KAPITULU 18
‘Oddifaregevi’
1-3. (a) Yezu wathiyile arumiwi aye na mukalelo gani, nanda ejile yakooddeli eni okala elobo yohagalaliha mudhidhi wakakene yokubanyiha? (b) Ninfanyeelela eni osunza okalawo wa Yezu oromana mwiyeleliye odhulu?
ALOBWANA kumi na mmodha ahimela vamodhavi vamwangoni. Na okwela vaddiddi vina otikina, anomwañgana mulobwana wanekumi na eeli. Ohikaana maningo a omuthu, mbwenye mwatxibarene ddi Yezu ovenyihiwe mu okwani, ohikala wili yothanddiwa enddimuwaya mwa angelo otene a Yehova. Yezu wela watugumaniha arumiwi aye veneva va Mwangoni wa Olivera wila agumane dila yomariha.
2 Mwango obu onokosa epaddi ya ddima ya mwarha onabuwa Murethe wa Sedron ovenya o Jeruzalemi, txibarene onomubuweliha Yezu dhilobo dhinjidhene. Mmakomenimwa muhikala rhuwani ya Betaniya, mwenemwale mwavenyihiwe Lázaro na Yezu. Sumana dhiñgonovi munddunimwa, Yezu wahiroma oleddo waye wa ethomo wa ovolowa mu Jeruzalemi aviraga mu Betfajé wali vakukuvi. Enooneya ninga Mwango wa Olivera vina bu mburo onfanyeya mundda wa Jetsemani, veneva vamalile Yezu mawora wokubanyene ahinathi othiddiwa. Ovanene vathukuwani apa vakakene, Yezu onovisasanyedha wila aathiye amarho aye a vamirimani abene ali vina anamafara aye. Onoromola mazu a nzuzumelo a opaganyana. Mumaleliye baroma owela odhulu! Arumiwi eemelile venevale s’ohividdiginya, bagamwañgana Nabuya wawa wamukwelani bagadhowa odhulu. Omagomowa murabo omukuneela, venevo kamoonile viina.—Merelo 1:6-12.
3 Yopadduwa eji enowuhagalaliha mudhidhi wakakene bigokubanyiha? Eji kili dhaene. Mwatxibarene ninga anju eeli munawubutxedhani arumiwi, dhimpadduweli Yezu kadhigomile. (Merelo 1:10, 11) Mwa mikalelo dhinjidhene, odhowa waye odhulu ku omaromo bahi. Nzu na Mulugu kaninnithiya s’ohiziwa txini empadduweli Yezu vasogorhova. Ja makamaka iyo osunza okalawo wa Yezu oromana muthiyeliye elabo ya vati. Sabwa yani? Kobuwela mazu a Yezu ampangiliye Pedru: ‘Oddifaregevi.’ (Joau 21:19, 22) Notene ninofanyeela wiwelela nlamulo nthi, kayo ninga osakula wa mudhidhi muñgonovi, mbwenye ninga mukalelo wa egumi. Wila nikose ejene, ninofanyeela ononelamo ejile enkosa Nabuya wehu ovanene vina mabasa athomeliwiye odhulu.
Okalawo Wa Yezu Oromana Muthiyeliye Elabo Ya Vati
4. Bibilia onloga dhavi na othaga egapadduwile odhulu Yezu ageyelela wenewale?
4 Malebo kanloga elobo mwaha wa ofiya wa Yezu odhulu, omoyeliwa waye vina ogumana wili wohagalaliha na Babi waye. Mbwenye Bibilia onologa mothaga egapadduwile odhuluwa venevo vageyeleliwo Yezu. Ji sabwa ya ejene okwaranya vyaka zana dha 15 nlogo na Ayuda nela okosa muthupo wokoddela. Siku nimodha kadda yaka, namakutha munddimuwa wanvolowa mburo Wokoddela-koddela wa mu mparhani wila athothiyedhe nikami na Siku na Oleveleliwa Dhothega vamentoni va yobo muli dha nipagano. Siku nthile namakutha munddimuwa watapulela Mesiya. Yezu ohisoriha ejile yatapulela mathanga abale dila modha na mukalakala mweyeleliye odhulu. Wahithwanyuwa vamentoni vanddimuwa va Yehova odhulu, mburo olitxi wokoddela-koddela odhulu, bamperhekela Babi waye thima ya mukutho waye wa yobolo. (Ahebreu 9:11, 12, 24) Yehova wahakela?
