KAPITULU 1
‘Kala Namafara Waga’—Yezu Waddana Eni?
“Ddirege nni wi ddifwanye okalawo wamukala-kala?”
1, 2. Niwobelo gani nikaliletxe nigakelile muthu, nanda nivuzo gani ninfayeelihu ovivuza?
NIWOBELO gani nikaliletxe naakelilege weyo? Txino onowubuwela mudhidhi wawobeleliwiwe odhowa wego wa thima vaddiddi, txino matelo a athu anukweletxa. Obe txino onowubuwela siku nawobeleliwiwe okosa mabasa a makamaka vaddiddi. Akala wahikoseliwa mawobelo ninga aba, mohaganyedha weyo wahithaba na osanzaya, vina wahikaana ethomo sabwa ya abene. Ebaribariya jawila, weyo ohakela niwobelo nikaliletxe. Kadda muthu wa iyo ohimala wakela. Nanda mukalelo onsakulihu wakulela niwobelo nthi ononipakela vaddiddivene. Ku osakula olitxi wa makamaka onakosihu mwigumini yehu.
2 Niwobelo nthi thani? Ninda wa Yezu Kristu, Mwana wa nammodha wa Yehova Mulugu wa Guru Dhotene. Niwobelo nthi nilebiwe Mbibiliani. Va Marko 10:21, ninowengesavo mazu a Yezu abene anloga dhahi: ‘Kadhawuno okale namafara waga.’ Kuloga wila mwatxibarene niwobelo na Yezu ninonfiyedha kadda muthu wa iyo. Ninofanyeela ovivuza dhahi: ‘Ddinfuna ddakulele dhavi?’ Txino weyo onowubuwela wila: Bani agakooddile niwobelo na thima ninga nthi? Motikiniha, athu enjiya anokoodda. Sabwa yani?
3, 4. (a) Txini egasililiwena mulobwana oddule wamwaddameli Yezu banvuza mwaha wa egumi ya mukalakala? (b) Mikalelo gani dhaderetu txino dhoonile Yezu mwa muzombwe oddule woreela vina wa mulamuleli?
3 Koona yotagiha modha ya mulobwana wakoseliwe niwobelo nthi na mwinyene Yezu, vyaka 2.000 mundduni. Iyene wali muthu wovuwa vaddiddi. Wahikaana makamaka dhilobo tharu esene dhinoonetxa athu wila sinfuneyetxa, mpaka olileliwa—ozombwe, nifumo na olamulela. Muselu wa Bibilia onomuromola wila wali “muzombwe,” vina ‘woreela vaddiddi,’ vina “munddimuwa” obe ‘mulamuleli.’ (Mateu 19:20; Luka 18:18, 23, Tradução do Novo Mundo) Mwa dhaene, muzombwe oddu wahikaana elobo yalitxi ya makamaka. Iyene wahimwiwa Yezu, Namasunziha Munddimuwa baziveliwa esile dhewaliye.
4 Alamuleli enjiya mmasakani abale kaamurihile Yezu ninga mwafanyeeleliye. (Joau 7:48; 12:42) Mbwenye mulamuleli oddu wahithiyana na ena. Bibilia onnipanga dhahi: “Yezu afunaga ovenyavo, muthu dhahi omuthamagela, okokora valiye, omvuza: ‘Namasunziha wapama, ddirege nni wi ddifwanye okalawo wamukala-kala?’” (Marko 10:17) Koona mukalelo wawaraleli mulobwana oddu ologa na Yezu, bagamuthamagela vari va anamwinji, txino ninga mwakosela athu athuvi vina ayelegi. Mowenjedha, iyene wahikokora na nriho vamentoni va Kristu. Noona iyene wahikaana muna muthengo wa oviyeviha, vina wanziwa wila wahiyelega mpaddi wa omuyani. Yezu wahika thima mikalelo esi dhaderetu. (Mateu 5:3; 18:4) Noona jononeleyamo ‘Yezu omwañgana n’okwela.’ (Marko 10:21) Ki Yezu wakulile dhavi nivuzo na muzombwe oddule?
Niwobelo Na Vawoka
5. Yezu wamwakulile dhavi muzombwe oddule woreela, nanda niziwile dhavi wila oyelega kayo “elobo [ejile] modha” yamujombela? (Koona vina mazu a mutxiddo.)
