LESEN 6
Ka Lúkú pwe Minne Jiowa A Féri A Pwúng Fansoun Meinisin?
“I ewe achau, an föför ra unusen mürina, pun an kewe al meinisin ra pwüng. I eman Kot mi allükülük, esap wor an mwäl, a pwüng o wenechar.”—TUT. 32:4.
KÉL 3 Ám Ápilúkéch, Ám Péchékkúl, Ám Lúkúlúk
MINNE SIPWELE KÁÉa
1-2. (a) Pwata a weires ngeni chómmóng lón ei fansoun ar repwe lúkúlúk wóón chókkewe mi wor ar nemenem? (b) Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?
A WEIRES ngeni chómmóng lón ei fansoun ar repwe lúkúlúk wóón chókkewe mi wor ar nemenem. Ra kúna pwe fán chómmóng, ekkewe mwú me ar kewe allúk ra eimumu ngeni ekkewe mi wéúngaw, nge ra chék álilliséch ngeni ekkewe mi wéúéch me wor maner. Iei met ewe Paipel a apasa: “Eman aramas a nemeni aramas o ariaföüür.” (SalAf. 8:9) Pwal och, ekkóch ekkewe néúwisin lamalam ra féri féffér mi ngaw, ina popun a efisi án ekkóch resap chúen lúkúlúk wóón Kot. Ina popun, atun sia káé ngeni emén, a lamot ach sipwe álisi le káé an epwe lúkúlúk wóón Jiowa me chókkewe ra tupuni i wóón fénúfan.
2 Pwúngún pwe esap chék ekkewe chón káé a lamot ar repwe káé le lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich. Inaamwo ika sia fen angang ngeni Jiowa ren fite fite ier, nge mi lamot ach sipwe chék lúllúkúlúk pwe fansoun meinisin, Jiowa a chék féfféri minne mi pwúng. Fán ekkóch, a tongeni fis sóssótun ach lúkúlúk wóón Jiowa. Lón ei lesen, sipwe káé úlúngát mettóch mi tongeni sótuni ach lúkú: (1) atun sia álleani ekkóch pwóróus lón ewe Paipel, (2) atun sia angei emmwen seni án Jiowa we mwicheich, me (3) atun sipwe kúna weires lón ekkan rán repwe feito.
LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA ATUN KA ÁLLEANI EWE PAIPEL
3. Ifa usun ekkóch pwóróus lón Paipel ra tongeni sótuni ach lúkúlúk wóón Jiowa?
3 Atun sia álleani ewe Kapasen Kot, eli sia ekieki napanapen féfférún Jiowa ngeni ekkóch aramas me pwata a féri ekkóch mettóch. Áwewe chék, sia kúna me lón ewe puken Numperis usun án Jiowa allúkú án emén chón Israel epwe ninniiló ren an ósómwuuch lón ewe ránin Sapat. Mwirin fitu ier, sia kúna seni ewe puken oruuen Samuel usun án Jiowa omusaaló tipisin King Tafit ren an tipisin lisowumwáál me nimanaw. (Num. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Eli sipwe ekieki, ‘Pwata Jiowa e tongeni omusaaló tipisin Tafit ren an nimanaw me lisowumwáál, nge fen allúkú ninniilóón emén ren eú tipis usun itá mi chék kisikis?’ Ren ach sipwe pélúweni ena kapas eis, sipwe káé úlúngát mettóch mi lamot sipwe chemeni atun sia álleani ewe Paipel.
4. Ifa usun Keneses 18:20, 21 me Tuteronomi 10:17 ra alapaaló ach lúkúlúk wóón án Jiowa angangen kapwúng?
4 Esap fansoun meinisin ewe Paipel a tichiki unusen eú pwóróus. Áwewe chék, sia silei pwe Tafit a enletin aier seni minne a féri. (Kölf. 51:2-4) Nge ifa usun ren ewe mwán mi atai ewe allúkún Sapat, i met sókkun aramas? Mi niamam ren met a féri? A fen piin álleasolapa án Jiowa kewe allúk? A fen likitaló are pwal mwo nge ú ngeni ekkewe éúréúr me mwan? Ewe Paipel ese affata. Iwe nge, sia tongeni lúkú ei mettóch usun Jiowa pwe “esap wor an mwäl.” (Tut. 32:4) A alónga an kefil wóón meinisin ekkewe pwóróus mi enlet, nge esap wóón alon aramas, angangen féfférún aapaap, are wóón ese lifilifil met a kan efisi án aramas eáni ekiek ese pwúng wóón met a fis. (Álleani Keneses 18:20, 21; Tuteronomi 10:17.) Lapólóón ach káé usun Jiowa me an kewe allúk, epwe pwal ina lapólóón ach lúkúlúk wóón an angangen kapwúng. Inaamwo ika a wor ach kapas eis atun sia álleani ewe Paipel ese tongeni pélú ren iei, nge sia fókkun silei pwe ach we Kot “a pwüng lon meinisin mine a föri.”—Kölf. 145:17.
