September

Pathian nih Jesuh kha minung tonmi buaibainak vialte tawnghtham awkah ṭhawnnak a pek. A tuahmi khuaruahhar thil thawngin Jesuh nih kanmah tein kan tawngtham khawh lo dingmi buaibainak hna tawnghtham awkah ṭhawnnak a ngeih kha a langhter. Tahchunhnak ah, Jesuh cu minung tonmi buaibainak a chuahtertu hrampi a simi, zawtnak le thihnak i telin sualnak ro kan comi in luatter awkah ṭhawnnak a ngei. (Matt. 9:1-6; Rom 5:12, 18, 19) A tuahmi khuaruahhar thil nih zawtnak “a phunphun” a ngeimi kha a damter khawh hna i a thimi hmanh a thawhter khawh hna ti kha a langhter. (Matt. 4:23; Johan 11:43, 44) Cun thlichia kha a uk khawh i thlarau ṭhalo sinin minung luatter khawhnak ṭhawnnak zong a ngei. (Mar. 4:37-39; Luka 8:2) Jehovah nih a Fapa kha cu bantuk ṭhawnnak a pek ti hngalh cu zeitluk in dah hnemtu a si. Pathian Pennak ah hmailei thluachuah hna a tling lai ti kha kan zumh khawh. Vawleicung ah Jesuh nih minung pakhat in a tuahmi khuaruahhar thil hna nih Pathian Pennak i vancung Siangpahrang in thil tam deuh a tuah lai ti kha a kan cawnpiak. w23.04 3-4 ¶5-7

Nan Khrihfabu ah thawngthanhtu tampi an um ahcun na kut na thlir tikah an in hmu men lai lo i na lung a dong kho men. Asinain a phi pek awkah i zuam peng. Pumhnak pakhat cio caah a phi tampi in i timtuah. A hramthawklei ah a phi pek dingin hal na si lo hmanhah a donghnaklei ah a phi pek ding caanṭha na ngei rih. Vennak Innsang Cawnnak ca i naa timhtuah tikah catlangbu pakhat cio le mah capar i a biatlangpi aa pehtlaih ning kha ruat. Cutin na tuah ahcun a konglam chungin a ṭhami a phi kha na pek khawh lai. Mah lengah fianter awkah a har deuhmi catlangbu chung i a thukmi biatak kong zong a phi pek awkah naa timtuah kho. Zeicah? Mah cawn dingmi ṭhen ah a phi a pemi an tlawm caah a si kho men. Pumhnak ah atu le atu a phi pek awkah caanṭha na hmuh rih lo ah tah zeitin? Pumh hlanah caantlaitu sinah a phi pek na duhmi biahalnak kha chim. w23.04 21-22 ¶9-10

Josef nih Jehovah lamhruainak kha lungtho tein a zulh caah mah nih va ṭha pakhat a siter. A chungkhar kong he aa tlaiin Pathian sinin a tlawm bik voithum lamhruainak a hmu. A voithum ningin thlennak nganpi tuah a herhmi a si hmanhah a rak zulh colh. (Matt. 1:20; 2:13-15, 19-21) Pathian lamhruainak a zulhnak thawngin Josef nih Mary kha a huhphenh, a bawmh i a zohkhenh. Josef tuahsernak ruangah Mary nih zeitluk in dah a dawt lai i a upat lai ti khi ruathmanh! Vale hna, innchungkhar zohkhenhnak he aa tlaiin Baibal lamhruainak nan kawlnak thawngin Josef kha nan i zohchunh khawh. Mah lamhruainak nan zulh tikah thlennak tuah a herh hmanhah nan nupile nan dawtmi hna kha nan langhter i nan innchungkhar zong nan fehter. An i umnak kum 20 leng a si cangmi Vanuatu i unaunu pakhat nih hitin a ti: “Ka vapa nih Jehovah lamhruainak a kawl i a zulhmi ka hmuh tikah ka upat chinchin. Ka him timi ruahnak ka ngei i a biakhiahnak cungah zumhnak ka ngei.” w23.05 21 ¶5

Babilon in a kir ṭhanmi Judah mi cu an Pathian caah “miphun thiang” an hung si. (Deut. 7:6) Asinain Jehovah lunglawmhter awkah thlennak tuah an hau lo tinak a si lo. Judah mi tam deuh cu Babilon ah a chuakmi an si i Babilon mi hna phunglam le ruahnak cheukhat nih iap dawh an si. Judah mi Israel ram i an kir hnu kum tampi hnuah Uktu Nehemiah nih Israel ram ah a chuakmi an fale cheukhat cu Judah holh hmanh an thiam lo ti kha a hngalh tikah a khuaruah a har tuk. (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24) Mah ngakchia pawl nih Pathian bia a bik in ṭialnak ah hmanmi Hebru holh hmanh an hngalhthiam lo ahcun Jehovah dawt awk le biak awkah zeitindah an cawn khawh lai? (Ezr. 10:3, 44) Cucaah mah Judah mi hna nih thlennak nganpi an tuah a hau, asinain mah thlennak cu a thiangmi biaknak dirh ṭhan a sinak Israel ram ah tuah a si ahcun an caah a fawi deuh lai.—Neh. 8:8, 9. w23.05 15 ¶6-7

