Nemnak Kha Na Thazaang Siter

1. Rianṭuannak asiloah sianginn ah zei bia dah an kan hal khawh men?

RIAN nan ṭuanṭimi asiloah sianginn nan kaiṭimi na hawi pakhat nih na zumhnak kong aan hal tikah zeitindah na um? Na thin a phang maw? Kan lak ah tam deuh cu kan thin a phang. Asinain cu bantuk biahalnak nih a ruahnak le a zumhnak taktak kong kha hngalh awkah a kan bawmh caah thawngṭha chim awkah a fawiter deuh. Asinain a caan ah mi pakhat nih kanmah he bia al a duh ca zong ah biahalnak a kan tuah khawh men. Mah cu khuaruahhar awk a si lo. Mi cheukhat nih kan zumhnak kong he aa tlaiin a hmaan loin an ruah caah a si. (Lam. 28:22) Mah leng ah kannih cu ‘mi zawnruahnak an ngei lo’ i “ruru-hranghrang” in khua a sami hna in a khatmi “ni hmanung bik” caan ah kan nung cang.—2 Tim. 3:1, 3.

2. Nemnak langhter cu zeicah a ṭhat?

² ‘Mi pakhat nih ka zumhnak kong he aa tlaiin bia a ka al tikah zeitindah nem te le fimkhur tein ka leh khawh lai?’ tiah na ruah khawh men. Zeinihdah aan bawmh khawh? Nemnak nih aan bawmh khawh. A lung a nemmi pakhat cu zeitindah leh ding ti aa fian lo tik le a thin a huntermi thil hna a ton tikah lungdai tein a um peng. (Ptb. 16:32) Nem tein um cu a fawi zungzal lo ti cu a hmaan ko. Asinain zeitindah nemnak na ngeih khawh? Na zumhnak he aa tlaiin mi pakhat nih aan hal tikah zeitindah nem tein na lehrulh khawh? Nulepa nan si ahcun nan fale nih nemnak he an zumhnak kilven awkah zeitindah nan bawmh khawh hna? Zohhmanh hna u sih.

Nemnak Ngeih Khawh Ning

3. Nemnak timi cu thader si loin lung ṭhawn a si tiah zeicah kan chim khawh? (2 Timote 2:24, 25)

³ Nemnak timi cu tha der si loin lung ṭhawn a si. A harmi thil sining ton tikah lungdai tein um peng khawh awkah thazaang ngeih a hau. Nemnak cu “thlarau nih a chuahtermi” ziaza a si. (Gal. 5:22, 23) A caan ah a hrangmi rang ngamternak kong langhter awkah “nemnak” timi Greek biafang kha hman a si tawn. A hrangmi rang pakhat cu a hung ngam tiah na mitthlam ah cuanter hmanh. A ngam ko nain a tha cu a ṭhawng peng rih. Kannih tah nemnak leng ah caankhat te ah zeitindah a thazaang a ṭhawngmi kan si khawh? Kanmah tein cun kan tuah kho lai lo. Mah a ṭha tukmi sining ngeih awkah a kan bawmh nakhnga le thiang thlarau a kan pek nakhnga Jehovah sinah thla kan cam a hau. Nemnak ngeih awkah a cawngmi mi tampi an um. Tahchunhnak ah, mi nih an thin an hunter hna tikah unau tampi nih nemnak an langhter. Mah nih Jehovah Tehte Hna cung ah a ṭhatnaklei in hmuhnak ngeih awkah a bawmh hna. (2 Timote 2:24, 25 rel.) Nemnak kha zeitindah na thazaang na siter khawh?

4. Isak sinin nemnak kong zeidah kan cawn khawh?

⁴ Baibal chung ah an kong ṭialmi tampi nih nemnak cu a sunglawi tukmi a si ti kha an langhter. Isak kong kha ruathmanh. Filistin ram Gerar i a um lioah nahchuahnak a ngeimi a innpa pawl nih a pa salle nih an rak cawhmi tikhor vialte kha an chilhpiak. Isak nih doh canah a innchungkhar kha hmun dang ah a ṭhialpi hna i a dang tikhor tu an cawh ṭhan. (Gen. 26:12-18) Asinain Filistin mi nih mah tikhor zong kha kanmah ta a si tiah an ti ṭhan. Cutin a si ko nain Isak cu dai tein a um. (Gen. 26:19-25) Midang nih hramhram in a thin an hunter ko nain Isak kha lungdai tein um peng awkah zeinihdah a bawmh? A pa Abraham nih daihnak a langhtermi le a nu Sarah nih “nemnak le daihnak lungthin” a ngeihmi a hmuhmi nih a bawmh lai ti cu a fiang ko.—1 Pet. 3:4-6; Gen. 21:22-34.

