngeni inaamwo ika sia pireir are sise silei met sipwe apasa. Iei alon Paula, ewe mi mak alon me mwan: “Ua weweiti pwe aramas rese kan kinamwe le fósfengen usun ei mettóch máló. Ra lólilen ika repwe mwáálliló lón met repwe apasa. Nge mi fen ngaw án emén epwe chék fanafaneló lap seni an epwe mwáálliló lón met epwe apasa.” Ese mwáál, emén mi letipeta ese pwal ekieki ach sipwe eáni och sókkun kapas mi kkóló échún. Paula a apasa: “Ua aúcheani lupwen chienei kewe ra mwaren chék ereniei, ‘Ua mmen letipechou ren málóón attongeom we.’”

¹⁵ Iei meefien William, pwúlúwan we a máló fitu ier ra ló: “Ua mmen kilisou lupwen ekkewe ekkóch ra kan apwóróusa ar chechchemeni féfféréchún pwúlúwei we, a alúkúlúkúei pwe a wor tongan me ésúfélún me ren aramas. A fókkun álilliséch ngeniei ena esin. A fókkun oururuei pokiten ua fókkun echeni pwúlúwei we me a mmen aúchea me rei.” Iei alon Bianca, mi má seni pwúlúwan: “A oururu letipei lupwen aua iótekfengen me ekkewe ekkóch me ra áiti ngeniei fitu wokisin seni Paipel. A mmen álilliséch ngeniei lupwen ra kan fós usun pwúlúwei we me lupwen ra aúseling atun ua fós usun.”

16. (a) Met sipwe awora ngeni emén mi má seni attongean? (b) Ifa wisach me ren James 1:27?

¹⁶ Mi lamot sipwe sópweló le ákkálisi chókkewe mi má seniir pwúlúwer, usun chék án Rut sópweló le ákkálisi me fitipach ngeni Naomi. Iei alon Paula, ewe sia fós usun me mwan: “Mwirin chék málóón pwúlúwei we, chómmóng ra álisiei me oururuei. Nge mwirin och fansoun, ra en me sápeiti met ra kan féfféri lón manawer. Iwe nge, manawei a unusen siwil. A mmen álilliséch ngeniei lupwen ekkóch ra mirititi lamoten ar repwe akkawora álillis ngeni emén mi letipeta ren fitu maram pwal mwo nge fitu ier mwirin málóón attongean we.” Pwúngún, emén me emén kich sia sókkofesen. Ekkóch ra mwittir eérenaaló nónnómur mi fen siwil. Nge, ekkewe ekkóch ra fókkun meefi pos atun ra kan féri och angang ra piin féfféri me pwúlúwer kewe. A sókkóló napanapen án emén me emén nóm lón letipeta. Sipwe chechchemeni pwe Jiowa a ewisa ngenikich eú wis mi aúchea ach sipwe túmúnú chókkewe mi má seniir pwúlúwer.​—Álleani James 1:27.

17. Pwata a lamot álillis ngeni chókkewe pwúlúwer kewe ra péútiireló?

¹⁷ Ekkóch pwúpwúlú ra kúna watteen riáfféú me aúrek lupwen pwúlúwer kewe ra likitiireló. Iei alon Joyce, pwúlúwan we a péútaaló fán iten pwal emén fefin: “Metekin letipei ren ám mufesen me pwúlúwei we a fókkun lululó lap seni metekin ika epwe máló. Ika a fis pwe pwúlúwei we a máló ren eú ákseten are semmwen, iwe saminne ikkena filian. Nge an péútieiló, ina met a filatá. Iwe a fókkun efisi ássáwei me aúcheangawei.”

18. Ifa usun sipwe tongeni álisi chókkewe ese chúen wor pwúlúwer?

¹⁸ Lupwen sia eáni féfférún kirekiréch ngeni chókkewe ese chúen wor pwúlúwer, sia alúkúlúkú ngeniir pwe sia tongeer. Lón ena atun a fen kon lamot ngeniir chiechier mi múrinné. (SalF. 17:17) Ifa usun kopwe pwári pwe en chiechier? Ka tongeni etiwer pwe oupwe ekis mwéngéfengen. Neman oupwe tongeni kukkunoufengen are mwin le afalafal. Ka pwal tongeni etiwer fán ekkóch pwe oupwe famili fel. Ika ka féri ena kopwe apwapwaai Jiowa, pún i a “kan ngeni chokewe mi luketatakis” me i emén “chon tümwünün ekewe fefin mi mä pwülüer.”​—Kölf. 34:18; 68:5.

19. Met sipwe tipeppós le féri usun met 1 Petrus 3:8 a apasa?

¹⁹ Ekiseló chék, lupwen ei fénúfan epwe nóm fán nemenien án Kot we Mwú, meinisin “riaföün fansoun lom ra manlüküla.” Sia mwétéresiti ewe fansoun lupwen “esap chüen wor eman epwe chechemeni ekewe mettochun lom o ekieki usun.” (Ais. 65:16, 17) Nge ren mwo iei, sipwe álillisfengen me pwáraatá ren ach kapas me féffér pwe sia tongei meinisin pwiich kewe.​—Álleani 1 Petrus 3:8.