Khoika In Dah Ruahchannak Taktak Hmuh Khawh A Si?
NA SUIMILAM cu a rawk i rian a ṭuan ti lo. Suimilam remhnak dawr na kawl tikah tampi na hmuh. Suimilam remhnak fakthanh tampi a um i an dihlak in zeipaoh kan remh khawh tiah an ti nain cheukhat nih cun phundang in an chim. Asinain na innpa cu a luancia kum tampi lioah mah suimilam a rak sertu a si i man pek hau loin amah nih kaan remhpiak lai aan ti ahcun zeitin? Amah kha na remhter lai, a si ko lo maw?
Naa ruahchannak kha mah suimilam he tahchunh khawh a si. Hi harnak caan ah midang bantukin ruahchannak na ngeih ve lo ahcun khoika ah dah bawmhnak na kawl lai? Mi tampi nih buaibainak hna kha kan tawnghtham khawh tiah an ti i ruahnak an cheuh hna. Asinain ruahnak an cheuhmi hna nih mi lung a tuaiter chin i lung i khah lonak hna a chuahter khawh. Cutin a si ahcun ruahchannak a pe khotu Sertu sinah ruahnak hal awk a si lo maw? Baibal nih “Pathian cu aho kan sin hmanh hin aa hlat lo” i bawmh a kan duh tiah a ti.—Lamkaltu 17:27; 1 Peter 5:7.
Ruahchannak Kong Thuk Deuh In Sullam Fianternak
Ruahchannak he aa tlaiin Baibal langhtermi cu tuchan i siibawi, scientist le lungthinlei a hlathlaitu pawl i hmuh ning nakin a let tampi in a kau deuh i a thuk deuh. Baibal ah hmanmi a hrampi holh i “ruahchannak” tiah lehmi biafang cu lungtho tein hngah le thilṭha i ruahchan ti sullam a ngei. A hrampi ningin ruahchannak timi ah thil pahnih aa tel. Mah cu thilṭha duhnak le thilṭha a ra lai ti zumhnak a ruang kha an si. Baibal nih a chimmi ruahchannak timi cu saduhthah menmen kha a si lo. Mah ah a fekmi a hrampi cungah hram aa bunhmi a kong le langhtertu thil hna aa tel.
Ruahchannak cu zumhnak bantuk a si, mah cu zumhthlorh in zumh si loin zumhawktlak a simi a kong ah hram aa bunhmi a si. (Hebru 11:1) Asinain Baibal nih zumhnak le ruahchannak aa dannak kha a langhter.—1 Korin 13:13.
Tahchunhnak ah: Na hawikom ṭha pakhat sin bawmhnak na hal tikah a ka bawmh lai ti kha naa ruahchan khawh. Naa ruahchannak cu a ruang um loin a si lo, a kong kha ṭha tein na hngalh, dawtnak le siannak a ngeihmi zong kha na hngalh caah a si. Zumhnak le ruahchannak cu naih tein aa pehtlai ko nain an i khat lo. Pathian cungah cu bantuk ruahchannak kha zeitindah na ngeih khawh?
Ruahchannak Ngeih Khawh A Sinak A ruang
Pathian cu ruahchannak hrampi a si. Baibal chan ah Jehovah kha “Israel mi nih an i ruahchanmi” tiah auh a si. (Jeremiah 14:8) Israel mi hna ngeihmi ruahchannak dihlak cu Jehovah sinin a rami a si caah Amah cu an i ruahchannak a si. Mah ruahchannak cu saduhthah sawhsawh men a si lo. Zumh awk a tlakmi a kong cungah hram aa bunhmi a si. A luancia kumzabu tampi chungah Jehovah nih Israel mi kha bia a kamh hna i a biakam ningin a rak tuah. An hruaitu a simi Joshua nih hitin a ti hna: “BAWIPA nan Pathian nih nanmah kong ah biakamnak a tuahmi thilṭha vialte lakah pakhat hmanh pakpalawng a can lo kha . . . nan hngalh.”—Joshua 23:14.
Kum thong tampi a rauh hnu tiang mah kong ṭialmi cu a um rih. Baibal ah Pathian biakam tampi a um lengah a biakam a tlinnak minung tuanbia kong zong a langhter. A rak chimchungmi biakamnak hna cu biakamnak ser a si lioah a tling cangmi bantukin ṭial a si caah zumh awk a tlakmi an si.
Cucaah Baibal cu ruahchannak a pemi cauk tiah kan ti khawh. Pathian nih minung a pehtlaih hna ning kong na hlathlai tikah Jehovah naa ruahchanmi cu a fek chinchin lai. Lamkaltu Paul nih hitin a ṭial: “Cathiang nih lungsaunak le lungthin ṭhawnnak a kan pekmi thawngin ruahchannak kha kan ngeih khawh nakhnga Cathiang chung i aa ṭialmi vialte cu kanmah cawnpiaknak caah a si.”—Rom 15:4.
