Ralringte In Hngah A Biapitukmi A Si
“Cucaah ralringte in hngak zungzal u, nan Bawipa a rat lai ni nan hngal lo caah ralrinte in um ko u.”—Matthai 24:42, NW.
1, 2. Atu thil hna ningcang donghnak caan ah kan nung ti kha zeinihdah a langhter?
“KUM zabu pakul hi a dang thilnak in raltuknak in a khat” tiah ca ṭialtu pa Bill Emmott nih a chim. Minung tuanbia vialte hi raldohnak, zaang ennak lawngte a khat mi in ton a si tiah a ti i, hi tin a chim rih: “Kumzabu pakul i kan ton mi hi a phun in cun aa dang lo nain a fahnak ah cun aa dang ngai. Vawlei pumpululh buainak tonmi i a pakhatnak kumzabu a si . . . Cu lengah, mahcu langter dawh phun in, vawlei cung buainak pakhat lawng siloin pahnih ah a hung cang.”
2 ‘Ram khat le ram khat, peng khat le peng khat’ an i doh lai nak kha Jesus nih a rak chim chung cang. Asinain, mahhi cu ‘khrih ratnak le hi thil hna ningcang donghnak i hmelchunh’ lawng a si rih. Cu chimchungmi ahcun Jesuh nih mangṭam, ngal-eu zawtnak le lihnin nak zong a um lai a ti. (Matthai 24:3, 7, 8; Luka 21:6, 7, 10, 11) Cubantuk rai hna i a fahnak cu a phun phun in tampi a karh cang. Ṭhatlonak a karh tuk cang ticu Pathian le minung hawi sin i an ngeihmi an lungput nih a langhter. Mi hna cu Pathian nak in tangka kha an duh deuh i nuamhnak nih a lem hna. Hi vialte nih hin “harnak caan” ah kan nung cang ti a langter.—2 Timote 3: 1-5.
3. “Chan donghnak hmelchunhnak hna” nih zeitindah kan umtuning a thlen awk a si?
3 Minung sining a ṭhat lo chin lengmang mi hi zeitindah na ruah? Atu chan i lungretheih nak kha zei rel lo, zei poi lo in a um mi tampi an um. Hi vawlei i nawl ngeitu hna le mifim mi hna nih “hi chan hmelchunhnak” hi a sullam an hngal lo; biaknak lam hruai tu hna zong nih hi kong he peh tlai in a hmaan mi lam an pe kho hna lo. (Matthai 16:1-3) Sihmanhsehlaw Jesuh nih a zultu hna kha hi tin a chimhhrin hna: “Cucaah ralringte in hngak zungzal u, nan Bawipa a rat lai ni nan hngal lo caah ralringte in um ko u.” (Matthai 24:42, NW) Hi ka ah Jesus nih a caan aa rem lawng ah hngah ding ti si loin ralring tein hngah’ zungzal awk ah a kan forh. A zungzal ralring tein hngah awk ah kannih nih ṭhate le hliphlau tein kan um lai. Cuti tuah awk ah ni hmanungbik caan ah kan nung i zeipaoh a har ti hngalh men men lawngin a za lo. “Zeizong vialte donghnak can hi a nai ko cang” tiah fek tein kan i tlaih lai. (1 Piter 4:7) Cuti tuah lawng ah a biapi mi lungput he ralring tein kan hngah khawh lai. Cucaah, kan ruah hnga mi bia halnak cu ‘donghnak a nai cang ti kan i tlaih mi kha zeinihdah a ṭhawnter lai?’ ti a si.
4, 5. (a) Hi ningcang ṭhalo donghnak a nai cang timi kan zumhnak kha zeinihdah a fehter deuh lai? Zeiruangah a si? (b) Noah chan le Mi fapa a ratnak aa lawhnak pakhat cu zeidah a si?
4 Minung tuanbia ah voikhat lawng a um bal mi Noah chan buanchukcho hlan i thil um tuning kha ruat ṭhan hmanh. Mi hna kha an ṭhat lo tuk hringhran caah Jehovah cu “a ngaih a chia.” Cucaah, “Ka ser mi vialte hna hi khuazeika i an um hmanh ah ka thah dih hna lai” a ti. (Genesis 6:6, 7) A chim bang in a tuah taktak. Mah lio chan le atu chan kha Jesus nih tahchunh in hi tin a chim: “Mi fapa a rat cu Noah chan i thil umtuning bantuk kha a si lai.”—Matthai 24:37.
