Sunhsaknak Lungput Na Ngeihmi Kha Zeitikhmanh Aa Tlauter Hlah
“Maw Pathian, na ruahnak cu ka caah zeitluk in dah hngalh a har [“a sun,” NW] na ruahnak cu a tam tuk ah a dongh in a dong kho lo.”—SALM 139:17.
1, 2. Zeiruangah Pathian Bia cu kan sunsak awk a si i salm caṭialtu pa nih a sunsaknak kha zeitindah a rak langhter?
THINLUNG a cawlcanghter ngaimi hmuhnak pakhat a si. Jerusalem i Jehovah biakinn an remhṭhan lio ah Tlangbawi Ngan Hilkiah nih “Moses sinin pekmi BAWIPA phungbia cauk” kha a rak hmuh. A luan cia kum 800 tluk ah ṭialmi ahrampi Baibal cauk si dawh a si! Pathian a ṭihmi Siangpahrang Josiah sinah mah phungbia cauk a phanh tikah zeitindah a lungthin a um lai kha na mitthlam ah na cuanter kho maw? A si, siangpahrang nih mah cauk kha a rak sunhsak tuk caah cazin ṭialtu Safan kha thangpi in a rak relter colh.—2 Chanrelnak 34:14-18.
2 Nihin ah, Pathian Bia cu a ukning in siseh, a cheuchum in siseh minung nuai thong tampi nih an rel khawh cang. Mah nih Cathiang man ngeihnak kha a ṭhum maw? A ṭhum lo! A ngai tein, Cathiang chungah Cungnung bik i ruahnak hna a um i kan caah ṭial an si. (2 Timote 3:16) Pathian Bia he aa tlai in Salm caṭialtu David nih a lungthin chung ummi kha hitihin a rak ṭial: “Maw Pathian na ruahnak cu ka caah zeitluk in dah hngalh a har [“a sun,” NW] na ruahnak cu a tam tuk ah a dongh in a dong kho lo.”—Salm 139:17.
3. David cu thlarau lei duhnak a ngei tukmi a si kha zei nih dah a langhter?
3 Jehovah, a Bia le a hmaanmi biaknak he aa tlaimi timhtuahnak hna ah David nih a ngeihmi sunsaknak cu zeitikhmanh ah a rak ṭhum lo. Aa dawh ngaimi salm cauk tampi chungah David nih a lungthin chung ummi kha a rak ṭial. Tahchunhnak ah, Salm 27:4 ah hitin a rak ṭial: “BAWIPA cu thil pakhat ka hal, ka duhmi thil cu pakhat lawnglawng a si ko: cucu ka nun chung vialte BAWIPA inn chung i um le a ṭhatnak kha khuaruahhar [“sunsaknak lungthin,” NW] in zoh le amah kha lam ka hruai tuah ti in hal cu a si.” A hramthawk Hebru Baibal ah “sunsaknak lungthin in zoh” tiah a hmanmi biafang cu thukpi in ruah, virhkhoih, duhnak le khuaruahharnak in zoh ti sullam a ngei. David cu thlarau lei duhnak a ngei tukmi a si ti cu a fiang. Jehovah i thlarau lei timhtuahpiakmi kha biatak tein a sunsak i Pathian chimmi thlarau lei biatak kha a pelte hmanh ngan loin a rak duh. Sunsaknak ah a ngeihmi zohchunhawk cu i cawn awk tlak a si.—Salm 19:7-11.
Baibal Biatak Hngalhnak Tinvo Na Hmuhmi kha Sunsak
4. Jesuh cu “thiang thlarau nih lawmhnak in a khahter” cu zeiruangah a si?
4 Pathian Bia thukpi in hngalh cu a fim ngaingaimi sinak asiloah porhlawtnak a chuahtermi vawlei fimthiamnak ngeih ah hin aa hngat lo. Jehovah i velngeihnak cungah aa hngatmi a si. Thlarau lei an chambaunak aa hngalmi toidormi, lungthin ṭha a ngeimi hna nih mah cucu an hmuh. (Matthai 5:3; 1 Johan 5:20) Mitling lomi cheukhat vancung ah an min ṭial a si kha Jesuh nih a ruah tikah “thiang thlarau nih lawmhnak in a khahter i ‘Maw ka Pa, Van Bawi le Vawlei Bawi a simi, a fimmi le a thiammi hna sinin na rak thuhmi kha fimnak le thiamnak a ngei lomi hna sinah na langhter caah hin nangmah cu kan lawmh’” tiah a rak ti.—Luka 10:17-21.
