Seino Hna, Hmailei Caah Hram Nan Dirh Maw?
“Nan ca i ka tinhmi cu keimah lawnglawng nih ka hngalh, tiah Bawipa nih a ti. Cucu vanchiatnak si loin thluachuahnak asi lai i nan hnu i a rung um ding tefa tampi [“nan hmai lei i nan i ruahchan hngami,” NW] kong asi lai.”—JEREMIAH 29:11
1, 2. Zei bantuk aa ralkah in dah no lio caan kha ruah khawh asi?
UPA pawl nih no lio kha a nuam bik caan tiah an ruah. An no lio i an ngeihmi thazang le an thathawhnak hna kha an philh lo. Rian tlawmte lawng an rak ngeih lio, an rak i nuamh len lio le caanṭha tampi an ngeih lio caan hna kha ngai ruangmang in an ruatṭhan.
2 Nannih seino hna ruahning he aa dang ngai men lai. No lio i lungthin lei le pumsa lei thlennak harnak hna nan tong lai. Sianginn ah, a fak ngaimi ṭhikhat hneknak nan tong ko lai. Ritnak sii hmannak, zu le ziaza rawhnak hna al awk zongah nan i zuam ko lai. Nannih lakah tamdeuh nih zumhnak he aa tlaimi khoika lei hmanh ṭan lonak asilole a dang harnak hna zong nan tong ko lai. Asi, no lio hi a harmi caan asi kho ko. Asinain, no lio caan hi caanṭha asi. Biahalnak a hung chuakmi cu, mah caanṭha hna hi zeitindah na hman lai? ti asi.
Na No Lioah I Nuam
3. Solomon nih seino pawl kha zei cawnpiaknak le ralrinnak dah a pek hna?
3 No lio caan cu a tawi tuk tiah upa pawl nih an timi hi a hmaan ko. Kum tlawmpal chungah, no lio caan cu a liam ko lai. Cucaah na no lioah i nuam! Mahcah cun Siangpahrang Solomon nih hitin fimchimhnak a rak pek hna: “Maw tlangval hna, nan tlanvalnak kha lawmhnak in hmang ko u, nan tlanval lioah hin nan lung nih lawmhnak hmu ko seh. Nan duhmi kha tuah ko u, nan lung a duhmi kha hmu ko u.” Sihmanhsehlaw, Solomon nih seino pawl kha hitin ralrin a pek hna: “Zeihmanh nan lungre i theihter hlah u, zeihmanh fahnak i pekter hlah u.” Cun hitin a chim chap: “No lio caan le ṭhawn siling lio caan cu pakpalawng men asi ko.”—Phungchimtu 11:9, 10.
4, 5. Seino pawl caah hmai lei ca i timh chung hi zeicah fim asi? Tahchunhnak pe.
4 Solomon nih zeidah a chimduh ti na hngal maw? Tahchunhnak ah, ro a comi asi khomi laksawng mansung pakhat a hmumi mino pakhat kha ruat hmanh. Kha laksawng kha zeitindah a hman lai? Jesuh chimmi fapa tlau bianabia bantuk khan anih zong nih a sawksam khawh ko. (Luke 15:11-23) Sihmanhsehlaw a tangka a dih tikah zeitin dah a um hnga? Duh paoh in a rak um ruangah aa ngaichih lai! Phun dangin, hmai lei caah fim ngaiin a hman hei ti u sih, a donghnak ah, cutin a hmannak in a miak a hmuh tikah a no lio nuamhnak caah a tangka dihlak a rak sawksam lo ruangah aa ngaichih lai tiah na ruat maw? Aa ngaichih hrimhrim lai lo!
5 Na no lio caan kha Pathian laksawng in ruat hmanh. Khakha zeitindah na hman lai? Hmai lei caah zei timhnak hmanh ngei loin duh paohin i nuamh in na thazang a dih kho ko. Cu ti menmen in na tuah ahcun, “no lio caan” cu “pakpalawng” asi lai. Na no lio kha hmai lei caah na hman ahcun a ṭha deuh suaumao hnga lo maw!