Zeitluk in tuah duhnak lungput kan ngeih hmanh asiloah kanmahle kanmah kan i uk khawh hmanhah hmuitinh phanh kan i harh rih men lai. Tahchunhnak ah, “a caan le hmuh chung khawh lomi thil” hna nih kan hmuitinh phan dingin i zuamnak ah a herhmi a caan hna a kan chuh men lai. (Pct. 9:11, NWT) Kan lung a donghter khomi le kan thazaang a derter khomi harnak pakhatkhat kan tong men lai. (Ptb. 24:10) Mitlinglo kan si caah kan hmuitinh phanh awkah a harter chinchinmi palhnak hna kan tuah khawh. (Rom 7:23) Asiloah kan tha a ba tuk tiah kan ruah men lai. (Matt. 26:43) Kan hmuitinh phanh awkah a hartermi thil hna tei awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? Hmuitinh phanh lo timi cu na hlawh a tling lo tinak a si lo kha i cinken. Baibal nih buaibainak asiloah harnak hna atu le atu kan tong kho men tiah a ti. Asinain kan hmuitinh phanh awkah kan i zuam ṭhan kho. A har hmanh ah na hmuitinh phanh dingin naa zuam pengmi nih Jehovah lunglawmhter na duh kha a langhter. Na hmuitinh phanh awkah naa zuam pengmi kha Jehovah nih a hmuh tikah zeitluk in dah aa lawmh lai! w23.05 30 ¶14-15

Hmaikal rian an ṭuanmi nih mi kip he i pehtlaih thiam awk le tangka semrel tein hman awkah a bawmh hna. (Fil. 4:11-13) Manh caan hmaikal ṭuan cu caantling rian thawk awkah a ṭha tukmi lam a si. Mah nih hmaanhmaan hmaikal pakhat si awkah a bawmh. Hmaikal rian ṭuannak nih innsaknak rian le Bethel ti bantuk caantling rian a phunphun ah i telnak lam a awnter khawh. Unaupa pawl nih Khrihfa upa si awkah hmuitinh an chiah awk a si. Baibal ah unaupa pawl nih khrihfabu hruaitu si ‘duhnak an ngeih ahcun rian ṭha ngai’ an duhmi a si tiah a ti. (1 Tim. 3:1) Pakhatnak ah, bu rianṭuantu si awkah sining an tlinh hmasa a hau. Bu rianṭuantu pawl nih Khrihfa upa pawl kha lam tampi in an bawmh hna. Khrihfa upa le bu rianṭuantu pawl nih toidor tein unau pawl caah rian an ṭuan i phungchim rianṭuannak ah lungtho tein an i tel. w23.12 27-28 ¶14-16

Siangpahrang Josiah nih kumhra fai a si lioin Jehovah kha kawl hram a thawk. Jehovah kong cawn le a duhnak tuah kha a duh. Asinain mah mino siangpahrang caah nunnak cu a fawi lo. Mah caan lioah mi tam deuh cu a hmaan lomi pathian a biami an si caah mah kha ngolter hna awkah ralṭhatnak a ngeih a hau. Anih cu a ral a ṭha taktakmi zong a si. Kum 20 a tlin hlanah Josiah nih a ram chung i a hmaan lomi biaknak pawl kha hloh hram a hun thawk. (2 Chan. 34:1, 2) Na ngakchiat tuk rih hmanh ah Jehovah kong le a ṭha tukmi a sining kong kha tam deuh in na hlathlainak thawng in Josiah kha i zohchunh awkah bia na khiah khawh. Cutin na tuah ahcun Pathian sinah nangmah le nangmah i pumpek na duh lai. Naa pumpekmi nih na nunnak ah zeitindah ṭhatnak a chuahter lai? Kum 14 a si lioah tipil a ingmi Luke nih hitin a ti: “Atu thawk in ka nunnak ah Jehovah kha pakhatnak ah ka chiah lai i a lunglawmhter awkah kaa zuam lai.” (Mar. 12:30) Nang zong cutin tuah awkah biakhiahnak na tuah ahcun thluachuah na hmu ve lai. w23.09 11 ¶12-13