5 Jehovah nih buanchukcho hlan vawlei le nihin vawlei aa khat tiah a ruah ti in ruah cu aa tlak mi a si. Noah chan lio i Pathian zei i a rel lo mi hna kha a donghter hna bantuk in nihin ṭhatlonak vawlei zong a hrawh taktak lai. Mah lio chan le atu chan aa lawhnak kha fiang tein hngalhnak nih hi vawlei donghnak cu a nai tuk cang timi kan zumhfiannak kha a fehter deuh awk a si. Cu a si ahcun, zei aa lawhnak dah a um? Atlawm bik panga a um. Pakhatnak cu a phan hnga ding mi rawhralnak kha fiangte in ralrin peknak a si.
‘Hmuhrih Lo Mi Thil’ He Pehtlai In Ralrin Peknak
6. Noah chan lio ah Jehovah nih zeibantuk ralrin peknak dah a rak chim chung?
6 Noah chan ah Jehovah nih hitin a thanh: “Minung hi zungzal in nun cu ka sianh hna lai lo, zeicahtiah titsa an si. Atu thawk in kum za le kum kul nak tam an nung ti lai lo.” (Genesis 6:3) B.C.E. 2490 kum i Pathian nih a thanh mi nih khan Pathian zei i a rel lo mi hna donghnak caan kha a langhter. Cu thanhmi nih mah lio chan i a um mi hna caah zei sullam dah a ngeih ti kha ruat hmanh! Kum 120 lawng a tang cang. Jehovah nih Noah sin ah a phuan bantuk in “a nungmi thil vialte hrawh nak ding caah vawlei cungah buanchukcho . . . [a] tlun ter lai.”—Genesis 6:17.
7. (a) Buanchukcho a tlung lai tiah ralrin peknak kha Noah nih zeitindah a leh? (b) Hi ni hmanungbik donghnak caan i ralrin peknak kha zeitindah kan leh awk a si?
7 Noah cu a tlung lai ding mi he pehtlai in kum hra bu a hlan kan in ralrin pek a rak si i cu ka in luat awk ah timhlamhnak tuah ding ah a tangmi caan kha fim ngaiin a rak hman. “Noah kha, a hmuh khawh lo mi [“ahmuh rih lomi,” NW] hmailei thil kong ah, Pathian nih ralrinnak a pek tikah . . . a ngaih i lawng pakhat a ser i cu chungah cun amah le a innchungkhar kha himte in an um” tiah lamkaltu Paul nih a ti. (Hebru 11:7) Kan nih tah? Hi ningcang donghnak cu 1914 kum in aa thawk cang i a tu kum 90 hrawng a si cang. Kannih cu “donghnak caan” taktak ah kan nung ko cang. (Daniel 12:4) Kan hmuhmi ralrin peknak kha zeitindah kan leh awk a si? “Pathian duhnak a tuah mi cu zungzal in an nung” tiah Baibal nih a ti. (1 Johan 2:17) Cu caah atu caan hi a biapituk hringhran tiin Jehovah a duhnak kha kan ṭuan awk caan a si.
8, 9. Atu chan ah Jehovah nih zei ralrinnak dah a pek i zeitindah a thanh?
8 Atu chan ah, Baibal siangakchia hna nih hi ningcang a rawk lai tikha thawchuahhnawhmi Cathiang chung in an hngalh. Cucu kan zum maw? Jesuh nih “vawlei hramthawk in nihin ni tiangah a um mi harnak a zeihmanh nak in cu caan i aum mi harnak cu a let tampi in a fak deuh lai” tiah fiangte in a chim. (Matthai 14:21) Jesuh nih Pathian nih a ka pekmi biaceihtu bawi in ka ra lai i tukhal nih tuu le meheh a ṭhen bantuk in mi cu ka ṭhen hna lai tiah a ti. Hmuh awk aa tlak lomi cu “zungzal hremhmun ah khan kal ter an si lai: a ding mi cu zungzal nunnak ah khan an kal lai.”—Matthai 25:31-33, 46.
9 Jehovah nih ‘zumhawk tlak le a fim mi sal’ hmang in thlarau rawl zohkhenhnak kha a mah le a caan te ah a mi hna kha ralrin a pek hna. (Matthai 24:45-47) Cuhleiah, ‘bia a ceih caan kha a phanh cang caah Pathian kha ṭih i a lianngannak kha thangṭhat’ dingah phun kip, ram kip, holh kip le mi kip kha sawm an si. (Biathlam 14:6, 7) Arauhhlan ah minung uknak cu Pathian Pennak nih a hrawh cang lai timi ralrin peknak cu Jehovah Hngaltu pawl nih vawlei cung pumpululh an chim mi Pennak thawngṭha i a biapi mi cheu bang a si. (Daniel 2:44, 45) Hi ralrin peknak kha daithlan in kan um awk a si lo. Cungnungbik Pathian cu a zungzal in a bia kam a tling. (Isaiah 55:10, 11) Noah chan i a bia kam tlin bantuk in kannih chan zongah a tling ve lai.—2 Piter 3:3-7.