6. (a) Solomon i zei cawnpiaknak dah mino caah lamhruainak asi? (b) Jehovah nih mino hna caah zeidah tuah a duh i, mah kha khan mino pakhat nih zei ṭhat-hnemnak dah a hmuh khawh?
6 Na no lio caan kha a ṭha bik siter dingah solomon nih phunglam pakhat a rak chim. Hitin a rak ti: “Cucaah nan tlanval lio ah hin nanmah an sertu hna kha philh hlah u.” (Phungchimtu 12:1) Jehovah bia kha ngai law a duhnak kha tuah timi cawnpiaknak bia hi hlawhtlinnak tawhfung asi. Jehovah nih Israel mi hna caah tuahpiak a duhmi kha an sinah hitin a rak chim: “Nan ca i ka tinhmi cu keimah lawnglawng nih ka hngalh, tiah Bawipa nih a ti. Cucu vanchiatnak si loin thluachuahnak asi lai i nan hnu i a rung um ding tefa tampi [“nan hmai lei i nan i ruah chan hngami,” NW] kong asi lai.” (Jeremiah 29:11) Jehovah nih ‘hmai lei ruahchannak’ ngei ve hna seh ti an duh hna. Na tuahsernak, na ruahnak le na biakhiahnak hna ah amah kha na hngalh ahcun, mah ruahchannak kha na hmuh lai.—Biathlam 7:16, 17; 21:3, 4.
“Pathian Cu Naih U”
7, 8. Mino pakhat nih zeitindah Jehovah a naih khawh?
7 “Pathian cu naih u law an naih ve hna lai” tiah Jeim nih a kan forh lioah Jehovah kha philh lo awkah tha a kan pek. (Jeim 4:8) Jehovah cu sertu, vancung Nawlngeitu asi i zeizong vialte i biaknak le thangṭhatnak kha hmuh awk aa tlak. (Biathlam 4:11) Asinain, amah kha kan naih ahcun, a kan naih ve ko lai. Mah bantuk dawt zawnruahnak nih an nuamhter asi lo maw?
8 Lam tampi in Jehovah kan naih khawh. Tahchunhnak ah, lamkaltu Paul nih hitin a chim: “Thlacam ah ṭang u law, lawmhnak in Pathian sinah thla nan cam tikah lungfimte in um u.” (Kolose 4:2) Phun dangin chim ahcun, thlacam kha zia i a can nakhnga ṭhanchoter. Nangmah aiawh in na pa asilole Khrihfa upa nih thla an in campiak i “Amen” na ti men in na lung va si hlah. Jehovah sinah na lung bungh in na ruahmi, na ṭihmi le na tonmi zuamcawhnak hna kong kha na chim bal maw? Aho sin hmanhah na chim ngam lomi kong hna kha tah Pathian sinah na chim bal maw? Dinfel te le lungtak in thla kan cammi nih daihnak a chuahter. (Filipi 4:6, 7) Mah nih khan Jehovah sinah a kan naihter lengah Pathian nih a kan naih ti zong a kan hngalhter.
9. Zeitindah mino pakhat nih Jehovah bia a ngaih khawh?
9 Jehovah naih khawhnak lam dang pakhat cu hi thaw chuahhnawhmi hin kan hmuh: “Lungthin cheuhnak le cawnpiaknak kha ngai tuah, nikhatkhat cu na fim ve te ko lai.” (Phungthlukbia 19:20) Asi, Jehovah bia na ngaih i na zulh ahcun, na hmai lei caah hram na dirh asi. Jehovah bia na ngaih tikha zeitindah na langhter khawh? Khrihfa pumhnak hmaante in na kai lai i pumhnak i chimmi hna na ngaih lai ti cu a fiang ko. Chungkhar Baibal cawnnak i naa telnak thawng zongin ‘na nu le na pa na upat’ ko hna lai. (Efesa 6:1, 2; Hebru 10:24, 25) Cucu a ṭha. Asinain, pumhnak ca timhlamhnak, hmaante in Baibal relnak le kherhlainak caah ‘a caan na caw’ maw? “Mifim” bantuk in um khawh awkah na relmi kong kha tah hman ding naa zuam maw? (Efesa 5:15-17; Salm 1:1-3) Cutin na tuah ahcun, Jehovah na naih asi.