Pathian Nih Zei Ruahchannak Dah A Kan Pek?
Zeitik ah dah ruahchannak ngeih kan herh bik? Thihnak ton tikah a si ko lo maw? Tahchunhnak ah, mi tampi cu dawtmi nih thihtaknak an ton lioah ruahchannak cu zei a si ti awk hmanh an hngal lo. Cucaah thihnak nakin ruahchannak a tlauter deuhtu zeital a um ti hnga maw? Thihnak cu ahohmanh nih hrial khawh a si lo. Mikip nih tonmi a si. Cucaah Baibal nih thihnak kha ‘hmanung bik ral’ tiah a auhmi cu aa tlak tuk.—1 Korin 15:26.
Cu a si ah thihnak ton tikah zeitindah ruahchannak kan ngeih khawh? Mah Baibal caang nih thihnak kha hmanung bik ral tiah a auh lengah tei a si cang lai tiah a ti. Jehovah Pathian cu thihnak nakin a ṭhawng deuh. Mah kha voi tampi a rak langhter. Zeitin in dah? Mithi a thawhter hnanak thawngin a si. Pathian nih mithi 9 a nunter ṭhan hnanak kong kha Baibal nih a langhter.
A thihnak nili a si cangmi, Lazaruh kha thawhter ṭhan awkah Jehovah nih a Fapa Jesuh kha ṭhawnnak a pek. Jesuh nih mah thil kha a thli tein si loin mibu hmaiah langhngan in a rak tuah.—Johan 11:38-48, 53; 12:9, 10.
‘Zeicah mithi kha a thawhter ṭhan hna? Annih cu an tar ṭhan i a donghnak ah an thi ṭhan ko lo maw?’ tiah na ruah men lai. An tar i an thi ṭhan taktak ko. Asinain atu kan hmuhmi thawhṭhannak kong hna ruangah kan dawtmi a thimi hna kha nunter ṭhan kan duh sawhsawh lawng si loin an nung ṭhan lai ti zumh awkah a ruang kan ngei cang. Phundang in cun ruahchannak taktak kan ngei.
Jesuh nih “keimah hi thawhṭhannak le nunnak cu ka si” tiah a ti. (Johan 11:25) Jehovah nih Jesuh kha vawleicung pumpi huap in mithi thawhter ṭhan awkah ṭhawnnak a pek lai. Jesuh nih hitin a ti: “Thlan chung i a ummi mithi vialte nih [Khrih] a aw an theih lai caan kha a ra lio, cun an thlan khan an chuak lai.” (Johan 5:28, 29) Thlan chung i a ummi vialte nih vawleicung paradis nunnak ah thawhṭhan dingin ruahchannak an ngei.
Profet Isaiah nih thawhṭhannak kong kha hmualngei tein hitin a langhter: “Kan mi hna a thimi kha an nung ṭhan lai! An pum kha a nung ṭhan lai. An thlan i a itmi vialte kha an i hlau lai i lunglawm in hla an sa lai. Dapti nih vawlei cu a hrinter ṭhan bantukin a thi ciami cu BAWIPA nih a nunter ṭhan hna lai.”—Isaiah 26:19.
Mah cu hnemtu taktak a si ko lo maw? Mithi pawl cu a nu paw chungah him tein a ummi naute bantukin a him biknak hmun ah an um tiah mitthlam na cuanter khawh. Thlan chungah a ummi hna cu Liangngan Bik Pathian i ri a ngei lomi cinkennak chungah him tein an um. (Luka 20:37, 38) A chuak kami naute kha chungkhar nih lunglawm tein an don bantukin a nuam tukmi vawlei ah a tho ṭhanmi mithi pawl cu lunglawm tein don an si ve lai. Cucaah thihnak kan ton hmanhah ruahchannak kan ngei.
Ruahchannak Nih Na Caah A Tuah Khawhmi
Paul nih ruahchannak man a ngeih ning kong tampi a kan cawnpiak. Ruahchannak kha thlaraulei ralthuam ah aa telmi luchin he a tahchunh. (1 Thesalon 5:8) Zeicah cutin a tahchunh? Baibal chan ah ralkap nih tuuhmul asiloah saphaw in sermi luchin cungah thir luchin an i chinh. Cucaah an lu kha hriamnam pakhatkhat nih a khen tik hmanhah tam deuh cu a tla ṭhan tawn. An luchin nih a huhphenh hna. Paul nih zeidah a langhter duhmi a si? Luchin nih lu kha a huhphenh bantukin ruahchannak nih lungthin le ruahnak kha a huhphenh. Pathian kamhmi ruahchannak cungah a fekmi zumhnak na ngeih ahcun harnak na ton tikah ṭihphannak na ngei lai lo. Cucaah kan dihlak in thir luchin bantuk ruahchannak kha kan herh, a si ko lo maw?