5. Jesuh zultu pawl nih hngalhnak tinvo an hmuhmi Pennak he aa tlaimi biatak kha zeiruangah sawhsawh in an rak ruah lo?
5 Lungtak tein thla a cam dih hnu ah Jesuh cu a zultu hna lei ah khan a hei i mer i “Nan hmuhmi thil nan hmuh caah hin zeitluk in dah nan caah lunglawmh awk a si. Zeicahtiah fiang tein kan chimh hna, profet tampi hna le siangpahrang hna nih nan hmuhmi hi hmuh an duh ko nain an hmu kho lo, theih an duh ko nain an thei kho lo” tiah a ti hna. A si, Jesuh nih zumhawktlak a zultu pawl kha a sunglawimi pennak biatak hngalhnak nawl an hmuhmi kha sawhsawh ah ruah lo dingin tha a rak pek hna. Hi biatak cu chan hmasa i Pathian salle pawl sinah phuan a rak si lo. Cun Jesuh chan i “a fimmi le a thiammi hna” zong nih an rak hngal lo!—Luka 10:23, 24.
6, 7. (a) Pathian he aa tlaimi biatak sunsak awkah zei a ruang hna dah a um? (b) Nihin ah a hmaanmi biaknak le a hmaan lomi biaknak an i dannak zeidah hmuh a si?
6 Kan chan ah, Pathian biatak sunsak awk a ruang tam deuh a um. Zeicahtiah Jehovah nih “zumhawk a tlakmi le a fimmi sal” hmangin a Bia kha thuk deuh chinchin in a kan hngalhter. (Matthai 24:45; Daniel 12:10) Donghnak caan he aa tlai in profet Daniel nih hitin a rak ṭial: ‘Mi tampi cu hi bia an relnak thawngin a hmaanmi hngalhnak tampi an hmuh lai.’ (Daniel 12:4, NW) Nihin ah Pathian kong hngalhnak cu ‘a tam’ chin lengmang i Jehovah salle nih thlarau rawl duhdim in an hmuh ti cu na cohlang ko lo maw?
7 Pathian mi hna thlarau lei an rumnak le a hmaan lomi biaknak an i tuaitamnak kha fiangfai tein thleidan khawh a si! A phichuak ah, mi tampi cu a hmaan lomi biaknak cungah an lung a rawk i a hmaanmi biaknak lei ah an i mer. Annih cu “[a hmaan lomi biaknak] sualnak a tuahmi ah khan i tel . . . dantatnak a hmuh ding zong kha i hrawm” a duh lomi tuu bantuk an si. Jehovah le a salle pawl nih mah bantuk mi pawl kha a hmaanmi Khrihfa bu chungah an sawm hna.—Biathlam 18:2-4; 22:17.
Sunsaknak A Ngeimi hna Cu Pathian sinah An I Pum
8, 9. Haggai 2:7 bia cu nihin ah zeitindah a tlin?
8 Jehovah nih thlarau lei biakinn he aa tlai in hitihin a rak chimchung: “Miphun vialte hna chawhlawn cu hika ah hin an ra lai i hi inn cu sunparnak in ka khahter lai.” (Haggai 2:7) Khuaruahhar in a ṭhami hi profet bia cu Pathian mi a tangmi hna nih Jerusalem biakinn an rak sak ṭhan lio Haggai chan ah voikhat a rak tling. Nihin ah, Haggai bia cu Jehovah i a liannganmi thlarau lei biakinn he aa tlai in a tling ṭhan nolh lai.
9 Pathian kha “thlarau le biatak in” biak awkah mi nuai tampi an i pum cang i cun “miphung vialte hna chawhlawn” a simi hna cu kum fate a singsing in an lut peng. (Johan 4:23, 24) Tahchunhnak ah, 2006 kum rianṭuannak i vawlei cung pumpi report ah 284,327 hna cu Jehovah sin an i pumpek langhternak ah tipil an ing. Buaktlak in nikhat ah mithar 680 lengmang an si. Biatak an tlaihchan i Pennak thawngthanhtu in Jehovah rianṭuan an duhnak nih annih cu Pathian nih a hnuh taktak hna ti kha a fianter.—Johan 6:44, 65.
10, 11. Mi nih Baibal biatak an sunsaknak zeitindah an langhter timi hmuhtonnak pakhat in chim.