Nu Le Pa Sualnak A Karh
10. Noah chan i nu le pa sualnak he pehtlai in zeitin na chim lai?
10 Kan chan hi Noah chan he aa lawhnak pakhat aum. Pathian pekmi nu le pa sinak kha innchungkhar ah ningcang tein hmannak in minung cu “vawlei cung khua zakip ah khat” ding in hmasabik nupa hna kha Jehovah nih nawl a pek hna. (Genesis 1:28) Noah chan ah nawl a ngai lomi vancung mi hna nih nu le pa sualnak in vawlei cu an thurhnomhter. Vawlei cung ah taksa pum in an ṭum i aa dawh mi fanu hna kha an ṭhit hna i hnarcheu minung hnarcheu khuachia a si mi Nephilim pawl kha an hrin hna. (Genesis 6:2, 4) Duhnak aa sum lomi vancungmi hna sualnak cu Sodom le Gomorrah khua mi hna nih an tuahmi sualnak he khan an i lo. (Judas 6, 7) Cu asi caah, culio chan cu nu le pa sualnak in a khat.
11. Zeibantuk ziaza hna dah Noah chan le kan chan ah aa lawh?
11 Atu chan ziaza tah zeitindah a um? Hi ni hmangnungbik caan ah a tam deuh cu nu le pa sual nak lawng an kawl. Cubantuk mi hna cu “ningzah zeihmanh an hngal lo i sualnak kha an tuah lengmang, cun i sum lo in aa dawhcah lo mi thil phun zakip kha an tuah” tiah Paul nih fiang tein a rak langhter. (Efesa 4:19) Apia cauk baisakup, ṭhitum lo in sualnak, ngakchia pawl kha ningcanglo in sual pinak le nu le nu pa le pa sualnak hna cu zei pipa a si ti lo. Acheu khat cu sualnak ruangah a chuak mi zawtnak, innchungkhar i ṭhennak le adang hawikom ngeih lonak in “hmuh awk a tlak mi dantatnak” cu an hmuh.—Rom 1:26, 27.
12. Zeiruangah dah a ṭha lomi huat cu kan ngeih a hauh?
12 Noah chan ah Jehovah nih hor duh cuainak in a khat mi vawlei kha buanchukcho in a rak dongh ter. Atu chan hi Noah chan he aa lawhnak kha zeitik hmanh ah philh lo ding a si. A tlung laimi “harnak nganpi” ah ‘mi sual mi hna le nu nih nu he sualnak pa nih pa he sualnak a tuah mi’ hna cu vawlei in hlonh an si lai. (Matthai 24:21; 1 Korin 6:9,10; Biathlam 21:8) A ṭha lo mi huatnak lungthin kha ngeih in ziaza a hrawk kho mi thilumtuning hna he thiangte in um cu a biapi ngaimi a si!—Salm 97:10; 1 Korin 6:18.
Vawlei cu “Zaang ennak In a Khat”
13. Noah chan ah vawlei hi zeicaah “zaang ennak in a khah” hnga?
13 Noah chan i ziaza dang pakhat kha Baibal nih hitin a langhter: “Mi vialte cu Pathian mit hmuh ah mi ṭhalo an si dih i an ṭhatlonak cu khuazakip ah a karh [“zaang ennak in a khat,” NW].” (Genesis 6:11) Angaingai ti ah cun zaang ennak cu a chuak thar mi a si lo. Adam fa pa Kain nih a ding mi a nau kha a thah. (Genesis 4:8) Lamek nih amah le amah i vennak caah tlangval pakhat kha ka thah tiah porhlawtnak in hla a rak phuah mi ah a mah chan i zang ennak lungthin kha a rak langter. (Genesis 4: 23, 24) Noah chan i a chuak thar mi zaang ennak cu aa phundang. Pathian nawl a ngai lomi vancung mi hna nih vawlei fanu hna kha an ṭhit hna i Nephilim pawl an hrin hna hnuah zaang ennak cu a um bal lomi nak tam deuh in a karh. Hi mikei hna kha sawh in Hebru bia fang ah ‘tlukrilh tertu’ asiloah ‘midang tlukter tu’ ti sullam a ngei tiah vawlei thar lehnak Baibal nih a langter. (Genesis 6:4) Cuca cun vawlei cu “zaang ennak in a khat.” (Genesis 6:13, NW) Hibantuk pawngkam ah Noah nih a chungkhar cawm zoh khenhnak ah a ton lai mi harnak kha ruat hmanh! Asinain, Noah nih ‘mah minung hna sih ah Jehovah hmai i a dingmi’ a si kha a langhter.—Genesis 7:1, NW.