5, 6. (a) Mutonyo gani olagihile wila Yehova wahakela mukutho wa yobolo wa Kristu? (b) Bani ampuramo yobolo, na mukalelo gani?
5 Ninofanya yowakulaya modheela osekeserha ejile yapadduwile masiku mañgonovi mumaleli Yezu owela odhulu. Nikuru niñgono na Akristu 120 aahigumana o Jeruzalemi mu numba ya mudhulu venevo veweyile lizu ninga ekupekupe ya pevo yokukuma bidhaala mbamwa. Malumi ninga a motho ahimorela vamisorho vawa, ahidhaala na muya wokoddela, venevo baroma ologa na dhilogelo dhothiyana-thiyana. (Merelo 2:1-4) Nipadduwo nthi natapulela obaaliwa wa nlogo niswa, Izrayel wa omuyani nthene nali “nihimo nosakuliwa” vina “nikuru na anamakutha anlabela omwene wa Mulugu” sabwa ya okosaga ofuna wa Mulugu velaboni ya vati. (1 Pedro 2:9) Mowooneya, Yehova Mulugu wahakela vina wahirumeela mukutho wa yobolo wa Kristu. Okuthuliwa oku wa muya wokoddela wali mwari mwa mareeliho awodheyile modheela yobolo.
6 Ovenya nsaka nthile yobolo ya Kristu enowakalihaga deretu anamafara aye ozugunuwa elabo yotene. Peno akala nili athikitheliwi a ‘nikuru niñgono,’ abene anfuna olamulela na Kristu odhulu, obe akala nili a ‘mabila mena,’ abene anakalegewo mutxiddo mwa olamulela waye velaboni ya vati, ninopuramo mukutho waye. (Luka 12:32; Joau 10:16) Thi nipara na njeedhelo nehu vina oleveleliwa dhothega dhehu. Venevo vandowihu ‘banigaroromela’ yobolo ejile, baniganfara Yezu siku na siku, panakaanihu mubuwelo wokuputheya vina njeedhelo noñganimela na musogorho.—Joau 3:16.
7. Yezu ovahiwe mpaddo gani mwiyeleliye odhulu, nanda omukamihe dhavi?
7 Yezu onkosaga eni odhulu oromana mwiyeleliye wenewale? Ohikaana mpaddo munddimuwa wopitha. (Mateu 28:18) Txibarene Yehova ohimuthomela olamulela mulogo wa Okristu, yothomeliwa enkosigiye na mukalelo wokwela vina woligana. (Kolosi 1:13) Ninga mwathageliwani ologiwa, Yezu ohathomela alobwana a zelu mabasa a otanaala esile dhinfuna mulogo. (Éfeso 4:8) Motagiha, wahimusakula murumiwi Paulo wila akale ‘murumiwi wa olaleya dhilabo,’ bagamuruma omwadhela muthaka wapama dhipaddi dholapela vina dhilabo dhinjidhene. (Roma 11:13; 1 Timóteo 2:7) Waddamelaga ogoma wa vyaka zana dhoroma, Yezu wahiperheka mipaganyo dha otamaalela, olaga vina osumulela milogo mitanu na mili dhali o Roma provinsia ya Ásia. (Ovuhulela, makapitulu 2-3) Weyo onomuriha Yezu ninga Musorho wa Mulogo wa Okristu? (Éfeso 5:23) Wila onfaregevi, onofanyeela owaralihaga mmulogoni mwenyu ekalelo ya wiwelelaga vina wiwanana.