Lamkaltu Paul nih mah cakuat a ṭial lioah Thesalon Khrihfabu an dirhnak cu kumkhat a si rih lo. Cucaah rian pekmi pa pawl cu hmuhtonnak a ngei lomi an si i palhnak an tuah khawh men. Asinain upat awkah an i tlak. Harnak nganpi kan naih chin bantuk in lamhruainak caah mahle hmun Khrihfa upa pawl kha atu nakin kan i bochan hna a hau men lai. Vawleicung pumpi zungpi le zung ṭengnge unau pawl sinin lamhruainak kan hmu men lai lo. Cucaah atu in Khrihfa upa pawl dawt le upat awkah cawn cu a biapi tukmi a si. Zei thil a can hmanh ah an tlinlonak cung ah si loin Jehovah nih Khrih hmang in zumhfekmi pa pawl lam a hruai hna timi cung tu ah lungthin pe peng hna u sih. Luchin nih ralkap pakhat i a lu kha a huhphenh khawh bantuk in khamhnak kan i ruahchannak nih kan ruahnak kha a huhphenh khawh. Hi vawlei pekmi thil cu man a ngei lo ti kha kan hun hngalh. (Fil. 3:8) Ruahchannak nih lungdai tein le fek tein um peng awkah a kan bawmh. w23.06 11-12 ¶11-12

“Nu hrut” sawmnak a theimi hna nih mah hi an i thim khawh: A sawmnak kha kan cohlang lai maw asiloah kan al lai dah? Nupa sualnak tuah kan hrialnak a ruang ṭha a um. “Nu hrut” nih ‘firmi ti cu a thlummi’ in a langhter. (Ptb. 9:17) “Firmi ti” cu zeidah a si? Baibal nih aa ṭhiummi nuva hna nih nupa sinak an hmanmi kha ti thiang in a langhter. (Ptb. 5:15-18) Phung ning in aa ṭhiummi nuva hna cu pakhat le pakhat nupa sinak hmannak nawl an ngei. Asinain “firmi ti” he cun aa dang tuk. Mah nih i ṭhitum loin nupa sualnak tuah kha a chim duhmi a si kho men. A thli tein tuahmi, cu bantuk thil cu mifir pakhat nih thil a firmi bantuk a si. Mifir nih an tuahmi thil kha ahohmanh nih an hmu lo tiah an ruah caah “firmi ti” cu a thlummi bantuk a lo men lai. Jehovah nih zeizong vialte a hmuh dih caah mah cu anmah le anmah an i hlenmi a si. Jehovah mithmai ṭha kan sunghmi nakin a fak deuhmi thil zeihmanh a um lo. Cucaah mah ngaihchiat awk a simi sunghnak cu ‘a thlumnak’ zeihmanh a um lo.—1 Kor. 6:9, 10. w23.06 22 ¶7-9

Tipil na in hnuah lungtak tein thla ka cam lo asiloah a hlan bantuk in phungchim rianṭuannak ah kaa nuam ti lo tiah na ruah ahcun zeitin? Jehovah thiang thlarau na hmu ti lo tinak a si maw? Mitling lo na si caah na ruahnak cu aa thleng kho lengmang. Na lungthawhnak a tlau ahcun lamkaltu Paul hmuhtonnak kha ruat ṭhan. Jesuh kha i zohchunh awkah aa zuam. Asinain a caan ah a tuah awk a simi thil caah tuah duhnak lungthin a ngei lo ti kha a hngalh. Paul nih a caan ah zei bantuk ruahnak a ngeih hmanh ah a phungchim rianṭuannak kha liim awkah bia a khiah. Cu bantuk in nang zong na ruahnak cung lawng ah i hngat in biakhiak hlah. Tuah duhnak na ngeih lo hmanh ah a hmaanmi thil kha tuah awkah biakhiak. A hmaanmi thil kha na tuah peng ahcun a hnuah na ruahnak cu aa thleng kho.—1 Kor. 9:16. w24.03 11-12 ¶12-13

Kan unau pawl he hawikom kan si khawh nakhnga a caan kan hmanṭinak thawng in dawtnak kan langhter khawh ve. (2 Kor. 6:11-13) Khrihfabu i unau tampi cu hnulei sining a phunphun a ngeimi le pumpak sining a ngei ciomi an si. A ṭhami an sining cung ah lungthin kan peknak thawng in an cung ah dawtnak kan fehter khawh. Midang kha Jehovah nih a hmuh hna bantuk in hmuh ve hna awkah kan i zuam tikah kan dawt hna ti kha kan langhtermi a si. Harnak nganpi chung ah dawtnak cu a biapi tukmi a si lai. Harnak aa thawk tikah Jehovah nih zeitindah a kan huhphenh lai? Hlanlio Babilon doh a si lioah Jehovah nih a miphun pawl hitin lamhruainak a pekmi hna kong kha ruathmanh: “Ka mi hna, nan inn chung ah lut u law innka i kharkhumh u. Pathian thinhunnak a dih hlan tiang caan tawite chung cu i thup u.” (Isa. 26:20) Kannih zong harnak nganpi chung ah mah lamhruainak kha kan zulh a hau kho men. w23.07 6-7 ¶14-16