5. Met a tongeni fis ngeni ach tufichin apwúngaló mettóch pokiten sise unuséch? (Pwal ppii ewe pwóór “Pokiten Sise Unuséch A Tongeni Mwáál Ach Ekiek Usun Minne mi Pwúng.”)
5 Pokiten sise unuséch, iwe esap fansoun meinisin epwe pwúng ach apwúngaló mettóch. Kot a férikichetá pwe sipwe napanapeni napanapan kewe, ina popun sia fókkun mochen kúna án aramas repwe féfféréch ngeni aramas. (Ken. 1:26) Iwe nge, pokiten sise unuséch, a tongeni mwáál ach apwúngaló mettóch, inaamwo ika sia ekieki pwe sia fen silei unusen ewe pwóróus. Áwewe chék, chemeni lichippúngún Sona atun Jiowa a filatá an epwe úméúméch ngeni chón Ninifa. (Sona 3:10–4:1) Nge ekieki met a fis pokiten án Jiowa pwári úméúméch ngeniir. Lap seni 120,000 ekkewe chón Ninifa mi aier ra kúna manaw! Iwe fen Sona, ewe a mwáál an ekiek usun ekkewe aramas, nge esap Jiowa.
6. Pwata ese pwal lamot án Jiowa epwe áwewe ngenikich an kewe kefil?
6 Ese pwal lamot án Jiowa epwe áwewe ngeni aramas popun an kewe kefil. Nge mi pwúng, Jiowa a mut ngeni néún kewe chón angang me lóóm ar repwe uwawu meefier wóón ekkewe kefil a féri, are epwele féri. (Ken. 18:25; Sona 4:2, 3) Me fán ekkóch, a kan áweweei an kefil. (Sona 4:10, 11) Iwe nge, ese lamot án Jiowa epwe áwewe ngenikich popun an kewe kefil. Pokiten i ewe Chón Férikichetá, ese pwal lamot an epwe angei meefiach me mwan are mwirin an féri och mettóch.—Ais. 40:13, 14; 55:9.
LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA ATUN KA ANGEI EMMWEN
7. Met a tongeni áweires ngenikich, me pwata?
7 Ese wor tipemwaramwar pwe sia fókkun lúkú pwe fansoun meinisin Jiowa a féri minne mi pwúng. Iwe nge a tongeni weires ach sipwe lúkúlúkú chókkewe mi tupuni Jiowa. Eli sia ekieki ika chókkewe mi wor wiser lón án Jiowa we mwicheich ra enletin fiti án Jiowa emmwen are pwisin ar. Eli pwal ina met ekkóch lón fansoun lóóm ra eáni ekiek. Áwewe chék ren ekkewe pwóróus lón parakraf 3. Eli emén aramasen ewe mwán mi atai ewe allúkún Sapat a ekieki ika Moses a enletin kútta án Jiowa emmwen me mwen an ngeni ewe mwán kapwúngún an we tipis. Me emén chienen Uria ewe re Hit, ewe pwúlúwan we mi tipisin lisowumwáál ngeni Tafit, eli a ekieki pwe pokiten Tafit emén king, iwe a chék tongeni sú seni chappen tipisin. Jiowa a lúkúlúkú chókkewe i a filiretá pwe repwe emmweni an we mwicheich me ewe mwichefel. Ina popun, ika sise lúkúlúkú chókkana, iwe sise tongeni erá pwe sia lúkúlúk wóón Jiowa.