5 Yezu wahooniha wila Babi waye wahimala ovaha miselu dha nivuzo nthile na makamaka na wakela egumi ya mukalakala. Iyene wahitonya Malebo, nanda muzombwe oddule wahiloga wila iyene wela wiwelela deretu Nlamulo na Mizé. Noona Yezu, na mirugu dhaye dhihimpithiwa, wahoona ejile yali mmirimani mwaye. (Joau 2:25) Iyene wahimuzinddiyelana mulamuleli oddu nodda na omuyani—nddimuwa vaddiddi. Sabwa ya ejene, Yezu wahiloga dhahi: “Enujombela elobo modha bahi.” “Elobo [eji] modha” yali eni? Yezu wahiloga dhahi: “Dhowa wagulihe dhetene dhinnewe, kobiridhá wavahe ahawi.” (Marko 10:21) Kuloga wila Yezu waddana wila muthu onofanyeela oyelega katu-katu wila awodhe omulaba Mulugu? Nne.a Mbwenye Kristu wavuhula elobo ya makamaka vaddiddivene.
6. Niwobelo gani nakosile Yezu, nanda wakula wa muzombwe dhahi wa mulamuleli vina mureeli woonihile eni yali mmurimani mwaye?
6 Wila atonye ejile yajomba, Yezu wahimutapulela mulobwana oddule gari yotikiniha vaddiddi: ‘Kadhawuno okale namafara waga.’ Katanaalela, Mwana wa Mulugu Mudhulu-dhulu, wahimuwobela mulobwana oddule, kove na kove wila anfarege! Yezu vina wahimuroromeliha nlivo nihinwodhihu otanaalela. Wahiloga dhahi: “Onofwanya muhaku wirimu.” Mulamuleli oddule woreela wa muzombwe wahirumeela na omaguva gari eji, niwobelo nthi nothithimiheya? Museluya onloga dhahi: “Muthu oddo mwiwaliye mazu aba, oriba murima; ovenyavo wokubanyene vowi wali mureli vaddiddi.” (Marko 10:21, 22) Noona mazu a rurumutxa a Yezu ahivuhula nikathamiho nali mmirimani mwa mulobwana oddu. Iyene wahijiwa vaddiddi murima na mazanga aye, nanda mohaganyedha, na ewodhelo vina ethomo enkaaniha mazanga. Mokubanyeya, okweletxa dhilobo esile wahipitha omukwela Kristu. Noona “elobo modha” yamujombela yali omukwela Yezu na Yehova na okwela wovimana. Sabwa yawila muzombwe oddule wantuwiwa okwela oku, iyene wahikoodda niwobelo na vawoka! Ki niwobelo nthile nakoseliwe mulobwana oddule ninupatha dhavi?
7. Ninfanyeelela eni okaana ebaribari yawila iyo vina a nsaka na ovanene nihiwobeliwa na Yezu?
7 Yezu kamuwobeli mulobwanavi oddule bahi; nne kaakaleli wawobelavi athu añgonovi bahi. Yezu walogile dhahi: ‘Onfuna oddifwara . . . addifwarege malabo otene.’ (Luka 9:23) Koona wila muthu muthuvi onowodha okala namafara wa Kristu akala iyene ‘onofuna’ wene. Mulugu onowaweta athu aba a murima wonyaala wila anfiyedhe Mwana waye. (Joau 6:44) Kayo mureelivi, muyelegivi, kayo athu a nlogo nimodha obe elabo, nanda kayo abalevi akalawo nsaka nene nthile, mbwenye athu otene anovahiwa gari ya orumeela niwobelo na Yezu. Noona mazu a Yezu anloga ‘Kadhawuno okale namafara waga’ anolabihedheya txibarene wa weyo. Onfanyeelela eni ofuna onfara Kristu? Nanda txini eli mwari mwa onfara iyene?
Muthu Akalele Eni Namafara Wa Kristu?
8. Athu otene ana efunelo gani, nanda sabwa yani?
8 Ohikala ebaribari enfanyeelihu oziwa: Ninga athu, ninofuna vaddiddi musogorhelo waderetu. Kayo athu otene anrumeela wila ahikaana efunelo eji ya musogorhelo, masiki dhaene awene anofunavi s’ohinonelamo. Jeremiya, Namavuhulela wa Yehova wahubuwelihiwa oleba ebaribari eji ya mudhidhi wohimala: “Nabuya [Yehova], ddiziwa wi muthu kaiye mwinya w’okalawo waye, kanwodha opima yeka tharho dhaye.” (Jeremiya 10:23) Athu kana nne ewodhelo nne ofanyeela wa ovilamulela. Mohaganyedha, okalawo wotene wa nlogo na athu, ohikaana dholebiwa gwe dha musogorhelo wabure. (Kohelét (Eclesiastes) 8:9) Mmasakani a Yezu, asogorheli ela wawooniha goi, wapuja vina wapupurutxa athuya. Na otxenjerha, Yezu wahoona wila athu enjiya aali ninga “mabila ahinna mukumbuzi.” (Marko 6:34) Yakakene enopadduwela nlogo na athu a nsaka na ovanene. Ninga nikuru vina muthu-muthu, ninofuna musogorhelo onwodhihu okuluvela vina oriha. Yezu onowakwaniha esene dhinfunihu? Koona mwaha dhinjidhene esene dhinniwodhiha ologa indde.