A tlarimi sinak ah min ṭha a hmumi si. Hitin i hal: ‘Mi nih a tlarimi, midang duhnak a zulmi le inkhawhnak a ngeimi in an ka hmu maw? Asiloah dingrep aa tlaih tukmi, a puarhrangmi le a lung a khongmi in dah an ka hmuh? Midang bia a ngai i aa tlak tikah an duhnak a zulmi dah ka si?’ A tlarimi kan si deuhdeuh tikah Jehovah le Jesuh kan i zohchunh deuhdeuhmi hna a si. Kan sining aa thlen tikah a tlarimi kan si a hau. Cu bantuk thlennak nih kan i ruahchan lomi buaibainak hna a chuahter khawh. Ruahlopi in a zual tukmi zawtnak hna kan ngei kho. Asiloah kan nunnak a harter khomi chawlehnak le ramkhel lei ruahlopi in aa thlennak hmun hna ah kan um kho. (Pct. 9:11) Pathian rian kan ṭuannak ah kan rian aa thlenmi zong kan caah hneksaknak a si kho. A tanglei thil pali hi kan tuah ahcun thil sining thar he aa tlak in thlennak kan tuah khawh lai: (1) thil sining taktak kha cohlang, (2) hmailei kong ah lungthin pe, (3) a ṭhatnaklei in hmuhnak ngeih awkah i zuam law (4) midang kha bawm hna. w23.07 21-22 ¶7-8

Profet Daniel cu Babilon mi nih Jerusalem he aa hlatnak Babilon khua ah thongtla pakhat in an kalpi lioah minote lawng a si rih. Asinain Babilon bawi pawl nih “lenglei” an zohnak lawng hmanh in Daniel kha an rak uar tuk. Daniel cu “a muisam in siseh, a pumrua in siseh” soisel awk zei hmanh a um lomi le thil a ti kho ngaimi chungkhar in a ṭhangmi a si caah a si. (1 Sam. 16:7) Cucaah Babilon mi nih siangpahrang inn ah rianṭuan ding in an rak cawnpiak. (Dan. 1:3, 4, 6) Jehovah nih Daniel a dawtmi cu Daniel nih aa thimmi a nunning ruang tu ah a si. Jehovah nih Noah le Job he a min a langhter lioah Daniel cu kum 20 hrawng lawng a si rih. Cucaah Jehovah nih mino Daniel kha kum tampi chung zumhfek tein amah a biami Noah le Job bantuk in miding pakhat in a rak ruah. (Gen. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; Ezek. 14:14) Jehovah nih Daniel kha a nunchung dihlak a dawt peng.—Dan. 10:11, 19. w23.08 2 ¶1-2

Inn cawk ding in bia na khiah tikah cawk na duhmi inn phun kha ṭha tein na dothlat ko lai. Baibal kan rel tik le kan hlathlai tik zong ah cutin kan tuah khawh. Khulrang tein na rel ahcun “Pathian bia cawnnak hmasa bik” a hrampi kong lawng kha na hngalh lai. (Heb. 5:12) Asinain na cawk dingmi inn ah na luh i ṭha tein na hlathlai bantuk in Baibal kha tam deuh in na hngalhthiam nakhnga ṭha tein na hlathlai a hau. Baibal hlathlai ning he aa tlaiin a ṭha tukmi lam pakhat cu Baibal kong pakhat le pakhat zeitindah aa pehtlaih ti hngalhthiam awkah i zuam kha a si. Zeidah na zumh ti lawng si loin zeicah na zumh ti zong kha hngalhthiam awkah i zuam. Baibal ṭha tein hngalhthiam awkah Baibal biatak kong kha ṭha tein kan hlathlai a hau. Lamkaltu Paul nih Khrihfa unau pawl kha biatak “a kauh ning le a sau ning le a san ning le a thuh ning” hngalhthiam awkah Baibal kha ṭha tein hlathlai awkah tha a pek hna. Mah lawng ah an zumhnak cu ‘hram aa bunh’ lai i a fek lai. (Efe. 3:14-19) Kannih zong cutin kan tuah ve a hau. w23.10 18 ¶1-3