5. Khrihfa nulepa nih nemnak man a ngeihnak kong he aa tlaiin an fale an cawnpiak khawh hna ti kha zei hmuhtonnak nih dah a langhter?

⁵ Khrihfa nulepa hna zong nih nemnak man a ngeih ning kong kha nan fale nih an hngalh nakhnga nan cawnpiak khawh ve hna. Kum 17 a simi Maxence hmuhtonnak kong hi ruathmanh. Sianginn le phungchim rianṭuannak ah a thin a hungmi pawl he an i tong. Cucaah a nulepa nih nemnak langhter awkah lungsau tein an cawnpiak. Hitin an ti, “Maxence nih kan thin a kan hunter tik asiloah zaangennak kan ton tikah thinhun in lehrulh cu a fawi tuk. Asinain lungdai tein um cu thazaang ṭhawn a si ti kha a hngalhthiam cang.” Lunglawmh awk ngai a simi cu nemnak cu Maxence i a thazaang a hung si.

6. Thlacamnak nih nemnak langhter awkah zeitindah a kan bawmh khawh?

⁶ Mi pakhatkhat nih Pathian min a thangchiat asiloah Baibal a nihsawh ti bantuk kan thin a kan hunter khomi thil sining kan ton tikah zeidah kan tuah khawh? Nem tein kan lehrulh khawh nakhnga Jehovah sinah a thlarau le fimnak kan hal khawh. A hnuah nem tein kan lehrulh lo ti kan hngalh ah tah zeitin? Mah kong kha Jehovah sinah thla kan cam ṭhan khawh i a hnuah ṭha tein lehrulh khawh ning kong kha kan ruah khawh. Cutin kan tuah ahcun thinhunnak i sum khawh awk le nemnak langhter khawh awkah Jehovah nih a thiang thlarau a kan pek lai.

7. Baibal caang i baihatnak nih a harmi thil sining ah zeitindah a kan bawmh khawh? (Phungthlukbia 15:1, 18)

⁷ A harmi thil sining kan ton tikah kan lei i sum khawh awkah a kan bawm khomi Baibal caang tampi a um. Pathian thlarau nih mah Baibal caang pawl kha i cinken awkah a kan bawmh khawh. (Johan 14:26) Tahchunhnak ah, Phungthlukbia Baibal ah kan hmuhmi phunglam nih nemnak langhter awkah a kan bawmh khawh. (Phungthlukbia 15:1, 18 rel.) Mah Baibal ah a harmi thil sining ah lungdai tein um cu zeicah a ṭhat ti zong a langhter.—Ptb. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

Nemnak Langhter Awkah Thleidan Thiamnak Nih A Kan Bawmh Ning

8. Mi pakhat nih biahalnak a kan tuah tikah a kan halnak a ruang kha zeicah kan ruah awk a si?

⁸ Thleidan thiamnak nih nemnak langhter awkah a kan bawmh khawh. (Ptb. 19:11) Thleidan thiamnak a ngeimi nih cun a zumhnak kong he aa tlaiin zuamcawhnak a ton tikah mah le mah i uk khawhnak a langhter. Minung lungthin cu a thukmi ti bantuk a si. Cucaah mi pakhat nih biahalnak a kan tuah men lai, asinain biahalnak a kan tuahnak a ruang cu kan hngal kho tawn lo. Cucaah kan leh hlan ah biahalnak a tuahnak a ruang kan hngal lo ti hngalh cu a ṭhami a si.—Ptb. 16:23.

9. Efraim mi pawl a pehtlaih hna tikah Gideon nih zeitindah thleidan khawhnak le nemnak a langhter?

⁹ Gideon nih Efraim mi pawl a lehrulh hna ning kong kha ruathmanh. Efraim mi pawl nih an ral pawl a doh hna lioah zeicah tuan tein na kan sawm ve lo tiah thinhung ngaiin an rak ti. Asinain an thin a hunnak a ruang cu zeidah a si? An i porhlawt caah a si maw? Zeiti a si hmanh ah Gideon nih thleidan thiamnak a langhter. Cun an thin a hunnak a ruang kha hngalhthiam awkah aa zuam i nem tein a leh hna. A phichuak cu zeidah a si? Efraim mi pawl nih a cung i “an thinhunnak cu a dai” ṭhan.—Biac. 8:1-3.