8, 9. Yezu ovahiwe mpaddo gani yaka ya 1914, nanda ejene enfanyeela otapulela eni wa iyo mwa esile dhinsakulihu okosa?
8 Yezu wahenjedhiwa mpaddo yaka ya 1914. Yaka ejile wahithomiwa ninga Mwene wa Omwene wa Mesiya wa Yehova. Muromeli olamulela wa Yezu, “wirimu otatamuwa koddo.” Yagomeli vavi? Satana na adomonyo aye bavokedhiwa vati, baniroma nsaka na zeze. Koddo dhili mpaddi wotene, otimbwini, dhotxutxa, maredda, othekenyeya wa elabo na dala yothidda motho enatabutxaga athu a nsaka na ovanene, dhotene esi dhinonubutxedha wila Yezu onolamulela odhulu ovanene. Satana ddilivi ‘mwene wa elabo’ mwari mwa “malabo mañgonovi.” (Ovuhulela 12:7-12; Joau 12:31; Mateu 24:3-7; Luka 21:11) Mwa dhaene, Yezu onowavaha athu mwilaboni motene mudhidhi wa orumeela olamulela Waye.
9 Jofuneya nithukule yimelelo yehu mpaddi wa Mwene Mesiya. Mwa dhotene dhinsakulihu okosa siku na siku, nitamelege orumeeliwa na iyene, nikooddaga orumeeliwa na elabo ejino yovirigana. Venevo vanañgananiha “Mwene wa amwene, Nabuya wa anabuya” nlogo na athu, murima waye woligana onogulugudheya na owali nanda bathaba vopitha. (Ovuhulela 19:16) Sabwa yani?
Owali Na Othaba Wa Mwene Mesiya
10. Yezu obaaliwe na ekalelo gani, masiki na ejene txini enimudhaaliha Nabuya wehu owali wofanyeela?
10 Ninga Babi waye, Nabuya wehu ohibaaliwana ohagalala. (1 Timóteo 1:11) Bali velaboni ya vati, Yezu kaali muthu wosumuleletxa nne worutxa omuhagalalihawa. Masiki na ejene, velaboni ya vati vanopadduwa dhilobo dhinjidhene dhinimudhaaliha owali wofanyeela. Ohisilidhiwa txibarene na makuru otene a relijiau anloga wila anomwimelela. Wahithaga ologa athiyanihaga: “Onvolowa mumweneni wa wirimu kaiye ole onddiromola: ‘Nabuya, Nabuya’ bahi; onvolowamo ddule onvirihamo ofuna wa Babaga oli wirimu. Siku-ntho enjene anere oddilogana, eraga: ‘Nabuya, Nabuya . . . kanirile dhotikiniha dhinjene na nzina nenyu?’ Venevo miyo ddinere ogwadda dhahi: ‘Kadduziwileni-wene. Muddivenyelevo nyuwo mwirile dhovuta.’”—Mateu 7:21-23.
11-13. Athu ena txino anumela eni milomo na mazu oowarala alabihedhi Yezu awaddagana abale ‘erile dhotikiniha dhinjene’ na nzina naye, vina osilidheyeli eni? Kaladdaniha.
11 Nsaka na ovanene athu enjene anivitxemerha Akristu txino anowuma milomo na mazu aba. Yezu ologeli eni mazu oowarala ninga aba bagawaddana athu ‘erile dhotikiniha dhinjene’ na nzina naye? Dhigereja dha Akristu Ahili a Ebaribari dhinopitxelaga kobiri dhitagano dha thagaraga, wakamiha ayelegi, omaga masipitale vina maskola nanda dhinokosaga mabasa mena menjene. Mbwenye wila woone sabwa enfanyeelelani owali wa Yezu, koona nladdaniho nthi.