Baibal ah lungsaunak ah zohchunhawk ṭha a simi hna kong tampi aa tel. An kong pawl hlathlai cu kan caah a ṭha. Tahchunhnak ah, David cu hmailei ah Israel siangpahrang si te ding in a ngakchiat lio tein chiti thuh a si. Asinain siangpahrang si awkah kum tampi chung a rak hngah. Simeon le Anna nih biakammi Messiah an hngah buin Jehovah kha zumhfek tein an rak biak. (Luka 2:25, 36-38) An kong na hlathlai tikah mah a tanglei biahalnak i a phi hi kawl: Lungsaunak langhter awkah zeinihdah a bawmh hna? A lung a sau caah zeitindah ṭhathnemhnak an hmuh? Zeitindah kaa zohchunh khawh hna? Cun a lung a sau lomi hna kong na hlathlainak thawng zong in ṭhathnemhnak na hmu kho. (1 Sam. 13:8-14) Hitin naa hal kho: ‘Zeinihdah lungsau loin a umter hna? An lung a sau lo caah zei thil ṭha lo dah an ton?’ w23.08 25 ¶15

Lamkaltu Peter cu zumhfekmi a si i zei ruang hmanh ah Jesuh hnu zulh loin a um lo. Tahchunhnak ah, voikhat cu a zultu pawl nih Jesuh chimmi kha an hngalthiam lo. (Johan 6:68) Cucaah mi tampi nih a fiantermi kong kha hngak loin a hnu zulh kha an rak ngol. Asinain Peter nih cun a rak ngol lo. Zumhfek tein a um i “zungzal nunnak bia a ngeitu” cu Jesuh lawng a si tiah a ti. Jesuh nih Peter le a dang zultu pawl nih an ka hlawt lai ti kha a hngalh. Asinain Jesuh nih Peter cu a kir ṭhan lai i zumhfek tein a um lai ti a zumhnak kong kha a chim. (Luka 22:31, 32) Jesuh nih “thlarau nih cun a duh ko, sihmanhsehlaw titsa cu a thazaang a tlawm” ti kha a hngalhthiam. (Mar. 14:38) Cucaah Peter nih amah cu ka hngal lo tiah aa pheh hnu hmanh ah Jesuh cu a cung ah a lung a rak dong lo. A thawh ṭhan hnu zong ah Peter amah lawng a um lioah a sinah a rak i langhter. (Mar. 16:7; Luka 24:34; 1 Kor. 15:5) A tuahmi ruang ah a ngaih a chia tukmi Peter cu zeitluk in dah thazaang a ngeih lai. w23.09 22 ¶9-10

Pathian nih amah a zummi hna cu an sualnak kha a ngaihthiam hna asiloah a khuhpiak hna. An sualnak kha tling tein a ngaihthiam hna i aa cinken ti lo. (Salm 32:1, 2) An zumhnak ruang ah sualnak a ngei lomi le a dingmi in a hmuh hna. Abraham, David le a dang zumhfekmi hna cu miding tiah auh an si ko nain mitlinglo le misual an si rih. Asinain an zumhnak ruang ah Pathian nih sualnak a ngei lomi in a hmuh hna. A hleiin Pathian a bia lomi hna he tahchunh tikah sualnak a ngei lomi an si kha a lang khun. (Efe. 2:12) Pathian hawi si awkah zumhnak cu a biapi bikmi a si ti kha lamkaltu Paul nih a cakuat ah fiang tein a langhter. Abraham le David cu Pathian an zumh caah Pathian hawile sinak caanṭha an hmu. Kannih zong kan zumhnak ruang ah Pathian hawikom kan si kho ve. w23.12 3 ¶6-7

Tuchan ah Khrihfa dihlak nih an caan, an thazaang le an ngeihchiah hmang in Jehovah biak khawhnak tinvo sung an hmu. A ṭha bikmi kan peknak thawng in Jehovah biak khawhnak tinvo sung kan sunsak kha kan langhter khawh. Lamkaltu Paul nih Jehovah biaknak ah kan tuah peng awk a simi thil kong kha a langhter. (Heb. 10:22-25) Mah ah Jehovah sinah thlacamnak, kan i ruahchanmi kong midang sinah chimnak, Khrihfabu he hmunkhat ah i pumhṭinak le “Bawipa [Jehovah] ni cu a nai deuh chin lengmang ti kha kan hngalh caah” pakhat le pakhat tha i peknak aa tel. Biathlam cauk a donghnaklei ah Jehovah vancungmi pakhat nih “Pathian tu bia ko” tiah voihnih tiang a ti. (Biat. 19:10; 22:9) Jehovah i a nganmi thlaraulei biakinn le a liannganmi kan Pathian biak khawhnak tinvo sung sunsaknak kong he aa tlaiin kan hlathlaimi kong kha zeitikhmanh ah philh hna hlah u sih. w23.10 29 ¶17-18