10. Kan zumhnak kong he aa tlaiin biahalnak a kan tuahmi hna leh ning hngalh awkah zeinihdah a kan bawmh lai? (1 Peter 3:15)

¹⁰ Rian kan ṭuanṭi hawi asiloah sianginn kan kaiṭihawi nih Baibal phunglam ning in kan nunnak a ruang kha an kan hal khawh men. Kan zumhnak kong kha kan si khawh chung in kan chimh ko lai nain an hmuhnak zong kha kan upat a hau. (1 Peter 3:15 rel.) Mi pakhat nih bia aan hal tikah a ka doh tiah ruah canah a biahalnak nih a caah a biapimi kong hngalh awkah aan bawmh khawh ning kong tu kha ruat. Bia a kan halnak a ruang cu zeiti a si hmanh ah nem te le zaangfahnak tein lehrulh awkah kan si khawh chung in kan i zuam. Kan lehrulh ning nih a hmuhning kha ṭha tein ruah ṭhan awkah a forh khawh men. Cucaah a puarhrangmi asiloah bia-eng in a chimmi a lawh hmanh ah kan hmuitinh cu nem tein lehrulh kha a si awk a si.—Rom 12:17.

11-12. (a) A harmi biahalnak kan leh hlanah zei kong dah kan ruah awk a si? (Hmanthlak zong zoh.) (b) Biahalnak a kan tuahmi nih zeitindah biaruahnak lam a awnter khawh ti kha tahchunhnak pe.

¹¹ Tahchunhnak ah, kan rian ṭuanṭi hawi nih zeicah chuah ni puai nan tuah lo tiah an kan hal ahcun hitin ruat: Nuamhnak caan an ngei hnga maw tiah an kan ruah caah a si maw? Asiloah chuah ni puai kan tuah lo caah kan rianṭuanṭi hawi lak ah hnahnawhnak petu an si tiah a ruah caah dah a si? A hmasa bik ah kan rianṭuanṭi hawi kha midang cung ah siaherhnak a ngeih caah kan thangṭhat khawh. Cun kan rianṭuanṭi hawi pawl he nuam tein um kan duhnak kong zong kan chimh khawh. Mah nih chuah ni puai kong he aa tlaiin Baibal nih a langhtermi kong kha i ruahceihṭi awkah caanṭha a kan hmuhter lai.

¹² Mi pakhat nih a dang a harmi biahalnak a kan hal tik zong ah cutin kan lehrulh khawh. Kan sianginn kaiṭi hawi pakhat nih ngeihkhat aa duhmi hna kong he aa tlaiin Jehovah Tehte Hna nih nan hmuhnak kha nan thlen awk a si tiah a kan ti khawh men. Cutin a chimmi cu Jehovah Tehte Hna kong he aa tlaiin a ruahnak a palh caah a si maw? Asiloah a hawile le a rualchan lak ah ngeihkhat aa duhmi an um maw? Ngeihkhat aa duhmi pawl kha kan huat hna tiah a ruah caah dah a si? Mi kip kan dawt hna ti le mi kip nih thimnak nawl an ngeihmi kan upat ti kha kan chimh khawh.b (1 Pet. 2:17) Cun Baibal nih zeidah a chim i mah ning in zulhnak nih a nuammi nunnak ngeih awkah zeitindah a kan bawmh khawh timi kong zong kan chimh khawh.

13. Pathian na zumh caah aan nihsawhmi pakhat kha zeitindah na bawmh khawh?

¹³ Mi pakhat nih kan zumhnak a cohlan duh lo ahcun zeidah a zumh ti kha kan hngalh tiah kan ruah colh awk a si lo. (Titas 3:2) Tahchunhnak ah, sianginn kan kaiṭi hawi nih Pathian nan zumhmi cu nichuak a si tiah a kan ti ahcun zeitin? Thlennawnnak kong kha a zumh tuk i mah kong kha tampi a hngalh tiah na ruah awk a si maw? A taktak ti ahcun midang nih an chimmi kha a theih i a chim ṭhanmi a si kho men. Cucaah thlennawnnak a hmaan lonak kong chimh i zuam canah a hnuah khua a ruahtermi a kong cheukhat tu kha na chimh khawh. Sernak kong he aa tlaiin jw.org ah taarmi kong hna kha na hmuhsak khawh. Mah ah a hmuhmi capar asiloah video cung ah i hngat in a hnuah i ruahṭi a duh khawh men. Upatnak he kan lehrulhmi nih Baibal chimmi kong kha tam deuh in hngalh duhnak ngeih awkah a bawmh khawh.

14. Niall nih Jehovah Tehte Hna kong he aa tlaiin a hmaan lomi ruahnak a ngeimi a sianginn kaiṭi hawi bawmh awkah kan website kha zeitindah ṭha tein a hman?

¹⁴ Kumhra fai a simi Niall nih Jehovah Tehte Hna kong he aa tlaiin a hmaan lomi ruahnak a ngeimi pawl hmuhsak awkah kan website kha a hman. Hitin a ti, “ka sianginn kaiṭi hawi pakhat nih ‘tuanbia kong lawngte aa ṭialnak’ Baibal na zumh caah science kong na zumh lomi a si tiah a ka ti lengmang.” Niall nih a zumhnak kong a chimh tikah a sianginn kaiṭi hawi nih a ngai duh lo. Cucaah jw.org ah taarmi “Science le Baibal” timi ṭhen kha zoh ding in a chimh. A sianginn kaiṭi hawi nih a relmi a lo. A hnuah nunnak aa thawknak kong kha i ruahṭi a hun duh. Nang zong cu bantuk a phichuak na hmu kho ve.