12 Babi na mai anfuna akose oleddo. Mbwenye kanawodhe wathukula anawa, venevo bamukumbirha yaya wila ahalena. Anompanga mowiweya deretu wila: “Watanaale anihu. Wapiyelege, wahabihege vina wawañganege anapeye.” Mbwenye amambali ageyela, anolateya murima sabwa ya wawoona anawa bamalile onyowa na dala. Ali pii, aredda vina kanañganeya. Anomulilela yaya wila aatanaale, mbwenye olila wawa kuntanaaliwa. Sabwa yani? Sabwani oli va sikaddani bagakuputha majanela. Na osilidheya amambali anofuna oziwa sabwa empadduwela ejilene. Yaya onowakula: “Mwañgane dhotene dhikosilimi! Majanela kali ngwirho? Ddihisasanya vina dhilobo dhanongeyile, dhotene esi ddukoselini nyuwo!” Amambali aba anela okurumuwa? Pwadda! Sabwani kanamukumbirhege okosa mabasa aba aromoliye; awene afuna wila anawa atanaaliwe bahi. Ovanya esile dhalogilani ohasilidha.
13 Akristu Ahili a Ebaribari anokosaga ninga yaya oddule. Yezu ohathiyedha emeleli aye mipaganyo dha wajihana athu mpaddi wa omuyani, modheela wasunziha ebaribari ya Nzu na Mulugu vina wakamiha otxena mpaddi wa omuyani. (Joau 21:15-17) Mbwenye Akristu Ahili a Ebaribari ohivonya kakamwe wiwelela musogorhelo wa Yezu. Anowathiyaga athu opiwa dala mpaddi wa omuyani, wazuzumihaga na dhothambi vina s’ohiziwa dhibaribari dha makamaka dha Bibilia. (Izaiya 65:13; Amós 8:11) Masiki vantameliye wogola elabo eji, kayo sabwa ya oleveleliwana ovanya waye wofuna. Mwatxibarene, elabo eji eli ninga ethongeliwe otolotxiwa! Nzu na Mulugu ninowooniha deretu wila elabo ya Satana ehaleli otolotxiwa.—1 Joau 2:15-17.
14. Mabasa gani animuhagalaliha Yezu nsaka na ovanene, sabwa yani?
14 Mpaddi mwina, txino Yezu ohiziveliwa vaddiddi wañgana velaboni ya vati bali odhulu nanda bawoona matxikwi na matxikwi a athu ansoriha mabasa a wakosa anamasunza aavahiliye anamafaraye ahinathi owela odhulu. (Mateu 28:19, 20) Eji gari vaddiddi okamihedha omuhagalaliha Mwene Mesiya! Nigane txipo okoodda onyimuwa mwa omukamiha “mwimeleli wororomeleya, wamalago.” (Mateu 24:45) Mothiyana na nikuru na asogorheli a Akristu Ahili a Ebaribari, nikuru nthi na Akristu athikitheliwi ninosogorhelaga mabasa a olaleya vina ninojihaga mororomeleya mabila a Kristu!
15, 16. (a) Yezu oniwamo dhavi na otabala odhaaliwo ovanene, nanda niziwile dhavi ejene? (b) Akristu Ahili a Ebaribari anfanyeela dhavi owali wa Yezu?
15 Nikaane ebaribari yawila Mwene onosilidhiwa agoona otabala odhaali velaboni ya vati nsaka na ovanene. Nubuwele mukalelo wasumuleliwe Yezu na Afarizi sabwa ya ovulumutxa banili siku na Sabuddu. Aali athu owuma mirima vaddiddi, onyindda vaddiddi mpaka okoodda woona mutapulelo wawa wa nsakulano, wa Nlamulo na Mizé vina nlamulo nasunzihiwa na mulomo bahi. Matikiniho a Yezu ahakosela oderetu athu gwe! Mbwenye othaba, nifuruleyo vina olibiha nroromelo wakosa matikiniho abale kadhali elobo wa alobwana abale. Yezu wawoona dhavi? Agawañgana wela, ‘wabuddutxela mento n’owali, bakubanyile na thangwi ya athu abale awuma murima.’—Marko 3:5.