Kan dihlak in ‘pakhat le pakhat i dawt peng’ kan duh. (Asinain Jesuh nih mi cu “an dawtnak kha a kik lai” tiah ralrin a kan pekmi i cinken cu a biapi tukmi a si. (Matt. 24:12) Jesuh nih a zultu tam deuh cu an dawtnak a kik lai tiah a ti lo. Asinain dawtnak a kikmi hi vawlei lungput nih a kan iap nakhnga lo kan i ralrin a hau. Kan unau pawl kan daw peng hna maw, daw peng hna lo ti hngalh awkah zeinihdah a kan bawmh lai? Lamkhat cu kan nunnak ah thil sining cheukhat zeitindah kan lehrulh ti i dothlat kha a si. (2 Kor. 8:8) Cu bantuk thil sining lak ah pakhat kong kha lamkaltu Peter nih hitin a langhter: “Zei dang vialte nakin pakhat le pakhat lungtak tein i daw u, zeicahtiah dawtnak nih cun sualnak tampi kha a khuh khawh.” (1 Pet. 4:8) Cucaah unau pawl nih kan lung a kan fahtermi thil an tuah asiloah an chim tikah an cung ah kan dawtnak a fek maw, fek lo ti kha kan lehrulh ning nih a langhter lai. w23.11 10-11 ¶12-13

Unau kip cung ah si loin Khrihfabu i unau cheukhat cung lawng ah dawtnak kan langhter ahcun Jesuh nawlbia kan zul kho lo tinak a si. Midang nakin kan dawt deuhmi hna an ummi cu a palh lo, Jesuh zong cutin a rak si ve. (Johan 13:23; 20:2) Asinain kan chungkharmi an si caah unau vialte ‘dawt hna’ awkah i zuam u tiah lamkaltu Peter nih ralrin a kan pek. (1 Pet. 2:17) Peter nih pakhat le pakhat ‘lungtak tein i daw u’ tiah tha a kan pek. (1 Pet. 1:22) A hnuhmai bia ning in a cung ah dawtnak langhter awkah kan i harh hmanh ah mi pakhat cung ah dawtnak langhter awkah i zuam kha a chim duhmi a si. Tahchunhnak ah, unau pakhat nih kan thin a kan hunter asiloah kan lung a fahter ah tah zeitin? A hmasa ahcun a cung ah dawtnak langhter canah a kan pehtlaih ning in pehtlaih ve kan duh men lai. Asinain Peter nih Jesuh sinin Pathian nih teirul cham a duh lo ti kha a cawn. (Johan 18:10, 11) Peter nih hitin a ti: “Ṭhatlonak kha ṭhatlonak in lehrul hlah u, volhpamhnak kha volhpamhnak in lehrul fawn hlah u; thluachuah peknak tu in lehrul hna u.” (1 Pet. 3:9) Lungtak tein dawtnak kan ngeih ahcun zaangfahnak le zawnruahnak kan langhter khawh lai. w23.09 28-29 ¶9-11

Ngakchia pawl an ṭhan a fawi ning kan hmuh tikah kan khuaruah a har men lai. Amah te in a ṭhang colhmi an lo. Asinain Khrihfa nutling, patling sinak tu cu amah tein a ṭhang kho lo. (1 Kor. 13:11; Heb. 6:1) Mah hmuitinh phanh awkah Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak kan ngeih a hau. Cun a lung a lawmhtermi ziaza ṭha hna ngeih ding in kan i zuam tik, hman awk a tlakmi thiamnak kan cawn tik le hmailei ah kan rian ca kan i timhtuah tikah a thiang thlarau bawmhnak zong kan herh. (Ptb. 1:5) Jehovah nih minung kha nu le pa tiin a kan ser. (Gen. 1:27) Pa le nu cu kan pum lawng si loin a dang kan i lawh lonak zong tampi a um. Tahchunhnak ah, Jehovah nih nu le pa kha rian dang veve a pek hna. Cucaah pek an simi rian an ṭuan khawh nakhnga sining le thiamnak an ngeih a hau.—Gen. 2:18. w23.12 18 ¶1-2

Jesuh nih midang nih a Pa min kha hmang hna seh ti a duh maw? A duh tuk. Judah biaknaklei hruaitu cheukhat nih Pathian min chim cu upatnak ngeih lo a si tiah an rak ruah. Asinain Jesuh nih cu bantuk phunglam ruang ah a Pa min kha thangṭhat loin a um lo. Geresin ram i khuavang a ngeimi pa a damter lio kong kha ruathmanh. Mi nih an ṭih tuk caah Jesuh kha mah hmun in chuah awkah an nawl i Jesuh cu a chuak. (Mar. 5:16, 17) Asinain Jesuh nih mah hmun ah a ummi hna kha Jehovah min hngalhter a duh hna. Cucaah mah mipa kha midang sinah a damter ning kong he aa tlaiin Jesuh tuahmi ti si loin Jehovah tuahmi a si tiah chim awkah a fial. (Mar. 5:19) Tuchan zong ah Jesuh nih a Pa min kha vawleicung ah a ummi mi kip sinah hngalhter hna seh ti a kan duh. (Matt. 24:14; 28:20) Cutin kan tuah tikah kan Siangpahrang Jesuh lung kha kan lawmhter. w24.02 10 ¶10