10 Thinlung ṭha a ngeimi mi tampi cu ‘miṭha kha miṭhalo sinin Pathian rian a ṭuanmi kha a ṭuan lomi sinin an thleidan khawh’ hna caah biatak lei ah hnuh an si. (Malakhi 3:18) Wayne le Virginia nuva hna hmuhtonnak hi ruat hmanh. Annih cu Protestant church ah an i pum nain biahalnak tampi i a lehnak kha an hmu lo. Raldohnak kha an huat i biaknak hruaitu pawl nih ralkap le an hriamnam hna thluachuah an pekmi kha an hmuh tikah an lung a tuaitam i hna a hnawh. Virginia cu kum tampi chung Sunday school ah sayama a ṭuan nain an nuva in an hung tar tikah church i mi dang pawl nih zei a kan rel lo tiah an rak tuar. Hitin an rak chim: “Ahohmanh a kan leng lo i thlarau lei kan sining zei a lawh kha hngalh duhnak an ngei lo. Church nih a duhmi cu kan tangka lawng a si. Kan lung a rawk tuk.” An church nih nu le nu, pa le pa nuva in umṭi kha a hun awnh tikah an lung a rawk chinchin.
11 Cu caan chungah, Wayne le Virninia i an tunu le a hnu ah an fanu cu Jehovah Hngaltu an hung si. Mah ruangah Wayne le Virninia cu a hmasa ah an lung a ṭha lo nain a hnu ah an lungthin aa thleng i Baibal cawnnak kha an cohlan. Wayne nih hitihin a chim: “Thlathum chung i Baibal kong kan hngalhmi cu a luan cia kum 70 chung i kan rak hngalhmi nakin a tam deuh! Pathian min Jehovah a si ti kha kan rak thei bal lo, Pathian Pennak le vawlei Paradis kong zong kan rak hngal lo.” Tlawmpal hnu ah lungput hmaan a ngeimi mah nuva hna cu Khrihfa pumhnak ah pumh hram an i thawk i lohmun rianṭuannak ah an rak i tel. “Mi vialte kha biatak kong chimh kan duh hna,” tiah Virginia nih a ti. An pahnih in kum 80 leng kai an si i 2005 kum ah tipil an rak ing. “A hmaanmi Khrihfa bu kha kan hmuh cang” tiah an ti.
“Thilṭha Phun Zakip Tuah Khawh Awkah Thilthuam” Timhpiakmi kha Sunsak
12. Jehovah nih a salle caah zeidah a timh zungzal i ṭhathnemnak hmuh awkah zeidah kan tuah lai?
12 Jehovah nih a salle pawl kha a duhnak tuah awkah a zungzal in a bawmh hna. Tahchunhnak ah, Noah nih a hmasa bik ah timhmi lawng saknak kha zeitin sak ding a si timi a fiang i a tling khitkhetmi lamhruainak a rak hmuh! Cu ning cun a rak si. Zeiruangah? Noah nih khan, “Pathian nih a fialmi vialte cu a tuah dih” caah a si. (Genesis 6:14-22) Nihin zong ah Jehovah nih a salle pawl kha a duhnak tuah awkah tling tein a timhpiak hna. A biapi bik a simi kan rian cu dirh a si cangmi Pathian Pennak kong thawng ṭha chim le thinlung ṭha a ngeimi hna Jesuh Khrih zultu si dingin bawmh a si. Noah bantuk kan si ahcun kan hlawhtlinnak cu nawlngaihnak ah aa hngat. A Bia le a bupi hmangin Jehovah nih a kan timhpiakmi lamhruainak nawlngai tein kan zulh lai.—Matthai 24:14; 28:19, 20.
13. Zei lam hna in dah Jehovah nih a kan cawnpiak?
13 Kan rianṭuannak hlawh a tlin nakhnga a biapi bik kan hriamnam a simi Pathian Bia kha “hmaan tein” hman thiam awkah kan cawn lai. Zeicahtiah Pathian Bia cu “biatak cawnpiaknak caah le palhnak cawnpiaknak alnak caah le palhmi remhnak caah le ding tein nunnak ding cawnpiaknak caah a ṭhahnemmi a si” i “Pathian rianṭuantu a simi cu zeizong zeizong ah tlamtlingmi a si awk le thi ṭha phun zakip tuah khawh awkah thilthuam tling tein a ngeimi a si awk a si” caah a si. (2 Timote 2:15; 3:16, 17) Kum zabu pakhatnak bantukin Jehovah nih Khrihfa bu kha hmangin man khiah khawh lomi cawnpiaknak hna a kan pek. Lohmun rianṭuannak ah bawmhnak hmu dingin nihin vawlei pumpi i Khrihfa bu 99,770 ah Theocratic Rianṭuannak Sianginn le Rianṭuan Pumhnak hna kha zarh fate a kan tuahpiak. Hmaan tein i pumhnak le hngalhmi ningin nunnak in cu a biapimi pumhnak hna na sunsak kha na langhter maw?—Hebru 10:24, 25.