16 Nsaka na ovanene dhinoona Yezu dhinomukaliha ‘wokubanyetxa kakamwe.’ Asogorheli a Akristu Ahili a Ebaribari ahitweya omentoni sabwa ya oviperhekela meeddelo vina masunziho ahiniwanana na Malebo. Mowenjedha, awene ahisilidhiwa sabwa ya olaleyiwaga muthaka wapama wa Omwene wa Mulugu. Mu dhipaddi dhinjidhene dha elabo, asogorheli a relijiau ahitota ofarafariwa wotabala wa Akristu abale antamela olaleya na murima wotene mpaganyo walaleya Yezu. (Joau 16:2; Ovuhulela 18:4, 24) Mudhidhi wakakene, asogorheli aba dila dhinjidhene anowakokomezaga anamafara awa okosa dhothabwa, odhowa okoddoni mpaka wapa athu akwawa—okalaga ninga okosa ejene onomuhagalaliha Kristu!
17. Anamafara atxibarene a Yezu an’hagalaliha dhavi murima waye?
17 Mothiyana, anamafara atxibarene a Yezu anowaralela wakwela athu akwawa. Anowalaleya muthaka wapama athu “etene,” ninga mwakosela Yezu, masiki na opambihiwa. (1 Timóteo 2:4) Okwela onkaanani muthu na mukwaye onowooneya; ku okwene onaziwiha. (Joau 13:34, 35) Venevo vanatanaalani Akristu akwawa na okwela, nriho vina ethomo, awene anonfara wene Yezu, bagahagalaliha murima wa Mwene Mesiya!
18. Txini enimukubanyiha Nabuya wehu, masiki na ejene nimuhagalalihe dhavi?
18 Nubuwelege vina yawila Nabuya wehu onokubanya anamafara aye agajombela odiga, bathiya okwela onimukaanelani Yehova wobana banyanyala okala adhari Aye. (Ovuhulela 2:4, 5) Mbwenye, Yezu onoziveliwa na abale andiga ofiyana omagomelo. (Mateu 24:13) Noona mudhidhi wotene nubuwelege nlamulo nthi na Kristu: ‘Oddifaregevi.’ (Joau 21:19) Ndoweni nisekeserhe mareeliho mañgonovi anfuna Mwene Mesiya wakuthulela abale andiga ofiyana omagomelo.
Mareeliho Anakalela Adhari Oororomeleya A Mwene
19, 20. (a) Onfara Yezu onkaaniha mareeliho gani ovanene? (b) Onfara Kristu onwodha dhavi ogomiha ofuna wehu wa okaana babi?
19 Onfara Yezu ji dila ya okaana egumi ya mareeliho ovanene. Nigamurumeela Kristu ninga Nabuya wehu, banigafara mweeddihedho vina banigalabihedha yotagiha yaye wila eneeddihege, ninela ogumela yuma entamela athu a mwilaboni bagakoodda ofanya. Ninela oreelihiwa na mabasa ankaaniha ntapulelo okalawo wehu, murala wa athu ali anamafara akwihu aniwanana na nifunddo natxibarene na okwela, mubuwelo wotxena vina murenddele wa yubuwelo. Mogwadda, ninela okaana egumi yofuma vina yosanzayiha. Ohikala dhilobo dhiina dhinfunihu ogumela.