Hi ni hmanung bik caan chung ah Jehovah bupi chungtel kan si khawhmi cu thluachuah taktak a si. Vawlei thil sining cu a chia chin ko nain Jehovah nih a lung aa rualmi thlaraulei unau pawl kha a kan pek. (Salm 133:1) Cun a nuammi chungkhar kan ngeih khawh nakhnga zong a kan bawmh. (Efe. 5:33–6:1) Lungdaihnak kan ngeih nakhnga a herhmi fimnak zong a kan pek. Zumhfek tein Jehovah kan biak khawh peng nakhnga fakpi in kan i zuam a hau. Zeicah? Midang tlinlonak ruang ah a caan ah kan thin a hun khawh caah a si. Cun palhnak kan tuah tik, a hleiin mah palhnak kha atu le atu kan tuah ṭhan tik zong ah kan lung a dong kho men. (1) Unau pakhatkhat nih kan thin a kan hunter tik, (2) kan innchunghawi nih kan lung a kan fahter tik le (3) kanmah le kanmah cung ah kan lung a dongh tikah Jehovah rian ṭuan peng awkah kan i zuam a hau. w24.03 14 ¶1-2

Jehovah rian tam deuh in ṭuan awkah bia a khiakmi unau pawl i an hmuhtonnak kha na theih lengmang ko lai. Pennak Kong Chimtu Hna caah Tinṭan an kaimi asiloah a herh deuhnak hmun ah an i ṭhialmi hna a si kho men. Na sining nih a pek ahcun na ca zong ah mah cu a ṭha tukmi hmuitinh a si ve lai. Jehovah miphun pawl nih an phungchim rianṭuannak kha kauhter an duh. (Lam. 16:9) Asinain a tu ah cutin na tuah khawh lo ah tah zeitin? Cutin a tuah khomi hna nakin ka nauta deuh tiah ruat hlah. A biapimi cu inkhawhnak ngeih peng kha a si. (Matt. 10:22) Na sining nih a pekmi ning in tuah khawh awkah naa zuam tikah Jehovah cu aa lawm tuk ti kha philhhlah. Mah cu tipil na in hnuah Jesuh hnu na zulh peng ti na langhtermi a si.—Salm 26:1. w24.03 10 ¶11

Vancung kan Pa nih nan sualnak nan i ngaihchih ahcun kaan ngaihthiam hna lai tiah bia a kan kamh. (Salm 86:5) Cucaah kan rak tuahmi sualnak ruang ah kan i ngaihchih ahcun Jehovah nih a chim bantuk in a kan ngaihthiam lai ti kha kan zumh khawh. Jehovah cu a tlarimi a si ti kha i cinken. Kan tuah kho lo leng in a kan hal bal lo. Kan si khawh chung in a caah kan tuahmi paoh kha a sunsak. Lungthin dihlak in Jehovah rian a ṭuanmi Baibal ah an kong ṭialmi hna kong zong kha ruathmanh. Tahchunhnak ah, lamkaltu Paul kong kha ruathmanh. Kum tampi chung fakpi in rian aa zuam, meng thong tampi tiang khual a tlawng i khrihfabu tampi a rak dirh. Asinain a sining aa thleng i a hlan bantuk in phungchim rian a ṭuan khawh ti lo tikah Pathian cu a cung ah a lung a tling ti lo tinak a si maw? A si lo. A tuah khawhmi kha a tuah peng caah Jehovah nih thluachuah a pek. (Lam. 28:30, 31) Cu bantuk in Jehovah kan pek khawhmi cu a caan ah aa thleng kho men. Asinain Jehovah caah a biapimi cu kan lungput kha a si. w24.03 27 ¶7, 9

Jehovah sinah amah theng thla a camnak thawngin Jesuh nih a zultu pawl caah zohchunhawk ṭha a chiah. Phungchim rian a ṭuan chungah atu le atu thla a rak cam. A pawngkam ah mi an tam tuk i a rian zong a tam tuk tawn caah thlacam dingin a caan a rak pek. (Mar. 6:31, 45, 46) Cun amah lawng tein thla a cam khawh nakhnga zingka tuan tein a tho. Voikhat cu a biapimi biakhiahnak a tuah hlanah zan khuadei thla a rak cam. (Luka 6:12, 13) Vawleicung a rian lakah a har bikmi zuamcawhnak a liim hlante i a thih lai zan zongah atu le atu thla a rak cam. (Matt. 26:39, 42, 44) Jesuh nunning nih zeitluk in kan rian a tam tuk hmanhah thlacam awkah a caan pek a hau ti kha a kan cawnpiak. Jesuh bantukin thlacam awkah a caan pek kan hau ve kho men. Thlacam awkah zingka tuan tein kan tho kho asiloah zan ah tlai deuh tiang kan ṭhu kho. Cutin kan tuah tikah mah a sunglawi tukmi laksawng kan sunsak kha Jehovah sinah kan langhtermi a si. w23.05 3 ¶4-5