14. Jehovah salle hna nih Pathian rianṭuannak tinvo an hmuhmi an sunsaknak kha zeitindah an langhter? (Cahmai 12-15 i cazin kha telter)
14 Vawlei cung pumpi ah a nuai in a simi Pathian mi hna nih anmah thengte phungchim rianṭuannak ah thazang chuah in an i telnak in an hmuhmi cawnpiaknak an sunsak kha an langhter. Tahchunhnak ah, 2006 kum rianṭuannak ah Pennak thawngthanhtu 6,741,444 nih inn i Baibal cawnpiaknak 6,286,618 an tuahmi i tel in rianṭuannak i zei bantuk phun paoh caah suimilam 1,333,966,199 an hman. Hi hna cu vawlei pumpi report ah aa telmi thazang petu a kong tete hna lak i cheukhat lawng a si. Kum zabu pakhatnak i kan unau hna cu an caan lio i phungchim rianṭuannak a kauhnak kong theihternak in thazang tampi an hmuh bantukin zaangfahnak in vawlei cung pumpi report kha ṭha tein zoh law mah in khan thazang i lak.—Lamkaltu 1:15; 2:5-11, 41, 47; 4:4; 6:7.
15. Jehovah rian thinlung dihlak in ṭuannak he aa tlai in zeiruangah kan lung a dongh awk a si lo?
15 Kum fate Pathian sinah a kaimi thangṭhat au thawng nih Jehovah hngalhnak le a tehte sinak tinvo an hmuhmi kha Jehovah salle nih an sunsak ti kha a langhter. (Isaiah 43:10) Kum upami, a zaw a fakmi le a derthawmmi unau nu unau pa hna i an pekmi thangṭhat raithawinak cu nuhmeinu i phaisa sen he tahchunh khawh a si. Asinain an lungthin dihlak le an si khawh tawk in Pathian rian a ṭuanmi hna kha Jehovah le a Fapa nih an sunsak taktak ti kha kan philh awk a si lo.—Luka 21:1-4; Galati 6:4.
16. Anaite caan chungah Pathian nih zei cawnpiaknak hriamnam hna dah a kan timhtuahpiak?
16 Jehovah nih a bupi hmangin phungchim rianṭuannak caah a kan cawnpiak lengah a ṭha tukmi cawnpiaknak hriamnam hna kha a kan timhlamhpiak. Mah hna cu naite kum sawm bu chungah chuahmi Zungzal Nunnak ah A Hruaimi Hngalhnak le naite ah chuahmi, Baibal Cawnpiakmi Taktak Cu Zeidah A Si? timi cauk hna an si. Hi timhlamhpiakmi a sunsak taktak mi hna nih cun mah khakha phungchimnak rian ah ṭha tein an hman.
Baibal Cawnpiakmi Cauk kha Ṭha tein Hmang
17, 18. (a) Na phungchimnak ah Baibal Cawnpiakmi cauk chung i zei kong kha dah a hlei in langhter na duh? (b) Baibal Cawnpiakmi cauk he aa tlai in khualtlawng rianṭuantu pakhat nih zeidah a rak hmuh?
17 Ṭhen 19 a um lengah a dikthliar in ṭialmi thlaihhlei aa tel chihmi, fiangte le hngalh fawimi bia in ṭialmi Baibal Cawnpiakmi Taktak Cu Zeidah A Si? timi cauk cu phungchim rianṭuannak caah man a ngei ngaingai. Tahchunhnak ah, ṭhen 12 nak ah “Pathian Lung A Tongmi Lam In Nunnak” timi kong kha a fianter. Mah kong nih mi tampi nih an rak tuaktan bal lomi le an rak ruah bal lomi Pathian hawi zeitindah si khawh a si kha a cawngmi kha a hngalhter hna. (Jeim 2:23) Hi Baibal cawnpiaknak bawmtu thil he aa tlai in zeitindah an lehrulh?
18 Australia ram i khualtlawng rianṭuantu pakhat nih Baibal Cawnpiakmi cauk nih “innngeitu pawl he biaruahnak tuah awkah fawite in a lemsoi khawh colh hna” tiah a rak ṭial. Mah cauk cu hman a fawi caah “Pennak thawngthanhtu tampi kha mah le mah zumhnak ngeih awkah thazang thar a pek hna i phungchim rianṭuannak ah an lung a lawmhter. Mah cauk kha a cheukhat nih suitlang tiah an auh cu khuaruahhar awk a si lo” tiah a ti nolh.
19-21. Baibal Cawnpiakmi cauk man a ngeih a langhtermi hmuhtonnak cheukhat kha chim.