10, 11. Seino pawl nih Jehovah bia an ngaih tikah, zei ṭhathnemnak nganpi dah an hmuh?
10 Thawchuahhnawh in a ṭialtu nih phungthlukbia Baibal biahram thawknak ah mah Baibal ca aa tinhmi kha hitin a fianter: “Hi phungthlukbia thawng hin mi nih fimnak le cawnpiaknak kha an hngalh lai i ruahnak thuk bia kha an hngalhthiam lai i umtuzia thiamnak le dinnak le biading ca le i ruannak ding ca i cawnpiaknak kha an hmuh lai. Lungtlawmmi nih fimnak an hmuh lai i Seino mi nih hngalhnak le ruahthiamnak an hmuh lai.” (Phungthlukbia 1:1-4) Cucaah, Phungthlukbia lengah a dang Baibal hna na rel i na hman ahcun, dinnak kha na ṭhanter khawh lai i, amah na naihnak ah khan Jehovah cu aa lawm lai. (Salm 15:1-5) Dinfel tein na um le na lam na sial thiam i hngalhnak le ruah thiamnak na ngeih deuhdeuh ah, na biakhiahnak cu a ṭha deuhdeuh ve ko lai.
11 Mino pakhat sinin cutin fimnak in tuahser awk hal cu aa tlaklo mi maw asi? Asi lo, zeicahtiah Khrihfa mino tampi hna nih cutin an tuah. Cucaah, midang nih an upat hna i ‘an kum a no ruangah ahohmanh nih an zomh-taih hna’ lo. (1 Timote 4:12) An nu le an pa nih aa tlak ngai in an i uanthlarpi hna i Jehovah zong nih ka lung nan ka lawmhter tiah a ti hna. (Phungthlukbia 27:11) Mino an si ko nain, hi thawchuahmi bia hi anmah he aa pehtlai ti kha an zumh khawh ko: “Miṭha khi zohhmanh u, mi ding khi zohhmanh u; daihnak mi cu tefa an ngei [“hmai lei ah daihnak an hmu lai,” NW].”—Salm 37:37.
Ṭha Tein Thim
12. Mino pawl i a biapimi thimnak hna lakah pakhat cu zeidah asi i, zeicah mah thimnak nih caansau ṭhatnak, chiatnak a chuahter?
12 No lio caan hi thimnak caan asi i a cheu thimnak nih saupi a nguhmi ṭhatnak a hmuhter hna. Atu i cheukhat na thimmi nih hmai lei ah chiatnak a tlunter khawh. Fim in thimmi nih mi hlawh a tlinter. Hruh in thimmi nih nunchung a hrawh. Khakha naa thim dingmi thil pahnih kongah zeitluk in dah a hmaan ti kha ruat hmanh. Pakhatnak ah: Aho te dah kawmh awkah naa thim? Cucu zeicah a biapit? Thawchuahhnawhmi phungthlukbia nih hitin a ti: “Mifim mi hna sinah i chok ve lengmang law na fim lai, Mihrut mi hna he i kom law a pingah an in hruai lai.” (Phungthlukbia 13:20) Phun dangin, a donghnak ahcun, mifim he kan i kawmh ahcun kan fim lai, mihrut he kan i kawmh ahcun kan hrut lai. A zei bantuk minung he dah i hawikawmh na duh deuh?