9. Txini enimuthiyaniha Yezu na asogorheli ena otene?
9 Woroma, Yezu osakuliwe na Yehova Mulugu. Asogorheli enjiya a omuthu ansakuliwa na athu akwawa oohakwana, abene ampupurutxiwetxa vina anvonyetxa agasakulaga. Yezu ddi musogorheli wothiyana na abene. Nzina naye na nriho ninnipanga ejene. Nzu nthi “Kristu,” ninga vina nzu “Mesiya,” nintapulela “Muthikitheliwi.” Indde, Yezu wahithikitheliwa, obe makamaka ohithomeliwa mpaddo waye wokoddela. Kathikitheliwe na muthu, mbwenye na Nabuya Mulamuleli Munddimuwa wa elabo yotene. Yehova Mulugu omulogile dhahi Mwana waye: “Oddu ddi mwimeleli waga, omusakulile miyo, onimukweletximi; mwa iyene punakwana oziveliwa waga. Ddinere omudhaliha muya waga.” (Mateu 12:18) Ddi Mpaddutxi bahi onziwa mukalelo wa musogorheli oninfunihu. Zelu ya Yehova kingoma, noona nihikaana sabwa dhinjidhene dha okuluvela osakula waye.—Gano dh’olelana 3:5, 6.
10. Yotagiha ya Yezu ekaleli eni yokaletxa wila athu afarege?
10 Wanawili, Yezu ohinithiyedha yotagiha yowakwana vina ensunziha. Musogorheli okaliletxe onokaana mikalelo dhintikina vina dhintagiha alamuleliwiya. Iyene onsogorhela modheela yotagiha yaye, bagawodhiha athu ena okaletxa athu aderetu opitha ejile yalani. Mikalelo gani dhigamurihedhitxiwe musogorheli? Oliba murima? Zelu? Thagaraga? Ki ntidi, agagumana na makathamiho? Oku bugasunza muselu olebiwe mwaha wa dhokosa dha okalawo wa Yezu velaboni ya vati, onela onzinddiyela wila iyene wahikaana mikalelodhene esi—vamodha na dhiina. Sabwa ya woonihaga mowakwanela ejile eli Babi waye wa odhulu, Yezu wahikaana kakamwe mikalelo dhotene dha Mulugu. Iyene wali wene muthu wowakwana mmikaleloni dhotene. Noona mwa dhilobo dhotene dhikosiliye, mwa mazu otene alogiliye, mwa mewelo otene a mwari oonihiliye, ninofanyamo elobo enfanyeelihu otagiha. Bibilia onologa wila iyene “outhiyedhani dila, wi mufware mvirileye.”—1 Pedro 2:21.
11. Yezu woonihile dhavi yawila ddi “mukumbuzi wapama”?
11 Wanoraru, Yezu wakalawo kakamwe mowiwanana na mazu aye: “Miyo ddili mukumbuzi wapama.” (Joau 10:14) Wa athu a masaka alebiwe Bibilia, ologa okule wopipiriha wanziwiwa vaddiddi. Akumbuzi anlaba vaddiddi wila eeddihege mabila athiyiwa mmadani mwawa. “Mukumbuzi wapama” wanfanyeela obarela vina okaliha deretu mabilaya opitha ovitanaalaga mwinya. Motagiha, Davidi muzamani wa Yezu wali mukumbuzi bali muzombwe, nanda opitha dila modha iyene wahika egumi yaye mowopiya wila avuneele nibila naye vathiddiwani na enama yowopiya ya mwini. (1 Samuwel 17:34-36) Yezu okosile opitha ejilene mwa oderetu wa athu aye aninfara. Iyene ohakwela. (Joau 10:15) Asogorheli angasi ana ekalelo eji ya ovimana?
12, 13. (a) Mukalelo gani onziwa mukumbuzi mabila aye, vina mukalelo gani onimuziwa mabila? (b) Onfunela eni okala mutxiddo mwa musogorhelo wa Mukumbuzi Wapama?