14. Nihin vawlei hi “zaang ennak” in zeitindah a “khah” cang?
14 Minung tuan bia chungah ṭhat lonak lawngte a um. Noah chan bantuk in kan chan zongah zaang ennak kha a um bal lomi tiang in kan ton cang. Inn chung zaang ennak, ṭih a nung mi tuah sernak, mi phunning in thahnak le a ruang um setsai lo in a bu bu in i thahnak hna kha a tu le tu kan theih lengmang. Mah lengah ral doh ruangah thisen chuahnak tampi zong a um rih. Vawlei cu ṭih nung mi zaang ennak in a khat ṭhan cang. Zei ruang ah a si? Zeinihdah a tamter? Mah biahalnak i a phi nih Noah chan he aa lomi a dang pakhat kha a langhter.
15. (a) Hi donghnak caan ah ṭhatlonak kha zeinihdah a karhter? (b) Zeithil a chuak lai mi dah fek tein kan zumh khawh?
15 1914 kum ah van cungah Pathian Messiah pennak dirh a si tikah Bawi ṭhutdan i a ṭhu mi Jesuh nih a tuah mi pakhat a um. Satan le a van cung mi vialte kha van in vawlei ah an thlak hna. (Biathlam 12:9-12) Buanchukcho a tlun hlan ah nawl ngai lomi vancung mi hna nih van i an nawl ngeih nak kha an mah duh tein an hlawt; atu chan ah cun hramhram in thlak an si. Cuhleiah, phung nih a onh lo mi taksa nuamhtheihnak i takpum cannak ṭhawnnak kha atu ah an ngei ti lo. Cubantukin, an awlok a chong i thinhun ngaiin a phan dengmi biaceihnak kha ṭih in Noah channak in a ngan deuh mi lainawnnak le zaang ennak kha tuah awk ah minung si hna seh, a bu in si seh an huham in an forh hna. Buanchukcho a tlun hlan ah nawlngai lomi vancung mi hna le an tefa in vawlei cu ṭhat lonak in a khah hnuah Jehovah nih annih cu a hrawh dih cikcek hna. Kannih chan zongah cubantuk in a tuah lai ticu fekte in kan zumh khawh. (Salm 37:10) Asinain, nihin ah ralrin tein a hngak mi nih cun kan luat lai ti kha an hngalh.
Thawngṭha Bia Chim
16, 17. Noah chan le kan chan i aa lomi a palinak cu zeidah a si?
16 Atu chan le buanchukcho tlun hlan vawlei i aa lomi a palinak kha Noah nih a hmuhmi rianah kan hmuh. Noah nih lawng pakhat a ser. “Phungchimtu” zong a si. (1 Piter 2:5, NW) Zei phung dah a rak chim? Noah nih a chimmi ah i ngeihchihnak lawng si loin a phan dengmi rawhnak kong ralrin peknak aa tel lai ticu a fiang ko. Noah chan i mi hna cu “tilian a hung tlun taktak i a fenh dih hna hlantiang kha cu zeihmanh an hngal lo” tiah Jesuh nih a ti.—Matthai 24:38, 39.
17 Cu he aa loin, Jehovah Hngaltu hna cu an phungchim rianṭuannak kha teima chuahin an ṭuan lio ah Pathian Pennak thawngṭha kha vawlei pumpululh ah an chim. Vawlei hmun tam deuh ah cun minih an mah le an holh in Pathian pennak thawngṭha cu an theih i an rel khawh cang. Jehovah Pennak a thanhmi Vennak Innsang mekazin kha holh 140 leng in uk 25,000,000 leng an chuah. Pathian Pennak thawngṭha cu “miphun vialte hna ca i tehte si awk ah . . . khuazakip” ah chim a si taktak cang. Pathian lungsi tiang rian liim a si tikah donghnak cu a tlung hrimhrim lai.—Matthai 24:14.
18. Minih kan phungchim rianṭuannak an leh rulhnak le Noah chan i an leh rulhnak kha zeitindah tahchunh khawh a si?
18 Buanchukcho a tlun hlan ah thlarau lei le ziaza ṭhatlonak kha kan ruah tikah Noah innchungkhar cu a zum kho lomi innpa hna i nihsawhmi le volhpamh mi an si lai ticu a fiang ko. Asinain donghnak cu a phan taktak ko. Cubantukin, hi donghnak caan ah ‘mi a nihsawhtu’ tampi an um. ‘Bawipa Ni cu mifir bantuk in a ra lai’ tiah Baibal nih a ti. (2 Piter 3:3, 4, 10) Rikhiah mi caan ah pello in a ra hrimhrim lai. A tlai lai lo. (Habakkuk 2:3) Ralrinte in hngah cu zeitluk fimnak dah a si!