13, 14. (a) Hawikomhnak ah dairek in minung he i hawikomhnak lengah, zei zong dah aa tel? (b) Zei palhnak kha dah seino pawl nih an hrial awk asi?
13 Hawikomhnak kong na ruah tikah, minung he i hawikomhnak kong na ruah ko lai. Mah cu a hmaan ko, sihmanhsehlaw mah lawng asi lo. TV na zoh tikah, miuzik na ngaih tikah, cauk na rel tikah, baisikup na zoh tikah asilole Internet na hman tik hna ah hawikomhnak na tuah asi. Mah i hawikomhnak nih zang-ennak le ziaza rawhralnak tha an pek lai asilole zu ningcang loin hmannak le zuritnak asiloah Baibal nunphung he aa ralchanhmi zei paoh kha tha na pek ahcun nang cu Jehovah a um lo ti bantuk in a nungmi “mihrut” he aa kommi na si.—Salm 14:1.
14 Khrihfa pumhnak hna i pumh in, Khrihfa bu ah hliphlau tein na um ruangah zang-ennak baisikup zohnak, a hla aw a ṭha ko nain sullam phun hnih a ngeimi hla ngaihnak in zei chiatnak hmanh a ra kho lai lo tiah na ruah men lai. Asilole Internet in a thurhnommi Wed Site chikkhatte vun zoh tham cu zei ṭhatlonak hmanh a um lai lo tiah na ruah ko lai. Lamkaltu Paul nih na ruahnak a palh tikha hitin a chim: “Hawiṭhalo nih ziaza ṭha a hrawh.” (1 Korin 15:33) Ngaihchiat awk ngai cu, a ṭhangcho kho dingmi Khrihfa mino tampi cu a hrutmi hawikawmhnak ruangah an ziaza ṭha pawl a rawk cang. Cu asi caah, mah bantuk hawikomhnak hna kha hrial awkah bia khiak. Cutin na tuah ahcun, Paul cawnpiakmi hi bia hi na zulh asi: “Hi vawlei kalning hin kal ve lengmang ti hlah u, sihmanhsehlaw chung lei in Pathian nih nan lungthin kha a dih-umnak in in thleng hna seh. Cu tikah a ṭhami thil le Pathian nih a lawmhmi thil le a tlingmi thil kha nan hngalh khawh lai, cucu Pathian duhmi an si.”—Rom 12:2.
15. Seino nih an i thim hnga dingmi thimnak pahnihnak cu zeidah asi i, mah kongah zei hneknak hna dah an ton tawn?
15 Mah hihi a pahnihnak naa thim hnga dingmi asi. Sianginn kai naa liim tikah zeituah dah na duh timi kongah thim awk a hung chuak. Rian a harnak ram ah na um ahcun na hmuh khawhmi rian a ṭha bik ṭuan awkah hnek na si men lai. Ram rum pakhat i a ummi na si ahcun, cuka ah thim awk tampi aum lai i, a cheu rian cu duh awk ngaingai an si lai. Na sayate asilole na nu le na pa hmanh nih siaherh ngaiin rumnak a chuahpitu tangka a tamnak rian pakhatkhat ṭuan awkah an in forh ko lai. Sihmanhsehlaw cu rian caah (training) kainak nih Jehovah rian ṭuan khawhnak caah caan a tlawmter tuk ko lai.
16, 17. Baibal cang hna nih mino pakhat kha rian kong i a tlarit khawh nakhnga zeitindah a bawmh khawh ti kha fianter?
16 Biakhiahnak tuah hlanah Baibal ruahnak hal kha philh hlah. Mah tein i cawm ding ca i rianṭuan awkah Baibal nih a kan forh. (2 Thesalon 3:10-12) Asinain, a dang ruah awk zong a um rih. Mino pakhat rian thimnak kongah na tlarit khawh nakhnga a tang lei Baibal cang hna nih zeitindah an bawmh khawh tikha rel in ruah awkah kan in forh: Phungthlukbia 30:8, 9; Phungchimtu 7:11, 12; Matthai 6:33; 1 Korin 7:31; 1 Timote 6:9, 10. Mah cacang pawl na rel hnuah, thil kong i Jehovah hmuhning kha na hngalthiam maw?