A cunglei Baibal caang ah langhtermi “toih” timi biafang kha zohhmanh hna u sih. Baibal cherhchanhmi cauk pakhat ah mah biafang kha “tiva bantuk in kan cung ah a luang” tiah a ti. Mah nih chiti thuhmi pawl Jehovah nih zeitluk in dah a dawt hna ti kha a langhter. Chiti thuhmi hna nih ‘Pathian nih a kan dawt’ ti kha an hngalh. (Judas 1) Lamkaltu Johan nih mah ca a ṭial lioah an intuarnak kha hitin a langhter: “Pathian nih zeitluk in dah a kan dawt hi ruat hmanh u! A kan dawtnak kha a ngan tuk caah Pathian fa tiah ti kan si.” (1 Johan 3:1) Jehovah nih chiti thuhmi lawng maw a dawt hna? A si lo, kan dihlak in a kan dawt. Jehovah nih a kan dawt ti a langhtermi a ngan bikmi thil cu zeidah a si? Tlanhnak man a si. Mah cu vawleicung ah a ngan bikmi dawtnak langhternak a si.—Johan 3:16; Rom 5:8. w24.01 28 ¶9-10

Mah Baibal caang ah David nih ṭihnak a tei khawhnak a ruang kha a langhter. A nunnak ah ṭih a nungmi thil a tong ko nain Jehovah nih a tuahpiak dingmi kong a ruahmi kha a si. David nih a caante ah Jehovah nih a ka khamh lai ti kha a hngalh. Mah leng ah Jehovah nih David cu a hun changtu Israel siangpahrang a si lai tiah a thanh cang. (1 Sam. 16:1, 13) Cucaah David nih Jehovah biakam cu a tling dih lai ti kha a zumh. Jehovah nih zeidah tuahpiak ding in bia aan kamh? Buaibainak vialte in a kan huhphenh lai tiah kan i ruahchan lo. Asinain hi vawlei ṭha lo ah kan tonmi zei bantuk harnak paoh kha a ra laimi vawlei thar ahcun Jehovah nih a kan hlohpiak dih cang lai. (Isa. 25:7-9) A kan Sertu cu mithi thawhter khawhnak, damter khawhnak le ralchanhtu vialte hrawh khawhnak ṭhawnnak a ngei.—1 Johan 4:4. w24.01 6 ¶12-13

Naa pumpeknak le tipil na innnak kong kha ruat ṭhan. Cutin na tuahmi cu Jehovah lei ah ṭan na duh caah a si. Biatak ka hmuh cang timi zumhnak ngeih awkah zeinihdah aan bawmh timi kong kha ruat ṭhan. Jehovah kha na hun hngalh i vancung na Pa in na hun dawt i na upat tuk. Na zumhnak cu a hun fek i mah nih i ngaihchih awkah aan forh. Jehovah huatmi thil kha na tuah ti lo i a duhmi thil kha na hun tuah. Pathian nih aan ngaihthiam ti na theih tikah naa nuam tuk. (Salm 32:2) Khrihfabu pumhnak ah na hun i pum i na theihmi kong kha midang sinah na hun chim. A pum aa pemi Khrihfa pakhat in atu ah nunnak lam ah na kal i a ṭha bikmi thil tuah awkah naa zuam peng. Jehovah kha naa bochan i a nawlbia kha na ngaih ahcun fek tein na um kho lai. w23.07 17 ¶14; 19 ¶19

Naa pumpeknak kong ruah ṭhannak nih zei bantuk lemsoinak paoh kha doh awkah aan bawmh lai. Tahchunhnak ah, innchunghawi a ngei cangmi pakhat he duh dengdeng in na um lai maw? Na um hrimhrim lai lo. Jehovah sinah cutin ka tuah bal lai lo tiah bia naa kam cang. Aa tlak lomi duhnak kha na hloh ahcun a hnuah a hram phawi a hau ti lai lo. “Miṭha lo hna lam” kha na “kaltak” khawh lai. (Ptb. 4:14, 15) Jesuh kong ruahnak nih a kan bawmh khawh. Jesuh nih a Pa lunglawmhter awkah bia a khiah. Jesuh bantuk in a sin ah na pum naa pekmi Pathian, a lung a lawmhter lomi thil vialte kha hlangfang tein hrial colh awkah biakhiak. (Matt. 4:10; Johan 8:29) Harnak asiloah lemsoinak hna cu Jesuh hnu “zulh” na duh peng ti langhternak caanṭha an si. Jehovah nih Jesuh hnu zulh peng ding in aan bawmh lai ti kha na zumh khawh. w24.03 9-10 ¶8-10