Mitlawmte Lawng An Luat
19, 20. Buanchukcho le hi ningcang rawhnak karlak ah zei aa lomi kha dah na chim khawh?
19 Noah chan le kan chan aa lawhnak hi minung an sualnak le an rawh lainak lawng in a dih lo. Buanchukcho in a luat mi an um bantuk in hi ningcang donghnak in a luatmi an um ve lai. Buanchukcho in a luat mi hna cu midang bantuk in a um lomi toidornak a ngei mi an si. Annih cu Pathian ralrin peknak kha an ngaih i ṭhatlonak vawlei in a dangte in an um. ‘Noah nih cun Pathian lung a ton. Noah cu . . . a mah chan lio i a ummi hna lak ah mitling’ a si tiah Baibal nih a ti. (Genesis 6:8, 9, NW) Miphun dihlak ah innchungkhar pakhat “mi tlawmte an dihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh” an si. (1 Piter 3:20) Annih cu Jehovah Pathian nih “Fa tampi in ngei hna u law nan fa le cu vawlei cung khuazakip ah khat hna seh” tiah thluachuah a pek hna.—Genesis 9:1.
20 ‘Mibu nganpi’ cu ‘harnak nganpi chung in’ an luat lai tiah Baibal nih aa mah a khan. (Biathlam 7:9, 14) Mibu nganpi cu zeizatdah an si lai? Jesuh hrimhrim nih hi tin a chim: “Nunnak a phan mi lam cu a har i a kutka cu a bi i mi tlawmte lawnglawng nih an hmuh.” (Matthai 7:13, 14) Aphan dengcangmi harnak nganpi chung in a luat mi hna cu a nuainuai i minung hna he tah chunh ahcun tlawmte lawng an si lai. Sihmanhsehlaw buanchukcho in a luat mi hna nih an hmuh mi caan ṭha kha an hmuh ve lai. A luat mi hna nih khan vawlei mibu thar i aa tel mi pakhat in caan tlawmpal tiang fa hrin khawhnak an ngei lai.—Isaiah 65:23.
‘Ralring Tein Hngak Ko U’
21, 22. (a) Buanchukcho kong ṭial mi kha ruahṭhannak nih zeitindah an ṭhathnem? (b) 2004 kumcang Baibal cu zeidah a si i mah fim chimhnak kha zeiruang ah dah ṭha tein kan ngaih lai?
21 Buanchukcho cu kan chan he aa hlattuk ah a um mi a lo ko nain zeirello in kan um lonak dingah ralrinpeknak pakhat kha fiangte in a langhter. (Rom 15:4) Noah chan le kan chan i aa lomi nih khan a cangmi paoh a sullam kha a tamdeuh in hngalh i miṭhalomi hna cu biaceih dingah mifir bantuk in Jesuh rat lai nak caan kha hliphlaute in hngah awk a si.
22 Atu ah Jesuh nih a ngan ngaingai mi thlarau lei inn sak rian kha lam a hruai. Ahmaanmi Pathian biatu hna nih himnak le luatnak dingah lawng he aa lomi thlarau lei paradis an hmuh. (2 Korin 12:3, 4) Angan ngaimi harnak nganpi vialte chung ah khin him tein kan um khawnnak hnga mah paradis ahcun kan um peng a hau lai. Thlarau lei paradis kha Satan vawlei nih a kulh i thlarau lei a ngumi paoh kha seh awk ah timhcia tein a um. Cucaah ralrin tein ‘hngah’ in Jehovah ni caah timhcia tein um cu a biapituk hringhran.—Matthai 24:42, 44, NW.
[Cahmai 17nak i Hmanthlak]
2004 kum cang Baibal: “Ralringte in hngak zungzal u . . . Timhciate in um u.”—Matthai 24:42, 44, NW.
[Cahmai 18nak i Hmanthlak]
NAA CINKEN MAW?
• Jesuh nih a ratlainak kong he pehtlai in zeitindah a kan chimhhrin?
• Jesuh nih a rat lai nak kha a hochan he dah a tah chunh?
• Kan chan hi Noah chan lio he zeibantuk in dah aa lawh?
• Noah chan le kan chan aa lawhnak kan ruahṭhan tikah a biapi in kan ruah mi cung ah zeitindah a hnorsuan awk a si?