12 Yezu wali “mukumbuzi wapama” na mukalelo mwina. Ologile dhahi: “Ddinoziwa mabilaga, awene anoddiziwa miyo.” (Joau 10:14) Katanaalela mazu a nladdaniho a Yezu abene alabihedhiye. Wa namoona namoonavi, nikuru na mabila, esi dhinama bahi dha moya. Mbwenye mukumbuziya onoziwa kadda nibila. Iyene onoziwa mabila gani a mukolo ahaleli ofuna nikamihedho naye agarelaga, mabila gani mañgono anfunavi othukuliwa sabwani makithikithi vaddiddi vina ahobana, nanda woka kanwodha ofiya wolapela, vina nibila gani nibuleli obe nivoreyeyi ovanenevi. Mabila vina anomuziwa deretu mukumbuzi wawa. Anozinddiyela lizu naye, txipo kanviriganiha na lizu na mukumbuzi mwina. Agamwiwa okuwa sabwa ya elobo yowopiya obe ya rurumutxa, awene anomwakulela na omaguva. Wenewo ondowiye, ku wenewo ondowa mabilaya. Onoziwa vina wegowa onfanyeeliye othukulela mabilaya. Onoziwa okule oruvile vina oli mani meti, okule oli ngwarha dha manje ooridha vina oothorhorha, okule oli mpodda s’ohikalawo yowopiya. Oku bagañganela, mabilaya anowiwamo wila ahikaana mbareli.—Masalmo 23.
13 Weyo kunfuna musogorhelo ninga obwene? Mukumbuzi Wapama ohikaana miselu dhihinladdanihiwa, esuwene dhilebiwe mwaha wa waweeddiha anamafara aye txibarene ninga mulogeliwani vadhulu apa. Iyene onororomeliha wuweeddihedha mwigumini yosanzaya vina yokaana ntapulelo, ovanene vina musogorho mwa mukalakala! (Joau 10:10, 11; Ovuhulela 7:16, 17) Ji sabwa ya ejene enfanyeelelihu oziwa ejile eli mwari mwa onfara Kristu.
Ejile Entapulela Okala Namafara Wa Kristu
14, 15. Wila muthu akale namafara wa Kristu, sabwa yani kunakwana ologavi wila ddili Mukristu obe omuddenguwela Yezu bahi?
14 Na mukalelo wakakene, nsaka na ovanene matxikwi na matxikwi a athu anoona ninga ahimala orumeela niwobelo na Kristu. Mwatxibarene, asakulile anya otxemerhiwaga Akristu. Txino ali mwigerejani mwenemo mubatiziwani sabwa ya ababi awa. Obe txino anologa wila anomuddenguwela Yezu vina anomurumeela ninga Mvuni wawa. Mbwenye ejene enowakaliha anamafara a Kristu? Ji ejuwene yobuwela Yezu mwaniwobeleliye wila nikale anamafara aye? Ohikala dhilobo dhinjidhene dhili mwari mwa okala namafara wa Kristu.
15 Katanaalela elabo ya Akristu Ahili a Ebaribari—dhilabo esile dhina athuya enjiya anloga wila anamafara a Kristu. Akristu abale Ahili a Ebaribari anowooniha masunziho a Kristu? Obe mu dhilabo esile ninoonamo niwogo, woonihiwa goi, opanga vina dhovirigana vaddiddi opitha esile dhinfanyeya mu dhilabo dhiina mwilaboni motene? Mohandas Gandhi musogorheli worihiwa wa mu Hindu dila modha wahiloga dhahi: “Kaddinimuziwa muthu okoselitxi dhilobo nlogo na athu ompitha Yezu. Mwatxibarene, kuli elobo yabure na Okristu.” Iyene wahenjedha dhahi: “Yabureya eli na nyuwo Akristu. Nne kamunfuna okalagawo mowiwanana na masunziho enyu mwanya.”
16, 17. Dila dhinjidhene txini enjombetxa mwa Akristu a mulomovi, nanda txini enatonya anamafara atxibarene a Kristu?
16 Yezu walogile wila anamafara aye atxibarene kagaziwiwe na mazuvi bahi obe na nzinavi nthuwene nivipamelani, mbwenye agaziwiwe voroma na merelo awa. Motagiha, iyene ologile dhahi: “Onvolowa mumweneni wa wirimu kaiye ole onddiromola: ‘Nabuya, Nabuya’ bahi; onvolowamo ddule onvirihamo ofuna wa Babaga oli wirimu.” (Mateu 7:21) Kito athu enjene anloga wila Yezu ddi Nabuya wawa anjombelani okosaga ofuna wa Babi waye? Kamubuwele muzombwe oddule woreela vina mulamuleli. Dila dhinjidhene, ‘enjomba elobo modha’ mwari mwa Akristu a mulomovi—omukwela Yezu na egumi yawa yotene vina omukwela oddule omurumile.