20 Yehova ohimperheka Yezu ninga ‘Babi wa Mukalakala’ wa abale anjeedhela okalawo na mukalakala velaboni ya vati. Yezu ohali vamburoni va babi wa nlogo na athu, Adamu, oddulene ogulihile odhuli waye wotene bukala musegedheyani wopitha. (Izaiya 9:6, 7, NM) Modheela omurumeela Yezu ninga ‘Babi [wehu] wa Mukalakala,’ banigamuroromela, nihikaana njeedhelo natxibarene na egumi ya mukalakala. Mowenjedha, modheela ejene panandanitxihu na Yehova Mulugu. Ninga mumalelihu osunza, owaralela ofara yotagiha ya Yezu siku na siku, bu mukalelo okaliletxe onwodhihuna wiwelela nlamulo nthi na Mulugu: “Tamelani othukula mweddelo wa Mulugu, vowi mulí anaye anakweliye.”—Éfeso 5:1.
21. Anamafara a Kristu anooniha dhavi txeza mwilaboni ejino ya eddima?
21 Venevo vanimutagihihu Yezu na Babi waye Yehova, ninokaana gari enddimuwa vaddiddi. Ninowooniha txeza yoñganimela. Mwilaboni ejino yokuneeleya na eddima, muli matxikwi na matxikwi a athu ampupurutxiwa na Satana vina antagiha dhimanya dhaye, iyo oninfara Kristu ninomwadhela wolapela mitilili dha txeza yoñganimeletxa, txeza ya dhibaribari dha Malebo, txeza ya mikalelo dhaderetu vaddiddi dha Okristu, txeza ya othaba watxibarene, murenddele watxibarene vina okwela watxibarene. Mudhidhi wakakene, ninowandana na Yehova, nanda ejene ji yofanya elitxi enddimuwa, yofiyedha enwodheya, wa muthu muthuvi.
22, 23. (a) Mareeliho gani a musogorho anfuna wakela abale aninfaravi Yezu na ororomeleya? (b) Ninfanyeela ogana okosaga eni?
22 Kobuwela vina ejile enfuna wukosela Yehova musogorho modheela Mwene waye Mesiya. Mohigoneela, Mwene oddu onela oraba koddo yoligana mosadduwela elabo eji yabure ya Satana. Opemberha wa Yezu kwa txibarene! (Ovuhulela 19:11-15) Agamala Kristu onela oroma Omwene waye wa Vyaka Txikwi velaboni ya vati. Nlamulelo naye na odhulu ninela olabihedha mareeliho a yobolo wa athu otene anroromeleya, bagakalihiwa athu a wakwana. Katanaalela weyo buna egumi yowakwanela, bugakalavi muzombwe wa guru, bugalaba na osanzaya na nlogo na athu nowiwanana wila nisaddule elabo eji ya vati ekale paraizu! Omagomelo wa Vyaka Txikwi, Yezu onela omperhekela Babi waye olamulelawa. (1 Korinto 15:24) Akala weyo ononfaravi Kristu na ororomeleya, onela ororomelihiwa mareeliho aderetu vaddiddi anrutxa otanaalelawa—“ojavo ofuru, nthithimiho ninakele ana Mulugu”! (Roma 8:21) Txibarene, ninela okaana mareeliho otene aakaanile Adamu na Eva nanda bayeleela. Ninga ana alobwana vina ayana a Yehova velaboni ya vati, ninela ofuruliwa na mukalakala nodda na yothega ya Adamu. Ja ebaribari yawila “kunakale vina okwa.”—Ovuhulela 21:4.
23 Kamubuwele muzombwe oddule omulogilihu mu Kapituluni 1, wa mureeli vina mulamuleli. Wahikoodda niwobelo na Yezu: ‘Kadhawuno okale namafara waga.’ (Marko 10:17-22) Txipo kukose yovirigana ninga ejene! Othiddeele niwobelo na Yezu na othaba vina owarala. Ogane odiga, onfaragavi Mukumbuzi Wapama siku na siku, yaka na yaka nanda okalegewo wila omagomowa omoone bagasoriha dhofuna dhotene dha Yehova!