8. Ifa usun minne a mak lón Föför 16:4, 5 a léllé ngeni minne a fiffis lón ewe mwichefelin Chón Kraist lón ei fansoun?
8 Lón ei fansoun, Jiowa a emmweni an we mwicheich wóón fénúfan ren “ewe chon angang mi allükülük o tipachem.” (Mat. 24:45) Ena chón angang a usun ewe mwichen soupwúngúpwúng lón fansoun ekkewe popun Chón Kraist lón an emmweni néún Kot kewe aramas wóón unusen fénúfan me an awora emmwen ngeni ekkewe mwán mi ásimaw lón ekkewe mwichefel. (Álleani Föför 16:4, 5.) Iwe ekkewe mwán mi ásimaw ra nochchei ar repwe apwénúetá ena emmwen lón ekkewe mwichefel. Sia pwári pwe sia lúkúlúk pwe a pwúng minne Jiowa a féri fansoun meinisin ren ach álleasochisi ewe emmwen sia angei seni an we mwicheich me seni ekkewe mwán mi ásimaw.
9. Eli met a tongeni áweiresi ach sipwe fiti met ekkewe mwán mi ásimaw ra filatá, me pwata?
9 Fán ekkóch, eli a tongeni weires ngenikich ach sipwe fiti met ekkewe mwán mi ásimaw ra filatá. Áwewe chék, lón chék ekkewe ier, a siwil kókkótun chómmóng mwichefel me circuit. Lón ekkóch mwichefel, ekkewe mwán mi ásimaw ra tingorei ekkewe chón afalafal ar repwe fiti pwal eú mwichefel pwe sipwe alamota ach kewe Leenien Mwich. Ika ra tingorekich ach sipwe fiti pwal eú mwichefel, eli a tongeni weires ngenikich ach sipwe likiti chienach kewe me chón ach famili. Itá ekkena mwán mi ásimaw ra angei emmwen seni Kot le ereni ekkewe chón afalafal menni mwichefel emén me emén epwe fiti? Aapw. Iwe, ena mettóch a tongeni áweiresi ach sipwe fiti ewe emmwen. Nge Jiowa a lúkúlúkú ekkewe mwán mi ásimaw ar repwe féri ekkena esin kefil, me a lamot ach sipwe pwal lúkúlúkúr.b
10. Pwata a lamot ach sipwe álleasochisi ekkewe mwán mi ásimaw me ren Ipru 13:17?
10 Pwata a lamot ach sipwe fiti met ekkewe mwán mi ásimaw ra fen filatá inaamwo ika sise sani? Ach féri ena, a álisatá ewe kinamwe lein néún Kot kewe aramas. (Ef. 4:2, 3) Chón ekkewe mwichefel ra péchékkúletá atun kich meinisin sia tipetekison le fiti met ekkewe kúmiin mwán mi ásimaw ra apwúngaló. (Álleani Ipru 13:17.) Lap seni meinisin, sia pwári ngeni Jiowa pwe sia lúkúlúk wóón i ren ach álleasochisi chókkewe i a lúkú ngeniir túmúnúch.—Föf. 20:28.
11. Met a tongeni álisikich le alapaaló ach lúkúlúk wóón án ekkewe mwán mi ásimaw emmwen?
11 Sia tongeni alapaaló ach lúkúlúk wóón án ekkewe mwán mi ásimaw emmwen ren ach chemeni pwe ra tingorei Kot an we ngún mi fel atun ra pwúngúpwúng wóón met mi weneiti ewe mwichefel. Ra pwal kúttafichi án Paipel kewe kapasen emmwen mi fich me ekkewe emmwen mi kawor me ren án Jiowa we mwicheich. Ra fókkun mochen apwapwaai Jiowa me túmúnú néún kewe aramas úkúkún ar tufich. Ekkena mwán mi tuppwél ra silei pwe Kot a fókkun chúngú napanapen ar túmúnú néún kewe aramas. (1 Pet. 5:2, 3) Ekieki usun ei mettóch: Néún Jiowa kewe aramas ra tipeeúfengen lón ar fel ngeni ar na Kot mi enlet inaamwo ika ei fénúfan a kinikinfesen ren sókkopaten lewo, lamalam, me politics. A chék tongeni fis ena tipeeúfengen ren chék án Jiowa álisatá an we mwicheich.