17 Jehovah rian kan ṭuanmi hmasa bik chia kho lo tiangin vawlei rian kha zeitik hmanhah kan biapitter ding asi lo. Cawnnak sang [high school] cawnnak in a zatawk rian pakhat hmuh khawh ahcun a ṭha. Mah cawnnak lengin cawn chap a herh ahcun, na nu le na pa he nan i ruah awk asi. Sihmanhsehlaw, “a biapi deuhmi thil”—thlarau lei thil hna kha zeitik hmanhah thlau hlah. (Filipi 1:9, 10, NW) Jeremiah caṭialtu Baruk nih a tuahmi a palh bantuk khan palh sual hlah. Anih nih a ṭhami a rian tinvo ṭha a sunlawiternak kha a thlau i ‘a ca ah thil lianngan kha a kawl hna.’ (Jeremiah 45:5) Hi vawlei zei “thil lianngan” hmanh nih Jehovah naih awkah a ka bawm kho lai lo ti le Jerusalem khua a rawh tikah a ka luatter kho lai lo ti kha chikkhat a rak philh. Atu kanmah he aa tlai zongin cutin chim khawh asi.
Thlarau Lei Kha Sunsak
18, 19. (a) Na innpa pawl nih zeidah an ton i, annih kha zeitindah na ruah hna awk asi? (b) Thlarau lei a ṭammi hna cheukhat nih zeicah an ṭam lo?
18 Zapi theihternak i langhtermi mangṭam a tlunnak ram i ngakchia pawl hmanthlak khi na hmu bal maw? Na hmuh hna ahcun, na zangfak ngaingai hna lai ti cu a fiang ko. Na innpa pawl tah cutin na zangfak hna maw? Zeicah na zangfah hna awk asi? Annih lakah tam deuh cu ṭam in an um. Profet Amos nih a rak chimmi mah mangṭam nih hin a tlunh hna: “Bawipa nih hi bangin a ti: Ram chungah mangṭam, Rawl ca i mangṭam si loin le ti ca i ti haal si loin, Bawipa bia theih duh ca i mangṭam cu ka tlunter lai ni a ra lio.”—Amos 8:11.
19 Mah thlarau lei a ṭammi hna nih ‘thlarau lei mi chambau kan si’ ti an i hngal lo ti cu a fiang ko. (Matthai 5:3) Mi tampi nih thlarau lei kan ṭam ti awk an i hngal lo. A cheu nih kan khim ṭipṭep tiah an i ruah. Sihmanhsehlaw cutin an i ruah ahcun, annih nih thilri biapi chiahnak, science lei thukpi in ruahnak, ziaza kong hmuhning hna le a dang cu bantuk man ngei lo “vawlei fimnak” an kawl caah asi. Tuchan “fimnak” nih Baibal cu chan he a tlakter ti lo tiah mi a cheu nih an ruah. Asinain, ‘minung nih anmah fimnak in Pathian an hngal kho lo.’ Vawlei fimnak nih Pathian naih awkah an bawm lai lo. Cucu ‘Pathian hmai ah hruhnak’ men asi.—1 Korin 1:20, 21; 3:19.