Paul nih ruahchannak kha Pathian duhnak he pehtlaihter awkah a dang tahchunhnak zong a hman. Hitin a ti: “Hi ruahchannak hi kan nunnak caah a fekmi le a ṭhawngmi thir cangai bantuk a si.” (Hebru 6:19) Tilawng rawhnak in atu le atu a luatmi pakhat in Paul nih thir cangai a biapitnak kha ṭha tein a hngalh. Thlichia a hran tikah tilawng mawngtu hna nih thir cangai kha rili ah an thlak. Thir cangai cu rili tawne ah a tla i fek tein aa bunh ahcun tilawng cu thlichia nih choih in lung nganpipi ah aa su lai lo i him tein a um kho lai.
Cu bantukin Pathian biakam cu kan caah “a fekmi le a ṭhawngmi” ruahchannak a si ahcun mah nih thlichia bantuk a simi harnak lakah inkhawhnak ngeih awk le him tein um awkah a kan bawmh lai. Raldohnak, zaangennak, ngaihchiatnak le thihnak a um ti lai lo caan a rauhhlan ah a phan cang lai tiah Jehovah nih bia a kan kamh. (Cahmai 10 i rinli kulh ah zoh.) Mah ruahchannak fek tein i tlaihnak nih hi vawlei ah a karh tukmi ningcang loin umnak le ziaza rawhralnak hna kha hrial khawh awkah a kan bawmh lai. Pathian phunglam ningin kan nung kho lai.
Jehovah nih mah ruahchannak hna kha ngeihter aan duh. “Mi vialte nih khamhnak hmu hna seh” tiah Pathian nih a duh. Zeitin in dah hmuh khawh a si? Hmasa bik ah mikip nih ‘biatak kha an hngalh’ a hau. (1 Timote 2:4) Pathian Bia biatak he aa tlaimi nunnak a pemi hngalhnak kha hlathlai awkah forh kan in duh. Pathian pekmi ruahchannak cu vawlei pekmi zei bantuk ruahchanhnak nakhmanh in a ṭha deuh.
Cu bantuk ruahchannak thawngin Pathian nih a duhnak he aa tlakmi na hmuitinh hna phanh awkah na herhmi ṭhawnnak aan pek khawh caah bawmtu a ngei lomi bantukin i ruat hlah. (2 Korin 4:7; Filipi 4:13) Mah cu na herhmi ruahchannak a si lo maw? Ruahchannak ngeih dingin na kawl tikah ralṭhatnak ngei. Ruahchannak cu na pawngte ah a um. Na hmuh khawh ko!
[Hmanthlak]
Ruahchannak Ngeih Awk A Sinak A Ruang
Mah Baibal phunglam hna nih naa ruahchannak kha a fehter khawh:
◼ Pathian nih a nuammi hmailei nunnak a kan kamh.
Baibal nih vawlei cu paradis ah a cang lai i aa nuammi, a lung aa rualmi minung chungkhar an um lai tiah a ti.—Salm 37:11, 29; Isaiah 25:8; Biathlam 21:3, 4.
◼ Pathian cu lih a chim kho lo.
Pathian nih lihbia vialte kha a huat. Jehovah cu a thiang tukmi a si caah lih a chim kho lo.—Phungthlukbia 6:16-19; Isaiah 6:2, 3; Titas 1:2; Hebru 6:18.
◼ Pathian cu ri a ngei lomi ṭhawnnak a ngei.
Jehovah lawng hi lianngan bik a si. Van le vawlei ah a biakam a tlin nakhnga lo kham khotu ahohmanh an um lo.—Exodus 15:11; Isaiah 40:25, 26.
◼ Pathian nih zungzal in nunter aan duh.
—Johan 3:16; 1 Timote 2:3, 4.
◼ Pathian nih kan cungah ruahchannak a ngei.
Kan palhnak le kan tlinlonak cungah si loin kan ṭhatnak le kan i zuamnak cungah lungthin a pek. (Salm 103:12-14; 130:3; Hebru 6:10) A hmaanmi thil kan tuah lai ti kha aa ruahchan i cutin kan tuah tikah a lung aa lawm.—Phungthlukbia 27:11.
◼ Pathian nih thlaraulei hmuitinh hna phanh awkah bawmh dingin bia a kan kamh.
A salle nih zeitikhmanh ah ruahchannak a ngei lomi bantukin an i ruah awk a si lo. Pathian nih siang ngaiin a ṭhawng bikmi a thiang thlarau kha a kan pek i a kan bawmh.—Filipi 4:13.
◼ Pathian kan i ruahchannak cu a lak a si bal lai lo.
Lungthin dihlak in Jehovah kha naa bochan ahcun zeitikhmanh ah aan kaltak lai lo.—Salm 25:3.
[Hmanthlak]
Luchin nih lu kha a huhphenh bantukin ruahchannak nih lungthin kha a huhphenh
[Hmanthlak]
Thir cangai bantukin a fekmi ruahchannak nih fek tein um awkah a kan bawmh
[Credit Line]
Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palerm