12. Met a lamot án ekkewe mwán mi ásimaw repwe ekieki atun ra pwúngúpwúngfengen ika emén a aier?
12 Jiowa a lúkú ngeni ekkewe mwán mi ásimaw wiser mi aúchea le túmúnú liméchún ewe mwichefel. Ika emén Chón Kraist a féri eú tipis mi chou, Jiowa a fókkun mochen án ekkewe mwán mi ásimaw repwe pwúngúpwúng wóón ika epwe chúen chóni ewe mwichefel are esap. A pwal lamot ar repwe ppii ika ena emén a enletin niamamesini met a féri. Eli epwe erá pwe a aier, nge itá a enletin oputáásini minne a féri? Itá a úppós pwe esap férsefáli ewe tipis? A tipemecheres le pennúkú chiechian kewe mi ngaw, ika pwe iir popun an féri ena tipis? Ekkewe mwán mi ásimaw ra iótek ngeni Jiowa, etittina ekkewe pwóróus me ren alon ewe Paipel, me pwúngúpwúng wóón meefien ewe mi tipis wóón met a féri. Iwe, ra filatá ika ewe mi tipis epwe chúen nóm lón ewe mwichefel. Fán ekkóch, a lamot an epwe katowu.—1 Kor. 5:11-13.
13. Ikkefa ekkóch tipemwaramwar sia tongeni eáni ika emén chienach are aramasach a katowu?
13 Ifa usun a tongeni fis ach kúna sóssótun ach lúkúlúk wóón ekkewe mwán mi ásimaw? Eli epwe mecheres ach sipwe tipeeú ngeni án ekkewe mwán mi ásimaw kefil ika ewe mi katowu esap chiechiach are aramasach. Nge ifa usun ika ewe mi katowu i chiechiach? Eli sia lólilen ika ekkewe mwán mi ásimaw rese etittina unusen pwóróusen ena emén, me ika ra eáni ewe esin kefil Jiowa epwe eáni. Met a tongeni álisikich le chék ákkeáni ekiek mi pwúng usun ar kefil?
14. Met a tongeni álisikich ika ekkewe mwán mi ásimaw ra filatá pwe a lamot án emén chienach ika aramasach epwe katowu?
14 A lamot ach sipwe chemeni pwe ewe kókkótun katowu ina án Jiowa, me a túmúnú ewe mwichefel me eli epwe álisi ewe mi tipis. Ika a mumu ngeni ewe mi tipis ese aier an epwe nómwotiw lón ewe mwichefel, iwe a tongeni etipetipa pwal ekkóch le féri tipis. (Kal. 5:9) Pwal och, eli esap mirititi choun an we tipis, me eli esap kúna lamoten an epwe ekkesiwili ekiekin me féfférún pwe epwe tongeni ririéchsefál ngeni Jiowa. (SalAf. 8:11) Sia tongeni lúkúlúk pwe atun ekkewe mwán mi ásimaw ra filatá pwe ika emén epwe katowu, ra fókkun ngeni leten ar angang wóón. Ra mirititi pwe iir ra usun ekkewe soukapwúng lón Israel lóóm, rese ‘apungu aramas non pwisin ar nemenem, nge non an ewe SAMOL nemenem.’—2 Kron. 19:6, 7, Ewe Kapasen God.
ACH LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA IEI A ÁLISIKICH LE LÚKÚLÚK WÓÓN LÓN MWACH
Met epwe álisikich le lúkúlúkú me álleasochisi ewe emmwen sia angei atun ewe riáfféú mi lapalap? (Ppii parakraf 15)
15. Pwata a lamot ach sipwe fen alapaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa lón ei fansoun lap seni me mwan?
15 Atun a kkanoto sópwólóón ei ótót mi ngaw, a lamot ach sipwe alapaaló ach lúkúlúk pwe minne Jiowa a féri, a pwúng fansoun meinisin. Pwata? Atun ewe riáfféú mi lapalap, eli epwe katowu ekkewe kapasen emmwen usun mi weires ach sipwe weweiti me apwénúetá. Pwúngún, saminne Jiowa epwe fós ngenikich lón féúféún aramas. Nge a tongeni awora ekkena emmwen me ren chókkewe ra tupuni i. Esap iei ewe atun ach sipwe tipemwaramwar ren ekkena emmwen, are ekieki, ‘Ei kapasen emmwen a wesewesen feito seni Jiowa, are iei chék pwisin meefien ekkewe Chón Kraist mwán mi wisen emmwen?’ Kopwe lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich atun ekkena fansoun mi aúchea? Meefiom usun án Jiowa emmwen me ren chókkewe mi tupuni lón ei fansoun epwe álisuk le silei pélúwen ena kapas eis. Ika ka lúkúlúk wóón ekkewe emmwen sia angei lón ei fansoun, me tipemecheres le apwénúetá, epwe pwal ina usum atun ewe riáfféú mi lapalap.—Luk. 16:10.