20. Jehovah a bia lomi hna cawn duh cu zeicah aa tlak lo?
20 A rawl a ṭammi mah ngakchia hmanthlak hna kha na zoh tikah, anmah bantuk si na duh maw? Na duh hrimhrim lai lo! Asinain, Khrihfa chungkhar i fale cheukhat nih an pawngkam i thlarau lei a ṭammi hna bantuk si an duhnak kha an langhter. Cubantuk in, mah mino pawl nih khan vawlei mino pawl cu lungretheihnak ngei loin an i nuam tiah an ruah. Annih nih mah mino pawl cu Jehovah he an i hla ti kha an philh. (Efesa 4:17, 18) Thlarua lei ṭamnak a man zong kha an philh ṭhiamṭhiam. Mah a phi chuak cheukhat cu duh lomi kum hra fai fa pawinak, ziaza rawhnak, kuakzuknak, zuritnak le ritnak sii ningcang loin hmannak hna ruangah pumsa le lungthin a hnorsuanmi hna hi asi. Thlarau lei ṭam ruangah dohduhnak lungthin, ruahchannak ngeihlonak le nunnak ah lamhruainak hna an ngei lo.
21. Jehovah a bia lomi hna lungput hmaan lo kha kan i laak sual nakhnga lo zeitindah mah le mah i ven khawh asi?
21 Cucaah, sianginn i Jehovah a bia lomi hna sin i na um tikah an ruahnak kha i ukter hlah. (2 Korin 4:18) Acheu nih thlarau lei thil kong kha nautat in an chim lai. Culengah, ziaza rawhnak, zuritnak le volhpamhnak hna hi tuah tawn chim tawnmi asi tiah zapi theihternak media in aa hngal setsai loin wadah an thanh ko lai. Mah huham kha do. ‘Zumhnak le chiaṭha thleidannak lungthin ṭha aa tlaihmi’ hna he hawikomhnak hmaante in tuah zungzal. ‘Bawipa rian teimak tein na ṭuannak ah i manh lo ngaiin um zungzal.’ (1 Timote 1:19; 1 Korin 15:58) Cun Kingdom Hall le lo hmun rianṭuannak ah i manh lo ngaiin um zungzal. Sianginn na kai lioah, caan kar lak hmaikal rian ah i tel. Cuticun, na thlarau lei hmuhning kha fianter law a tlarimi na sinak kha rawhter hlah.—2 Timote 4:5.
22, 23. (a) Khrihfa mino pakhat nih midang hngalh khawh lomi thil kha zeicah aa thim. (b) Seino pawl kha zei tuah awk dah forh an si?
22 Thlarau lei hmuhnak ngeihnak nih midang hngalh khawh lomi biakhiahnak an tuahter ko lai. Tahchunhnak ah, Khrihfa mino pakhat cu miuzik tum a thiam ngaingaimi asi i cawnmi subject zapi in a thiammi siangngakchia asi. A sianginn kai aa liim tikah aa thimmi caantling hmaikal rian a ṭuan khawh nakhnga a pa he thlalangawng thianhnak rian a rak ṭuan. A sayate nih mah aa thimmi kong kha an hngal kho hrimhrim lo nain, Jehovah a naihmi na si ahcun, na hngalhthiam lai ti cu a fiang ko.
23 Na no lio thazang hmannak kong i khua na ruah tikah, ‘nunnak taktak asimi nunnak na hmuh khawh nakhnga, hmai lei na hram a fehnak ding caah ro khong.’ (1 Timote 6:19) Na no lio lawng si loin, na nunchung vialte ‘nangmah an SerTu kha philh hlah.’ Mah cu hlawhtlingmi hmai lei hram dirhnak caah pakhat lawng a ummi lam asi i mah hmai lei cu zeitik hmanhah a dong lai lo.
Na Bia Khiahnak Cu Zeidah Asi?
• Seino pawl kha an hmai lei timhtuahnak caah zei Baibal ca cawnpiaknak nih dah a bawmh hna?
• Mino pakhat nih “Pathian a naih” khawhnak lam cheukhat hna cu zeidah an si?
• Mino pakhat i a hmai lei caan a hnorsuangmi biakhiahnak cheukhat hna cu zeidah an si?
• Jehovah a bia lomi hna bantuk si hrial cu zeicah aa tlak?
[Cahmai 10nak i Hmanthlak]