17 Ejene empadduwa dhavi? Ngani matxikwi na matxikwi a athu abene anivitxemerha Akristu kanloga vina wila anomukwela Kristu? Pu mwenemo. Mbwenye omukwela Yezu vina Yehova onopitha mazuvi. Yezu ologile dhahi: “Akala muthu onoddikwela, onovirihamo nzu naga.” (Joau 14:23) Bagaloga wili ninga mukumbuzi, ohiloga dhahi: “Mabilaga anovuruwana nzu naga: miyo ddinowaziwa, awene anoddifwara.” (Joau 10:27) Indde, wehiwa watxibarene wa okwela wehu onimukaanelihu Kristu kayo wa mazuvi ehu obe na esile dhiniwihu mmirimani, mbwenye makamaka na merelo ehu.
18, 19. (a) Osunza mwaha wa Yezu onfanyeela onipakela dhavi? (b) Nivuru nthi nisasanyeliwe eni, nanda ninfuna dhavi wakamiha abale aniviwoona oromana wale wila anamafara a Kristu?
18 Noona merelo ehu ahikaana mwegomwa mumbudduwani. Anovuhula ejile elihu mwarimwari ninga muthu. Pa veneva vanfanyeela oroma mabasa ehu. Yezu ologile dhahi: “Egumiyá yamukala-kala, jiji: ouziwani nyuwo Mulugu mmodha, webaribari; omuziwa vina Yezu Kristu, omurumilenyu.” (Joau 17:3) Nigaroma ogilati banitanaalela eziwelo yonyaala mwaha wa Yezu, murima wehu onela opakeleya. Ninofiyedha omukwela iyene vaddiddivene, banunuwiha mmirimani mwehu efunelo enddimuwa vaddiddi ehinakaanigihu ya onfara Yezu siku na siku.
19 Nivuru nthi nisasanyeliwe ejuwene. Ofunawa kayo wa okalela woonihavi mogumanihedha vamodhavi egumi vina orumiwi wa Yezu, mbwenye kwa onikamiha woonetxa mukalelo wa onfara iyene. Nilebeliwe onikamiha wañgana modheela Malebo ninga supeyo vina ovivuza dhahi: ‘Ddinonfara wene Yezu?’ (Tiago 1:23-25) Txino weyo oromile wale oviwoona ninga nibila nineeddihiwa na Mukumbuzi Wapama. Kito kunrumeela wila dila dhotene ninowodha ofanya makalelo a ovinyaalihana? Bibilia ononikokomeza dhahi: “Muvipime mwanya, mone akala munowedda muroromelani.” (2 Korinto 13:5) Ninofanyeela owaralela oziwa deretu wila ninoweeddihiwa na Yezu, Mukumbuzi wehu Wapama wokwela, oddwene omuthomile mwinyene Yehova wila anisogorhelege.
20. Ninfuna osekeserha eni mu kapituluni endawo?
20 Enfuneya jawila osunza wawo wa nivuru nthi wukamihe omukweletxa Yezu vina Yehova. Venevo vanfuna okwela oku wuweeddihaga mwigumini yawo, onela okaana murenddele mwinjene vina osanzaya okwene onwodheya okaaniwa mwilaboni ejino yowuluvala, vina onelege okalelawo omutamaala Yehova na mudhidhi wohimala sabwa ya onivaha Mukumbuzi Wapama. Txibarene, nsunzo nehu mwaha wa Kristu ninofanyeela odheela va matibeeloni aderetu. Ji sabwa ya ejene enfunela Kapitulu 2 osekeserha nibasa na Yezu mwa osoriheya wa efunelo ya Yehova na elabo yotene.
a Yezu kaakumbirhile otene abale anfara wila anyanyale dhilobo dhawa. Masiki valogiliye wila mureeli onorutxiwa vaddiddi ovolowa mu Omweneni wa Mulugu, iyene wahenjedha: “Mulugu bahi ddihinrutxiwa elo.” (Marko 10:23, 27) Mwatxibarene, athu añgonovi bahi aareelile bakalile anamafara a Kristu. Mmulogoni mwa Okristu awene ahilagiwa mwaha wa dhoreela, mbwenye kakumbirhiwe wavaha ayelegi nifumo nawa notene.—1 Timóteo 6:17.