16. Ifa usun a tongeni fis sóssótun ach lúkúlúk wóón án Jiowa angangen kapwúng lón ekkan rán repwe feito?
16 Meefiach usun án Jiowa angangen kapwúng lesópwólóón ei ótót mi ngaw, pwal ina eú mettóch a lamot ach sipwe ekiekifichi usun. Lón ei fansoun, sia áneánei pwe chómmóng chókkewe rese angang ngeni Jiowa, kapachelong aramasach kewe esap iir Chón Pwáraatá Jiowa, repwe filatá le angang ngeni me mwen warotoon ewe sópwólóón. Nge Jiowa epwe néúnéú Jesus lón ewe Armaketon le wisen filatá met epwe fis ngeniir. (Mat. 25:31-33; 2 Tes. 1:7-9) Esap filiach ié kewe Jiowa epwe úméúméch ngeniir me ié kewe esap. (Mat. 25:34, 41, 46) Iwe, itá sipwe lúkúlúk wóón án Jiowa angangen kapwúng, are sipwe úkútiw le angang ngeni pokiten sise tipeeú ngeni an kefil? A ffat pwe a lamot ach sipwe alapaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa iei pwe sipwe tongeni unusen lúkúlúk wóón i lón mwachkkan.
17. Ifa usun sipwe tongeni feiéch seni án Jiowa angangen kapwúng lesópwólóón ei ótót?
17 Anchangei meefiach lón ewe ótót séfé atun sipwe kúna mwirilóón án Jiowa angangen kapwúng. Esap chúen wor lamalam chofona, me ekkewe pekin business mi tipemmóng, are ekkewe mwú mi áweiresi aramas. Esap chúen wor apwangapwang, chinnap, me málóón attongeach kewe. Satan me néún kewe chónláng mi ngaw repwe kalapus úkúkún engeréú ier. Esap chúen wor ekkewe mettóch mi ngaw mi fis pokiten ar féfférún ú ngeni. (Pwär. 20:2, 3) A ifa me kilisouch lón ena atun ren ach lúkúlúk wóón án Jiowa kefil!
18. Ikkefa ekkewe lesen sia tongeni káé seni pwóróusen ekkewe chón Israel usun met a mak lón Numperis 11:4-6 me 21:5?
18 Itá epwe wor ekkóch mettóch lón ewe ótót séfé epwe sótuni ach lúkúlúk wóón án Jiowa kefil? Áwewe chék, nengeni met a fis mwirin chék án ekkewe chón Israel ngas seni ar fétek lón Isip. Ekkóch leir ra poputá le ngúnúngúnúngaw pokiten ra pwosiiti ener kewe lón Isip, me ra oput ewe mana Jiowa a awora ngeniir. (Álleani Numperis 11:4-6; 21:5.) A tongeni fis ach sipwe pwal eáni ena esin ekiek mwirin ewe riáfféú mi lapalap? Sise silei úkúkún ewe angangen elimelima fénúfan me kewililóón ngeni eú paratis. Eli epwe chómmóng angang sipwe féri me epwe weires manawach me lepoputáán. Itá sipwe ngúnúngúnúngaw ren met Jiowa a awora lón ena atun? Iei eú mettóch sia fókkun lúkú, pwe lapólóón ach aúcheani minne Jiowa a awora lón ei fansoun epwe pwal ina lapólóón ach aúcheani lón ena fansoun.
19. Ifa usun kopwe áweweei menlapen ei lesen?
19 Minne Jiowa a féri a chék pwúng fansoun meinisin. A lamot ach sipwe lúkú ena. A pwal lamot ach sipwe lúkúlúkú chókkewe Jiowa a lúkú ngeniir an emmwen. Sisap fókkun ménúki alon Jiowa ei me ren néún we soufós Aisea: “Oupwe pwal küna pöchökül ren ämi mosonotam me ämi lükülük.”—Ais. 30:15.
KÉL 98 Ewe Paipel A Pop Seni Kot
a Ei lesen epwe álisikich le ppii pwata a lamot ach sipwe alapaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa me chókkewe mi tupuni i wóón fénúfan. Sipwe pwal ppii ifa usun ach féri ena epwe álisikich iei me ammólnakichetá pwe sipwe péchékkúl fán ekkewe weires sipwe kúna lón mwach.
b Fán ekkóch, eli a wor popun mi lamot án emén are chón eú famili repwe nómwotiw lón pwisin ar we mwichefel. Ppii ewe pwóór lón Ach Angangen Afalafala ewe Mwú minen November 2002 itelapan “Leenien Kapas Eis.”