19 Guyana ram i minu pakhat nih a innka hram i a phanmi hmaikal unau pa kha “Pathian thlahmi na si” tiah a ti. Mah nu i a va nih amah le a fale pahnih kha naite ah khan a kaltak hna. Hmaikal unau pa nih Baibal Cawnpiakmi cauk ṭhen 1 nak kha a kau i “Dinlonak Kan Tonmi Hi Pathian Nih Zeitindah A Hmuh?” timi biatlangte tang i catlang bu 11 nak kha thangpi in a relpiak. Unau pa nih hitin a chim: “Cu chung i a kong hna nih a lungthin kha fakpi in a suk. A dir i a dawr hnulei ah a kal i nguingui thlak in a ṭap.” Mah minu nih cuka hmun i a ummi unau nu pakhat he hmaan tein Baibal cawn ding kha a cohlan i a ṭhangcho chin lengmang.
20 Spain ram ah a ummi Jose cu mawṭaw khawnden sualnak pakhat ruangah a nupi nih a thihtak. Ritnak sivai hmannak in lung daihnak a kawl i thinlung lei siibawi te zong bawmhnak a hal hna. Asinain, annih nih Jose hna a hnawh bikmi “Ka nupi thi dingin Pathian nih zeiruangah nawl a awnh?” timi biahalnak kha an let kho lo. Nikhat cu Jose le company i a rianṭuan ṭi hawi Francesc he an i tong. Francesc nih Baibal Cawnpiakmi cauk i ṭhen 11 nak “Zeicah Pathian nih Sifah Harnak Hi Umnak Nawl A Awnh?” tiah biatlang bunhmi kong kha i ruah awkah ruahnak a cheuh. Baibal fianternak hna le siangngakchia bianabia nih Jose kha a lung a suk tuk. Lungtho ngai in Baibal cawnnak kha a thawk i peng civui ah aa pum cang, cun atu a umnak hmun Kingdom Hall i pumhnak hna ah aa pum.
21 Poland ram i chawletpa pakhat, kum 40 a simi Roman cu Pathian Bia a zungzal in a rak upatmi a si. Asinain a rian ah a pil tuk caah Baibal cawnnak ah tlawmpal lawng a rak ṭhangcho. Asinain, district civui pakhat ah aa pumh i Baibal Cawnpiakmi cauk a hmuh hnu ah mithmuh in a ṭhancho kha a lang. Hitihin a chim: “Mah cauk ruangah a hrampi Baibal cawnpiaknak vialte cu peh tonhmi hmanthlak bantukin tling tein a hung lang.” Atu ah Roman cu Baibal hmaan tein a cawng i ṭha tein a ṭhangcho.
Sunsaknak Thinlung kha Ṭhanter Peng
22, 23. Kan hmai ah chiahmi ruahchannak kan sunsak kha zeitindah kan langhter peng khawh?
22 Lungthin a hlaumi “Luatnak Caan A Nai Cang!” timi District Civui i kan theih bantukin a hmaanmi Khrihfa hna nih Jesuh Khrih thletmi thisen thawngin hmuh hngami Pathian biakamhmi “zungzal luatnak” kha ngangngan ngai in an hngah. Hi a sunglawimi ruahchannak kan sunsak langhternak ah “santlai lomi rian kan tuah tawnmi . . . thenh” in “Pathian nung kha . . . biak” peng tluk in a ṭhami lam a um ti lo.—Hebru 9:12, 14.
23 Mah zawn lawng i ruah awkah a zungzal in hneknak a um nain nuai ruk leng kai a simi Pennak thawngthanhtu hna nih Pathian rian ah zumhawktlak tein in khawhnak an ngeih cu khuaruahhar awk tlak taktak a si. Mah nih khan Jehovah salle nih ‘Bawipa rian kan ṭuanmi cu a lak a si bal lai lo’ ti an hngalh le Pathian rianṭuannak i upat a ngeihnak an sunsak tuk ti zong a langhter. Cu bantuk sunsaknak cu zeitikhmanh ah thlau hlah u sih!—1 Korin 15:58; Salm 110:3.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Salm caṭialtu pa nih Pathian le thlarau lei a kan timhtuahpiakmi sunsaknak he aa tlai in zeidah a kan cawnpiak?
• Haggai 2:7 bia cu nihin ah zeitindah a tlin?
• A salle nih hmual ngei tein a rian an ṭuan khawh nakhnga Jehovah nih zeitindah a timhtuahpiak hna?
• Jehovah a ṭhatnak na sunsak kha zeitindah na langhter khawh?