Nan Chungkhar Ning In I Timtuah U

15. Nulepa nih an fale kha an sianginn kaiṭi hawi pawl nih an zumhnak he aa tlaiin biahalnak an tuah hna tikah nem tein an lehrulh khawh hna nakhnga zeitindah an bawmh khawh hna?

¹⁵ An fale nih an zumhnak he aa tlaiin biahalnak an ton tikah zeitindah nem tein lehrulh ding a si ti kha nulepa nih an cawnpiak khawh hna. (Jeim 3:13) Cheukhat nulepa nih chungkhar pumhnak ah cutin an tuah chunh. Sianginn ah an ton khawhmi kong hna kha an ruah hna, cun zeitindah lehrulh ding a si ti kha an i ruahṭi hna i hmuhsaknak an tuah chun hna. Cun an fale kha nem te le upatnak tein leh khawh ning kong an cawnpiak hna.—“Tuah Chunhnak Nih Na Chungkhar Kha A Bawmh Khawh Hna” timi rinli kulh kha zoh.

16-17. Tuahchunhnak nih mino pawl kha zeitindah a bawmh khawh hna?

¹⁶ Tuahchunhnak nih mino pawl kha anmah le anmah cung ah zumhnak ngeih awk le midang sinah an zumhnak kong fianter awkah a bawmh khawh hna. Cun jw.org ah taarmi “Mino Pawl Biahalnak” timi ṭhen ah kumhra fai caah tuahchun dingmi catlap hna aa tel. Mah nih mino pawl kha an zumhnak fehter awk le anmah holh tein an leh khawh hna nakhnga i timhtuah awkah a bawmh khawh hna. Mah ṭhen hna kha kan chungkhar ning in kan hlathlaiṭi ahcun kan zumhnak kilven khawh ning le nem te le upatnak tein lehrulh khawh ning kha kan hun theih lai.

¹⁷ Mino a simi Matthew nih tuahchunhnak nih a bawmh ning kong kha a fianter. Sianginn ah a ton khawhmi kong kha a nulepa he chungkhar pumhnak ah an hlathlaiṭi tawn hna. Hitin a ti: “Zei biahalnak dah a kan hal khawh ti kha kan ruah. Cun kan hlathlaimi cung ah i hngat in zeitindah kan lehrulh awk a si ti kha kan tuahchun. Mah tikah ka zumhnak kong kha fiang tein ka hngalh caah zumhnak ka ngei i midang he kan i pehtlaih tikah nemnak langhter kha kaa fawih deuh.”

18. Kolose 4:6 ah zei man a ngeimi kong dah a langhter?

¹⁸ Fiang tein kan chimh hna hmanh ah mi kip nih kan chimmi kong kha an cohlang duh men lai lo. Asinain fimkhur te le nem tein kan chimmi nih a kan bawmh khawh. (Kolose 4:6 rel.) Kan zumhnak kong midang sinah kan chimmi cu an sinah bawlung kan chuihmi bantuk a si. Ding te asiloah fakpi in kan chuih khawh. Ding tein kan chuih ahcun a dang a chuih vemi nih bawlung kha an lak khawh lai i lentecelhnak zong kan peh khawh lai. Cu bantuk in kan zumhnak kong zong fimkhur te le nem tein kan chimh hna ahcun mi nih ngaih an duh deuh lai i kan biaruahnak zong kan peh khawh lai. Mi pakhat nih kanmah he bia al a duh ca asiloah nihsawh a kan duh caah biahalnak a kan tuahmi a si ahcun biaruahnak kha kan ngol awk a si. (Ptb. 26:4) Asinain cutin a tuahmi cu mi tlawmte lawng an si i mi tam deuh nih cun kan chimmi kha ngaih an duh.

19. Kan zumhnak kan kilven tikah nemnak langhter awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹⁹ Nemnak langhter cu man a ngei tuk ti cu a fiang ko. Bia al duh ah biahalnak an in tuah asiloah a ding loin sual an in puh ahcun nem tein lehrulh awkah a herhmi thazaang ka pe tiah Jehovah sinah thlacam. Cun nemnak na langhtermi nih bia alnak a chuah nakhnga lo aan bawmh khawh ti kha i cinken. Nemnak le upatnak in na lehrulhmi hna kha an hmuh tikah kan kong le Baibal biatak kong he aa tlaiin an hmuhning cu aa thleng kho. Cucaah na zumhnak kong fianter awkah “timhcia te in um zungzal” law “nem tein le upatnak tein” chim hna. (1 Pet. 3:15, NWT) Nemnak kha na thazaang siter.